Ο ποιητής της κινηματογραφικής αλληγορίας

Σhttp://politikokafeneio.com/Forum/viewtopic.php?p=144032#144032

Στα «Χρώματα της Ιριδας» (1974), ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ξετύλιγε το νήμα της κινηματογραφικής του αφήγησης με έναν παράξενο άνδρα που, κρατώντας μια διάφανη ομπρέλα, βάδιζε ήρεμα προς τη θάλασσα, προχωρώντας όλο και βαθύτερα μέσα στο νερό μέχρι που δεν έμενε άλλο ίχνος του, παρά η ομπρέλα που επέπλεε.



Ο Κώστας Σφήκας με τον «Χρυσό Αλέξανδρο» που του απέμεινε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2004 για το σύνολο του έργου του «Μεταμόρφωση», η τελευταία ταινία του πρωτοπόρου δημιουργού

Ο Παναγιωτόπουλος δεν είχε επιλέξει τυχαία τον Κώστα Σφήκα γι' αυτήν τη σκηνή. Ακόμη όμως και αν ήταν τυχαίο το γεγονός, η σκηνή υποτιτλίζει το πέρασμα του Σφήκα από το ελληνικό σινεμά.

Μοναχικός, ακραίος, τολμηρός πρωτοπόρος, έφυγε χθες στα 82 του χρόνια (η κηδεία του θα οριστεί σήμερα), αφήνοντας σαν διάφανη ομπρέλα την ποιητικότητα της κινηματογραφικής του αλληγορίας. Αυτή επέπλευσε ακόμη κι αν τα μεγάλα βάθη σήμαιναν τον βέβαιο «πνιγμό» του κινηματογραφιστή σε ό,τι αφορά τη σχέση με το ευρύ κοινό.

«Ο κινηματογράφος του Σφήκα δεν έχει καμία σχέση μ' ό,τι συνηθίσαμε να ονομάζουμε κινηματογράφο. Είναι ένα απίστευτα τολμηρό πείραμα...», προειδοποιούσε το 1974 ο Βασίλης Ραφαηλίδης. Ηταν η χρονιά που ο Σφήκας παρουσίαζε το «Μοντέλο», την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, αγνοώντας τη σεναριακή λογική υπέρ μιας αλληγορίας η οποία «δεν μπορεί παρά» -συνέχιζε ο Ραφαηλίδης- «να σοκάρει ένα θεατή που έχει συνηθίσει ν' αντιμετωπίζει τον κινηματογράφο σαν ένα πολλαπλό δεσμό κινήσεων».

Αλλωστε, γι' αυτή την ιδιαιτερότητα του πιονέρου τον τίμησε το 2004 το 45ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όταν ο τότε διευθυντής του θεσμού Μισέλ Δημόπουλος του απένειμε τον «Χρυσό Αλέξανδρο» για το σύνολο του έργου του, υπενθυμίζοντας «τον κρίσιμο και γόνιμο ρόλο όσων, παρά τις αντιξοότητες, κατάφεραν να αναπτύξουν ένα σημαντικό έργο». Με κόστος τη μοναχικότητα. Αλλωστε, όπως απλά προειδοποιούσε και ο διανοητής Σάββας Μιχαήλ στην ίδια εκδήλωση, το σινεμά του «δεν μπορεί να έχει μιμητές. Κι όποιος προσπαθήσει να τον μιμηθεί, θα την πατήσει».

Γεννημένος στην Αθήνα το 1927, ο Κώστας Σφήκας εργάστηκε από την εφηβεία του ως ταχυδρομικός υπάλληλος. Αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής, συστήθηκε κατ' αρχάς το 1961 με την ταινία μικρού μήκους «Εγκαίνια». Ακολούθησαν τα ντοκιμαντέρ «Αναμονή» (1962) και «Θηραϊκός Ορθρος» (1968) -το τελευταίο σε συνεργασία με τον Σταύρο Τορνέ. Την εποχή που δεσπόζει η νεορεαλιστική σχολή, οι δυο τους φτιάχνουν ένα φιλμ που αργότερα θα αγοράσει το ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης.

Το 1974 ο Σφήκας έχει δηλώσει ήδη την αποστροφή του για τον αναπαραστατικό κινηματογράφο και είναι η στιγμή να αναπτύξει το ιδιαίτερο ιδίωμά του σε μια έγχρωμη 90λεπτη ταινία. Το «Μοντέλο» θα πάρει το βραβείο καλύτερης καλλιτεχνικής ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μια κόπια του θα ταξιδέψει για το παρισινό «Μπομπούρ».

Οι επόμενες δουλειές του Σφήκα δεν θα απογοητεύσουν τους λίγους αλλά φανατικούς θιασώτες της εναλλακτικής, εικαστικής «γραφής» του: «Μητροπόλεις» (1975), «Αλληγορία» (1986), «Το προφητικό πουλί των Θλίψεων του Πάουλ Κλέε» (1995), «Προμηθεύς Εναντιοδρομών» (1998), «Η Γυναίκα της... και ο Συλλέκτης» (2002), «Μεταμόρφωση» (2007).

Ο Σφήκας συνεργάζεται όμως και με το τηλεοπτικό «Παρασκήνιο» της Cinetic, που από το 1976 τού προσφέρει τη δυνατότητα να γυρίσει ένα σημαντικό αριθμό δοκιμίων: «Θρήνος για τον Γιάννη Χρήστου» (1978), «Φωνές και στέκια του ρεμπέτικου» (1980), «Ο εξπρεσιονισμός στον κινηματογράφο» (1980), «Η ποίησις του Ανδρέα Εμπειρίκου» (1982), «Το Μοντάζ του Αϊζενστάιν» (1983) κ.ά. Αλλά και ως ηθοποιός συμμετείχε στα: «Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας» του Ν. Παναγιωτόπουλου, «Σταγόνα στον ωκεανό» της Ελ. Αλεξανδράκη, «Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων» του Δ. Αβδελιώδη κ.ά.

ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=47557&ref=search

Ο Κώστας Σφήκας Τροτσκιστής αγωνιστής και μεγάλος Καλλιτέχνης, μέλος του ΕΕΚ και φίλος μου καλός που δυστυχώς το τελευταίο διάστημα λόγω της δικής μου κατάστασης δεν είχα μαζί του επικοινωνία, έφυγε!

Δεν μπορώ να το πιστέψω. Τώρα μου το είπαν. Η κηδεία του γίνεται την Τετάρτη στις 5 μ.μ. στο 1ο Νεκροταφείο.
_________________
"Πέταξε" ο Κώστας Σφήκας

Αργά χτες το βράδυ παρέδωσε τα όπλα ο πρωτοπόρος σκηνοθέτης Κώστας Σφήκας σε ηλικία 82 ετών, ένας άνθρωπος που έφυγε όπως έζησε: ανάμεσα σε λίγους.

Σε λίγους άλλωστε απευθυνόταν και το αλληγορικό και εξόχως ανορθόδοξο κινηματογραφικό του έργο, που συμπεριλάμβανε, μεταξύ άλλων, το «Μοντέλο» (1974) που κατοικεί μόνιμα στο Κέντρο Ζορζ Πομπιντού, ο «Θηραϊκός Όρθρος» (1968), που σε συνεργασία με το θρυλικό Σταύρο Τορνέ βρήκε τελικά στέγη στο ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης, αλλά και την προπερσινή «Μεταμόρφωση», που κέρδισε το βραβείο και το σεβασμό της ΠΕΚΚ.



Με έντονες εικαστικές ανησυχίες, ο Σφήκας είχε κάνει ταξίδια από τον κυβισμό μέχρι τον εξπρεσιονισμό με επώνυμες στάσεις σε πολλαπλές εκφάνσεις της τέχνης («Θρήνος για τον Γιάννη Χρήστου», «Φωνές και στέκια του ρεμπέτικου», «Ο εξπρεσιονισμός στον κινηματογράφο», «Η ποίησις του Ανδρέα Εμπειρίκου», «Το Μοντάζ του Αϊζενστάιν») για λογαριασμό του τηλεοπτικού Παρασκηνίου.

Γεννημένος το 1927, εργάστηκε για χρόνια ως δημόσιος υπάλληλος στα Ελληνικά Ταχυδρομεία, κάτι που δεν στάθηκε εμπόδιο στην καλλιτεχνική του δημιουργία. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι σε μια αντίστοιχη υπηρεσία πέρασε την πιο γόνιμη περίοδο της ζωής του και ο Τσαρλς Μπουκόφσκι. Σε αντίθεση με τον καταραμένο Αμερικανό όμως, που δανειζόταν την έμπνευσή του από το μπουκάλι, ο Σφήκας έμαθε σινεμά χωρίς την παραμικρή βοήθεια.

Κάπως έτσι κατάφερε να ενσωματώσει Προυστ και Ρίλκε στις εμβληματικές «Μητροπόλεις» (1975), Διονύσιο Σολωμό στην «Αλληγορία ΙΙΙ» (2002), Κάφκα στη «Μεταμόρφωση» (2007) και τη ασίγαστη αγάπη του για την καλλιτεχνική έκφραση σε όλα σχεδόν τα εννέα ντοκιμαντέρ που γύρισε για την κρατική τηλεόραση.

Τελευταία μας ανάμνηση, οι λακωνικές ευχαριστίες του και η ολιγόλεπτη παρουσία του στη σκηνή του 47ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όταν παρέλαβε το βραβείο της ΠΕΚΚ για τη στερνή του «Μεταμόρφωση».


Τα συλλυπητήριά του προς τους συγγενείς και οικείους του Κώστα Σφήκα εξέφρασε σε δήλωσή του και ο Υπουργός Πολιτισμού, Αντώνης Σαμαράς. Η κηδεία του θα γίνει την Τετάρτη 27 Μαΐου στις 5μ.μ. στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Δέσποινα Παυλάκη

http://www.cinemag.gr/summary.asp?catid=10167&subid=2&tag=13020&pubid=2855953


Κώστας Σφήκας (1927-2009)


Την Κυριακή το βράδυ, 24 Μαΐου, έφυγε μετά από σκληρή μάχη με τον καρκίνο, ο πρωτοπόρος Έλληνας σκηνοθέτης του κινηματογράφου και για πάνω από μισό αιώνα ασυμβίβαστος μαχητής της επαναστατικής κομμουνιστικής Αριστεράς και του Τροτσκισμού Κώστας Σφήκας. Γεννημένος στην Αθήνα το 1927, ταχυδρομικός υπάλληλος από τα εφηβικά του χρόνια, αρχίζει «την περιπέτεια του αυτοδίδακτου κινηματογραφιστή», όπως ο ίδιος γράφει στο Βιογραφικό του, το 1961 με την μικρού μήκους ταινία "Εγκαίνια".

Θα ακολουθήσουν, μέσα από μια πρωτότυπη εκδοχή του νεορεαλισμού, οι ταινίες Αναμονή και, σε συνεργασία με τον Σταύρο Τορνέ, ο Θηραϊκός Όρθρος. Στα χρόνια της χούντας, ο Κώστας Σφήκας θα κάνει κυριολεκτικά επανάσταση στο κινηματογράφο, ανατρέποντας όλα τα παραδοσιακά αναπαραστατικά κλισέ, και πραγματοποιώντας το όνειρο του δασκάλου του Αϊζενστάιν, με το πρωτοποριακό Μοντέλο του(1974) σε μια ριζοσπαστική, στοχαστική, κινηματογραφική ανάγνωση του Κεφαλαίου του Καρλ Μαρξ. Η ταινία βραβεύτηκε, την επαύριον της κατάρρευσης της δικτατορίας, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και κόπιες της υπάρχουν στις συλλογές του Μουσείου Beaubourg του Παρισιού και στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης(ΜΟΜΑ) της Νέας Υόρκης. Θα συνεχίσει ασυμβίβαστος στον αδιάβατο μέχρι τότε δρόμο που ο ίδιος άνοιξε στη διαμόρφωση ενός διαλεκτικού υλιστικού κινηματογράφου με τα πιο πρωτότυπα μέσα με τις ταινίες Μητροπόλεις(1975), Αλληγορία(1986), Το προφητικό πουλί των θλίψεων του Πάουλ Κλέε(1995), Προμηθεύς Εναντιοδρομών(1998) Η Γυναίκα της.. και ο Συλλέκτης(2002) και το κύκνειο άσμα του Η Μεταμόρφωση, ένα φιλμ εμπνευσμένο από τον Φραντς Κάφκα(2006), που πήρε το βραβείο των Κριτικών στη Θεσσαλονίκη την ίδια χρονιά. Στην τηλεοπτική σειρά Παρασκήνιο, ο Κώστας Σφήκας από το 1976 και επί δεκαετίες, δημιούργησε μια σειρά αριστουργηματικών κινηματογραφικών δοκιμίων. Το 2004, στο 45ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, με πρωτοβουλία του Θόδωρου Αγγελόπουλου και του τότε διευθυντή του Φεστιβάλ Μισέλ Δημόπουλου έγινε αφιέρωμα κι αναδρομή στο έργο του Σφήκα και του δόθηκε τιμητικό βραβείο για το σύνολο της κινηματογραφικής του δημιουργίας.

Παράλληλα με τον κινηματογράφο, ο Κώστας Σφήκας ασχολήθηκε συστηματικά και επίμονα με τη μετάφραση έργων, ιδιαίτερα του Μπαλζάκ και του Δάντη, μια δουλειά που τροφοδοτούσε διαρκώς το κινηματογραφικό του όραμα.

Αλλά ο ασυμβίβαστος αυτός διαλεκτικός ποιητής του κινηματογράφου παρέμεινε, προπαντός σε καιρούς χαλεπούς, μαχητής στις γραμμές του εργατικού επαναστατικού κινήματος: πρώτα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ στην Κατοχή, μετά τον εμφύλιο στην εξορία στην Ικαρία και αργότερα, από το 1979 και για τριάντα χρόνια μέσα από τις γραμμές του τροτσκιστικού κινήματος και του ΕΕΚ. Θα μείνει αξέχαστη στους πάντες, ιδιαίτερα στους νεότερους συντρόφους, η ευγενική του φυσιογνωμία στη πρώτη γραμμή όλων των διαδηλώσεών μας, μέχρι να τον καταβάλει η αρρώστια.
Πολλοί λέγανε ότι ο Κώστας Σφήκας δεν ήταν «εκ του κόσμου τούτου». Σίγουρα δεν ανήκε στον κόσμο της καπιταλιστικής παρακμής και της υποταγής. Ακολούθησε μέχρι θανάτου την γραμμή της αλλαγής του κόσμου. Θα ζει πάντα στα οράματα μιας απελευθερωμένης ανθρωπότητας.

Εκ μέρους του ΕΕΚ, Σάββας Μιχαήλ

25 Μαΐου 2009

Η κηδεία του σ. Κώστα Σφήκα θα γίνει την Τετάρτη 27 Μαΐου, στο Α΄ Νεκροταφείο της Αθήνας στις 5μμ.

Στο καλό σύντροφε!!!!!!!«Έφυγε» ο Κομμουνιστής Κώστας Μπατίκας

Κυριακή 17 Μάη, 64 μόνο, χρόνων- την Τρίτη στη Ν. Σμύρνη η "έξοδος".

Μεταφέρω , όπως έλαβα από Συντρόφους του, την άσκημη πληροφορία:

Έφυγε από τη ζωή την Κυριακή 17 Μαΐου σε ηλικία 64 ετών, ο Κώστας Μπατίκας, εξέχον στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος της χώρας, από την περίοδο της δικτατορίας μέχρι σήμερα.

Ο Κώστας Μπατίκας γεννήθηκε στα Στουρναραίικα Τρικάλων στις 10/3/1945. Η στρατιωτική δικτατορία τον βρίσκει στη Δυτική Γερμανία, όπου εργάζεται και παράλληλα σπουδάζει γεωπόνος. Κατά τη διάρκεια της χούντας αναπτύσσει σημαντική αντιδικτατορική δράση στο φοιτητικό και μεταναστευτικό κίνημα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ. Μετά την πτώση της χούντας επιστρέφει στην Ελλάδα και προσφέρει τις υπηρεσίες του σαν στέλεχος του ΚΚΕ από διάφορες καθοδηγητικές θέσεις: Μέλος του γραφείου της Κ.Ο. Πειραιά, γραμματέας της Ν.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, γραμματέας της επιτροπής περιοχής Δυτικής Πελοποννήσου – Δυτικής Στερεάς – Νήσων, μέλος του εργατικού τμήματος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, μέλος του Αγροτικού τμήματος της Κ.Ε.

Υπήρξε μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ από το 10ο συνέδριο (1978) μέχρι το καλοκαίρι του 1989, όταν συγκρούστηκε με τον κυβερνητισμό της ηγεσίας του κόμματος που οδήγησε στη συνεργασία με τη Ν.Δ. και την κυβέρνηση Τζανετάκη. Μαζί με άλλα στελέχη και μέλη του ΚΚΕ που αποχώρησαν την ίδια περίοδο, υπήρξε συνιδρυτής του Νέου Αριστερού Ρεύματος. Αποχώρησε ωστόσο και από το ΝΑΡ το 1991, μαζί με άλλους συντρόφους επειδή διαφώνησε με την εγκατάλειψη της μαρξιστικής – λενινιστικής θεωρίας ως βάση για την κομμουνιστική πολιτική.

Το 1992 πρωτοστατεί στην έκδοση του θεωρητικού – πολιτικού περιοδικού «Αριστερή Ανασύνταξη», στο οποίο αρθρογραφούσε μέχρι σήμερα, καθώς και στην ίδρυση της ομώνυμης οργάνωσης. Από τη συνένωση της «Αριστερής Ανασύνταξης» με την οργάνωση «Εργατική Πολιτική», προέκυψε το 2007 η κομμουνιστική οργάνωση ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ, της οποίας ο Κώστας Μπατίκας υπήρξε ιδρυτικό μέλος και θεωρητικός νους.

