Κώστας Γεωργάκης: 19 Σεπτέμβρη 1970 – 19 Σεπτέμβρη 2012... Σήμερα, μετά από 42 χρόνια, λίγοι θυμούνται εκείνη την θυσία...

Γένοβα 19 Σεπτέμβρη 1970
Ο 22χρονος φοιτητής Κώστας Γεωργάκης διαμαρτυρήθηκε με την αυτοπυρπόλησή του για την δικτατορία στην Ελλάδα.

Στον πατέρα του άφησε το ακόλουθο γράμμα:
«Αγαπημένε μου πατέρα, σε παρακαλώ συγχώρα με χωρίς να κλάψης. Ο γυιός σου δεν είναι ήρωας. Είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους ανθρώπους ίσως με περισσότερο φόβο. Φίλησε το χώμα της πατρίδας για μένα. Μετά από τρία χρόνια καταπίεσης, δεν μπορώ ν’ αντέξω άλλο. Δεν θέλω εσύ να αντιμετωπίσης κανένα κίνδυνο γι αυτή μου την πράξη, αλλά δεν μπορώ ούτε να σκεφθώ ούτε να ενεργήσω αν δεν είμαι ελεύθερος. Ζήτω η Δημοκρατία, Κάτω η Τυραννία. Η πατρίδα μας που γέννησε την ελευθερία θα εξαφανίση τους τυράννους.
Συγχώρα με αν μπορείς
ο Κώστας σου»

Αντικομμουνισμός και παραχάραξη της Ιστορίας

Eίναι γεγονός πως, ιστορικά, κάθε φορά που ο καπιταλισμός περνούσε κρίση, ο αντικομμουνισμός οξυνόταν (δίπλα σε κάθε μορφής καταστολή) υπό το φόβο της ριζοσπαστικοποίησης των μαζών και με στόχο την ενσωμάτωσή τους. Ενα δείγμα της έντασης αυτής του αντικομμουνισμού σήμερα αποτελεί η αναβίωση μιας σειράς «επιχειρημάτων» κατά του ΚΚΕ που κατασκευάστηκαν την περίοδο της Κατοχής και διαδίδονται στις μέρες μας ευρέως από διάφορα αστικά, εθνικιστικά, νεοναζιστικά έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. «Αξιοποιούνται» δε στην πρώτη γραμμή της αντικομμουνιστικής επίθεσης από κόμματα όπως η «Χρυσή Αυγή» ή το ΛΑ.Ο.Σ. και όχι μόνο.

Πρόκειται για «ντοκουμέντα» που στη διάρκεια της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης παράχθηκαν μαζικά, προκειμένου να δυσφημιστεί ο αγώνας του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Δεκάδες «συμφωνίες» έκαναν τότε την εμφάνισή τους, με τις οποίες το ΕΑΜ και το ΚΚΕ άλλοτε «πρόδιδαν» την Ελλάδα στους Αλβανούς, άλλοτε στους Βούλγαρους, άλλοτε στους Γιουγκοσλάβους, άλλοτε στους Γερμανούς, κ.ο.κ. Οπως παρατήρησε ο ιστορικός H. Fleischer «οι περισσότερες από τις πλαστογραφίες αυτές είχαν κατασκευασθεί μάλλον αδέξια».¹

Η διαδρομή των «εγγράφων» αυτών είναι χαρακτηριστική: Πολλά «ανακαλύφθηκαν» και διοχετεύτηκαν στη δημοσιότητα από τις δυνάμεις κατοχής ή από οργανώσεις όπως η ΠΑΟ (Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωση). Η ΠΑΟ, μια βαθύτατα αντικομμουνιστική οργάνωση, επικέντρωσε την «αντιστασιακή» της δράση, περισσότερο κατά του ΕΑΜ παρά κατά του κατακτητή, γεγονός που επισημάνθηκε και από τους Αγγλους.² Στο όνομα της «πάλης κατά του κομμουνισμού» ορισμένα τμήματά της συνεργάστηκαν ανοικτά στην πορεία με τις δυνάμεις κατοχής. Στη συνέχεια, τα εν λόγω «έγγραφα» επανεμφανίστηκαν στην εμφυλιοπολεμική έκδοση του υφυπουργείου Τύπου & Πληροφοριών (1947), με τίτλο «Η εναντίον της Ελλάδος επιβουλή» και κατόπιν σε εκδόσεις της χούντας («Δεκέμβριος 1944 - Δεκέμβριος 1967») και «έργα» του «διαφωτιστή» της δικτατορίας και υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ Γ. Γεωργαλά («Η Προπαγάνδα»). Ορισμένα από αυτά περιλαμβάνονται και στην έκδοση του Γενικού Επιτελείου Στρατού «Αρχεία Εθνικής Αντίστασης 1941-1944».

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΡΕ ΓΑΜΩΤΟ !

Περί τής μή ελληνικής
καταγωγής των μικρασιατών

Έγραψε στις 07.09.2012 ο/η: Λάζαρης Γιάννης

Στρεβλωμένη παρουσιάζεται από την επίσημη παιδεία τού σημερινού κράτους η εικόνα τής Μικράς Ασίας, σύμφωνα με την οποία, η περιοχή αυτή ήταν δήθεν πάντα ελληνική κι όσοι «βάρβαροι» εισέβαλαν σε αυτήν, αργά ή γρήγορα «μπολιάστηκαν με τον ελληνικό πολιτισμό» κι εξελληνίστηκαν. Έτσι, στους μικρασιατικής καταγωγής σημερινούς κατοίκους τού ελλαδικού χώρου, ειδικά στους πόντιους, έχει δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση, ότι είναι γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων ελλήνων και μάλιστα οι γνησιότεροι όλων. Οι σημερινοί μικρασιάτες τής Ελλάδας όμως, κατάγονται από μια πανσπερμία ασιατικών φυλών, που έζησαν στην περιοχή στο πέρασμα των αιώνων. Οι συνδετήριοι κρίκοι, οι οποίοι τους ενώνουν με τους υπόλοιπους κατοίκους τού ελλαδικού χώρου, είναι η κοινή ορθόδοξη χριστιανική πίστη και η χρήση τής ρωμέικης γλώσσας (νεοελληνικής), που τους επιβλήθηκαν επί βυζαντινής περιόδου, αρκετές φορές δια τής βίας. Οι μικρασιάτες πρόσφυγες στην Ελλάδα κι ιδίως οι πόντιοι στη Μακεδονία, δεν έχουν φυλετική σχέση με τους αρχαίους έλληνες αποίκους (και στη Μασσαλία π.χ. έκαναν αποικίες οι έλληνες, κανένας όμως σήμερα δεν ισχυρίζεται, ότι η Μασσαλία είναι ελληνική), αλλά αποτελούν πληθυσμιακό σύμφυρμα γεωργιανών, αρμένιων, σελτζούκων και κυρίως λαζών, ανάμικτο με τα αναρίθμητα γηγενή φύλλα τής περιοχής.

Η παραχάραξη της ιστορίας του αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας

Η παραχάραξη της Ιστορίας του αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας

Τα τελευταία χρόνια, έχει ενταθεί η προσπάθεια για την παραχάραξη της Ιστορίας βασικών στιγμών της ταξικής πάλης στη χώρα μας. Η επίθεση περιλαμβάνει τα νέα βιβλία Ιστορίας σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος, ταινίες και ντοκιμαντέρ αναφορικά με την «Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου», πληθώρα δημοσιεύσεων και συνεδρίων. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διαδικασίας συνιστά η απαίτηση καθιέρωσης μιας κυρίαρχης ιστοριογραφίας που θα δυσφημεί την ταξική πάλη, τους αγώνες του εργατικού και του λαϊκού κινήματος.Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ολομέτωπη απόπειρα παραχάραξης της Ιστορίας, η οποία περιλαμβάνει τόσο την αναγνώριση μιας «ακαδημαϊκής» επίσημης Ιστορίας, όσο και την εκλαΐκευσή της, ώστε να μπορεί ευκολότερα να διεισδύει στη συνείδηση της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

«Αθήνα, η πρωτεύουσα της Κάτω Αλβανίας» 

http://www.aformi.gr/2011/04/%C2%AB%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1-%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%8D%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%AC%CF%84%CF%89-%CE%B1%CE%BB%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82/

Του Τάσου Κωστόπουλου

Της μόδας έγιναν τα τελευταία χρόνια οι δημόσιες συζητήσεις (και καβγάδες) για τη διαδικασία διαμόρφωσης του νεοελληνικού έθνους.

Τα σχετικά ερεθίσματα δεν έλειψαν: από το βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, που έπεσε θύμα του υπό διαμόρφωσιν «εθνικού χώρου» το 2007, μέχρι την τρέχουσα τηλεοπτική σειρά του Σκάι περί 1821.

Το ενδιαφέρον αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο. Οχι μόνο επειδή συμπίπτει με την πολιτική εδραίωση και τηλεοπτική υπερπροβολή της εγχώριας ακροδεξιάς, που στηρίζει το επικοινωνιακό προφίλ της (και) στην προάσπιση της «εθνικά ορθής» εκδοχής του παρελθόντος απέναντι σε κάθε λογής αμφισβητήσεις. Αλλά και γιατί, σε καιρούς που το ευρωπαϊκό όραμα μισού αιώνα αργοπνίγεται στον βάλτο του μνημονίου χωρίς ορατή διέξοδο, η στροφή στο παρελθόν φαντάζει σχεδόν μονόδρομος: είτε φυγής είτε αναστοχασμού τής έως τώρα συλλογικής μας πορείας.

Ως συμβολή στην εθνική επέτειο, δημοσιεύουμε ένα άγνωστο μέχρι σήμερα κείμενο του Ιωνα Δραγούμη. Πρόκειται για ένα σενάριο «υποθετικής ιστορίας» (virtual history), ενοφθαλμισμένο σε έκθεση που συνέταξε για τον υπουργό Εξωτερικών Αλέξανδρο Σκουζέ ως υποπρόξενος στο Δεδεαγάτς (τη σημερινή Αλεξανδρούπολη).

Αντικείμενό του, το ενδεχόμενο μιας διαφορετικής εθνικής εξέλιξης των Αρβανιτών της νότιας Ελλάδας, αν εξωτερικές επιρροές είχαν ευνοήσει μια πρόωρη «αφύπνιση» του αλβανικού εθνικισμού πριν η επανάσταση του 1821 εντάξει οργανικά αυτούς τους πληθυσμούς στο νεοελληνικό έθνος. Ολόκληρη η έκθεση φυλάσσεται στο προσωπικό αρχείο του Ιωνα, στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (Εν Δεδεαγάτς τη 9.3.1906, αριθ.80).

Δύο επισημάνσεις είναι εδώ αναγκαίες. Σε όλο το κείμενο, ο Δραγούμης αναφέρεται σε «Αλβανούς», ακολουθώντας την τρέχουσα πρακτική των ελλήνων λογίων της εποχής του. Αντίθετα με σήμερα, που οι λέξεις «Αρβανίτης» και «Αλβανός» έχουν σαφώς διακριτό περιεχόμενο, εκείνα τα χρόνια η μεταξύ τους διαφορά αφορούσε όχι το περιεχόμενο αλλά το ιδίωμα εκφοράς του λόγου: για «Αρβανίτες» (της Ελλάδας ή της Αλβανίας) μιλούσαν οι αγράμματοι και οι δημοτικιστές, «Αλβανούς» αποκαλούσαν τους ίδιους ανθρώπους οι λόγιοι.

Η δεύτερη επισήμανση αφορά τη δεδηλωμένη νοσταλγία του Δραγούμη για την παλιά ισχύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δεν πρόκειται για παραδοξολογία αλλά για κοινό τόπο της ελληνικής διπλωματικής σκέψης της εποχής: στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα, η αντιμετώπιση της «σλαβικής απειλής» περνούσε από μια ελληνοτουρκική συμμαχία εμπόρων, γραφειοκρατών και γαιοκτημόνων απέναντι στη σλαβόφωνη χριστιανική αγροτιά. Η σκιά αυτής της συμπόρευσης είναι ορατή και στο υποθετικό σενάριο του Ιωνα:

«Προ τριών περίπου αιώνων, ως υπολογίζουνε ιστορικοί τινές, εγκατεστάθησαν εν Αττική, Βοιωτία, Αργολίδι και τισι των νήσων Αλβανοί χριστιανοί. Βαθμηδόν, είτε εξωθούντες προς τα αστικά κέντρα τους αγροτικούς πληθυσμούς, ους επί τόπου εύρον, είτε αφομοιούντες αυτούς ως εκ της υπεροχής του αριθμού, εκάλυψαν τας ειρημένας επαρχίας. Απέμειναν δε τότε ελληνικά μόνον τα μεγάλα κέντρα (κωμοπόλεις και πόλεις), αι Αθήναι, αι Θήβαι, τα Μέγαρα, το Αργος, η Κόρινθος κτλ αίτινες και ενισχύθησαν διά των από της υπαίθρου εκδιωχθέντων υπό της αλβανικής επιδρομής ιθαγενών.

»Αλλά τα ολιγάριθμα ταύτα κέντρα ου μόνον διετήρησαν τον ελληνικόν αυτών χαρακτήρα και πολιτισμόν (culture), αλλ’ οιωνεί εκάλυψαν δι’ αυτών και την ύπαιθρον. Αλλωστε οι Αλβανοί ήσαν ομόδοξοι των Ελλήνων, τέκνα της Μεγάλης Εκκλησίας, ιερουργούντες ελληνιστί. Οι Αλβανοί ούτοι έποικοι, οι δυναθέντες να επικρατήσωσι του ιθαγενούς στοιχείου εν τη υπαίθρω, δεν είχον την δύναμιν να υπερισχύσωσι επί των πόλεων, απ’ εναντίας εστρέφοντο προς τας πόλεις ίνα λαμβάνωσι τα φώτα, τον πολιτισμόν και την διεύθυνσιν.