Αφιερωμένος στην επανάσταση, ασυμβίβαστος, σκεπτόμενος και μαχόμενος κομμουνιστής σε όλη του τη ζωή, συγκρούστηκε με κάθε τάση συμβιβασμού και οπισθοδρόμησης εντός του κομμουνιστικού κινήματος, υποστήριξε με πάθος τη θεωρητική και πολιτική ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, θεμελιωμένη στην επαναστατική θεωρία του προλεταριάτου, το μαρξισμό – λενινισμό. Συνέβαλε ο ίδιος καθοριστικά στην επεξεργασία μαρξιστικών ταξικών θέσεων για την οργανωτική συγκρότηση και την πολιτική του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, με τις τοποθετήσεις του εντός του ΚΚΕ, με την μετέπειτα αρθρογραφία του στην «Αριστερή Ανασύνταξη» και με το βιβλίο του «Συνδικάτα και Πολιτική» (1994). Παρήγαγε επίσης σημαντικές επεξεργασίες μαρξιστικών θέσεων για ένα ευρύ φάσμα πολιτικών ζητημάτων, όπως το εθνικό ζήτημα, το αγροτικό ζήτημα, το ενιαίο μέτωπο πάλης των εργαζομένων. Ιδιαίτερο έργο του αποτέλεσε η επανανακάλυψη της μαρξιστικής – λενινιστικής θεωρίας για το σοσιαλισμό – κομμουνισμό και της επαναστατικής μετάβασης σ’ αυτόν, καταδεικνύοντας τη θεωρητική συγγένεια της γραφειοκρατικής με την καουτσκική εκδοχή του σοσιαλισμού και διορθώνοντας πολλές παραναγνώσεις της λενινιστικής θεωρίας από τη σοβιετική γραφειοκρατία.

Κατάφερε έτσι με επίπονη μελέτη και επίμονη εργασία να ξεδιαλύνει τη μαρξιστική θεωρία από την ιδεολογική σκουριά της σοβιετικής γραφειοκρατίας και άλλες αστικές θεωρητικές διαστρεβλώσεις της. Καρπός της εργασίας του αυτής είναι, εκτός από τα σχετικά άρθρα του και το καινούργιο υπό έκδοση βιβλίο του, το οποίο δεν πρόλαβε δυστυχώς να δει τυπωμένο, ηττημένος από την μοιραία αρρώστια – και μόνο απ’ αυτή.

Και την αρρώστια όμως την αντιμετώπισε σαν κομμουνιστής, με λεβεντιά και καρτερικότητα και με το πείσμα να αξιοποιεί κάθε στιγμή υγείας που κέρδιζε στον αγώνα του με το θάνατο για να παράγει επαναστατικό έργο.

Ήταν και θα είναι πηγή έμπνευσης για όλους τους συντρόφους του και για όλους τους κομμουνιστές. Θα μείνει αθάνατος, όπως αθάνατη είναι η επαναστατική θεωρία και η στάση ζωής που μας δίδαξε. Το έργο του θα είναι πάντα σημείο αναφοράς και πηγή γνώσης για όλους όσους θελήσουν στο μέλλον να συμβάλουν στον αγώνα για την επαναστατική ανασύνταξη του εργατικού κινήματος.

http://politikokafeneio.com/Forum/viewtopic.php?p=143357#143357
Η κηδεία του Κώστα Μπατίκα θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 19 Μαΐου στις 4 η ώρα στο νεκροταφείο Νέας Σμύρνης.
Η νεκρώσιμη πομπή θα ξεκινήσει στις 3 από το σπίτι του στην οδό Άνοιξης 3, Πλατεία Άνοιξης στη Νέα Σμύρνη.

«Έφυγε» ο θρύλος του εναλλακτικού Τύπου Λεωνίδας Χρηστάκης

Πέθανε την Τετάρτη το πρωί στα 81 του και κηδεύεται την Πέμπτη στις 11.00 στο νεκροταφείο Ζωγράφου ο Λεωνίδας Χρηστάκης, η ιδιόρρυθμη και δυναμική αυτή προσωπικότητα που από την δεκαετία του '60 και επί σαράντα σχεδόν χρόνια επηρέασε με την παρουσία του και το έργο του τα πολιτιστικά πράγματα αυτού του τόπου.

Ξεκίνησε σαν κλασικός βιολιστής για να γίνει στην συνέχεια χαρισματικός πορτραιτίστας, γκαλερίστας, επιμελητής εκδόσεων, εκδότης περιδικών και συγγραφέας με περισσότερα από σαράντα βιβλια στο ενεργητικό του.

Βασικός θεμελιωτής του ελληνικού εναλλακτικού τύπου, συνεβαλλε όσο κανείς άλλος με τα περιοδικά του ΚΟΥΡΟΣ, ΠΑΝΔΕΡΜΑ & ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ στην παρουσίαση των νεων διεθνών ρευμάτων και ιδεών στην Ελλάδα, προσφέροντας πάντοτε βήμα σε νέους καλλιτέχνες, συγγραφείς και δημοσιογράφους και υποστηρίζοντας ανεπιφύλακτα κάθε πρωτοποριακή εκδοτική προσπάθεια.

Α. Μ.

ΠΕΘΑΝΕ Ο ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ABEL PAZ

Ενα μικρό σημείωμα φόρος τιμής στο θάνατο ενός σπουδαίου αγωνιστή του αναρχικού χώρου :

από το http://athens.indymedia.org/

Στις 13 Απρίλη, με λιτή ανακοίνωση στο Indymedia της Βαρκελώνης, μας έφτασε η είδηση του θανάτου του Diego Camacho, γνωστού με το ψευδώνυμο Abel Paz, αναρχικού αγωνιστή, που είχε την τύχη να ζήσει από κοντά και από τα μέσα την ισπανική επανάσταση και όλη την μετέπειτα πορεία του αναρχικού κινήματος και συγγραφέα ιστοριογραφικών βιβλίων, ανάμεσα σε άλλα της βιογραφίας του Buenaventura Durruti.

---

Είμαι αναρχικός, και ο αναρχικός είναι ένας άνθρωπος με συνοχή (πνευματική ειρήνη, η ηρεμία, η εξοχή, να δουλεύεις το λιγότερο δυνατό, όσο είναι απαραίτητο για να μπορείς να ζεις, να απολαμβάνεις την ομορφιά, τον ήλιο. Να απολαμβάνεις τη ζωή με κεφαλαία, τώρα υπάρχει η ζωή με πεζά). Είναι το να έχεις μια προσωπική θεώρηση. Να εφαρμόζεις τις ιδέες σου στην καθημερινότητα στο μεγαλύτερο βαθμό, χωρίς να περιμένεις μέχρι να γίνει η επανάσταση. Αυτό μπορεί να το κάνει ο αναρχικός τώρα.

Είναι μια φιλοσοφική θεώρηση, είναι μια κατάσταση πνεύματος, μια στάση ζωής. Πιστεύω πως αυτή η κοινωνία είναι πολύ άσχημα οργανωμένη, τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά και οικονομικά. Πρέπει να την αλλάξουμε εντελώς. Η αναρχία επικαλείται μια ζωή εντελώς διαφορετική. Με την αναρχία, προσπαθούμε να ζούμε αυτή την ουτοπία λίγο λίγο κάθε μέρα.

Η κραυγή του Βασίλη Διαμαντόπουλου

ΜΙΑ ΘΕΡΜΗ ΣΥΝΗΓΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1995

ios@enet.gr / www.iospress.gr / ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ

Την καλύτερη απάντηση σε όσα συνεχίζουν να ακούγονται από πολιτικούς αναλυτές για τους «γνωστούς αγνώστους», τη «βία της νεολαίας» και την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου είχε δώσει, και μάλιστα από την τηλεόραση, ο Βασίλης Διαμαντόπουλος το Νοέμβριο του 1995.

Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται δέκα χρόνια από το θάνατο του ξεχωριστού ηθοποιού. Αξίζει τον κόπο να ξανακούσει κανείς όσα επιχειρούσε από τότε να πει ο Διαμαντόπουλος.

Μόνος του αποφάσισε να βγει τότε στην τηλεόραση. Πήρε τηλέφωνο τον Μάκη Τριανταφυλλόπουλο και του ζήτησε να παρέμβει στην εκπομπή του, στον ΣΚΑΪ, στις 19 Νοεμβρίου 1995. Ηταν δύο μέρες μετά την έγκριση της πρυτανείας του ΕΜΠ να καταλυθεί το άσυλο και να εισβάλουν τα ΜΑΤ. Συνέβη τότε το πρωτοφανές, να συλληφθούν όλοι όσοι βρίσκονταν μέσα στο Πολυτεχνείο (πάνω από 500), να καταγραφούν και να παραπεμφθούν σε μαζικές δίκες. Θεωρήθηκε τότε ότι συνελήφθησαν και επομένως εξουδετερώθηκαν μια για πάντα οι «γνωστοί άγνωστοι».

Προηγήθηκε μια βραδιά με εκτεταμένα επεισόδια και ασφυκτική πολιορκία του Πολυτεχνείου. Τα κανάλια ανέδειξαν δύο ξεχωριστές στιγμές: το συμβολικό κάψιμο μιας σημαίας και τον άγριο ξυλοδαρμό ενός νεαρού μετά τη σύλληψή του από άνδρες των ΜΑΤ. Φυσικά στο φόντο των περιγραφών υπήρχαν καταστροφές στο χώρο του ιδρύματος.

Ο Διαμαντόπουλος φιλοξενήθηκε τελικά στην εκπομπή «Κίτρινος Τύπος», μαζί με τον καθηγητή του Παντείου Γιώργο Ρούση (τον μόνο με τον οποίο μπόρεσε να συνεννοηθεί στην πορεία της συζήτησης), τον τότε πρύτανη του ΕΜΠ Νίκο Μαρκάτο, δύο γονείς νέων που είχαν συλληφθεί και δύο «αγανακτισμένους» πολίτες.

Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι ο Διαμαντόπουλος ένιωθε ένα βαρύ φορτίο. Ηθελε να πει κάτι εντελώς διαφορετικό απ' αυτά που λέγονταν εκείνες τις μέρες κατά κόρον για τους «γνωστούς αγνώστους», για τα «παραστρατημένα παιδιά», για τη «βία της νεολαίας». Από όσα είπε, εκείνο που προκάλεσε τη μεγαλύτερη συζήτηση, πραγματικό σκάνδαλο, ήταν ότι δικαιολόγησε το κάψιμο της σημαίας. Αλλά μόνο αν δει κανείς όλο τον ειρμό της σκέψης του μπορεί να καταλάβει τι ακριβώς έλεγε ο Διαμαντόπουλος. Συνοψίζουμε τα βασικότερα σημεία των παρεμβάσεών του:

- Γιατί βγήκε στην τηλεόραση:

«Αισθάνθηκα μια ενοχή, αν δεν μιλήσω μπροστά σ' αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα που για μένα αποτελούν ιστορική στιγμή. Ενα κανάλι έδειξε παρόμοια σκηνή με το ξυλοκόπημα ενός φοιτητή επί χούντας. Αυτό το γεγονός είναι πράγματι συγκλονιστικό».

- Οι γνωστοί άγνωστοι:

«Πιπιλάμε την καραμέλα όλοι μας -και σ' αυτό βοηθήσανε κι οι δημοσιογράφοι οφείλω να πω- περί γνωστών αγνώστων. Για μένα είναι ένα σημείο, όπου αρχίζει ο συμβιβασμός. Αρχίζει, δηλαδή το παζάρι. Ποιοι είναι οι γνωστοί άγνωστοι και ποια είναι τα παιδιά, τα οποία αυθόρμητα βγάζουν την κραυγή, γιατί δεν μπορούν αλλιώς. Οσο μεγάλοι κι αν είναι, δεκαοκτάχρονοι, εικοσάχρονοι, δεν έχουν συνειδητοποιηθεί πολιτικά, ούτως ώστε να οργανωθούν και να δώσουν τη μάχη τους οργανωμένα, σωστά και αποτελεσματικά. Και το δωδεκάχρονο ακόμα εισπνέει, εισπράττει ένα σμπαραλιασμένο κράτος που δεν πιστεύει πουθενά. Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις που πιθανόν υπάρχουν, όλο το πολιτικό φάσμα είναι σμπαραλιασμένο, είναι ψευδές. Ψεύδεται. Ψεύδεται απέναντι στο λαό κι εγώ το θεωρώ προδοσία. Αυτά λοιπόν τα παιδιά εισπράττουν αυτό το μπλοκάρισμα και δεν ξέρουν πώς να το εκφράσουν. Το εκφράζουν έτσι. Χτυπώντας, καταστρέφοντας, κάνοντας αυτές τις πράξεις τις καταδικαστέες όπως λέμε όλοι -που για μένα δεν είναι καταδικαστέες. Γι' αυτά τα παιδιά, αυτό ήταν μια κραυγή. Οταν πετάγαν το σκαμνί, πετάγανε το κράτος, πετάγανε αυτή τη γελοιότητα. Δεν ήταν λοιπόν η καταστροφή. Η καταστροφή ήταν μία κραυγή, ήταν μια θέση, μια στάση. Ετσι πρέπει να το δούμε. Εμένα με συγκινεί αυτή η στάση. Συγχωρέστε με».

- Η σημασία του ασύλου:

«Ποια είναι η διαφορά των τανκς της χούντας με τα ΜΑΤ που μπήκαν στο Πολυτεχνείο; Θα 'θελα να ξέρω ποια είναι η διαφορά. Αυτοί μπήκανε με τα τανκς και εμείς μπήκαμε οπλοφόροι και με τις μάσκες. Με τα ΜΑΤ. Θα 'θελα να ξέρω ποια είναι η ουσιαστική διαφορά. Διότι αν μιλάμε περί ασύλου, όπως οι χριστιανοί πιστεύουν ότι η εκκλησία είναι ένα άσυλο, έτσι κι εμείς πιστεύουμε ότι το πανεπιστήμιο είναι ένα άσυλο».

- Για τα όργανα του ΕΜΠ που

τα έσπασαν:

«Το όργανο αυτό για ένα παιδί, ανήλικο ή ενήλικο, αποτελεί εκείνη την ώρα ένα φραγμό στη δικιά του την ελευθερία. Κι όταν το σπάει αυτό το όργανο είναι η έκφραση μιας κραυγής. Δεν το σπάει για να καταστρέψει».

- Για την ανθρώπινη ζωή:

«Αυτό που λέει ο κ. Μαρκάτος για το σεβασμό και την έγνοια μας για την ανθρώπινη ζωή είναι μια κουβέντα. Ποια ζωή; Ποια ζωή πάμε να κληροδοτήσουμε σ' αυτά τα παιδιά; Ποια ζωή θα τους μεταφέρουμε; Είμαστε περήφανοι γι' αυτή τη ζωή; Βεβαίως κάθε ζωή είναι σεβαστή. Τρέμουμε όλοι μην πάθει τίποτα το παιδί μας, μην πάθει τίποτα ο αδελφός μας. Αλλά ποια ζωή; Το πρόβλημα είναι πριν».

- Για την αστυνόμευση:

«Κάποτε με κάλεσαν σε ένα δικαστήριο για μια θεατρική παράσταση, η οποία ήταν πράγματι φοβερή, φρικτή. Αισχρολογούσαν. Ηταν φοβερά τολμηρή και σε σοκάριζε. Το ζήτημα στο δικαστήριο ήταν αν έπρεπε να επέμβει ο εισαγγελέας για να σταματήσει η παράσταση. Ημουν τελείως αντίθετος, διότι επρόκειτο περί λογοκρισίας. Η λογοκρισία είναι ταυτόσημη μ' αυτό που ονομάζουμε επέμβαση των ΜΑΤ. Θα 'θελα να αυτοκτονήσω αν μπορούσα να δεχτώ ποτέ, να ευλογήσω την επέμβαση των ΜΑΤ. Σε καμία περίπτωση! Ακόμα και στην περίπτωση που θα έπεφταν νεκροί. Θα προτιμούσα αυτό, παρά μία επέμβαση. Δηλαδή πιστεύω ότι σήμερα το καθεστώς είναι μία χούντα με άλλοθι τη δημοκρατία».

- Για το ρόλο των νέων:

«Ημουνα κάποτε σε μία σύναξη στο Λονδίνο, που ήμαστε όλοι οι αντιχουντικοί μαζεμένοι. Δεν θέλω να πω ονόματα τώρα. Πολύ γνωστά ονόματα. Λέει ένας σε κάποιον πολύ μικρότερο: Μη μιλάς εσύ, είσαι μικρός, δεν ξέρεις. Κι εκείνος απαντά: Εγώ δεν ξέρω, αλλά δεν έχω σαπίσει σαν κι εσένα».

- Για τη Δικαιοσύνη:

«Είδαμε όλοι, και το είδε όλη η Ελλάδα και η Αστυνομία βέβαια, πώς ξυλοκοπήθηκε αυτό το παιδάκι που του αλλάξανε τα φώτα. Εχουμε δει αυτεπάγγελτες κατηγορίες εισαγγελέων για ένα εκατομμύριο πράγματα. Εδώ τι έκανε η Δικαιοσύνη; Τι έχει κάνει μέχρι στιγμής η Δικαιοσύνη; Τίποτα. Εκώφευσε».

- Για το κάψιμο της σημαίας:

«(Η σημαία) είναι ένα πανί που το δώσαν σε έναν ράφτη και που το 'ραψε καταλλήλως και δεν έχει καμία παραπέρα σημασία. Αφήστε με να τελειώσω. Δικαίωμά σου είναι να διαφωνείς. Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι αυτό που υπάρχει πίσω από αυτό το σύμβολο. Συμβολίζει μία κοινωνία πολιτισμένη που ξέρει τους στόχους της, μια κοινωνία αποφασισμένη να ορμήσει, να αγωνιστεί. Αυτό, ναι. Το σέβομαι και το προσκυνώ. Αλλά αυτό το πανί που κάψανε, καλά κάνανε και το κάψανε. Γιατί αυτό το πανί αντιπροσωπεύει μια σαπίλα σήμερα. Να διώξουμε τη σαπίλα πρώτα».

- Η διαφορά από τη χούντα:

«Η διαφορά μας από τη χούντα είναι τούτη: ότι η χούντα ήταν ένας ξεκάθαρος εχθρός, γι' αυτό και σχεδόν ολόκληρος ο λαός συμμετείχε (στην αντίσταση) ενάντιά της. Σήμερα, υπάρχει μία χούντα -επιτρέψτε μου να πω και έχω συνείδηση αυτού που λέω- η οποία καλύπτεται απ' το άλλοθι της δημοκρατίας. Οταν λοιπόν γίνονται αυτά τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο, με τους βανδαλισμούς -σε εισαγωγικά, διότι εγώ δεν τους κρίνω βανδαλισμούς, είναι μια έκφραση κραυγής- και όλα τα δημόσια πρόσωπα, όλοι οι υπεύθυνοι του κράτους αυτού δεν έχουν συγκινηθεί, δεν έχουν ανατριχιάσει γι' αυτά τα γεγονότα καθόλου, από κει και πέρα καταλήγω στο συμπέρασμα -το φρικτό συμπέρασμα αν θέλετε- ότι οι πράξεις αυτές ήταν λίγες. Αφού δεν ξύπνησαν κανένα. Και ίσως πρέπει να πολλαπλασιαστούν για να ξυπνήσουμε κάποτε». *

Σειρά εκδηλώσεων/συζητήσεων με τον Alfredo Bonanno

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου:

Alfredo M. Bonanno

ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΓΕΡΣΗ

Στη μεταβιομηχανική κοινωνία.

Εσωκλεισμένοι και αποκλεισμένοι

Σειρά εκδηλώσεων-συζητήσεων με τον συγγραφέα στις παρακάτω πόλεις:

ΠΑΤΡΑ: Πέμπτη 5/3, Κατάληψη-Παράρτημα, 19:00

ΑΘΗΝΑ: Σάββατο 7/3, Πάντειο – αμφθιθέατρο Σάκη Καράγιωργα, 17:00

ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Δευτέρα 9/3, Αίθουσα Ανδρόγεω, 17:00

ΒΟΛΟΣ: Παρασκευή 13/3, Πανεπιστήμιο- αμφιθέατρο Κορδάτου, 19:00

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Σάββατο 14/3, Φάμπρικα Υφανέτ, 17:00

ΓΙΑΝΝΕΝΑ: Τρίτη 17/3, Καμπέρειο, 19:00

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

Μια πορεία για τον Νίκο

18 χρόνια μετά τη δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα ελάχιστα ΜΜΕ αναφέρουν ότι ο δολοφόνος που φυσικά έπεσε στα μαλακά, όπως και κάθε σκατό του συστήματος άλλωστε, ο Γιάννης Καλαμπόκας, ήταν πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Πάτρας, εκλεγμένος με τη Δεξιά στην τοπική αυτοδιοίκηση και έδρασε παρέα με γνωστούς «αγανακτισμένους» πολίτες. Ακροδεξιούς νοικοκυραίους δηλαδή, για το «χάιδεμα» των οποίων κανένα ΜΜΕ δεν έχει βγάλει τσιμουδιά.

Νίκο, η Αριστερά σε αυτό τον τόπο έχει γεμίσει μάρτυρες και αυτό της έκανε κακό, γιατί έχει καταντήσει σε ένα μεγάλο κομμάτι της, μια απλή επίκληση σε κάποια ορθοδοξία. Μια μέρα, μεσημέρι θα ‘ναι όπως είπε και ο Άρης, αυτό που είπαμε θα γίνει και θα στο αφιερώσουμε και σε σένα, και στον Αλέξη και στον Μιχάλη και στη Σταματίνα και στον Κώστα και σε όλους που δεν πρόλαβαν να το δουν.

E.Σκυφτούλης:«Όλοι αυτοί που τα σπάνε δεν είναι αναρχικοί»

Ο αντιεξουσιαστής Επαμεινώνδας Σκυφτούλης σε μια απρόσμενη συνέντευξη επιτίθεται σε «επαναστάτες» και «πρωτοπορίες»
«Όλοι αυτοί που τα σπάνε δεν είναι ακριβώς αναρχικοί»
«Η αλήθεια δεν έρχεται ούτε από τον θεό ούτε από τον κομμουνισμό ούτε από την αναρχία. Έρχεται από την πραγματικότητα»

, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2008

Είχα να τον δω χρόνια. Ίσως και πάνω από μια δεκαετία. Προχωρούσε στην πλατεία κοιτώντας με αυστηρότητα δύο μεθυσμένους που έκαναν πλάκα σπάζοντας μπουκάλια μπίρας. «Παιδιά τέλειωσε», τους είπε και αυτοί, σαν να τον άκουσαν, σηκώθηκαν κι έφυγαν προς τη Στουρνάρη. Ίσως να ήταν τυχαίο και να ήταν η ώρα τους να φύγουν για τα σπίτια τους. Εγώ το είδα πάντως ως σεβασμό. Άλλωστε, το όνομά του «ακουγόταν» πάντα στην πλατεία. «Επαμεινώνδας Σκυφτούλης», για τους φίλους του «Νώντας». «Γνωστός άγνωστος» για τρεις δεκαετίες- δεν ξέρω καν αν έχει βγει πια από τη λίστα- «επισκέπτης» του Κορυδαλλού στα χρόνια του ΄90, «ύποπτος για ΕΛΑ» και μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη της 17Ν.

Το ραντεβού μας ήταν στο «Νosotros», στην αρχή της Θεμιστοκλέους, μια πόρτα πριν από τον «Κάβουρα». Η μαυροκόκκινη σημαία στο μπαλκόνι του πρώτου ορόφου φωνάζει ότι «κάτι αλήθεια συμβαίνει εδώ». Ανεβαίνω μαζί του τις σκάλες και ξαφνιάζομαι. Νεαροί παίζουν ποδοσφαιράκι στο μικρό δωμάτιο. Στη μεγάλη αίθουσα γίνεται προβολή video art, μια ντραμς ακούγεται από την ταράτσα και από τον πάνω όροφο ακούγονται παιδικές φωνές. «Είναι η θεατρική ομάδα» με ενημερώνει η κοπέλα στο «αυτοδιαχειριζόμενο μπαρ». «Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος», θα προσπαθήσει να μου εξηγήσει ένας κομψός νεαρός με τατουάζ στο μπράτσο. «Το στέκι των αναρχικών» είχε γράψει προ μηνών μια εφημερίδα. «Η ομάδα Σκυφτούλη κάνει πολιτισμό» είχε αφήσει να διαρρεύσει η Ασφάλεια. Η γιαγιά που με χαιρετάει κρατώντας από το χέρι την εγγόνα της, δεν δείχνει και πολύ ύποπτη. «Μου άρεσε η εκπομπή με την Πριγκίπισσα Ειρήνη», μου λέει χωρίς ενοχές. Ο Σκυφτούλης συνεχίζει δήθεν αμέριμνος να διαβάζει τη «Βαβυλωνία» του, αλλά κρυφογελάει. Έχει κερδίσει το στοίχημα. Του τηλεφώνησα για να μιλήσουμε, μέρες που είναι, για την Αντιεξουσιαστική Κίνηση, τη μεγαλύτερη «οργάνωση» του χώρου και μου είπε: «Έλα από το Νosotros, θα ξαφνιαστείς».

Τι κάνουν λοιπόν οι αναρχικοί όταν γεράσουν;Πόσο χρόνων είσαι αλήθεια;

Πενήντα ένα. Συνεχίζουν όπως βλέπεις. Δεν συνταξιοδοτούνται.

Δημιουργούν ομάδες πολιτισμού; Ομάδα Σκυφτούλη δεν υπήρξε, ούτε θα υπάρξει στον αντιεξουσιαστικό χώρο, όπως δεν υπάρχει και καμία ομάδα με προσδιορισμό ένα επώνυμο από αστυνομική ταυτότητα.

Πάντα κάπνιζες τόσο πολύ; Ναι, πάντα δύο πακέτα. Άλλες κακές συνήθειες έχεις; Τι εννοείς; Δεν έχω καμία κακή συνήθεια.

Έχεις μετανιώσει για τίποτα στη ζωή σου;

Τι αξία έχει να σου απαντήσω; Θα αλλάξει κάτι;

Έχει ενδιαφέρον να μάθουμε τι απολογισμό κάνεις ύστερα από τόσα χρόνια.

Τέλος πάντων. Δεν θα ήθελα να περνούσα τόσα χρόνια μαγεμένος από τις ιδεολογίες. Θα ήθελα να είχα απεγκλωβιστεί νωρίτερα από τα στερεότυπα και τους ρόλους που παράγονται από τα ιδεολογικά συστήματα.

Αναρχικός δεν ήσουν πάντα; Αναρχικός ήμουν, αλλά δεν σημαίνει τίποτα αυτό. Το κριτήριό μου πλέον δεν είναι αν είχε δίκιο η ιδεολογία μου ή η ιδεολογία σου. Γιατί θεωρώ ότι όλες οι ιδεολογίες οδηγούν στον ολοκληρωτισμό.

Πότε κατέληξες σε αυτό το συμπέρασμα;

Εδώ και κάποια χρόνια. Η δημιουργία της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης και η επιτυχία της έγκειται σε αυτό: ότι εναρμονίστηκε με την απομαγευμένη σημερινή πραγματικότητα όπου έχει καταρριφθεί η ιδεολογία-θεός.

Να μην έχουμε ιδεολογία σημαίνει να μην έχουμε αρχές;

Όχι, το αντίθετο. Η ιδεολογία δεν έχει αρχές. Γιατί η ιδεολογία έχει δύο και τρεις γλώσσες. Είσαι κομμουνιστής ή αναρχικός και σκέφτεσαι: «Αυτό που κάνω είναι αναρχικό ή δεν είναι». Και αναζητάς απαντήσεις στην ιδεολογία. Στους-ισμούς. Αυτά για μένα έχουν τελειώσει. Άλλωστε κανείς πια δεν θέλει να ακούει τις υποσχέσεις ενός ψεύτη ιδεολόγου.

Πώς μεταφράζεται αυτό στην καθημερινή σου δράση;

Δεν λέω πια θα κάνω αυτό «για την κοινωνία». Λέμε «με την κοινωνία». Το μοντέλο των επαναστατών σε εισαγωγικά έχει συντριβεί. Γι΄ αυτό συμμετείχαμε στο μπλοκ του λιθάνθρακα στη Θεσσαλονίκη, γι΄ αυτό συμμετείχαμε στον Αχελώο, στο «Νo Βorder» με τους Αφγανούς της Πάτρας.

Ενώ παλιότερα... Παλιότερα αυθαιρετούσαμε. Θεωρούσαμε ότι έχουμε το δίκιο και ότι οι άνθρωποι αργά ή γρήγορα θα στρατολογηθούν στο πλευρό μας. Όλες οι ιδεολογικές ομάδες θεωρούν ότι είναι πρωτοπορία, ότι κάποια μέρα θα λάμψει η αλήθεια και η κοινωνία θα γεμίσει τα κόμματά τους ή τις ομάδες τους. Όμως αυτό δεν πρόκειται να γίνει. Πρέπει να το πάρουν απόφαση, ότι ο μόνος δρόμος του αγώνα βρίσκεται στον διάλογο με την κοινωνία. Θα σου πει κάποιος πάντως ότι «η κοινωνία συντηρητικοποιείται». Κι εγώ θα του πω ότι υπάρχει ελπίδα, αρκεί και ο ίδιος να απομαγευτεί, να γίνει πιο αληθινός και να σεβαστεί το μεγάλο ποτάμι της κοινωνίας. Σε αυτή την κοινωνία ζούμε, και αν είναι να αποδράσουμε, θα αποδράσουμε όλοι μαζί. Όλοι μαζί θα ζήσουμε καλύτερα ή χειρότερα. Η αλήθεια δηλαδή δεν έρχεται ούτε από τον θεό ούτε από τον κομμουνισμό ούτε από την αναρχία. Έρχεται από την πραγματικότητα. Και αν το υιοθετήσει αυτό, δεν θα κινδυνεύει να σχιζοφρενιάσει ανάμεσα στην πραγματικότητα και στον ιδεατό κόσμο που έχει στο κεφάλι του. Τα ιδεολογικά οράματα είναι επικίνδυνα, γιατί είναι συλλήψεις μεταφυσικές.

Α,αυτό ισχύει,δεν αφορά μόνο τον Λένιν αφορά και τον Μπακούνιν. Και τον Νετσάγιεφ, όλους τους αφορά. Δεν υπάρχει πρόγραμμα αναρχικό και εκεί οφείλεται και η ήττα της ισπανικής επανάστασης. Οι αναρχικοί το ΄36 ήταν πλειοψηφικό ρεύμα, αλλά δεν ήξεραν πού να πάνε. Καμία ιδεολογία δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αδικήθηκε. Ο άνθρωπος πήγε με τους αναρχικούς, με τους κομμουνιστές, με τους φασίστες και όλοι τον κατεξευτέλισαν. Και τώρα δεν θέλει να πιστέψει σε κανέναν. Καλύτερα όμως ασημαντότητα παρά ιδεολογικά τάγματα εφόδου.

«Τάγματα εφόδου» στα οποία συμμετείχατε κι εσείς.

Όλοι συμμετείχαν. Συνήθως είναι ένας ρόλος θνησιγενής, κάτι σαν τριετή θητεία. Μετά μεγάλωνες, γινόσουν γιατρός και έλεγες πρέπει να πάψω να είμαι αναρχικός, γιατί ήταν απαγορευτικό. Εμείς στην Αντιεξουσιαστική λέμε: Μπορεί να είσαι γιατρός και να είσαι και αναρχικός. Όπως στην Αμερική, είναι και καθηγητές πανεπιστημίου και αναρχικοί. Για εμάς, αυτές οι σκέψεις τη δεκαετία του ΄80 ήταν απαγορευμένες. Ο αναρχικός δεν δούλευε, δεν πήγαινε στον Στρατό και δεν σπούδαζε. Πολλοί παρατήσαμε τα πανεπιστήμια και δεν δουλεύαμε, υπακούοντας στο δόγμα.

Ποιος καθορίζει όμως τη δράση σας αν όχι η ιδεολογία;

Στην Αντιεξουσιαστική έχουμε μια ανοιχτή συλλογικότητα. Μπορεί δηλαδή να μπει ο Κάβουρας να σε διαμορφώσει και να φύγει. Δεν έχουμε μέλη, ούτε καταστατικά. Συμφωνούμε μόνο στη μη κατάληψη της εξουσίας, την αντι-ιεραρχική δομή και την άμεση δημοκρατία. Έχουμε ενηλικιωθεί και μπορούμε να πατάμε πάνω στον τάφο του θεού, για να ξεπατικώσω μια φράση του Καντ.

Θα συμμετέχετε στις εκδηλώσεις του Πολυτεχνείου;

Θα συμμετέχουμε, ναι. Με κεντρικό πανό: Αλληλεγγύη στο κίνημα των φυλακισμένων. Θα είναι εκεί οι μαθητές μας, Urbi et Οrbi.

Όταν λέτε «οι μαθητές σας»; Η Αντιεξουσιαστική λειτουργεί με συνελεύσεις. Των μαθητών, των εργατών, αυτών που ασχολούνται με την ενέργεια, την οικολογία. Η «Κραυγή Ελευθερίας» είναι μια άλλη συνέλευση για την καταστολή και τα δικαιώματα.

Κι αν χρειαστεί,θα συγκρουστείτε με την Αστυνομία.

Ναι. Η πρόθεσή μας είναι να κάνουμε μια μεγάλη πορεία. Συνήθως όμως, και κυρίως επί Πολύδωρα, μας επιτίθονταν απροκάλυπτα.

Αν ρωτήσεις πάντως και έναν ματατζή,τα ίδια θα σου πει.Θα χτυπήσουμε μόνο αν μας προκαλέσουν οι αναρχικοί.

Κοιτάτε, εμείς δεν έχουμε την τακτική να πετάμε πέτρες δεξιά- αριστερά και να τρέχουμε. Στη λογική μας είναι να συγκρουόμαστε όποτε το θέλει η κοινωνία. Στη Λευκίμμη για τα ΧΥΤΑ, στην Κοζάνη για τον λιγνίτη, στο Πέραμα...

Ο κλεφτοπόλεμος στα στενά των Εξαρχείων δεν σε αφορά πια;

Δεν με αφορά και λόγω ηλικίας, αλλά και λόγω άποψης. Τα Εξάρχεια είναι ένας χώρος με ιστορία και δεν συνοψίζεται σε κάποιες πέτρες ή σε κάποιους αναμμένους κάδους που δείχνουν οι τηλεοράσεις 8 ώρες την ημέρα. Εδώ για 30 χρόνια έδρασε ένα κίνημα αντίστασης και δημιούργησε μια ελευθεριακή ρωγμή στην κοινωνία. Ο αναρχισμός πάντως για κάποιους έχει καταντήσει συνώνυμο του καίω ένα αυτοκίνητο ή πλακώνω κάποιον επειδή δεν μου αρέσουν οι απόψεις του.

Ναι. Επειδή εγώ έζησα σε εποχές μεγαλύτερης έντασης, αυτά που γί
Τη δεκαετία του ΄80 χιλιάδες νέοι έφευγαν από τα κόμματα, ο αριστερισμός είχε καταρρεύσει και είχαν ανοίξει οι πύλες του παραδείσου για μας και θεωρήσαμε ότι έχουμε άνοδο του επαναστατικού κινήματος.
Την πατήσαμε βέβαια
νονται σήμερα τα θεωρώ προσκοπικά μπροστά σε αυτά που κάναμε τη δεκαετία του ΄80.

Τι κάνατε τότε εσείς δηλαδή; Ασκούσαμε συμβολική βία. Αυτό μας βοηθούσε, εμάς τους 50 του ΄78, να γίνουμε γνωστοί. Δεν είχαμε και άλλα μέσα... Ήμασταν αποκλεισμένοι από παντού. Πάντως, δεν είναι σπουδαίο είτε επαναστατικά είτε ποινικά ότι κάηκαν δέκα αυτοκίνητα. Όσο το κίνημα ενηλικιώνεται, δεν θα έχει ανάγκη από αυτά τα πράγματα. Φυσικά, δεν θεωρώ ότι όλο το αναρχο-αντιεξουσιαστικό κίνημα έχει ενηλικιωθεί. Πολλές φορές κυριαρχεί το εφηβικό φαινόμενο.

«Είμαι 16άρης...»,που λέει και ο τραγουδιστής.

Ναι, διότι οι έφηβοι, όπως γνωρίζεις σπάνε τζαμαρίες γενικώς, είτε είναι αναρχικοί είτε δεν είναι. Είναι ο μόνος τρόπος να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των μεγαλυτέρων τους. Όλοι αυτοί που τα σπάνε, λοιπόν, δεν είναι ακριβώς αναρχικοί. Είναι αγανακτισμένοι νέοι, οι οποίοι ψάχνονται και οι οποίοι αργά ή γρήγορα, οι περισσότεροι θα «ενταχθούν» κατά τα πρότυπα των «Αοράτων» του Νάνι Μπαλεστρίνι.

Θα ενταχθούν στο κίνημα ή στο σύστημα;

Στο σύστημα, βέβαια. Αν ήταν να ενταχθούν στο κίνημα, θα ήμασταν τώρα δύο εκατομμύρια. Το τραγικό ξέρεις ποιο είναι; Τη δεκαετία του ΄80, χιλιάδες νέοι έφευγαν από τα κόμματα, ο αριστερισμός είχε καταρρεύσει και είχαν ανοίξει οι πύλες του παραδείσου για μας και θεωρήσαμε ότι έχουμε άνοδο του επαναστατικού κινήματος. Την πατήσαμε βέβαια. Διαψευστήκαμε οικτρά.