»Εγεννήθη εκ των πραγμάτων κατ’ ανάγκην η αιωνίως υφισταμένη μεταξύ αγροτικών και αστυκών πληθυσμών αλληλεγγύη ή μάλλον οι υποκαταστήσαντες τους ιθαγενείς αγρότας Αλβανοί έγιναν υποκατάστατοι εκείνων και ως προς τας μετά των πόλεων υφισταμένας σχέσεις της υπαίθρου. Και η μεν ύπαιθρος δεν έπαυσε παρέχουσα κατ’ ολίγον προς τα αστυκά κέντρα Αλβανούς αγρότας προς συγχώνευσιν και εξελληνισμόν, τα δ’ άστεα επεκάλυπτον διά των πτερύγων της ηθικής και της δεσποτείας άπασαν την ύπαιθρον χώραν.

»Υποτεθείσθω προς στιγμήν ότι, προ της απελευθερώσεως της Αττικής και Βοιωτίας από της Τουρκοκρατίας, εγεννάτο εν τη κεφαλή φίλου τινός Αυστριακού η χρήσιμος αλλ’ ανθελληνική ιδέα επιχειρήσεως προπαγανδιστικής εργασίας προς απόσπασιν των Αλβανών αγροτών από της «τυραννικής» ελληνικής επιρροής των Αθηνών και των Θηβών. Τι θα συνέβαινε τότε; Ακριβώς ό,τι νυν συμβαίνει εν Μακεδονία και Θράκη. Θα ηναγκάζετο η Αυστριακή προπαγάνδα

α) Διά παντός μέσου να δηλητηριάση τους Αλβανούς ούτως ώστε να καταστρέψη την υφισταμένην μετ’ αυτών και των Ελλήνων σύμπνοιαν και ιδιωτικήν αλληλεγγύην. Της δηλητηριάσεως θα εποίουν αρχήν δια της εξάψεως του φυσικώς υπάρχοντος φθόνου των γεωργικών λαών κατά των εμπορικών, ους θεωρούν ως εκμεταλλευομένους αυτούς.

β) Να αποσπάση τους Αλβανούς εκ της πνευματικής διευθύνσεως της Μεγάλης Εκκλησίας ούσης Ελληνικής, διότι εν Ανατολή, ως γνωστόν, σχεδόν μόνη η θρησκεία διακρίνει τας εθνικότητας. Οποίαν θρησκείαν θα ενεφύτευον οι Αυστριακοί εις τους Αλβανούς θα ήτο αδιάφορον, αρκεί να μην ήτο ελληνική θρησκεία. Εάν η καθολική θρησκεία παρίστατο δυσπρόσδεκτος τοις Αλβανοίς, θα προέκρινον αναμφιβόλως την μωαμεθανικήν προς εγκόλαψιν.

γ) Να ιδρύση δια παντός τρόπου εν Αθήναις και Θήβαις κοινότητας αλβανικάς ανεξαρτήτους των κοινοτήτων των πόλεων τούτων.

δ) Να αναλάβη προσωρινώς αυτή -η μόνη δύναμις και αλλοτρία τω τόπω- την διεύθυνσιν των βαθμηδόν αποσπωμένων Αλβανών, μέχρι της αυξήσεως και ενδυναμώσεως των αστυκών τούτων αλβανικών κοινοτήτων, οπότε θα ηδύναντο αύται αφ’ εαυτών να διευθύνωσι την ύπαιθρον.

»Καλή τύχη, η μέθοδος των προπαγανδών δεν είχεν εισέτι ανακαλυφθή, η δε Τουρκία ήτο, τω καιρώ εκείνω, ικανώς επίφοβος και εις αυτή την Αυστρίαν. Αλλως αι εργασίαι της υποθετικής ταύτης προπαγάνδας θα είχον πλείστας επιτυχίας, αι δε Αθήναι θα ήσαν νυν η πρωτεύουσα της Κατωτάτης Αλβανίας, ως τα Ιωάννινα είναι νυν της Κάτω!»

Σεργκέι Νετσάγιεφ: Ο «ένοπλος προφήτης»-τρέμετε αστοί

http://tvxs.gr/news/%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1/%CF%83%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B9-%CE%BD%CE%B5%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%B5%CF%86-%CE%BF-%C2%AB%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82%C2%BB



Σαν σήμερα, το 1882, άφησε την τελευταία του πνοή ο Ρώσος θεωρητικός της επανάστασης, Σεργκέι Νετσάγιεφ, ίσως ο σημαντικότερος εκφραστής του ρεύματος του μηδενισμού. Το λεγόμενο κίνημα του Νιχιλισμού αναπτύχθηκε στη Ρωσία της δεκαετίας του 1860, λόγω των τραγικών κοινωνικών συνθηκών που μάστιζαν τον ρωσικό λαό και δημιουργούσαν ένα διάχυτο κλίμα απελπισίας.

Στις συνθήκες αυτές μεγαλώνει και ο νεαρός Σεργκέι Γκενάντιεβιτς Νετσάγιεφ, που γεννιέται το 1847 από φτωχούς γονείς στη μικρή εργατική πόλη Ιβάνοβο. Από μικρός βιώνει τις κοινωνικές ανισότητες και την καταπίεση της ρωσικής κοινωνίας που θα διαμορφώσουν την ακραία πολιτική του αντίληψη και το φανατικό του μίσος για το τσαρικό καθεστώς.

Σε ηλικία 18 ετών φεύγει για την Αγ. Πετρούπολη, όπου διδάσκει σε σχολείο, ως αυτοδίδακτος δάσκαλος, ενώ παράλληλα παρακολουθεί διαλέξεις στο τοπικό πανεπιστήμιο και έρχεται σε επαφή με ριζοσπαστικές οργανώσεις και κείμενα, όπως αυτά των «Δεκεμβριστών», του «Κύκλου Πετρασέφσκι» (στον οποίο συμμετείχε ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι) και του αναρχικού Μιχαήλ Μπακούνιν. Παίρνει μέρος στην φοιτητική εξέγερση του 1868-1869, ως ηγέτης μιας ριζοσπαστικής ομάδας και συγγράφει το «Πρόγραμμα επαναστατικών πράξεων» που θέτει την κοινωνική επανάσταση ως τον υπέρτατο σκοπό.

δυστυχώς το σύνθημα η χούντα δεν τελείωσε το 73 βγαίνει αληθινό....

Βαλκάνια και παγκόσμιος καπιταλισμός

εξαγωγή σε openoffice | εκτύπωση κειμένου

Οι λαοί των Βαλκανίων έχουν μια μακρά παράδοση κοινοτικής ζωής σε χωριά και σε πόλεις. Άνθρωποι με διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες ή κουλτούρα κατάφερναν να ζουν μαζί ειρηνικά σε κοινότητες για χιλιάδες χρόνια. Αυτές οι ‘μεσαίου μεγέθους’ κοινότητες (μερικά εκατοντάδες άτομα) χρησιμοποιούσαν την κοινή γη τους και μοίραζαν την παραγωγή ισότιμα. Δεν υπήρχαν έθνη ή άλλα σύνορα, το να ταξιδεύει κάποιος ήταν εύκολο και η φιλοξενία ιδιαίτερα θερμή. Η εσωτερική οργάνωση των κοινοτήτων αυτών συνήθως να ήταν αντιιεραρχική, αντιπατριαρχική, αντιμονοθεϊστική, χωρίς καμία ατομική ιδιοκτησία γης ή άλλων πόρων. Η λανθάνουσα * αγροτική πρωτο-κοινωνία (5500πΧ) στις περιοχές αυτές αποτέλεσε προβοκάτσια για φεουδαρχικούς πατριάρχες, εθνικόφρονες, καπιταλιστές, πολιτικές συμμορίες και μαφίες όλων των ειδών. Μόνον αυτή η απειλή μπορεί να εξηγήσει το ξέσπασμα της βίας στους καιρούς μας.