Ποιο σύνθημα που φώναζες το ΄80 δεν θα το φώναζες τώρα;

«Κομμουνισμός, Ελευθερία, αυτή είναι αναρχία». Αυτό το σύνθημα για μένα ήταν βλακώδες. Δεν θα το ξαναφώναζα ποτέ, γιατί δεν μπορεί να υπάρξει κομμουνισμός με ελευθερία.
«Όταν ποινικοποιείται ο αναρχικός ή αναρχοποιείται ο ποινικός γίνεται μπέρδεμα»

Τηλεόραση είναι το μόνο που δεν θα δεις στο «Νosotros». Στα τραπέζια είναι όμως παρατημένες εφημερίδες. Όχι μόνο του «χώρου» αλλά και μεγάλες πολιτικές. Σε λίγες ώρες στη μεγάλη αίθουσα αρχίζει συζήτηση για τις φυλακές. Κούρτοβικ, Πατσάκης, Καρύδης. Θα ακουστούν και ηχογραφημένες ομιλίες του Βαγγέλη Πάλλη, κρατούμενου στη Χίο, και του Μιχάλη Μακρυγιάννη, κρατούμενου στην Αλικαρνασσό.

Έχεις κάνει και εσύ φυλακή. Ναι, επί Μητσοτάκη το ΄92 για 6 μήνες και πέρασα ωραία, εντάξει. Είδα τα προβλήματα.

Ποιο είναι το πιο άσχημο που μπορεί να σου τύχει στη φυλακή;

Να είσαι στο κελί και να διαβάζεις τα ζώδια. «Να αποφύγεις το κέντρο σήμερα»... Το χειρότερο στη φυλακή είναι ο χώρος, δεν έχεις χώρο αναπνοής, βλέπεις μονίμως σίδερα.

Αντιλαμβάνομαι ότι έχετε πολύ στενές σχέσεις με τους φυλακισμένους.

Η επαφή με τους φυλακισμένους είναι τριάντα χρόνια τώρα. Επειδή μέσα από τον χώρο μας μπαινοβγαίνουν συνεχώς άνθρωποι στη φυλακή, υπάρχει μια όσμωση ποινικών και αναρχικών. Πολλές φορές αυτή η όσμωση είναι θετική και άλλες φορές είναι αρνητική.

«Ο διάλογος πρέπει να γίνει μεταξύ των κρατουμένων και του υπουργού»
Για πες μουμια αρνητική συνέπεια.

Όταν συγχέονται οι ρόλοι. Όταν ποινικοποιείται ο αναρχικός ή αναρχοποιείται ο ποινικός. Όταν θεωρεί ο ένας τις πράξεις του άλλου ως πρώτο του αξίωμα. Εκεί γίνεται μπέρδεμα. Πάντως στην περίπτωση των φυλακών δεν λειτουργείτε ως πρωτοπορία;

Σε καμιά περίπτωση. Έχουμε φτιάξει μια επιτροπή που λέγεται «Κοινή Δράση Αλληλεγγύης στον Αγώνα των Φυλακισμένων» και βοηθάμε να ακουστούν τα αιτήματά τους. Εμείς θεωρούμε ότι ο διάλογος πρέπει να γίνει μεταξύ της Πανελλαδικής Επιτροπής των κρατουμένων και του υπουργού. Δεν μοιάζουμε με κάποιους που πηγαινοέρχονται στο υπουργείο προκειμένου να χριστούν πάση θυσία αντιπρόσωποι για να κερδίσουν ρόλους και ψήφους. Με τους κρατούμενους και όχι για τους κρατούμενους, λοιπόν. Η αυτοοργάνωση θα νικήσει. Βλέπω μια αφίσα σας που ζητάει μια κοινωνία χωρίς φυλακές.

Εγώ πιο ρεαλιστικά θα σας έλεγα «αποσυμφόρηση». Η ιταλική κυβέρνηση το 2006 έδωσε 3ετή αμνήστευση όπως τη λέμε εμείς και από τους 70.000 βγήκαν οι 30.000 έξω και έγινε πράγματι αποσυμφόρηση. Αυτό γιατί να είναι ουτοπικό για εδώ; Γιατί δεν το κάνει το ελληνικό κράτος;

Να οι δέκα χιλιάδες σύντροφοι του Μουσταφά

ΚΥΠΡΟΣ - 17 Νοεμβρίου
Όλοι οι δικαστές είναι αδέλφια", λέει. Νομίζω συμφωνώ.

Ανάμεσα στα απείρως πολυάριθμα και πικρόχολα στοιχεία της καθημερινής "πολιτισμικότητας" μας (σφάξετε με να ησυχάσω δηλαδή) προκύπτουν και μερικά μαργαριτάρια απλής ανθωπιάς που επανορθώνουν την αντίληψη. Απο-ηλεκτρίζουν το βαρυφορτωμένο μας αισθητήριο.

Έτσι βίωσα τού'ν το μικρό άρθρο πιό κάτω, σαν ένα ποτήρι δροσερό νερό μες τον πύρουλλο, ένα μικρό κουταλάκι γλυκό 'που ανθούς κιτρόμηλου αργά ένα ήσυχο απόγευμα. Και θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας.

Είμαι ενήμερος πως η φωνή του συγκεκριμένου αθρογράφου τυγχάνει καθημερινής και αισχρής εκμετάλλευσης από επαγγελματίες καιροσκόπους, κυπριο-εθνικιστές, αρνησίπατρεις, συνειδητούς και ασυνείδητους καταστροφείς της χώρας μας που βάλθηκαν συστηματικά να διαβρώσουν και να αφανίσουν έστω και το τελευταίο μόριο πολιτιστικής συνοχής και αξιοπρέπειας που μας έμεινε (αν μας έμεινε). Έστω. Δεν πειράζει. Ο λόγος του είναι εύκολο να εκτιμηθεί και ως έχει - ξεχωρίζει από τις μηχανορραφίες και τις δολοπλοκίες με την απλή "παλαιο-κοσμική" ανθρωπιά που διακατέχει τον αρθρογράφο.

Ήβρα το άρθρο να χαρακτηρίζεται από την αμεσότητα της λαϊκής σοφίας, εκείνης που διαποτίζει τα καθαρά λόγια και τις έντιμες διαπιστώσεις του απλού λαού. Μπορεί να μην αρκεί γιά να λυθούν τα πάντα στη χώρα μας, αλλά σίγουρα είναι μιά ενσάρκωση από εκείνες τις ποιότητες που σχεδόν χάθηκαν παντελώς από τις τελευταίες δύο γενεές στην Κύπρο, ενώ στο παρελθόν είχαν εμπλουτίσει και τροφοδοτήσει πολλές και ηρωικές στιγμές των από κοινού αγώνων των λαών μας ενάντια στο άδικο.

Όπως γιά παράδειγμα τους κοινούς αγώνες ελλήνων και τούρκων και άλλων λαών υπό την ηγεσία του Σεΐχη Μπεντρεντίν και του συντρόφου του Μουσταφά, όπου χριστιανοί και μουσουλμάνοι εξεγέρθηκαν, επαναστάτησαν και πολέμησαν μαζί εναντίον των φεουδαρχών αρχόντων της αυτοκρατορίας των Οθωμανών γύρω στο 1414-15.
"Τούρκοι χωριάτες τ' Αϊδινιού, Ρωμιοί ψαράδες απ' τη Σάμο
Να οι δέκα χιλιάδες σύντροφοι του Μουσταφά",
καθώς γράφει ο μέγας Ναζίμ Χικμέτ.

Αν σας ελκύουν ιστορικές αναφορές γιά εκείνα τα γεγονότα και θέλετε να τα δείτε, πρόσθεσα κάποιες προσβάσεις σε σχετικά αναγνώσματα στο τέλος. Ακόμα και οι τίτλοι μιλούν από μόνοι τους.

Πέτρος Ευδόκας
Μέλος της Ενδο~Μήδεια / Cyprus Indymedia
http://petros-evdokas.cyprus-org.net/Another-sort-of-Introduction.html ~~~~~~~~ Όλοι οι δικαστές είναι αδέλφια


Αν μια χώρα είναι μοιρασμένη στα δυο σαν μήλο και η μία πλευρά της βρίσκεται υπό κατοχή ενώ η άλλη είναι ελεύθερη, μήπως δεν πρέπει να υπάρχει σοβαρή διαφορά σε κοινωνικό επίπεδο ανάμεσα στις δύο πλευρές; Μήπως εσείς διαπιστώσατε μια τέτοια διαφορά εδώ; Εγώ δεν μπόρεσα να διαπιστώσω. Αν υπάρχει κανείς που είδε κάτι τέτοιο, ας το πει και σε μένα. Όχι οικονομική διαφορά, κοινωνική. Το σύστημα δικαίου και δικαιοσύνης. Που, κατ' εμένα, αυτό είναι το πιο σημαντικό. Κοιτάξτε λίγο την κατεχόμενη περιοχή. Και λίγο την ελεύθερη. Δεν πρέπει να διαφέρει πολύ η ελεύθερη περιοχή από την κατεχόμενη; Τουλάχιστον, οι διαμένοντες στην ελεύθερη περιοχή δεν πρέπει να έχουν τα παράπονα των διαμενόντων στην κατεχόμενη. Μήπως εσείς είδατε καθόλου κάτι τέτοιο εδώ;

Με όποιον παραπονούμενο από το σύστημα δικαίου και δικαιοσύνης στην κατεχόμενη περιοχή μοιραστώ το ντέρτι μου, ακούω πάντα το ίδιο πράγμα: "Ούτε στο νότο υπάρχει χαΐρι. Ίδια είναι η κατάσταση και εκεί". Αν δεν εμπιστεύονται τη δικαιοσύνη στην κατεχόμενη περιοχή, άλλο τόσο δεν εμπιστεύονται και εκείνην στο νότο. Δεν πιστεύουν ότι οι αποφάσεις του δικαστηρίου στο βορρά είναι δίκαιες, αλλά το ίδιο πιστεύουν και για τις αποφάσεις του νότου. Αν δεν τους αρέσει η αστυνομία στο βορρά και δεν τη θεωρούν δίκαιη, δεν τους αρέσει ούτε η αστυνομία του νότου και ούτε αυτήν θεωρούν πως είναι δίκαιη.

Δεν αναφέρονται στο νότιο μέρος της Κύπρου όσοι παραπονιούνται ότι "αν ήταν σε κάποιο ανεπτυγμένο και πολιτισμένο σύστημα δεν θα συνέβαινε αυτό", όταν δεν παραιτηθεί κάποιος ανώτατος αξιωματούχος στο βορρά που αποκαλύφθηκε ότι έκανε ατασθαλίες και απατεωνιές. Δηλαδή, δεν μπορούν να πουν ότι "στο νότο δεν συμβαίνουν τέτοια πράγματα". Διότι γνωρίζουν ότι και στο νότο συμβαίνουν αυτά. Η νότια Κύπρος δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στις "ανεπτυγμένες και πολιτισμένες χώρες" που εννοούν!

Στον κατεχόμενο βορρά υπάρχει λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν θα υπήρχε αν ήμασταν στην ελεύθερη περιοχή. Διότι εκεί τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Για να μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι το λαθρεμπόριο ναρκωτικών πηγάζει από την κατοχή, έπρεπε να μην υπάρχει αυτό στην ελεύθερη περιοχή, έτσι δεν είναι; Μήπως μπορούμε να φορτώσουμε στο κατοχικό σύστημα γεγονότα όπως ληστείες, κλεψιές και φόνους; Δεν μπορούμε. Διότι όλα αυτά υπάρχουν άφθονα και στο νότο, δηλαδή στην ελεύθερη περιοχή. Άλλωστε, ουσιαστικά σε αυτό το ζήτημα προσκρούουν στον τοίχο των εθνικιστών τα δικαιολογημένα παράπονά μας αναφορικά με τους εποίκους. Μας λένε ότι "δεν πρέπει να αδικήσουμε το νότο σε αυτά"! Παραπονιόμαστε για τα πορνεία, που αποκαλούνται νυκτερινά κέντρα, και το λαθρεμπόριο ανθρώπων. Δεδομένου ότι δεν είναι διαφορετική η κατάσταση στην ελεύθερη περιοχή από τη δική μας, μήπως είναι δυνατόν να φορτωθεί η ευθύνη στους κατακτητές σε αυτό το ζήτημα; Υπάρχει το μέσον στην κατεχόμενη περιοχή. Υπάρχει και στην ελεύθερη. Υπάρχει ρουσφέτι στην κατεχόμενη περιοχή. Υπάρχει και στην ελεύθερη. Υπάρχει κομματισμός στην κατεχόμενη περιοχή. Υπάρχει και στην ελεύθερη.

Όσοι από εμάς παινεύουν τα νοσοκομεία και την υγεία στο νότο, δεν μπορούν να παινέψουν τη δικαιοσύνη και το δίκαιο έναντι αυτών του βορρά. Όσοι από εμάς αγοράζουν τα πάντα πιο φθηνά στο νότο, δεν μπορούν να πουν το ίδιο και για τα δικαστήρια και ότι "εκεί υπάρχει δικαιοσύνη, ενώ εδώ δεν υπάρχει". Ό,τι λέγεται για τους δικηγόρους και τους δικαστές στο βορρά, λέγεται και για εκείνους στο νότο. Ό,τι παράπονο υπάρχει για την αστυνομία στην κατεχόμενη περιοχή, το ίδιο υπάρχει και για την αστυνομία στην ελεύθερη περιοχή.

Έχω να πω το εξής: Δεν με εξέπληξε καθόλου το γεγονός ότι ο Χριστόφιας και ο Ταλάτ συμφώνησαν στο θέμα της δικαιοσύνης. Επειδή πιστεύω ότι όλοι οι δικαστές είναι αδέλφια, δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία ότι οι Τούρκοι και οι Έλληνες δικαστές θα συμφωνούν μεταξύ τους στο Ανώτατο Δικαστήριο. Αλλά εγώ δεν είμαι ικανοποιημένος από αυτή τη συμφωνία. Δεν θα υπάρχουν, λέει, ξένοι δικαστές μεταξύ τους. Μακάρι να υπήρχαν. Να είχαμε μέσον και μπορεί να τους κάναμε πέρα.

ΣΕΝΕΡ ΛΕΒΕΝΤ

ΠΟΛΙΤΗΣ - 17/11/2008, Σελίδα: 13
Κωδικός άρθρου: 834496
http://www.politis.com.cy/cgibin/hweb?-A=834496&-V=columns
~~~~~~~~~~


"Σεϊχης Μπεντρεντίν, ο άγνωστος τραγικός «κομμουνιστής Ρήγας Φερραίος» των Οθωμανών"
Του Βασίλη Φασούλα
http://www.kolonaki-press.com/seixis-mpentrentin-o-agnostos-tragikos-kommounistis-rigas-ferraios-ton-othomanon.html

"Μπεντρεντίν, ο Σεΐχης που μαρτύρησε στις Σέρρες"
του Aydin Haci Veli,
Δρ Οθωμανικής Ιστορίας, Καθηγητή Τουρκικής Γλώσσας
30/10/2007, Εφημερίδα: Ελευθερία Σερρών
http://www.serrelib.gr/arthra.php?id=41

https://israel.indymedia.org/newswire/display/9814/index.php
~~~~~~~~~~~

petros-evdokas.cyprus-org.net/Another-sort-of-Introduction.h...

ΗΡΩΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ!!!!!!

Γιώργος Κηρύκου,
Ο αντιήρωας
Η ιστορία του αγωνιστή που κάηκε το 1993 στη φωτιά της Ικαρίας


Γιώργος Κηρύκου ο αγωνιστής με την Ελληνική σημαία στην Πύλη του Πολυτεχνείου που συνελήφθηκε, βασανίστηκε και αργότερα έζησε στην Ικαρία, ΚΑΗΚΕ ζωντανός προσπαθώντας να σώσει τρεις γερόντους στη μεγάλη πυρκαγιά στην Ικαρία.

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=5995&mode=thread&order=0&thold=0

Μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973, πολλοί εκ των συμμετεχόντων στην εξέγερση έσπευσαν να διεκδικήσουν τις δάφνες για την παρουσία τους, να ζητήσουν στον πολιτικό και κοινωνικό στίβο το «αντίτιμο» για τον ρόλο που είχαν στη σύγκρουση με τις δυνάμεις του δικτατορικού καθεστώτος.

Υπήρξε όμως και ένα πλήθος πρωταγωνιστών των δραματικών γεγονότων ­ κυρίως εκτός του φοιτητικού χώρου ­ που συνειδητά έμειναν στην αφάνεια, που δεν επεδίωξαν να καταγραφούν σε καμιά λίστα «ηρώων του Πολυτεχνείου». Αποφεύγοντας την αποπληρωμή της δημοσιότητας και την απαίτηση «αναγνώρισης» της προσφοράς τους.

Ανθρωποι που, όπως έδωσαν το παρών τον Νοέμβριο του '73 στο Πολυτεχνείο, έτσι διακριτικά αποχώρησαν. Για πάντα! Εχοντας μόνο την αίσθηση ότι έπραξαν το καθήκον τους. Γι' αυτούς, για τη δική τους δημοκρατία, για κανένα αντάλλαγμα, για καμιά ίσως καπηλεία.



Η περίπτωση που παρουσιάζει «Το Βήμα», του Γιώργου Κηρύκου, ενός ανθρώπου που πρωτοστάτησε στην εξέγερση, βασανίστηκε στα κρατητήρια της ΕΣΑ και ύστερα φρόντισε να μην «πουλήσει» τίποτε από τις «ημέρες της επανάστασης», είναι συμβολική. Και η ζωή του, η κατοπινή θυσία του, δείγμα της αντίληψής του.
Της γενιάς των «αντιηρώων» του Πολυτεχνείου...

http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12507&m=A55&aa=1

Ο προβολέας του τεθωρακισμένου που στεκόταν μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου εκείνο το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου 1973 ήταν ο μόνος που φώτισε το πρόσωπό του. Εκείνη τη νύχτα, μα και τα επόμενα χρόνια...

Η στεντόρεια κραυγή «όχι αδέλφια, δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό» τη στιγμή που ανέμιζε την ελληνική σημαία σκαρφαλωμένος στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου το μοναδικό άκουσμα της ύπαρξής του. Η πρώτη και η τελευταία «δήλωση» ως το απροσδόκητο τέλος...

Το καρέ στο περιώνυμο φιλμ της εισβολής του τεθωρακισμένου στο Πολυτεχνείο, όπου διακρίνεται να καταρρέει και να χάνεται δίπλα από τις ερπύστριες του τανκ, ήταν το τελευταίο που ήθελε να αποτυπώνεται η παρουσία του, ο αγώνας, η προσφορά του. Οπως αυτός τουλάχιστον τη θεωρούσε και τη μετρούσε...

Πιστεύοντας ότι τίποτε δεν χρειαζόταν εξαργύρωση. Μόνο η ίδια του η ζωή χαμένη πάντα σ' ένα παρανάλωμα.

Ο Γιώργος Κηρύκου, ο άνθρωπος που φαίνεται να «καταπίνει» το στρατιωτικό άρμα όταν εισβάλλει στο Πολυτεχνείο και του οποίου ουδείς γνώριζε για πολλά χρόνια μετά τα γεγονότα του 1973 το όνομά του, επέζησε, συνελήφθη, βασανίστηκε, αποσύρθηκε, σιώπησε, επέλεξε, κάηκε ζωντανός στην καταστρεπτική φωτιά της Ικαρίας το 1993.

Προσπαθώντας να απεγκλωβίσει από τον πύρινο κλοιό μια γερόντισσα που κουβαλούσε στην πλάτη του.

Είκοσι χρόνια μετά, η νέα, η τελευταία θυσία.

Ο 39χρονος Γιώργος Κηρύκου, ένα από τα πέντε παιδιά μιας φτωχής οικογένειας από τα Λιόσια, είχε επιλέξει τον δρόμο της φωτιάς ως το τέλος.

Σαν εκείνη της ψυχής του, που σιγόκαιε τον Νοέμβριο του '73 για ελευθερία, σαν αυτή που κατέκαιε, που αποψίλωνε, 20 χρόνια μετά, ολόκληρο το νησί...

* Η διαδρομή του αφανούς

Κανένα αρχείο, κανένα βιβλίο δεν κατέγραψε την παρουσία του στο Πολυτεχνείο. Ποτέ κανένας επισήμως δεν έμαθε το όνομα του νεαρού που φαίνεται να πέφτει κάτω από τις ερπύστριες του τεθωρακισμένου κρατώντας την ελληνική σημαία. Σαν ο ίδιος να ήθελε μ' αυτή την πτώση, το χάσιμό του κάτω από το τανκ να κλείσει τη μικρή «επαναστατική» του ιστορία.

Σαν να επεδίωκε όλοι αυτοί που «εισέπραξαν» το αντίτιμο της συμμετοχής τους στα γεγονότα του Νοεμβρίου να τον θεωρούν «νεκρό».

Ο Γιώργος Κηρύκου ζούσε όλα αυτά τα χρόνια μετά το Πολυτεχνείο από τα λίγα λεφτά που έβγαζε από μαθήματα κιθάρας, από κάποιες πρόσκαιρες δουλειές στην Αθήνα και από το μπάρκο του ­ στα τέλη της δεκαετίας του '70 ­ σε γκαζάδικα.

Το όνομά του στον κατάλογο των 13 νεκρών του τραγικού περιστατικού της Ικαρίας, όπου έμενε δίπλα στη μητέρα του για πολλά χρόνια, δεν σήμαινε σε κανέναν τίποτε. Κανένας δεν μπορούσε να γνωρίζει το τερτίπι της μοίρας. Η αλληλεγγύη στον αγώνα των φοιτητών η ίδια που καθόριζε όλες τις επιλογές του, ακόμη και τη μοιραία, την τελευταία. Δεν είχε επιτρέψει σε κανέναν, παρά μόνο σε λίγους συγγενείς και φίλους, να γνωρίζει, να θρηνήσει, να καταλάβει.

Να γνωρίζει την ιστορία του ήρωα δίχως ταυτότητα. Του συμβόλου της «άγνωστης» γενιάς του Πολυτεχνείου.

Ο πατέρας του Γιώργου, που δούλευε σε μια χαρτοβιομηχανία, πέθανε το 1970 από πνευμονία στέλνοντάς τον από τα 16 χρόνια του στον αγώνα για το μεροκάματο. Η μάνα του έφυγε για την Ικαρία όπου ήταν το πατρικό της σπίτι και ο Γιώργος για να βοηθήσει όλους δούλευε σε οικοδομές, ελαιοχρωματιστής, κλητήρας σε διάφορες εταιρείες. Μόνο αποκούμπι η κιθάρα του, οι μπαλάντες που δημιουργούσε και τραγουδούσε στον λίγο ελεύθερο χρόνο του.

«Ο Γιώργος το μόνο που ήξερε ήταν να αγωνίζεται. Με τον πιο αγνό τρόπο. Για τα ιδανικά του. Χωρίς να πουλάει τίποτε» θυμάται η αδελφή του Κωνσταντίνα, που εξακολουθεί να ζει στη γειτονιά όπου μεγάλωσε. Το άλλο κορίτσι, η Ολγα, ζει στην Πετρούπολη, ο ένας αδελφός του, ο Θόδωρος, στο Μενίδι και ο Φώτης μόνιμα στην Αυστραλία.

Ο αγώνας για την ελευθερία μα και η αγάπη του για μια φοιτήτρια, τη Μαρία, που έχασε μέσα στη δίνη των γεγονότων, τον έφεραν στα 19 του χρόνια στο Πολυτεχνείο.

«Τον θυμάμαι συνέχεια πάνω στην πύλη, να κρατάει τη σημαία, να φωνάζει συνθήματα. Ηταν με μια παρέα φίλων από την Ικαρία και γειτονόπουλων από τα Λιόσια. Δεν ήταν στο μπλοκ των φοιτητών, δεν γνώριζε κανέναν, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να είναι μαχητικός, να παρασέρνει τους υπόλοιπους» ξαναφέρνει στη μνήμη της η Θάλεια Φράγκου, φοιτήτρια τότε της ΑΣΟΕΕ, που καταγόταν από την Ικαρία και ήξερε τον Γιώργο.

Ο Γιώργος Κηρύκου κατέρρευσε μπροστά στα μάτια της. Εκείνη στεκόταν λίγα βήματα πιο πίσω. Χαθήκανε. Η Θάλεια οδηγήθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα του Γκύζη και βασανίστηκε. Ο Γιώργος κρατήθηκε ένα μήνα στο ΚΕΒΟΠ και στην ΕΣΑ, όπου ξυλοκοπήθηκε δίχως έλεος.

«Δεν ξέραμε πού βρισκόταν. Οταν πήγαμε στο Χαϊδάρι, μας είπαν ότι δεν είχαν κανένα κρατούμενο με το όνομα αυτό. Οταν ήλθε σπίτι μας, τα ρούχα του ήταν γεμάτα αίματα. Τον χτυπούσαν με δύναμη στο στομάχι και αυτό του δημιούργησε χρόνιο πρόβλημα υγείας. Το στομάχι του τον βασάνιζε ως το τέλος» θυμάται με δυσκολία και με πνιγμένη φωνή η μητέρα του κυρία Χρύσα Κηρύκου.

Ο Γιώργος μόλις συνήλθε γύρισε στη δουλειά. Ποτέ δεν θέλησε να δημοσιοποιήσει οτιδήποτε, να αναδείξει τον ρόλο του στα γεγονότα του Νοέμβρη. Ποτέ δεν πέρασε από το «γκισέ» της δημοσιότητας να εισπράξει κάτι.

«Γνωρίζω ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που συμμετείχαν στα γεγονότα του Πολυτεχνείου και δεν εμφανίζονται πουθενά. Τον Κηρύκου δεν τον ήξερα, ούτε ότι ήταν αυτός που έπεσε μπροστά στο τανκ. Δεν ήξερα ποιο ήταν αυτό το άτομο. Στο βιβλίο μου υπάρχουν πολλά κενά...» αναφέρει ο κ. Δημήτρης Φύσσας, συγγραφέας του βιβλίου «Η Γενιά του Πολυτεχνείου» όπου συγκεντρώνει πληροφορίες από τα πάσης φύσεως αρχεία και έχει κατάλογο χιλιάδων συμμετεχόντων στα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου 1973.

* Ο αλτρουισμός και η αυτοθυσία

Στα τέλη της δεκαετίας του '70 ο Γιώργος, αφού τελείωσε το στρατιωτικό του, μπαρκάρισε. Το καράβι έπιανε σε όλα τα λιμάνια της Αμερικής. Στη Νέα Υόρκη γνώρισε μια κοπέλα από το Κολοράντο, παντρεύτηκαν και έμεινε εκεί ως το 1983. Επαιζε κιθάρα σε μαγαζιά της Αστόριας και ζούσαν ανεκτά. Απέκτησε και έναν γιο. Προσπάθησε να έλθει με την οικογένειά του στην Ελλάδα, όμως η γυναίκα του επέστρεψε γρήγορα πίσω, μαζί με το παιδί του. Δούλεψε σε μερικά μπαρ της Αθήνας αλλά τον περισσότερο καιρό έμενε στην Ικαρία, μαζί με τη μητέρα του. Στο νησί παρέδιδε με ελάχιστο αντίτιμο μαθήματα κιθάρας. Οι μαθητές, λόγω του λυρισμού, της γλυκιάς φωνής του, τον φώναζαν «Αλμπάνο». Εμοιαζε και λίγο στον ιταλό τραγουδιστή. Για το Πολυτεχνείο, για την εξέγερση, για την εισβολή του τανκ, για ό,τι ακολούθησε μιλούσε πλέον σπάνια.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που έπιανε φωτιά στην Ικαρία, που ο Γιώργος Κηρύκου έτρεχε πρώτος για να βοηθήσει. Ετσι και εκείνο το καλοκαίρι του 1993. Οταν άκουσε ότι στην περιοχή Παναγιά είχε ξεσπάσει φωτιά και είχαν παγιδευθεί τέσσερις γέροντες έτρεξαν με τους φίλους του, τον Δημήτρη Τσαγανό και τον Ηλία Φυσίδα, να τους σώσουν. Τους άρπαξαν στα χέρια και τους μετέφεραν σε άλλο μέρος. Πίστεψαν ότι ήσαν ασφαλείς. Ο αέρας όμως γύρισε ξαφνικά και η φωτιά ήλθε επάνω τους. Εγκλωβίστηκαν. Προσπάθησαν να σώσουν τους γέροντες. Κάηκαν όλοι.

Τα τρία παιδιά τιμήθηκαν από την Ακαδημία για την αυτοθυσία τους.

«Οχι αδέλφια, δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό».

Το ανέμισμα της σημαίας, το μάγκωμα της ερπύστριας δίπλα από το κορμί του, τα βογκητά από τον ξυλοδαρμό, τα λόγια της δικής τους γενιάς στο ικαριώτικο καφενείο, η γλυκιά μελωδία της μπαλάντας του, το πύρινο αγκάλιασμα, το τέλος, η παντοτινή σιωπή.

Β. Γ. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΦΥΕ Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΙΛΙΑΡΗΣ

Γαμώτο. Για μια ακόμη φορά η λαϊκή ρήση επαληθεύτηκε.

Ο Γιώργος, ο σύντροφος, ο αγωνιστής, ο φίλος δεν θα είναι πια ανάμεσα μας.

Δε θα μοιράζεται μαζί μας τις μοναδικές του εμπειρίες από τα μέτωπα του πολέμου, αλλά και από τους δρόμους των κοινωνικών αγώνων. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους τσακωμούς του με τους εκάστοτε επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων όταν καταστέλλονταν βάναυσα οι φοιτητικές πορείες και οι εργατικοί αγώνες.

Πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά αφού ο Γιώργος ήταν ένας από τους 1158 συμβασιούχους της ΕΡΤ Α.Ε. που τόσο επί ΠΑΣΟΚ όσο και επί ΝΔ επέβαλαν καθεστώς εργασιακής ομηρίας και άγριας εργασιακής εκμετάλλευσης. Ας αφήσουμε για τον Παναγόπουλο, πρόεδρο της ΕΡΤ Α.Ε. τα μεγάλα λόγια και τον ανέξοδο συναισθηματισμό των Δημοσίων Σχέσεων.

Βλέπεις ο Γιώργος δεν ήταν μόνο ο πραγματικά μαχόμενος δημοσιογράφος που αναλαμβάνοντας το ρίσκο βρίσκονταν πάντα στην πρώτη γραμμή, αλλά είχε τις αξίες και την κοσμοθεωρία που του επέτρεπαν να βλέπει την πραγματικότητα και να μην ενσωματώνεται. Να καταγράφει την εισβολή και την κατοχή όχι ως παιχνίδι σε play station, αλλά στην πραγματική του διάσταση, με αθώους νεκρούς, ορφανά παιδιά, αρρώστους από απεμπλουτισμένο ουράνιο, ποτάμια προσφυγιάς, ιμπεριαλιστικά και αστικά συμφέροντα.

Και όλα αυτά να γίνονται χωρίς να μεταφράζονται σε πλούτο, καριέρα, γνωριμίες. Αλλά πάντα ανθρώπινα, ζεστά και φιλικά να τα μοιράζεται σε συντροφιές, σε εκδηλώσεις και σε παρεμβάσεις του αντιπολεμικού κινήματος.

Σε μια παρόμοια εκδήλωση σταθήκαμε τυχεροί να τον έχουμε μαζί μας.

Ήταν 28/3/08, στην εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Ανακατατάξεις και πόλεμοι στην σκιά των Ιμπεριαλιστικών Ανταγωνισμών και Εθνοτικών Αντιθέσεων» όπου ο Γιώργος συγκλόνισε το ακροατήριο περιγράφοντας το ατελείωτο δράμα του Ιρακινού και Αφγανικού λαού, την απάνθρωπη καθημερινότητα του αναλώσιμου Αμερικάνου μισθοφόρου στρατολογημένου από την «καθυστερημένη αμερικάνικη επαρχία» και τα γκέτο των μεγαλουπόλεων, αλλά και την αδιέξοδη φονταμενταλιστική επιλογή του έφηβου Ταλιμπάν.

Βλέπεις για το Γιώργο η ζωή δεν ήταν άσπρο-μαύρο, ο κόσμος δεν χωρίζονταν σε καλούς-κακούς. Με το χαρακτηριστικό ταξικό του κριτήριο, με τη μοναδική του νεανικότητα ο Γιώργος θα καταδικάσει την ισραηλινή καταστολή της Παλαιστινιακής Εξέγερσης, αλλά θα διαπιστώσει ότι τα τρελαμένα παιδαρέλια της 2^ης Ιντιφάντα αμφισβητούν και το Παλαιστινιακό κατεστημένο, σε αυτή την εθνικοαπελευθερωτική και κοινωνική τους εξέγερση.

Έχοντας περάσει από την ΚΝΕ, θα αναγνωρίσει και αυτός τα ολέθρια λάθη στη θεωρία-στρατηγική-τακτική-πολιτική του κομμουνιστικού κινήματος που οδήγησαν διεθνώς στην οδυνηρή Περεστρόικα και στην ελληνική συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ και θα αποχωρήσει.

Η επαγγελματική του διαδρομή διασχίζει το Λίβανο, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το Κουρδιστάν, τον Περσικό Κόλπο, την Αίγυπτο, τη Βοσνία, το Βούκοβαρ, τη Βοσνία, το Ιράκ, όπου είναι ο πρώτος Έλληνας που ταξιδεύει εκεί μετά την παράνομη επίθεση ΗΠΑ-Βρετανίας (2003), το Αφγανιστάν. Στο τελευταίο ταξίδι του εκεί, το τζιπ ανατρέπεται στα περίχωρα της Καμπούλ και ο βαρύς τραυματισμός θα αποβεί μοιραίος.

Ο Γιώργος όμως ΖΕΙ μέσα από το έργο του, τις μνήμες μας, την προσωπική του παρακαταθήκη για τους αγώνες του λαού μας. Μια παρακαταθήκη που συμπεριλαμβάνει και δύο βιβλία, τη «ΓΑΛΗΝΗ ΠΟΥ ΚΟΜΜΑΤΙΑΣΤΗΚΕ» και τον «ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΝΟΕΜΒΡΗ», ενδεικτικά των ενδιαφερόντων και των προβληματισμών του.

Καλό ταξίδι Γιώργο.

Νοέμβρη φεύγεις και συ, «Κομματιάζοντας τη Γαλήνη»….

ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Immanuel Wallerstein: “Ο καπιταλισμός αγγίζει το τέλος του”

Ακολουθεί η μετάφρασή μου μιας συνέντευξης του Immanuel Wallerstein στον Antoine Reverchon στην εφημερίδα Le Monde της 12/10/2008. Ο Immanuel Wallerstein είναι ερευνητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστήμιου Yale, πρώην πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης της Κοινωνιολογίας (ISA).

“Ο καπιταλισμός αγγίζει το τέλος του”

Συνέντευξη του Immanuel Wallerstein
στην Le Monde της 12/10/2008
Έχοντας υπογράψει τη διακήρυξη του Πόρτο Αλέγκρε (“Δώδεκα προτάσεις για ένα άλλο εφικτό κόσμο”), το 2005, θεωρείσθε ένας από τους εμπνευστές του κινήματος της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης. Ιδρύσατε και διευθύνατε το Κέντρο Fernand-Braudel για τη μελέτη της οικονομίας των ιστορικών συστημάτων και των πολιτισμών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Binghamton. Πώς τοποθετείτε την τρέχουσα οικονομική και χρηματιστική κρίση μέσα στην “μακρά διάρκεια” της ιστορίας του καπιταλισμού;

Immanuel Wallerstein: Ο Fernand Braudel (1902-1985) ξεχώριζε τον χρόνο της “μακράς διάρκειας,” η οποία βλέπει τη χρονική ακολουθία μέσα στην ανθρώπινη ιστορία των συστημάτων, που διέπουν τις σχέσεις του άνθρωπου με το υλικό περιβάλλον του, από το χρόνο, μέσα στο εσωτερικό αυτών των φάσεων, των μακρών συγκυριακών κύκλων, οι οποίοι περιγράφηκαν από οικονομολόγους, όπως ο Nicolas Kondratieff (1982-1930) ή ο Joseph Schumpeter (1883-1950). Σήμερα, είναι σαφές, βρισκόμαστε στη φάση Β ενός κύκλου του Kondratieff, που είχε αρχίσει πριν τριάντα με τριανταπέντε χρόνια, μετά από μια πιο μακρόχρονη φάση Α (από το 1945 ως το 1975) στην ιστορία των πέντε αιώνων του καπιταλιστικού συστήματος.