ΝΑΖΙΣΜΟΣ (η άνοδος)

Στο ντοκιμαντέρ μπορεί να διαπιστώσει κανείς ομοιότητες και διαφορές στο χθες και στο σήμερα. Στις μέρες μας, ο νεοναζισμός – νεοφασισμός, τις περισσότερες φορές δεν παρουσιάζεται με χιτώνια και στρατιωτική παράταξη, αλλά φορά τον κοινοβουλευτικό μανδύα και προσπαθεί να εδραιωθεί ή έχει εδραιωθεί στο υποσυνείδητο των λαϊκών στρωμάτων της Ευρώπης από τη Ρωσία μέχρι την Αυστρία, την Ολλανδία, τη Σουηδία και την Ιταλία. Αρχίζει να αποτελεί σημαντική κοινοβουλευτική δύναμη ποντάροντας στην οικονομική κρίση, στο φόβο που απορ-ρέει από αυτήν αλλά και την ξενοφοβία. Η συνέχεια επί της οθόνης … Διάρκεια ντοκιμαντέρ 73 λεπτά.
ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΙΣΟΠΕΔΩΤΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ
Κατεβάστε το ντοκιμαντέρ από εδώ:
http://www.black-tracker.gr/details.php?id=400 Μεγεθος 3,38 GB
ΝΑΖΙΣΜΟΣ (η άνοδος).mpg.torrent

«Αναπαράγει αντικομμουνιστικά στερεότυπα»

Δημήτρης Κουσουρής

Χρησιμοποιεί νέο αρχειακό υλικό, περιορίζεται όμως στην αναπαραγωγή αντικομμουνιστικών στερεοτύπων. Το βιβλίο του Ν. Μαραντζίδη για τον Δημοκρατικό Στρατό προσεγγίζει «εγκληματολογικά» τον κομμουνισμό και αφήνει αναπάντητα τα πιο καίρια ιστορικά ερωτήματα.

Τα αντάρτικα σώματα που συγκεντρώνονταν στην ύπαιθρο μετά τον απηνή διωγμό του ΕΑΜικού κινήματος που είχε ξεσπάσει ενάμιση χρόνο νωρίτερα ενοποιήθηκαν υπό την ονομασία Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας στα τέλη του 1946. Καθώς η χώρα περνούσε σταδιακά στην αμερικανική επικυριαρχία, η σύγκρουση που ακολούθησε ήταν συνάμα και το πρώτο «θερμό» μέτωπο του Ψυχρού Πολέμου: όσο ο ΔΣΕ μαχόταν στο Γράμμο και αλλού «ενάντια στη δεύτερη κατοχή και τον μοναρχοφασισμό», οι κυβερνητικοί πολεμούσαν τους «συμμορίτες-πράκτορες του σλαβοκομμουνισμού». Το ίχνος του Εμφυλίου 1946-1949 παρέμεινε ανεξίτηλο, όχι μόνο γιατί ήταν το πιο αιματηρό επεισόδιο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας αλλά και γιατί κληροδότησε μαζί με τους νεκρούς, μαζί με τους πολιτικούς πρόσφυγες και τους βίαια εκτοπισθέντες, μια «ανάπηρη δημοκρατία» που εξαιρούσε την κομμουνιστική Αριστερά από την πολιτική ζωή του τόπου.

Το βιβλίο του Νίκου Μαραντζίδη με θέμα τον ΔΣΕ χρησιμοποιεί ένα πλήθος άλλων τεκμηρίων από τα αρχεία του ΚΚΕ και του ΔΣΕ (ΑΣΚΙ), του Ελληνικού Στρατού, των πρώην κομμουνιστικών χωρών, καθώς και μαρτυρίες μελών και αντιπάλων του ΔΣΕ. Το ερώτημα λοιπόν είναι σε ποιο βαθμό αξιοποιεί το υλικό του, συμπληρώνοντας ή/και αμφισβητώντας τις ερμηνείες που έχουν προταθεί από την επιστημονική έρευνα.

Η ουσία της ιστορικής ενότητας

Συγγραφέας: 

Δημήτρης Γληνός

Άρδην τ. 65

Η έννοια της ιστορικής ενότητας πρέπει να ξεχωριστή σε δυο ιδιαίτερα στοιχεία. Στην αντικειμενική ιστορική συνέχεια ενός λαού και στη συνείδηση αυτής της συνέχειας. Αντικειμενική ιστορική συνέχεια έχομε, όταν ένας λαός από την αρχή που φάνηκε στην ιστορία ξακολούθησεν αδιάκοπα να υπάρχη, χωρίς δηλ. να ’ρθη καμιά εποχή γενικού εξολοθρεμού της φυλής ή χωρίς να γίνη τούτο ανακάτεμα αιμάτων, που ο πρωτόγονος φυλετικός χαραχτήρας του λαού να έχει σβήσει, μαζί με τα οικοδομημένα απάνω σ’ αυτόν ψυχικά αποκρυσταλλώματα από την ως τότε ιστορική ζωή του.

Οι χρυσές ευκαιρίες της Κατοχής

ΤΟ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Εκτός από την Ανάσταση του Κυρίου, τούτες τις μέρες γιορτάζουμε και την 69η επέτειο της γερμανικής Κατοχής. Μιας εποχής γεμάτης ευκαιρίες για τους τολμηρούς, όπως αποδεικνύει η ξεχασμένη σελίδα της ανθηρής αγοράς ακινήτων της περιόδου.

Δέκα μικροί μύθοι για το 1821

* Οταν μιλάμε συνεχώς και με τόση ευκολία για «χαμένες πατρίδες», καλό θα είναι να μην ξεχνάμε πως «χαμένες πατρίδες» υπάρχουν για όλους εκείνους τους οποίους αφορούσε η ανταλλαγή πληθυσμών,και όχι μόνο για τους Ελληνες 

 

Επειδή υποθέτω πως όσα ακολουθούν είναι ενδεχόμενο να προκαλέσουν αντιδράσεις, σπεύδω να καταθέσω, ως εκ των προτέρων απάντηση, την πασίγνωστη ρήση του Σολωμού πως το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό. Καλό θα είναι να τη θυμόμαστε αυτή τη φράση κάθε φορά που η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός, η εθνική τύφλωση και μυθολογία οδηγούν σε απώλεια του κριτικού πνεύματος, ακρογωνιαίου λίθου του Διαφωτισμού αλλά και του δυτικού πολιτισμού γενικότερα, συκοφαντημένου από έναν τυφλό και στρεψόδικο αντιδυτικισμό, δεξιό και «αριστερό». Δύση και δυτικός πολιτισμός δεν είναι μόνο ο Μπους, αλλά και η δυνατότητα που έχει ο Μάικλ Μουρ να εμφανίζεται στη σκηνή κατά την απονομή των Οσκαρ, και να λέει στον Μπους «Ντροπή σας, κύριε πρόεδρε», υπό το (τηλεοπτικό) βλέμμα μερικών δισεκατομμυρίων κατοίκων του πλανήτη, δίχως κανείς να διανοείται ότι θα μπορούσε να τον συλλάβει, να τον εξορίσει, να τον στείλει σε «στρατόπεδο αναμόρφωσης» ή απλώς να του κλείσει το μικρόφωνο. Σε ό,τι αφορά λοιπόν ορισμένους «πατριωτικούς» ή/και «αντιιμπεριαλιστικούς» μύθους που διακονούνται και διακινούνται συστηματικά στη χώρα μας, ιδού - δυστυχώς για όσους βολεύονται με αυτούς - ορισμένες «διορθωτικές επισημάνσεις».
1. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας δεν υπήρξαν βίαιοι εξισλαμισμοί στη μετέπειτα ελληνική επικράτεια. Οι Οθωμανοί, εφόσον οι υπόδουλοι λαοί κατέβαλλαν κανονικά τους φόρους που τους αναλογούσαν, δεν ασχολούνταν ιδιαίτερα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Οι μαζικοί εξισλαμισμοί που παρατηρούνται στα Βαλκάνια (Βοσνία, Αλβανία κ.λπ.) έγιναν, κατά κανόνα, με τη θέληση εκείνων που αλλαξοπίστησαν, και ειδικότερα με σκοπό να έχουν καλύτερες σχέσεις με τον κατακτητή και να συμμετέχουν από καλύτερη θέση στη νομή και άσκηση της εξουσίας.
2.. H επάνδρωση των Γενιτσάρων, από ένα χρονικό σημείο και έπειτα τουλάχιστον, δεν γινόταν βιαίως, μέσω «παιδομαζώματος». Αντίθετα μάλιστα, όσο το σώμα αυτό αποκτούσε εξέχουσα θέση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αρκετοί γονείς προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τη «σταδιοδρομία» των παιδιών τους μέσω της κατάταξής τους στους Γενίτσαρους.
3. Ουδέποτε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπήρξε - ή συνέτρεχε λόγος να υπάρξει - «κρυφό σχολείο», όπως τουλάχιστον αυτό έχει καταγραφεί στο εθνικό συλλογικό ασυνείδητο. Οποιος ήθελε μπορούσε να μάθει ελληνικά, σερβικά, βουλγαρικά κ.ο.κ. χωρίς να παρενοχλείται από τους κατακτητές, οι οποίοι - επαναλαμβάνω - ενδιαφέρονταν πρωτίστως, αν όχι σχεδόν αποκλειστικά, για την ομαλή καταβολή των κάθε είδους φόρων προς τον σουλτάνο.
4. Ο ρόλος της Εκκλησίας καθ' όλη αυτή την περίοδο υπήρξε τουλάχιστον αμφιλεγόμενος, αν όχι και αρνητικός σε αρκετές περιπτώσεις (προσοχή: της Εκκλησίας, όχι της θρησκείας). Τα παραδείγματα, πολλά και γνωστά, ξεκινούν από τους ανθενωτικούς της εποχής της Αλωσης και φθάνουν ως τις παραμονές του 1821, με τον λυσσαλέο πόλεμο κατά των οπαδών του Διαφωτισμού, των Φιλικών κ.λπ.
5. H εξέγερση που άρχισε το 1821 είχε ουσιαστικά κατασταλεί (μόνο μικρές εστίες αντίστασης απέμεναν, οι οποίες ήταν θέμα χρόνου να σβήσουν και αυτές), όταν τον Ιούλιο του 1827 οι Αγγλοι, οι Γάλλοι και οι Ρώσοι αποφάσισαν να δημιουργηθεί ελληνικό κράτος, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει λίγους μήνες μετά η Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
6. Μπορεί αυτό να μην αρέσει διόλου σε ορισμένους και να μην ταιριάζει με την εθνική μας μυθολογία, αλλά στους «δόλιους», «αναξιόπιστους» κ.ο.κ. Συμμάχους οφείλει, λοιπόν, εν πολλοίς η Ελλάδα την ανεξαρτησία της και την κρατική της (προσοχή: όχι την εθνική) υπόσταση. Οι ίδιοι αυτοί Σύμμαχοι, με την ίδια ή διευρυμένη «σύνθεση», ήταν επίσης εκείνοι που - και για δικούς τους βέβαια λόγους, αλλά το γεγονός παραμένει - προσέφεραν στην Ελλάδα τη Θεσσαλία το 1881, απέτρεψαν την προέλαση των Τούρκων προς την Αθήνα το 1897, έβαλαν την υπογραφή τους στη Συνθήκη των Σεβρών το 1920.
7. Στον ένοπλο αγώνα κατά των Τούρκων μετείχαν ποικίλων εθνικών προελεύσεων κάτοικοι του ευρύτερου γεωγραφικού χώρου, των οποίων η εθνική συνείδηση βρισκόταν εν πολλοίς στο στάδιο της διαμόρφωσης. Τόσο ο «Θούριος» του Ρήγα, με τις αναφορές του στο πλήθος των υπόδουλων στους Οθωμανούς εθνοτήτων, όσο και η καταγωγή αρκετών πρωταγωνιστών της Επανάστασης (Αρβανίτες της Υδρας και των Σπετσών, Σουλιώτες, Βλάχοι, σλαβόφωνοι κ.ά.) βεβαιώνουν «του λόγου το ασφαλές».
8. Και πάλι όχι επειδή οι Σύμμαχοι είναι εξ ορισμού «φιλέλληνες» ή «μεγαλόψυχοι», αλλά επειδή η χώρα ευτύχησε να ακολουθήσει τότε πολιτική σωστών συμμαχιών και ανοιχτών οριζόντων (αντί να παίξει τον ρόλο της μικρής «ανάδελφης» που κάθεται και κλαίει), η Ελλάδα υπήρξε η μεγάλη ευνοημένη από τη «μοιρασιά» στα Βαλκάνια μεταξύ 1910 και 1920. Ετσι η Θεσσαλονίκη έγινε «συμπρωτεύουσα» της Ελλάδας, αν και το 1912 ο πληθυσμός τής πόλης περιλάμβανε περίπου 40% Εβραίους, 25% Τούρκους, 20% Ελληνες και 15% άλλους.
9. Οταν μιλάμε συνεχώς και με τόση ευκολία για «χαμένες πατρίδες», καλό θα είναι να μην ξεχνάμε πως «χαμένες πατρίδες» υπάρχουν για όλους εκείνους τους οποίους αφορούσε η ανταλλαγή πληθυσμών, και όχι μόνο για τους Ελληνες. Χρήσιμη, από αυτή την άποψη, θα ήταν και η παράθεση ορισμένων στοιχείων που συστηματικά αγνοούμε ή αποσιωπούμε, όπως ότι στα τέλη του 19ου αιώνα στο Ρέθυμνο οι μουσουλμάνοι ήταν περισσότεροι από τους χριστιανούς, ότι τα Γιαννιτσά ήταν μία από τις ιερές πόλεις των Τούρκων ή ότι το 1913 ο ελληνικός πληθυσμός του Κιλκίς ήταν λιγότερο από 5%!
10. Τέλος, όταν γίνεται λόγος για την εκδίωξη των ελληνικών πληθυσμών από την «προαιώνια κοιτίδα» τους Μικρά Ασία, μπορεί το σχήμα αυτό να χαϊδεύει τα αφτιά των κάθε λογής «ελληνόψυχων» και «πατριδολάγνων», αλλά - δυστυχώς και πάλι γι' αυτούς - η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Με εξαίρεση ορισμένους συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς, κυρίως στον Πόντο και στην Καππαδοκία, οι περισσότεροι από τους Ελληνες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν κάτω από δραματικές συνθήκες τη Μικρά Ασία το 1922-23 ήταν οικογένειες που, αναζητώντας καλύτερη τύχη, είχαν μεταναστεύσει εκεί από την ηπειρωτική Ελλάδα και από τα νησιά του Αιγαίου κατά τον 19ο αιώνα.
Αυτά, και μην ξεχνάμε: κάθε φορά που ο πειρασμός, με το πρόσωπο ενός αγγελικού στην όψη αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνου ψευδοπατριωτισμού, χτυπά την πόρτα, ας τον ξορκίζουμε... με τη φράση του Σολωμού.