Στη φάση Α, το κέρδος δημιουργούταν από την υλική, βιομηχανική ή διαφορετική, παραγωγή. Στην φάση Β, ο καπιταλισμός, για να συνεχίσει να δημιουργεί κέρδος, έπρεπε να παίζει επενδυτικά παιχνίδια και να καταφεύγει στην κερδοσκοπία. Για περισσότερο από τριάντα χρόνια, οι επιχειρήσεις, τα κράτη και τα νοικοκυριά χρεωνόντουσαν σε μια μαζική κλίμακα. Σήμερα, διανύουμε το τελευταίο κομμάτι της φάσης Β του Kondratieff, κατά τη διάρκεια του οποίου η δυνητική πτώση γίνεται πραγματική κι οι φούσκες εκρήγνυνται η μια μετά την άλλη: οι χρεοκοπίες πολλαπλασιάζονται, η συγκέντρωση του κεφάλαιου αυξάνει, η ανεργία προοδεύει κι η οικονομία γνωρίζει μια κατάσταση πραγματικής ύφεσης.

Αλλά σήμερα, αυτή η στιγμή του συγκυριακού κύκλου συμπίπτει με και, κατά συνέπεια, χειροτερεύει τη μεταβατική περίοδο μεταξύ δυο συστημάτων μακράς διάρκειας. Στην πραγματικότητα, θεωρώ ότι έχουμε μπει προ τριάντα ετών στην τελευταία φάση του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτό που βασικά διαφοροποιεί τη φάση αυτή από την αδιάλειπτη διαδοχή των προηγούμενων συγκυριακών κύκλων είναι ότι ο καπιταλισμός δεν καταφέρνει πια “να αποτελεί ένα σύστημα,” με την έννοια που καταλάβαινε ο φυσικο-χημικός Ilya Prigogine (1917-2003): όταν ένα σύστημα, βιολογικό, χημικό ή κοινωνικό, αποκλίνει όλο και περισσότερο κι όλο και συχνότερα από την κατάσταση της ευστάθειας, δεν μπορεί να πετύχει πλέον να ξαναβρεί την ισορροπία του και τότε παρατηρούμε να λαμβάνει χώρα μια διακλάδωση σε μια νέα κατάσταση.

Η κατάσταση γίνεται χαοτική, ανεξέλεγκτη από τις δυνάμεις, που ως τότε εξουσίαζαν σ’ αυτήν, και μπορεί κανείς να παρατηρήσει την ανάδυση μιας πάλης, όχι πλέον μεταξύ των υπερασπιστών του συστήματος και των ανταγωνιστών τους, αλλά μεταξύ όλων των δρώντων, όλων όσων αγωνίζονται για να καθορίσουν τι είναι αυτό που θα αντικαταστήσει το παλιό σύστημα. Κρατώ τη χρήση της λέξης “κρίση” γι’ αυτόν τον τύπο μιας περιόδου. Βρισκόμαστε λοιπόν μέσα σε μια κρίση. Ο καπιταλισμός αγγίζει το τέλος του.

Γιατί όμως δεν πρόκειται για μια νέα μετάλλαξη του καπιταλισμού, όπως ως τώρα τον ξέραμε, κάτι που όπως, τέλος πάντων, έχει ήδη γίνει με τη μετάβαση από τον εμπορικό στο βιομηχανικό καπιταλισμό κι από τον βιομηχανικό στον χρηματο-οικονομικό καπιταλισμό;

Ο καπιταλισμός είναι παμφάγος, αρπάζει το κέρδος, εκεί όπου είναι σημαντικότερο σε μια δεδομένη στιγμή. Δεν ικανοποιείται με περιθωριακά μικρά κέρδη. Αντίθετα, τα μεγιστοποιεί φτιάχνοντας τα μονοπώλια – αυτό προσπάθησε ακόμη να κάνει τελευταία με τις βιοτεχνολογίες και τις τεχνολογίες της πληροφορικής. Αλλά νομίζω ότι οι δυνατότητες για πραγματική συσσώρευση από μεριάς του συστήματος έχουν φθάσει στα όριά τους. Ο καπιταλισμός, από τη γέννησή του το δεύτερο μισό του XVIου αιώνα, έχει γαλουχηθεί με μια διαφοροποίηση του πλούτου μεταξύ ενός κέντρου, όπου συγκλίνουν τα κέρδη, και των περιφερειών (όχι αναγκαστικά γεωγραφικών), όπου βρίσκονται αποκλεισμένοι οι όλο και πιο πολύ φτωχότεροι.

Από αυτή την άποψη, το οικονομικό συμμάζεμα της Ανατολικής Ασίας, της Ινδίας, της Λατινικής Αμερικής, αποτελεί μια ανυπέρβλητη πρόκληση για την “παγκόσμια οικονομία,” που δημιουργήθηκε από τη Δύση και η οποία δεν καταφέρνει πλέον να ελέγχει το κόστος της συσσώρευσης. Οι τρεις παγκόσμιες καμπύλες, του κόστους της εργατοδύναμης, των πρώτων υλών και των δασμών, βρίσκονται παντού σε μεγάλη άνοδο για κάποιες δεκαετίες τώρα. Η σύντομη περίοδος του νεοφιλελευθερισμού, που έχει πια κλείσει τον κύκλο της, κατάφερε να αντιστρέψει αλλά μόνο παροδικά αυτήν την τάση: στο τέλος της δεκαετίας του 1990, αυτά τα κόστη ήσαν βέβαια χαμηλότερα από τη δεκαετία του 1970, αλλά ήσαν ψηλότερα από ό,τι το 1945. Στην πραγματικότητα, η τελευταία περίοδος της πραγματικής συσσώρευσης – “η ένδοξη τριακονταετία” – κατέστη ανέφικτη, επειδή ακριβώς τα Κεϋνσιανά κράτη έθεσαν τις δυνάμεις τους στην υπηρεσία του κεφάλαιου. Αλλά, και τότε πάλι, φθάσαμε στα όρια!

Υπάρχουν προηγούμενες καταστάσεις της τρέχουσας φάσης, όπως την περιγράφετε;

Υπήρχαν πολλά πράγματα στην ιστορία της ανθρωπότητας, που στρεφόντουσαν αντίθετα σ’ αυτά, στα οποία παραπέμπει η αναπαράσταση, που κατασκευάσθηκε στο μέσο του XIXού αιώνα, της συνεχούς κι αναπόφευκτης προόδου, συμπεριλαμβανομένης και της Μαρξιστικής εκδοχής της. Προτιμώ να περιορισθώ στη θέση της δυνατότητας της προόδου κι όχι στο αναπόφευκτό της. Σίγουρα, ο καπιταλισμός είναι το σύστημα, που γνώριζε πώς να παράγει, μ’ έναν εξαιρετικό κι αξιοσημείωτο τρόπο, τα περισσότερα αγαθά και πλούτη. Αλλά όμως πρέπει ακόμη να δούμε και το σύνολο των ζημιών – για το περιβάλλον, για την κοινωνία – που επίσης παραγόταν. Το μόνο καλό είναι εκείνο, που επιτρέπει να εξασφαλισθεί για το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων μια ορθολογική και συνετή ζωή.

Όμως, η πιο πρόσφατη κρίση παρόμοια με τη σημερινή είναι η κατάρρευση του φεουδαρχικού συστήματος στην Ευρώπη, μεταξύ των μέσων του XVου και του XVIου αιώνα, και η αντικατάστασή του από το καπιταλιστικό σύστημα. Η περίοδος αυτή, που κορυφώνεται με τους θρησκευτικούς πόλεμους, βλέπει να καταποντίζονται η βασιλική εξουσία κι η κυριαρχία των ευγενών και της εκκλησίας πάνω στις πιο πλούσιες επαρχιακές κοινότητες και πάνω στις πόλεις. Γι’ αυτό κατασκευάζονται, με διαδοχικές απόπειρες και με ασυνείδητο τρόπο, κάποιες απροσδόκητες λύσεις, των οποίων η επιτυχία θα τελειώσει με τη “συγκρότηση του συστήματος,” που θα επεκταθεί λίγο-λίγο κάτω από τη μορφή του καπιταλισμού.

Πόσο χρόνο πρέπει να διαρκέσει η τρέχουσα μετάβαση και τι θα μπορούσε να προκύψει από αυτή;

Η περίοδος καταστροφής της αξίας, που κλείνει τη φάση Β ενός κύκλου Kondratieff, διαρκεί γενικώς από δυο ως πέντε χρόνια, πριν ικανοποιηθούν οι συνθήκες εισόδου στη φάση Α, τότε που κάποιο πραγματικό κέρδος μπορεί πάλι να εξαχθεί από τους νέους τύπους υλικής παραγωγής, που περιγράφηκαν από τον Schumpeter. Αλλά το γεγονός ότι η φάση αυτή αντιστοιχεί τώρα σε μια κρίση του συστήματος, μας αναγκάζει να εισέλθουμε σε μια περίοδο πολιτικού χάους, κατά τη διάρκεια της οποίας οι κυρίαρχοι πρωταγωνιστές, που βρίσκονται στην κορυφή των επιχειρήσεων και των κρατών της Δύσης, θα προσπαθήσουν να κάνουν ο,τιδήποτε είναι τεχνικώς δυνατό, για να ξαναβρούν την ισορροπία, παρότι το πιθανότερο είναι ότι δεν θα κατορθώσουν να κάνουν τίποτε.

Οι πιο έξυπνοι από αυτούς έχουν ήδη καταλάβει ότι θα έπρεπε να κάνουν κάτι εντελώς καινούργιο. Αλλά όμως υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος δρώντων, που ήδη ενεργούν με τρόπο άτακτο και ασυνεπή για να συμβάλουν στη ανάδυση των νέων λύσεων, χωρίς όμως να γνωρίζουν ακόμη ποιο σύστημα θα ξεπροβάλει από τέτοιες αναζητήσεις.

Βρισκόμαστε σε μια περίοδο, μάλλον σπάνια, κατά την οποία η κρίση κι η αδυναμία των ισχυρών αφήνουν χώρο στην ελεύθερη βούληση του κάθε άνθρωπου: υπάρχει σήμερα ένα χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου ο καθένας μας έχει τη δυνατότητα επιρροής του μέλλοντος μέσω της ατομικής του δράσης. Αλλά, καθώς το μέλλον αυτό θα είναι το άθροισμα ενός ανυπολόγιστου πλήθους δράσεων, είναι απολύτως αδύνατο να προβλέψουμε ποιο θα είναι το μοντέλο, που τελικά θα επιβληθεί. Σε δέκα χρόνια, πιθανό να μπορούμε να δούμε τα πράγματα καθαρότερα. Σε τριάντα ή σαράντα χρόνια, ένα νέο σύστημα θα αναδυθεί. Πιστεύω ότι είναι το ίδιο πιθανό να δούμε να εγκαθίσταται ένα σύστημα εκμετάλλευσης, αλίμονο, ακόμη περισσότερο βίαιο από τον καπιταλισμό, ή αντίθετα να δούμε να επικρατεί ένα μοντέλο περισσότερο δίκαιο και αναδιανεμητικό.

Έχουν οι προηγούμενες μεταλλάξεις του καπιταλισμού οδηγήσει σε μια μετατόπιση του κέντρου της “παγκόσμιας οικονομίας,” για παράδειγμα, από τη λεκάνη της Μεσογείου προς τις Ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού και μετά προς τις Ηνωμένες Πολιτείες; Μήπως το επερχόμενο σύστημα θα έχει το κέντρο του στην Κίνα;

Η κρίση που ζούμε αντιστοιχεί επίσης στο τέλος ενός πολιτικού κύκλου, εκείνου της Αμερικανικής ηγεμονίας, που επίσης ξεκίνησε στη δεκαετία του 1970. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παραμείνουν ένας σημαντικός πρωταγωνιστής, αλλά δεν θα μπορέσουν να ξαναποκτήσουν την κυρίαρχη θέση τους απέναντι στον τωρινό πολλαπλασιασμό των κέντρων δύναμης, με τη Δυτική Ευρώπη, την Κίνα, την Βραζιλία, την Ινδία. Μια νέα ηγεμονική δύναμη, αν αναφέρεται κανείς στο χρόνο “μακράς διάρκειας” του Braudel, θα χρειαζόταν πιθανόν ακόμη άλλα πενήντα χρόνια για να επιβληθεί. Αλλά δεν γνωρίζω ποια θα είναι.

Στο μεταξύ, οι πολιτικές συνέπειες της τρέχουσας κρίσης θα είναι τεράστιες, στο μέτρο που οι κυρίαρχοι του συστήματος θα προσπαθήσουν να βρουν τους αποδιοπομπαίους τράγους για την κατάρρευση της ηγεμονίας τους. Θεωρώ ότι οι μισοί Αμερικανοί δεν θα αποδεχθούν αυτό που συμβαίνει. Έτσι, οι εσωτερικές συγκρούσεις θα αυξηθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες βρίσκονται στο δρόμο να γίνουν η πιο ασταθής χώρα του κόσμου από πολιτικής πλευράς. Και μην ξεχνάτε ότι εμείς, οι Αμερικανοί, είμαστε όλοι οπλισμένοι..

Ραούλ Βανεγκέμ: Σχέδια Πτήσης Για την Απελευθέρωση της Γης (2005)

Raoul Vaneigem

Σχέδια Πτήσης

Για την Απελευθέρωση της Γης από τις Ουράνιες Ψευδαισθήσεις και την Τυραννία τους

(2005)

Εισαγωγική Σημείωση της Μετάφρασης

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τον Ραούλ Βανεγκέμ το 2005 ως καινούριος πρόλογος στο βιβλίο του Le Mouvement du Libre-Esprit. Généralités et témoignages sur les affleurements de la vie à la surface du Moyen Âge, de la Renaissance et, incidemment, de notre époque (Το Κίνημα του Ελεύθερου Πνεύματος. Γενικές Παρατηρήσεις και Μαρτυρίες σχετικά με τις εκδηλώσεις της ζωής κατά το Μεσαίωνα, την Αναγέννηση και, παρεμπιπτόντως, την εποχή μας), το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1986. Η πιο πρόσφατη έκδοση τυπώθηκε το 2005 (L'or des fous editeur, Paris). Ο καινούριος πρόλογος μεταφράστηκε από τα γαλλικά στα αγγλικά από τον Bill Brown (Not Nored!) το Σεπτέμβρη του 2006. Η ελληνική μετάφραση έγινε από τα αγγλικά, λαμβάνοντας υπόψη και το πρωτότυπο γαλλικό κείμενο. Διατηρήθηκαν οι σημειώσεις του Brown, και προστέθηκαν μερικές επιπλέον.

Πριονιστήριο το Χρυσό Χέρι

Ιούνιος 2007

Raoul Vaneigem

Σχέδια Πτήσης

Για την Απελευθέρωση της Γης από τις Ουράνιες Ψευδαισθήσεις και την Τυραννία τους

Η αγροτική επανάσταση, εγκαινιάζοντας πριν από σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια ένα σύστημα εκμετάλλευσης της γήινης και της ανθρώπινης φύσης, γέννησε μια οικονομία της αγοράς της οποίας η εξέλιξη και οι μορφές, παρά τη μεγάλη τους ποικιλία, χαρακτηρίζονται από τη διατήρηση ορισμένων χαρακτηριστικών που κυριαρχούν παντού: κοινωνική ανισότητα, στερητική ιδιοποίηση, λατρεία του χρήματος και του κέρδους, εργασία και διαχωρισμός που εισήχθηκε στο σώμα ανάμεσα στις παρορμήσεις της ζωής και στο πνεύμα που τις δαμάζει και τις καταπιέζει, όπως ακριβώς δαμάζει και καταπιέζει τα φυσικά στοιχεία.

Η σχέση που εγκαθιδρύθηκε στην τροφοσυλλεκτική οικονομία (η οποία είναι προγενέστερη της εμφάνισης της εντατικής γεωργίας) μέσω της ώσμωσης ανάμεσα στο ανθρώπινο είδος και το ορυκτό, φυτικό και ζωικό βασίλειο παραχώρησε τη θέση της στην αλλοτριωμένη μορφή της, τη θρησκεία, η οποία αξιώνει την καθυπόταξη της γης σε μια ουράνια αυτοκρατορία που βρίθει από φανταστικά πλάσματα που αποκαλούνται Θεοί, Θεότητες, Πνεύματα.

Οι δεσμοί, συνυφασμένοι με τη στοργή και την κατανόηση (που απορρέουν από αυτούς), έχουν μετατραπεί σε αλυσίδες μιας κηδεμονικής τυραννίας που κατεβαίνει αγριεμένη από τα ομιχλώδη ύψη όπου ξεκινά η κενότητα του επέκεινα-της-ύπαρξης.

Οι θεσμικές θρησκείες γεννήθηκαν από το φόβο και το μίσος απέναντι στη φύση. Όλες αντανακλούν την εχθρότητα που γεννήθηκε – σε διάστημα δύο χιλιάδων χρόνων – από τη διαρπαγή και χρήση των αγαθών που παρείχε αφειδώς η φύση για επικερδείς σκοπούς. Ιδιαίτερα εκεί όπου τα φυσικά στοιχεία εξυμνούνται στο όνομα της γονιμότητας, η λατρεία τους μαρτυρά βαρβαρικές τελετές, ολοκαυτώματα, αιματηρές θυσίες, αγριότητες τις οποίες μπορούν να φανταστούν μόνο άνθρωποι που καταπιέζουν τις παρορμήσεις της ζωής και επιβεβαιώνει, μέσω των ποιμαντορικών εγκυκλίων του πνεύματος, το κτηνώδες αρπακτικό ένστικτο που χαρακτηρίζει ακριβώς τον άνθρωπο, προκειμένου όχι να το υπερβεί αλλά να το παρακάμψει.

H ανθρώπινη κατάσταση συνίσταται στον έλεγχο της χαοτικής εξάπλωσης της ζωής, παρεμβαίνοντας με τέτοιο τρόπο ώστε η δημιουργική πληθωρικότητα να πολλαπλασιάζεται χωρίς να αυτοκαταστρέφεται διαμέσου της υπεραφθονίας, και εμποδίζοντας την αντιστροφή της ζωτικής ακτινοβολίας σε ακτινοβολία θανάτου, όπως η ανάγκη για αγάπη που δεν ικανοποιείται μετασχηματίζεται σε εχθρότητα.

Επίσης, θα ηταν καλό το εξής: η διατήρηση, μεταξύ των άγριων ζώων, μιας ισορροπίας ανάμεσα στα θηράματα και τα αρπακτικά· η αποτροπή της αποσύνθεσης των δέντρων εξαιτίας του υπερβολικού αριθμού τους και [η αποτροπή] της καύσης των θαμνότοπων, μέσω της αραίωσης των δασών· η γέννηση παιδιών που θα είναι επιθυμητά, αγαπητά, θα μεγαλώνουν με χάδια και θα εκπαιδεύονται στην αγάπη για τη ζωή, και η αποθάρρυνση της αύξησης του ρυθμού των γεννήσεων που θα τα καταδίκαζε στη φτώχεια, στις ασθένειες, στην πλήξη, στην εργασία, στον πόνο και τη βία.