Ο κ. Ανδρέας Παππάς είναι επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής. Διδάσκει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ). Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο του «Υπο-γλώσσια, B´».

 

"…Καλύτερα να πυρποληθείς, παρά να ξεθωριάσεις …"

συνέχεια στο http://www.youtube.com/watch?v=LH4WObacK4w&feature=related

Το άρθρο που ακολουθεί είναι μια ηχηρή απάντηση στους βιαστές της ιστορικής αλήθειας. Σ' εκείνους που κάθε Νοέμβρη πνίγονται από το μίσος τους, μιας κι η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έχει θαμπώσει καθόλου, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που έχουν καταβάλλει. Αποτελεί τέλος ένα χρέος τιμής απέναντι στους ανώνυμους ήρωες. Καταρρίπτει την υποκρισία του Β.Κ. που ισχυρίζεται ότι στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξε κανείς νεκρός, αλλά όλοι όσοι σκοτώθηκαν ήταν μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου (άραγε πριν τι ήταν, αν όχι σιδερόφρακτη χούντα…;), και την έφοδο στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης !!! Μάλιστα, τα στοιχεία για τους … 12 νεκρούς τα δανείζεται από τον υπαρχηγό της Αστυνομίας το 1982 Π.Σαμπάνη.  Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Ι.Λ. που λέει ότι μετά την εκκένωση του Πολυτεχνείου, στους δρόμους της Αθήνας "…αποκοπέντα στρατιωτικά τμήματα και κινδυνεύοντα, αναγκάζονται προς εκφοβισμό να πυροβολούν ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ. Εκ των πυροβολισμών τούτων εφονεύθησαν εντελώς τυχαία από αδέσποτα πυρά 16 άτομα, όλα ΜΑΚΡΑΝ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ…".

      Οφείλουμε φυσικά να ομολογήσουμε πως έχουν βελτιωθεί τα πράγματα. Πριν λίγα χρόνια σε ανάλογα "αφιερώματα" ορισμένοι της γνωστής "ιστορικής σχολής" μας πληροφορούσαν πως κανένα τεθωρακισμένο άρμα δεν έπεσε πάνω στην πύλη, αλλά όλα αυτά ήταν φωτομοντάζ!!!

      Βέβαια, πολλοί ντόπιοι "ιστορικοί" και "χρονικογράφοι" θα χυμήξουν σαν κοπάδι λυσσασμένων σκυλιών να κατασπαράξουν κάθε αιρετική φωνή που κόντρα κι ενάντια στην κυρίαρχη πολιτική κατάσταση αποδίδουν με τον πιο επιστημονικό και διαλεκτικό τρόπο τα πραγματικά γεγονότα, αλλά  είναι αργά πλέον. Ένα νέο κίνημα πολύχρωμο, με πολλές συγχύσεις και ασάφειες, μα με πρωτόγνωρα ανατρεπτικά χαρακτηριστικά που πολιτικοποιείται καθημερινά, προβάλλει στη νεολαία και μια εκρηκτική ριζοσπαστικοποίηση της εργαζόμενης πλειοψηφίας κάνει τα πρώτα της βήματα, έχοντας σαν κεντρική αναφορά το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, το Πολυτεχνείο. Κι όσοι βρίσκουν την κόκκινη κλωστή με το παρελθόν, χαράζουν αλλιώτικα πια το σήμερα και το αύριο.

      "…Η Χώρα με το άγαλμα της Ελευθερίας - τι ειρωνεία! - κατηγορείται ευθέως από τους μάρτυρες για ηθικός αυτουργός της εσχάτης προδοσίας των επίορκων Ελλήνων αξιωματικών. Αποκαλύπτεται, ότι το πραξικόπημα έγινε για να λυθή το Κυπριακό κατά τις επιθυμίες της Ουάσιγκτον. Ζητείται έμμεσα και η καταδίκη της Αμερικής και με τις αποκαλύψεις ο Ελληνικός Λαός καταδικάζει τους Αμερικανούς ουσιαστικά στη συνείδησή του…"                          

      Έτσι ξεκινά τον δεύτερο τόμο με τα πεπραγμένα της Δίκης για την Σφαγή του Πολυτεχνείου ο δημοσιογράφος Σπύρος Καρατζαφέρης, Δίκης που χαρακτηρίστηκε η "Ελληνική Νυρεμβέργη" (Εκδόσεις ΑΛΚΑΙΟΣ, Απρίλιος του 1976).

      Τριάντα δύο χρόνια μετά την Ηρωική Εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν είναι λίγοι εκείνοι που αλλοιώνουν την πραγματικότητα ή προσπαθούν να λοιδορήσουν αυτό το δοξασμένο αγώνα. Για να καμφθούν τα αντιιμπεριαλιστικά και αντιαμερικανικά αισθήματα του λαού και κύρια της νεολαίας, να χάσει η Εξέγερση τα ταξικά και βαθύτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά που κουβαλάει και να σμικρυνθεί η σημασία της στην πτώση της χούντας, αλλά και την πολιτική ανάπτυξη της μεταπολίτευσης που αμφισβήτησε, αντιστάθηκε και νίκησε πολλές φορές, δείχνοντας σκηνές από ταινία προσεχώς. Δεν πρόκειται απλά για κάποιους ηλίθιους μεταξικούς αντικομουνιστές, ούτε για ακροδεξιούς εθνικιστές που φοβισμένοι από τις σφαίρες και την καρδιά του ΕΛΑΣ και των Μαυροσκούφηδων του Άρη, ξορκίζουν το κακό για να το εξαφανίσουν. Πρόκειται αντίθετα για εκείνο το τμήμα του ελληνικού λαού που πέρναγε καλά με τη χούντα όπως και την προηγούμενη περίοδο, που τη βόλευε χωρίς να πάει στη Γερμανία και συντηρεί άσβεστο το μίσος του για το Πολυτεχνείο.

      Στις 4/11/1975, 15^η ημέρα της Δίκης ο συνήγορος του Παπαδόπουλου Στειρόπουλος (Αλφαντάκης)  είπε: "…Επειδή γίνεται λόγος περί αγνώστων νεκρών κι αυτό το παραμύθι πρέπει να τελειώσει, η ελευθέρα δημοκρατική πολιτεία πρέπει με πρωτοβουλία της εισαγγελικής αρχής να κάμει έρευνα. Δεν μπορούμε να συζητούμε για νεκρά φαντάσματα. Κατηγορώ το κράτος ότι δεν βρίσκει τους νεκρούς…".      

      "…Είδα άνθρωπο με μισό κρανίο, άλλον που του έλειπε η γάμπα κι έναν τρίτο που αιμορραγούσε ακατάσχετα και όταν θελήσαμε να τον επιβιβάσουμε σε ασθενοφόρο πετάχτηκαν από μέσα αστυνομικοί με αυτόματα και όρμησαν εναντίον μας… Στην οδό 3^ης Σεπτεμβρίου σκότωσαν ένα παιδάκι. Έτρεξα να το βοηθήσω και μου 'ριξαν και μένα από το υπουργείο Δημ. Τάξεως. Με βρήκαν τρεις σφαίρες απανωτά… Πάνω στο υπουργείο υπήρχε ένα εκτελεστικό απόσπασμα…", υποστήριξε στην κατάθεσή του ο Λουκάς Πρέκας, επιπλοποιός.

      Ο πρώτος νεκρός που είχαν μέσα στο Πολυτεχνείο (σε διπλανό δωμάτιο από τη Συντονιστική), είχε τραυματιστεί στο πόδι - κρατιόταν το πόδι του μόνο από τον τένοντα - πέθανε στα χέρια του περιβόητου Πίμπα που αποδείχθηκε άνθρωπος του Κατσούλη και του Ρουφογάλη. Εκεί μεταφέρθηκαν άλλοι δύο νεκροί, ο Σαμούρης (ο υπαρχηγός της Αστυνομίας το 1982 Π.Σαμπάνης, υποστηρίζει ότι έφαγε αδέσποτη στα Εξάρχεια) και μια ξανθιά κοπέλα. Στην περιοχή του Πολυτεχνείου οι νεκροί μόνο υπολογίζονται σε 30 περίπου. Μετά την επίθεση των δυνάμεων καταστολής τα πτώματα εξαφανίστηκαν. Ο αδερφός του Σαμούρη μίλησε για βλήμα μεγάλου διαμετρήματος που τον πέτυχε μπροστά στο Πολυτεχνείο στον τράχηλο.

      Βασίλης Φαμέλος, δολοφονημένος από τον παρακρατικό Ηλία Τσιαπούρα, έξω από το Πολυτεχνείο. Η γυναίκα του τον βρήκε στο Ρυθμιστικό, εκεί είδε κατάλογο "εκτάκτων εισαγωγών" 3-4 δακτυλογραφημένων σελίδων. Υπάλληλοι του γραφείου κηδειών που τη συνέφεραν της είπαν "…Κάνε το σταυρό σου που δεν τον πέταξαν στο λάκκο μαζί με τους άλλους, τυλιγμένο σ' ένα σεντόνι…".

      Παντελεάκης, γαζώθηκε από ίλη τεθωρακισμένων στα Χαυτεία, πέθανε στις 27 Νοεμβρίου. Καραγεώργης, θερίστηκε από τανκ στην Πατησίων το πρωί του Σαββάτου, πέθανε μετά από 12 μέρες, στις 29 Νοεμβρίου, με 7 σφαίρες στο κορμί του, αλλά ο ιατροδικαστής Καψάσκης έγραψε ότι "επρόκειτο σαφώς περί αποστρακισθέντος βλήματος". Κούμπος, ανάπηρος πολέμου, την Κυριακή 18 Νοεμβρίου χτυπήθηκε στην Καποδιστρίου από άρμα και πέθανε τον Ιανουάριο στο ΚΑΤ. Παπαθανασίου, στις 18 Νοεμβρίου το πρωί κι ενώ κυνηγούσαν ανυποψίαστους πολίτες στην Δροσοπούλου και Κύθνου, έπεσαν πυροβολισμοί, στην προσπάθεια διαφυγής και με το φόβο για την κόρη του πέθανε από συγκοπή.

      Στάση Κλωναρίδου, Σάββατο μεσημέρι δολοφονήθηκε εννιάχρονο αγόρι, την ίδια ώρα που έπεφτε στην αγκαλιά της Παγωνιώς Παπακυριάκου (εκείνη έμεινε ανάπηρη, από 5 σφαίρες μυδραλιοβόλου), με τελευταία φράση "…Σώστε με κυρία, σώστε με".

      Αλέκος Καράκας, ταχυδακτυλουργός, χτυπήθηκε από τα ίδια τανκς στην Πλατεία Βικτωρίας (γωνία Αχαρνών και Παρασίου), η ριπή του μυδράλιου τον έκοψε στα δύο. Διομήδης Κομνηνός, 17 ετών, δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από το περίστροφο του Ντερτιλή στη γωνία των οδών Αβέρωφ και Μάρνη, το βράδυ της μεγάλης σφαγής. Μαρκουλής, δολοφονήθηκε στην Πλατεία Βάθης. Μιχάλης Μυρογιάννης, 20 ετών, σπούδαζε ηλεκτρολόγος και δούλευε στην ΕΛΚΟ-Βαγιωνής. Δολοφονήθηκε στην Πλατεία Κυριακού ή Καλλιδρομίου στις 19 Νοεμβρίου εν ψυχρώ από τον Ντερτιλή, ο οποίος είχε "γλυκαθεί". Δημητράκης Θεοδωράς, 5 ετών (!!!), τον κέρασε μια σφαίρα πυροβόλου όπλου στο μέτωπο η παρέα του ίλαρχου Σταθάκη, στου Ζωγράφου το μεσημέρι του Σαββάτου. Σπ. Μαρίνος ή Γεωργαλάς, 35 ετών, από τη Ζάκυνθο, ιδιωτικός υπάλληλος, σκοτώθηκε έξω από το Πολυτεχνείο, με σιδερένια ράβδο. Κων. Μικρώνης, φοιτητής Πανεπιστημίου Πατρών, χτυπήθηκε την Παρασκευή το βράδυ στο συκώτι και πέθανε στις 4 Δεκεμβρίου στο Λαϊκό. Χαρ. Παπαδόπουλος, οδοντίατρος, συνελήφθη το Σάββατο από την ΕΣΑ γιατί έκρυβε φοιτητές και πέθανε από τα βασανιστήρια. Νικ. Χαραλαμπίδης, φοιτητής φυσικομαθηματικής, είχε τραυματιστεί στο Πολυτεχνείο και πέθανε στις 23 Νοεμβρίου. Ορσαλία Συκιώτη, ετών 22, κόρη αστυνομικού, τραυματίστηκε στο Πολυτεχνείο και πέθανε στις 18 Νοεμβρίου. Ήταν αρραβωνιασμένη με Κύπριο και του πήγαινε τρόφιμα στο Πολυτεχνείο. Υπάρχει πληροφορία ότι σκοτώθηκε κι ο μνηστήρας της. Αυτούς τους 5 νεκρούς, που δεν συμπεριλαμβάνονται στους 23 νεκρούς, ανέφερε ο μάρτυρας  Γρ. Παπαδάτος, νοσοκόμος.  "…Υπάρχουν ακόμη ομαδικοί τάφοι σπουδαστών στου Ζωγράφου, στην Καλλιθέα, στη Νεάπολη, στο Γ΄ Νεκροταφείο και στον Κόκκινο Μύλο… Εξακολουθούσαν να μας φέρνουν νεκρούς και τραυματίες το Σάββατο, την Κυριακή και τη Δευτέρα… Είδα γύρω στους 15 νεκρούς, ενώ ο κατάλογος από το Α΄ Βοηθειών παρουσιάζει μόνο 1 (!!!)…". Άλλοι νεκροί που δεν συμπεριλαμβάνονται στους 23 είναι οι Καϊλης και Κολιβιάτης.