Χωρίς καμία εξαίρεση, όλες οι θρησκείες καταπιέζουν το σώμα στο όνομα του πνεύματος, περιφρονούν τη γη στο όνομα των ουρανών, πολλαπλασιάζουν το μίσος και τη σκληρότητα στο όνομα της αγάπης. Οι ιδεολογίες δεν ενεργούν με διαφορετικό τρόπο, υπό το πρόσχημα της εξασφάλισης της κοινωνικής τάξης και της δημόσιας ευημερίας. Καθώς δείχνουν αυτοσυγκράτηση και δεν αντιπαραθέτουν τη μη θρησκευτική φύση της εξουσίας στην εξουσία των θρησκειών, αντιμάχονται το ιερό ψέμα με ένα εγκόσμιο.

Οι παπάδες αντλούν την ηγεμονία τους από το κοινωνικό χάος και την αθλιότητα. Χρειάζονται αυτόν τον εσμό όπου η επιβίωση εξαπλώνεται σε βάρος της αληθινής ζωής, προκειμένου να διαιωνίζουν για λογαριασμό τους το προνόμιο να εργάζονται, σύμφωνα με μια υποτιθέμενη ουράνια εντολή, για την αποψίλωση της ανθρώπινης αφθονίας. Τιμωρούν, θυσιάζουν, αποκλείουν όσους πλεονάζουν· νομιμοποιούν τα λουτρά αίματος στο όνομα του Παντοδύναμου. Εκθειάζουν την υγεία της πατριάς, της φυλής, της κοινότητας, του είδους χρησιμοποιώντας ως μέτρο αυτής της υγείας την κυριαρχία του θανάτου. Ανοίγουν την αόρατη πόρτα των δογματικών βεβαιοτήτων τους σχετικά με το επέκεινα και μια μυθική ζωή, της οποίας ο πλούτος αντισταθμίζει τα ελαττώματα αυτού-που-υπάρχει-εδώ-κάτω.

Το άτομο θυσιάζεται στην αγέλη. Κάτω από την πίεση των τελετουργικών της κατήχησης, η χαρά της ζωής συμπιέζεται, τσαλαπατείται, συντρίβεται, επικαλύπτεται, γίνεται αντικείμενο κατεργασίας μέχρι θανάτου, και απομένει το πτώμα της από το οποίο αργοσταλάζει η πίστη. Μια πίστη που εκθειάζει την υγεία με τίμημα μια ακρωτηριασμένη, δολοφονημένη ζωή. Πώς μπορεί κανείς να εκπλήσσεται;

Η αρχή της μοιρολατρίας, σύμφωνα με την οποία ο θάνατος καταλαμβάνει τη ζωή σε κάθε στιγμή, υποδεικνύει το μηχανισμό της αυτο-ρύθμισης στον οποίο προσφεύγει αυθόρμητα το πολλαπλασιαζόμενο χάος. Ο σκοταδισμός, η ευφυία που αναστέλλεται, και το credo quia absurdum^([i]), αποκρύπτοντας τη δημιουργική δύναμη του ανθρώπου, έχουν αναστείλει επί χιλιετίες τη μοναδική μας δυνατότητα να αποκτήσουμε πρόσβαση στη ζωή και να την αναπαράγουμε.

Η υποτιθέμενη επιστροφή των θρησκειών εκφράζει απλώς τις παλινδρομήσεις στις οποίες εκδηλώνεται το παρελθόν μέσω μιας πλασματικής, περαστικής αναβίωσης. Πρόκειται απλώς για τη θεαματική, παροδική επιστράτευση αρχαϊσμών. Καθώς προσαρμόζει τις τροπικότητες των πεποιθήσεών μας και τους παραδοσιακούς τρόπους σκέψης προς όφελος βραχυπρόθεσμων υπολογισμών, η πλανητική εμπορευματοκρατία έχει καταστήσει τις διάφορες θρησκείες και τις πολιτικές ιδεολογίες απλά βραχυπρόθεσμα στοιχεία στη σκακιέρα των αναγκών της. Τα επαναφέρει και τα ξεφορτώνεται ανάλογα με εκείνο που η αγορά κρίνει αναγκαίο ή περιττό.

Η απεχθής αρχή «Όλα επιτρέπονται υπό τον όρο ότι αποδίδουν [κέρδη]» έχει προκαλέσει ναυτία στις πλέον διαφορετικές κοινωνίες και καθιστά το μηδενισμό φιλοσοφία της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Ο καταναλωτισμός έχει καταβροχθίσει το Χριστιανισμό. Μετά τον Ιησού, τον Ιεχωβά, τον [Sun Young] Moon και τον Δαλάι Λάμα, ο Μωάμεθ θα εισαχθεί επίσης από τα Mac Donald σαν μπιζουδάκι που θα προσφέρεται για δώρο. Θα αγαλλιάσει κανείς αν η λατρεία του χρήματος απογυμνώσει όλες τις υπόλοιπες.

Το θρησκευτικό πνεύμα παραμένει, όπως το στάσιμο νερό ενός παλιού έλους· οι εκκλησιαστικοί θεσμοί δεν αποτελούν πια το περιτύλιγμα του εμπορικού προϊόντος. Ο οικουμενισμός των εμπορικών διαπραγματευτών αναμειγνύει στον ίδιο κουβά τον Καθολικισμό του Βατικανού, τον Καλβινισμό της Γουώλ Στρητ, τις μαφίες που ενεργούν κάτω από τις σημαίες του Σουνιτισμού, του Σιιτισμού, του Ουαχαμπιτισμού και του Σιωνισμού. Ο Θεός της χρηματικής ανταλλαγής χρησιμεύει ώστε να συμπεριλάβει όλες αυτές τις παρωχημένες πεποιθήσεις και τις φαντασμαγορίες κατά τρόπο αντίστοιχο με εκείνον του Ιερώνυμου Μπος, για τον οποίο ξεχάστηκε πολύ γρήγορα ότι [οι φαντασμαγορίες του] συνέβαλαν, σε ένα όχι μακρινό παρελθόν, στην ιδιόμορφη μόδα των αιρέσεων ^([ii]). Είναι στη λογική της αγοράς να αφομοιώνει, προς όφελός της, την απώλεια της ψυχής που προκαλεί. Από αυτή την άποψη, κάθε μέθοδος αξίζει όσο και οι άλλες.

Σε όλες τις περιοχές που εκφυλίζει, το κεφάλαιο διεξάγει έναν πραγματικό ψυχρό πόλεμο ενάντια στο σύνολο του πληθυσμού. Παρωδεί την παλιά αναμέτρηση που έφερνε αντιμέτωπες την Ανατολή με τη Δύση, την αυτοκρατορία της Μόσχας με την Αμερικανική αυτοκρατορία. Σήμερα, πρόκειται για ένα πόλεμο σε πλανητικό επίπεδο, έναν πόλεμο συμμοριών και φυλών που διευθύνεται από τις αγορές και περιλαμβάνει τους εξοπλισμούς και το πετρέλαιο, τις ναρκο-φαρμακοβιομηχανίες, καθετοποιημένες αγροτικές επιχειρήσεις, εταιρείες βιοτεχνολογίας και πληροφορικής, χρηματοοικονομικούς ομίλους, παρασιτικές υπηρεσίες, το trafficking ανθρώπων και ζώων, τη λεηλασία των δασών.

Στο εξής, η μόνη πραγματική και αποτελεσματική Διεθνής είναι εκείνη των ζωντανών νεκρών, οι οποίοι αποσκοπούν να μετατρέψουν τη Γη σε νεκροταφείο. Είναι αλήθεια ότι το εργατικό κίνημα είχε ήδη εγκαταλείψει το διεθνισμό στους Σταλινικούς της παλιάς Σοβιετικής αυτοκρατορίας και στους οπαδούς της, στον κάθε Μάο, Πολ Ποτ, Τσαουσέσκου, Κάστρο και στους άλλους δικτάτορες (caudillos)^([iii]). Το αντανακλαστικό της εθελοντικής υποταγής, που εξασφαλίστηκε με τόσο ζήλο από το ρόπαλο της πληροφόρησης και της εκπαίδευσης: Πώς θα μπορούσε να μην παρέχει ένα αυξανόμενο κοινό στις προωθητικές μεθόδους της μοιρολατρίας, είτε αυτές είναι θρησκευτικές είτε μη-θρησκευτικές; (Εκείνοι που, κάτω από αυτές τις περιστάσεις, σαρκάζουν την παραίτηση του Μουσουλμανικού κόσμου, θα ήταν καλύτερα να αναρωτηθούν οι ίδιοι σχετικά με τις αυταπάτες τους.)

Οι θρησκείες – όλες απειλητικές και, ταυτόχρονα, άξιες χλευασμού –, οι οποίες προήλθαν αρχικά από το οικονομικό σύστημα που τις ανασύρει σήμερα καθώς φτάνει στο απόγειό του και στο σημείο της κατάρρευσής του, αντανακλούν το εικονικό χρήμα που, από τα ύψη του παραλόγου και του αφηρημένου, από τους χρηματιστηριακούς δείκτες, καταστρέφει τη μεταλλουργία, τις υφαντουργίες, τη φυσική γεωργία, τη σωματική και πνευματική υγεία, την εκπαίδευση, τις δημόσιες υπηρεσίες και την ίδια την ύπαρξη εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ένα αποκαλυπτικό πνεύμα, που χαρακτηρίζεται λιγότερο από το φόβο και περισσότερο από τον κυνισμό, απορρέει από την κερδοσκοπική χρηματιστηριακή φούσκα, η οποία διογκώνεται χωρίς σταματημό και της οποίας το σκάσιμο προβλέπουν οι οικονομολόγοι.

Καθώς αναπαράγει το παλιό σχήμα του τέλους του κόσμου – που στο παρελθόν είχε συνδεθεί συχνά με εξισωτικά αιτήματα – το πρόγραμμα της καταστροφής του πλανήτη και της επίγειας ζωής σήμερα ταυτίζεται αναίσχυντα με την υγεία του επιχειρηματικού κόσμου. Πώς θα μπορούσε αυτή η κατ’εξοχήν θρησκευτική θεώρηση να μην αναλάβει κυρίαρχο ρόλο στο θέαμα; Το μόνο πράγμα που εγείρει σήμερα μια ευτελή και νοσηρή γοητεία είναι η θεατρική παραγωγή – που ρυθμίζεται σύμφωνα με ένα Μανιχαϊσμό ποικίλων λειτουργιών – καλών και κακών εξολοθρευτών αγγέλων, των οποίων οι εναλλάξιμες πολιτοφυλακές επιστρατεύουν αδιάφορα εκείνους που αλλοιώνουν το κλίμα, που δηλητηριάζουν την τροφή, που παράγουν μόλυνση κάθε είδους, τους υποκινητές του πολέμου και της φτώχειας, δολοφόνους, σφαγείς, και τρομοκράτες που κραδαίνουν (ή όχι) τη σημαία ενός Σκοπού.

Υπάρχει κάτι που δεν εμφανίζεται στο οικουμενικό θέαμα και στα σενάριά του, που περιλαμβάνουν το θάνατο σε ζωντανή μετάδοση και στα παρασκήνια: Πρόκειται για την απλή αλήθεια ότι, για εκατομμύρια ανθρώπινα όντα, η ζωή υπάρχει και αξίζει να συνεχίσει να υπάρχει.

Οι πατριαρχικές κοινωνίες περιφρονούσαν πάντοτε την αναζήτηση της επίγειας ευτυχίας. Τώρα που οι θεμελιώδεις αξίες της αγελαίας κοινωνίας διαλύονται στα απόνερα των εγωτιστικών υπολογισμών, κάθε άνθρωπος βρίσκεται μόνος προκειμένου να χαράξει τον δικό του δρόμο, μόνος για να περιπλανηθεί ελλείψει αναφορών, με την αγωνία της απώλειας του εαυτού, μόνος για να στηριχθεί στον εαυτό του, να ανακαλύψει τις προσωπικές του επινοητικές δυνατότητες, τις δημιουργικές του ικανότητες, τις αληθινές του επιθυμίες, και να αποφασίσει να ικανοποιήσει αυτές τις επιθυμίες.

Είναι εδώ, στο ίδιο σημείο όπου, εν μέσω αυτής της πλανητικής κρίσης, ξεκινά μια μετάλλαξη – είναι εδώ όπου η ενδεχόμενη γέννηση ενός νέου κόσμου μπορεί να φέρει πίσω από το παρελθόν τις μορφές εκείνες που αντιστάθηκαν στο σκοταδισμό, που εναντιώθηκαν αποφασιστικά στην καταπίεση, που εξύμνησαν τη χειραφέτηση των ανδρών και των γυναικών, που προεικόνισαν με τον παράτολμο νεωτερισμό τους τις συμπεριφορές που περιέχουν στοιχεία της ριζοσπαστικότητας που αναδύεται σήμερα: Η Αδελαϊδα της Καμπραί, η Μαργαρίτα Πορέτ της Βαλενσιέν, ο Ουίλιαμ Κορνέλιους της Αντβέρπ, η Heilwige Bloemardine των Βρυξελλών, ο Ντολτσίνο και η Μαργαρίτα της Νοβάρα, ο Τόμας Σκότο της Λισαβώνας, η Φραντσίσκα Χερνάντεζ της Σαλαμάνκα, o Χέρμαν του Rijwijk, ο Eloi Pruystinck της Αντβέρπ...^([iv])

Μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι, από το Μεσαίωνα μέχρι την Αναγέννηση, πολλές γυναίκες αντιτάχθηκαν στη θρησκευτική καταπίεση στο όνομα της αγάπης, της ελευθερίας της επιθυμίας και της γενναιοδωρίας της ζωής. Η χειραφέτηση των γυναικών συμβαδίζει με την παρακμή της πατριαρχίας, της οποίας η μοίρα συνδέεται με το σύστημα εκμετάλλευσης της φύσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι γυναίκες αποτελούν σήμερα την κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης συνείδησης.

Είναι, άραγε, απαραίτητο να θυμηθεί κανείς ότι οι γυναίκες της Σικελίας ήταν οι πρώτες που αντιτάχθηκαν με επιτυχία στη Μαφία; Ότι το θάρρος των Αράβων, των Ιρανών και των Αφγανών γυναικών υπερισχύει του δεσποτισμού που εξασκούν οι άνδρες σε βάρος τους προκειμένου να ξεχάσουν ότι και οι ίδιοι ποδοπατώνται από μια παρόμοια καταπίεση;

Όλες οι θρησκείες πρεσβεύουν το φόβο και την περιφρόνηση της φύσης. Αλλά η πατριαρχική παράδοση, έχοντας πείσει τις γυναίκες να θεωρούν δεδομένη αυτή την υποταγή (από την οποία επωφελείται ο άνδρας στην εμμονή του να μην απατηθεί), κλονίζεται και παραπαίει. Ο φόβος του αρσενικού ότι θα εκθρονιστεί δεν είναι καθόλου ξένος στους σπασμούς λύσσας των μη-θρησκευτικών λαϊκίστικων κινημάτων, σε σχέση με τα οποία οι θρησκευτικοί εξτρεμισμοί είναι απλώς οι θρησκευτικές τους εκδοχές.

Αυτό το συνηθισμένο αντριλίκι, το οποίο αμφισβητείται και απειλείται παντού, βρίσκει καταφύγιο στα κάστρα του φονταμενταλισμού, του εθνικισμού, και του εθνολογικού φυλετισμού: μήπως αυτό δεν εξηγεί γιατί η θέληση να ξεριζώσουμε την αναβίωση του θρησκευτικού και ιδεολογικού ολοκληρωτισμού έχει σαν συνέπεια τη νωθρή αγανάκτηση των κλαψουριάρικων κηρυγμάτων του ανθρωπισμού;

Όλες οι θρησκείες είναι φονταμενταλιστικές από τη στιγμή που κατέχουν εξουσία. Αν, όπως αναφέρει ο Χόλμπαχ^([v]), «οι παπάδες της ενορίας, οι ιεροκήρυκες, οι ραββίνοι, οι ιμάμηδες κ.λ.π απολαμβάνουν το αλάθητο κάθε φορά που υπάρχει ο κίνδυνος να διαψευστούν», τότε δε θα πρέπει να ξεχνάει κανείς πώς τα καταφέρνουν άριστα να δείχνονται μειλίχιοι, κολακευτικοί και συμφιλιωτικοί σε καιρούς κατά τους οποίους τους έχει αφαιρεθεί η άνεση να καταπιέζουν.

Παραδώστε το Κράτος στο Ισλάμ, και θα πάρετε τους Ταλιμπάν και τη Σαρία· ανεχθείτε τον Παπικό ολοκληρωτισμό, και η Ιερά Εξέταση θα ξαναγεννηθεί, μαζί με το έγκλημα της βλασφημείας και την προπαγάνδα του γεννητισμού (natalism)^([vi]), που είναι ο προμηθευτής των σφαγών. Υπομείνετε τους Ραββίνους, και δε θα πρέπει να νιώσετε έκπληκτοι όταν το παλιό ανάθεμα της Εβραϊκής θρησκείας εναντίον των μη Ιουδαίων (goyim) αναδυθεί εκ νέου: «Να σαπίσουν τα κόκαλά τους!»

Είναι καιρός να το φωνάξουμε ξανά, με δύναμη: τίποτα δεν εμποδίζει κάποιον να εξασκεί μια θρησκεία, να ασπάζεται μια πεποίθηση, να υπερασπίζεται μια ιδεολογία, αλλά κανείς δε θα πρέπει να την επιβάλλει στους άλλους ή – κάτι που είναι ακόμα πιο απαράδεκτo – να κάνει κατήχηση στα παιδιά. Όλες οι πεποιθήσεις μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα, ακόμα και οι πιο παρεκκλίνουσες, οι πιο ανόητες, οι πιο αποκρουστικές, οι πιο επαίσχυντες, υπό τη σαφή προϋπόθεση ότι, διατηρώντας το χαρακτήρα προσωπικών απόψεων, δεν μπορούν να υποχρεώσουν κανένα να τις δεχτεί ενάντια στη θέλησή του.

Τίποτα δεν είναι ιερό. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ασκεί κριτική, να σατιρίζει, να γελοιοποιεί όλες τις πεποιθήσεις, όλες τις θρησκείες, όλες τις ιδεολογίες, όλα τα εννοιολογικά συστήματα, όλες τις σχολές σκέψης. Καθένας έχει το δικαίωμα να χλευάζει όλους τους θεούς, τους μεσσίες, τους προφήτες, τους πάπες, τους παπάδες, τους ραββίνους, τους ιμάμηδες, τους βόνζους ^([vii]), τους πάστορες, τους γκουρού – όπως και τους αρχηγούς των κρατών, τους βασιλιάδες και τους δικτάτορες κάθε είδους.

Αλλά μια ελευθερία αυτοαναιρείται από τη στιγμή που δεν απορρέει από μια θέληση για πλήρη ζωή. Το θρησκευτικό πνεύμα αναβιώνει εκεί όπου διαωνίζεται η θυσία, η παραίτηση, η ενοχή, το μίσος για τον εαυτό, ο φόβος της ευχαρίστησης, της αμαρτίας, της εκπλήρωσης, η αλλοίωση της φύσης και η αδυναμία να γίνουμε πραγματικά ανθρώπινοι.

Εκείνοι που επιχείρησαν να καταστρέψουν τη θρησκεία μέσω της καταστολής της δεν πετύχαιναν, πάντοτε, παρά μόνο την αναβίωσή της, διότι το πνεύμα της καταπίεσης είναι κατ’ εξοχήν εκείνο που αναγεννάται από τις στάχτες του. [Η θρησκεία] Τρέφεται από τα πτώματα, και έχει γι’ αυτήν ελάχιστη σημασία το γεγονός ότι οι ζωντανοί και οι νεκροί, αναμιγμένοι στους μαζικούς τάφους της, είναι αδιαφοροποίητα είτε μάρτυρες της πίστης της είτε θύματα της μισαλλοδοξίας της. Ο θρησκευτικός ιός θα επανεμφανίζεται όσο υπάρχουν άνθρωποι που στενάζουν και επιδεικνύουν – σαν να ήταν τίτλος ευγενείας – τη φτώχεια τους, τη νοσηρή τους κατάσταση, την εξάρτησή τους, ή μάλλον μια εξέγερση την οποία αφιερώνουν στην αποτυχία.

Ο Θεός και οι αβατάρ ενσαρκώσεις του^([viii]) δεν είναι παρά φαντασιώσεις ενός ακρωτηριασμένου σώματος. Η μόνη εγγύηση για τον τερματισμό της ουράνιας αυτοκρατορίας και της τυραννίας των νεκρών ιδεών είναι η ανανέωση των δεσμών ανάμεσα στις παρορμήσεις του σώματος και την ευαίσθητη ευφυία που τις εκλεπτύνει. Πρέπει να επανεδραιώσουμε την επικοινωνία ανάμεσα στη συνείδηση και τη μοναδική [πραγματική] ριζοσπαστικότητα: τον πόθο του μέγιστου αριθμού ανθρώπων για ευτυχία, ευχαρίστηση και δημιουργικότητα.

Μονάχα η επινόηση μιας επίγειας ζωής περιβεβλημένης από τον πλούτο των επιθυμιών μας θα πραγματοποιήσει την υπέρβαση της θρησκείας και της φιλοσοφίας, του εξυπηρετικού της αφέντη.

1^η Γενάρη 2005^([ix])

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

^([i]) «Πιστεύω γιατί είναι παράλογο» (Λατινική έκφραση) [Σημείωση της αγγλικής μετάφρασης].

^([ii]) Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus Bosch, 1450-1516): Ολλανδός ζωγράφος της εποχής του Μεσαίωνα. Στα έργα του παριστάνονται συχνά συμβολικές μορφές, δαίμονες και τρομακτικά πλάσματα με τα οποία ο Μπος προσπαθούσε να αναδείξει τη μοχθηρία του ανθρώπου. Ένα από τα διασημότερα έργα του είναι Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων: πρόκειται για ένα τρίπτυχο, στο αριστερό φύλλο του οποίου απεικονίζεται ο Αδάμ και η Εύα στον παράδεισο, στο μεσαίο κυριαρχούν οι σαρκικές απολαύσεις και στο δεξί φύλλο παριστάνεται η κόλαση με ένα πλήθος φανταστικές, τρομακτικές τιμωρίες της ανθρώπινης αμαρτίας [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].

^([iii]) Caudillos: Δικτάτορες της Αργεντινής κατά τον 19^ο αιώνα [Σημείωση της αγγλικής μετάφρασης].

^([iv]) Η καλόγρια Αδελαϊδα (Aleydis of Cambrai) κάηκε στην πυρά το 1236 στην Καμπραί ύστερα από καταδικαστική απόφαση της Ιεράς Εξέτασης, εξαιτίας της προσχώρησής της στην Αμωριανή (Amaurian ή Amalrician) αίρεση. H Αμωριανή ή Αμαλρισιανή φιλοσοφία (που πήρε το όνομά της από τον θεολόγο Amalric ή Amaury), η οποία βασιζόταν σε μια «πανθεϊστική» ερμηνεία του Αριστοτέλη, γνώρισε σκληρή καταστολη από την παπική εκκλησία, που έφτασε μέχρι την απαγόρευση της ανάγνωσης των γραπτών του Αριστοτέλη το 1215. Οι Αμαλρισιανοί πίστευαν ότι κάθε άνθρωπος αποτελούσε ενσάρκωση του Αγίου Πνεύματος. Στην αίρεση είχε προσχωρήσει μεγάλος αριθμός γυναικών (“Βεγόνες”). Παρά την καταστολή, το κίνημα των Αμαλρισιανών κατόρθωσε να επιβιώσει και, αργότερα, μετεξελίχθηκε στην Αδελφότητα του Ελεύθερου Πνεύματος.

Η Μαργαρίτα Πορέτ υπήρξε συγγραφέας του βιβλίου Ο Καθρέφτης των Απλών Ψυχών, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της αίρεσης του Ελεύθερου Πνεύματος. Η Πορέτ κήρυττε την ένωση με το Θεό διαμέσου της αγάπης: «Ας αγαπήσουμε ο ένας τον άλλον, γιατί η αγάπη προέρχεται από το Θεό. Και καθένας που αγαπά, γνωρίζει το Θεό, γιατί ο Θεός είναι αγάπη...» (Marguerite Porete, The Mirror of Simple Souls). Τα γραπτά της Πορέτ κάηκαν δημοσίως από τον επίσκοπο της Καμπραί. Η ίδια η Πορέτ κάηκε στην πυρά την 1^η Ιουνίου 1310 στο Παρίσι ως αιρετική καθ’ υποτροπή διότι, κατά τη διάρκεια της δίκης της, αρνήθηκε να αποκηρύξει τις ιδέες της, να αποσύρει το βιβλίο της και να συνεργαστεί με τις αρχές, ενώ αρνήθηκε επίσης να ορκιστεί ενώπιον του Ιεροεξεταστή.

Η Ηeilwige Βloemart (1270-1335), περισσότερο γνωστή ως Bloemardinne (Μπλομαρντίνη), είχε επίσης προσχωρήσει στην κίνηση του Ελεύθερου Πνεύματος. Ωστόσο, ήταν τόσο αγαπητή στην περιοχή των Βρυξελλών (όπου ο τοπικός πληθυσμός την θεωρούσε αγία) ώστε η Ιερά Εξέταση δεν τόλμησε να κινηθεί εναντίον της. Άγαλμά της υπάρχει σήμερα στην πόλη των Βρυξελλών.

Ο Ουίλιαμ Κορνέλιους (William Cornelius) ήταν κληρικός στην περιοχή της Αντβέρπ. Κήρυττε την εθελούσια φτώχεια (η οποία θα οδηγούσε στην κάθαρση από κάθε αμαρτία) και υποστήριζε ότι είναι επιτρεπτό να κλέβει κανείς από τους πλούσιους και να δίνει στους φτωχούς. Οι απόψεις που διέδιδε ο Κορνέλιους προκάλεσαν τη σύγκρουση ανάμεσα στον φτωχό πληθυσμό της Αντβέρπ και τους επισκόπους της Καμπραί. Ακολούθησε κύμα καταστολής. Ο Κορνέλιους πέθανε από φυσικό θάνατο το 1253. Το 1257, το σώμα του εκτάφηκε και κάηκε από τον επίσκοπο που τον διαδέχθηκε.

Ο Ιταλός ιεροκήρυκας Ντολτσίνο (Fra Dolcino, 1250-1307) κάηκε επίσης στην πυρά ως αιρετικός. Υπήρξε ηγέτης του Αποστολικού (και αργότερα του Ντολτσινιανού) κινήματος. Κήρυττε την εναντίωση στην εκκλησιαστική ιεραρχία και την επιστροφή της εκκλησίας στα ιδεώδη της ταπεινότητας και της φτώχειας, την εναντίωση στο φεουδαρχικό σύστημα, την απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε περιορισμό και από κάθε εδραιωμένη εξουσία και την οργάνωση μιας κοινωνίας ισότητας, αλληλοβοήθειας, αλληλοσεβασμού, κοινοκτημοσύνης και ισότητας ανάμεσα στα φύλα. Το 1304 ο Ντολτσίνο και η πλούσια φίλη του Μαργαρίτα μαζί με 4000 ανθρώπους ξεκίνησαν ανταρτοπόλεμο και κέρδισαν σημαντικές νίκες στη Μπολόνια, στη Μόντενα και στη Βόρεια Ιταλία. Εγκαταστάθηκε στη Νοβάρα, όπου ο τοπικός αγροτικός πληθυσμός ενώθηκε μαζί του, ξεκινώντας μια πραγματική αγροτική επανάσταση. Το 1305, η δύσβατη περιοχή Parete Calvo στις Άλπεις οχυρώθηκε και οργανώθηκε ως κομμούνα, όπου ζούσαν περίπου 1400 άνθρωποι (μεταξύ των οποίων ο Ντολτσίνο και η Μαργαρίτα). H ιδιοκτησία καταργήθηκε, τα αγαθά κολλεκτιβοποιήθηκαν και ο γάμος – που υποβίβαζε τις γυναίκες σε αντικείμενα ιδιοποίησης – αντικαταστάθηκε από την «ένωση σύμφωνα με την καρδιά». Η κομμούνα πολιορκήθηκε από τις σταυροφορικές δυνάμεις του Πάπα Κλεμέντιου του 5^ου. Μετά από μια σειρά μαχών, η οριστική ήττα των δυνάμεων του Ντολτσίνο ήρθε το Μάρτη του 1307. Ο ίδιος ο Ντολτσίνο και η Μαργαρίτα σύρθηκαν στους δρόμους της Verseil και τεμαχίστηκαν ζωντανοί προτού οδηγηθούν στην πυρά.

Ο Τόμας Σκότο (Thomas Scoto) ήταν στην αρχή Δομινικανός και κατόπιν Φραγκισκανός. Δίδασκε στη σχολή Decretales της Λισαβώνας το πρώτο μισό του 14^ου αιώνα. Μετά από διαφωνία που είχε μαζί του, ο Ιεροεξεταστής Alvaro Pelayo τον έκλεισε στη φυλακή και στη συνέχεια, κατά πάσα πιθανότητα, τον έκαψε στην πυρά. Ο Σκότο πρέσβευε αθεϊστικές αντιλήψεις (σε αντίθεση με τη διαδεδομένη άποψη ότι ο αθεϊσμός απουσίαζε από το Μεσαίωνα), καθώς υποστήριζε ότι ο κόσμος είναι αιώνιος και αδημιούργητος. Ο Σκότο απέρριπτε τις Γραφές, την παρθενία της Μαρίας, τα θαύματα του Χριστού και τη θεία του φύση, καθώς και την εξουσία της Εκκλησίας. Αντίστοιχα, ο Χέρμαν (Hermann) του Rijwijk (σημερινό προάστιο της Χάγης στην Ολλανδία) κάηκε στην πυρά το 1512 ως καθ’ υποτροπή αιρετικός, αφού πρώτα είχε αποδράσει από τη φυλακή στην οποία βρισκόταν μετά την καταδίκη του το 1502. Στα έργα του, ο Χέρμαν υποστήριζε ότι ο κόσμος υπήρχε αιώνια και ότι οι αρχές του δε βρίσκονταν στη δημιουργία, «η οποία ήταν μια εφεύρεση του ηλίθιου Μωυσή». Επίσης, κατήγγελλε τις «γελοιότητες των Γραφών». Όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ιεροεξεταστή, ο Χέρμαν ανέφερε μετά την ανάγνωση του κατηγορητηρίου: «Γεννήθηκα χριστιανός, αλλά δεν είμαι [πια] χριστιανός γιατί οι χριστιανοί είναι εντελώς ηλίθιοι».

Στην Ισπανία, το κίνημα του Ελεύθερου Πνεύματος ενσαρκώθηκε στην αίρεση των allumbrados (προάγγελος των Illuminati), η οποία γνώρισε σκληρή καταστολή από την ισπανική Ιερά Εξέταση κατά τον 15^ο-16^ο αιώνα. Ο όρος allumbrado (φωτισμένος) εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην περίπτωση ενός Φραγκισκανού ο οποίος χαρακτηρίστηκε «φωτισμένος από το σκότος του Σατανά». Mια ομάδα allumbrados σχηματίστηκε κοντά στη Σαλαμάνκα, γύρω από την Φραντσίσκα Χερνάντεζ (Francisca Hernandez). Η αυλή της Χερνάντεζ περιλάμβανε ένα πλήθος κληρικών με τους οποίους διατηρούσε ερωτικές σχέσεις. Γύρω στα 1519, η Ιερά Εξέταση καταδίκασε τους εραστές να ζουν χωριστά. Η Χερνάντεζ εγκατατάθηκε στη Βαγιαδολίδ, όπου ίδρυσε ένα λατρευτικό κέντρο που ονμάστηκε Παράδεισος. Εκεί, η μύηση περιλάμβανε στοιχεία αγνότητας, πάθους και ακολασίας που απελευθέρωναν το άτομο από τα αισθήματα ενοχής. Ο Φραντσίσκο Ορτίζ ανέφερε σχετικά, στη δίκη του ότι: «Μετά από 20 μέρες σχέσης μαζί της [με την Χερνάντεζ], απέκτησα περισσότερη σοφία από όση είχα αποκτήσει μελετώντας επί 20 χρόνια στο Παρίσι». Το 1529, η Χερνάντεζ συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης,. Εκεί, αναγκάστηκε να καταδώσει σημαντικό αριθμό συντρόφων της υπό το φόβο των βασανιστηρίων και της πιθανής εκτέλεσής της.

Ο Eloi Pruystinck της Αντβέρπ υπήρξε επίσης ιδρυτής μιας ομάδας υποστηρικτών του κινήματος του Ελεύθερου Πνεύματος. Ο Pruystinck ήταν ένας αναλφάβητος εργάτης (κατασκεύαζε στέγες από πλάκες) που άρχισε να διαδίδει ελευθεριακές ιδέες στην εργατική συνοικία του Αγίου Ανδρέα. Το 1525 συναντήθηκε με το Λούθηρο, ο οποίος στη συνέχεια έγραψε ένα γράμμα στους Μεταρρυθμιστές της Αντβέρπ όπου κατήγγελε τον Pruystinck ως «ενσάρκωση δαίμονα που θέλει να σας αποσπάσει από τον αληθινό λόγο του Ευαγγελίου». Ο Εloi συνέχισε να διαδίδει τις ιδέες του για μια ζωή εμπνευσμένη από έναν αγαθό Θεό ο οποίος ήταν αντίθετος με τη βία, την τιμωρία και τις ενοχές, και του οποίου η χάρη απέδιδε αθωότητα σε εκείνους που ακολουθούσαν τις επιθυμίες τους. Το Φεβρουάριο του 1526, ο Eloi και εννιά φίλοι του συνελήφθησαν με την κατηγορία της αίρεσης και της ανάγνωσης απαγορευμένων βιβλίων. Η κρίση ήταν επιεικής, και ο Εloi καταδικάστηκε απλώς να φοράει ένα διακριτικό σήμα στο στήθος που υποδείκνυε ότι ήταν αιρετικός (αργότερα απαλλάχτηκε και από αυτή την υποχρέωση). Στη συνέχεια, γύρω από τον Eloi σχηματίστηκε μια ομάδα της οποίας οι ιδέες προσέλκυαν ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στην Ολλανδία και τη Γερμανία. Ήταν «υποστηρικτές του κόσμου και της σάρκας, περιγελούσαν και αντιμετώπιζαν ως ανοησίες τόσο την Καθολική θρησκεία όσο και εκείνη της Μεταρρύθμισης». Από το 1531 ξεκίνησε η καταστολή των Ελοϊστών. Τον Ιούλιο του 1544, ο Eloi συνελήφθη και υποβλήθηκε σε βασανιστήρια. Καταδικάστηκε σε θάνατο στις 24 Οκτώβρη του 1544 και κάηκε στην πυρά την επόμενη μέρα στην Αντβέρπ.

(Πολλά από τα στοιχεία που αναφέρονται σε αυτήν τη σημείωση περιέχονται στο βιβλίο του Βανεγκέμ Η Αντίσταση στο Χριστιανισμό: Εd. Artheme Fayard, 1993) [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].

^([v]) Ο βαρόνος d’Holbach (1752-1789) ήταν ένας Γάλλος υλιστής φιλόσοφος [Σημείωση της αγγλικής μετάφρασης].

^([vi]) Γεννητισμός (Natalism): Στάση ή ιδεολογία (που συχνά αντανακλάται σε κυβερνητικές πολιτικές) υπέρ της αύξησης του ρυθμού των γεννήσεων [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].

^([vii]) Βόνζοι (Bonzes): Βουδιστές μοναχοί [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].

^([viii]) Αβατάρ: Μορφές στις οποίες ενσαρκώνεται ένα θεϊκό ον πάνω στη Γη, σύμφωνα κυρίως με την Ινδουιστική θρησκεία [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].

^([ix]) Φαίνεται ότι ο Βανεγκέμ επισύναψε την ακόλουθη δήλωση σε αυτόν τον πρόλογο: «Η πλειονότητα των ιδεών στις οποίες γίνεται επίκληση εδώ αναπτύχθηκαν στο De l’ Ιnhumanité de la religion [Σχετικά με τον Απάνθρωπο Χαρακτήρα της Θρησκείας, Denoël 2000]. Ενώ συνήθως η δημοσίευση των κειμένων μου συνοδεύεται από ένα ανάμικτο σύνολο εγκωμίων και βδελυγμίας, αυτό το βιβλίο χαρακτηρίζεται από μια απόλυτη σιωπή (εκτός από δύο άρθρα σε Βελγικές επιθεωρήσεις εκτός εμπορίου) η οποία το καλωσόρισε με αποκαλυπτικό τρόπο».

Κατεβάστε το συνημμένο αρχείο: vaneigem-shedia_ptisis__mprosoira_.pdf (application/pdf)

εκτυπώνετε μπρος-πίσω και διπλώνετε.