      Οι αγωνιστές, αλλά και οι άτυχοι που έτυχε να προσθέσουν οι δολοφόνοι της Χούντας σαν παράπλευρες απώλειες βρήκαν καταφύγιο στην κλινική "Παντάνασσα", στο Λαϊκό, στο Ρυθμιστικό, στον Ερυθρό Σταυρό, στην "Παμμακάριστο", στο ΚΑΤ. 

      Στο ΣΑΒ (Σταθμός Α΄ Βοηθειών) πετούσαν μέχρι και δακρυγόνα. Οι αστυφύλακες Νηστικάκης και Καραδήμας μετά τη διαταγή του Μπουκλάκου άρχισαν να χτυπάνε όσους τραυματίες ή συνοδούς ερχόταν στο Ρυθμιστικό. Είναι γνωστή η ιστορία και το όνομα του άτυχου παιδιού (δυστυχώς μου διαφεύγει το όνομά του) που συνόδευε τον αδερφό του στο Ρυθμιστικό και τον σκότωσαν οι ατιμώρητοι ως σήμερα τραμπούκοι της χούντας, χτυπώντας τον έξω από το νοσοκομείο, χωρίς κανείς να μπορεί να βοηθήσει. Σαν δολοφόνος κατονομάζετε ο αστυνομικός Ηλίας Καραδήμας.

      Ο φόβος έκλεισε ερμητικά τα στόματα, των θυμάτων (τραυματίες) και των συγγενών, αφού όπως διαπιστώνεται Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το θύμα της σφαγής Σωκράτης Μιχαήλ, 57 ετών, ο οποίος θάφτηκε στο νεκροταφείο Καλλιθέας με ημερομηνία 15 Νοεμβρίου, ενώ η γυναίκα του επιβεβαιώνει ότι η κηδεία έγινε στις 20 Νοεμβρίου. Δολοφονήθηκε στην Μπουμπουλίνας.

      Χαρ. Παπαδόπουλος, Βαρνάβας, Καραγιάννης, Δασκαλόπουλος, Χριστολουκάς έδωσαν διαταγή στα όργανά τους, όπως ο Ηλίας Τσιαπούρας να "…χτυπήσουν στο ψαχνό…", κι αν στη διάρκεια της δίκης δεν ήταν αρχηγός της αστυνομίας ο Τζαβέλας και υπουργός Δημόσιας Τάξης ο Γκίκας που τρομοκράτησαν τις συνειδήσεις θα άνοιγαν πολλά στόματα.

      Υπήρχε προβοκατόρικος σταθμός στους 1150 κύκλους (ο αληθινός ήταν στους 1050 χιλιοκύκλους), που εξέπεμπε δίπλα στο σταθμό της ΥΕΝΕΔ. Στο Πολυτεχνείο φυσικά είχαν εισχωρήσει και πράκτορες της ΚΥΠ, όπου σύμφωνα με δήλωση του Δημ. Πίμπα (φυγάς στην Ολλανδία μετά τη χούντα), ένας απ' αυτούς (Κώστας), ήταν μέλος της Συντονιστικής. Μάλιστα, σύμφωνα με τον "υπουργό" Παιδείας Π.Σιφναίο, ο οποίος την Παρασκευή το βράδυ (16/11/1973) συνέτρωγε με τον Αμερικανό πρεσβευτή Τάσκα, οι φοιτητές κατά τη διάρκεια της δικτατορίας παρακολουθούνταν από πέντε υπηρεσίες, το Σπουδαστικό της Ασφαλείας, την ΚΥΠ, το ΕΑΤ-ΕΣΑ, την ΓΔΕΑ και την Υπηρεσία Νεότητος του Υπουργείου Παιδείας.

      Τα όπλα που είχαν ήταν Μ1, Τόμσον, 45άρια Κολτ, ενώ εικάζεται ότι οι σφαίρες που χρησιμοποιήθηκαν εκείνες τις μέρες ήταν δεκάδες χιλιάδες. (οι οποίες παραδόθηκαν στα τάγματα θανάτου από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου).        Μόνο κατά  τη διαδήλωση στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, ξοδεύτηκαν 972 σφαίρες τυφεκίων, 320 Τόμσον, 520 περιστρόφων των 45 και 400 περίπου περιστρόφων των 38.

       Καραμάνης Μάρκος, 23 ετών δολοφονήθηκε κοντά στον ΟΤΕ, Σάββατο πρωί, 17 Νοεμβρίου.

      Σπαρτίδης Αλέξανδρος, 16 ετών μαθητής, δολοφονήθηκε στην πάροδο Κώτσικα Σάββατο πρωί, 17 Νοεμβρίου, ο δολοφόνος των δύο παιδιών ήταν ένας ψηλός δόκιμος και πυροβολούσε από την ταράτσα του ΟΤΕ, μάλιστα μετά από κάθε εκτέλεση άναβε και τσιγάρο, υπεύθυνος ήταν ο Λυμπέρης.

      Μπεκιάρη Βασιλική, 17 ετών, δολοφονήθηκε στην ταράτσα του σπιτιού της στο Νέο Κόσμο. Ομοίως και ο Θεοδώρου Δημήτριος, 51 ετών. Αργυροπούλου, ηλικιωμένη, τραυματίστηκε από σφαίρα που δέχτηκε στην πλάτη, ενώ έπλενε την αυλή της, πέθανε λίγους μήνες μετά. Κοντομάρης, δικηγόρος πρώην βουλευτής της Ένωσης Κέντρου, πέθανε από έμφραγμα μυοκαρδίου μετά από ρίψη δακρυγόνου, την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου. Το πτώμα του το παραδώσανε στην οικογένειά του την Κυριακή. Παπαϊωάννου, άγνωστη αιτία θανάτου τη νύχτα του Σαββάτου, η γυναίκα του Ελένη στη Δίκη κατέθεσε ότι δεν την άφησαν ούτε να ασπαστεί το νεκρό.

      Κυριακόπουλος Δημήτριος, πέθανε από ρήξη θωρακικής αορτής, συνέπεια ξυλοδαρμού και δακρυγόνων, τη Δευτέρα. Γερετσίδης Γεώργιος, 48 ετών δολοφονήθηκε στα Νέα Λιόσια, ενώ οδηγούσε το αυτοκίνητό του.

      Υπάρχουν κι άλλα ονόματα σκοτωμένων, όπως του Παπακυριακού, αλλά εκείνο που πραγματικά αποδεικνύει το μέγεθος της σφαγής είναι το έγγραφο που παρουσιάστηκε στη Δίκη στις 22/11/1975 που αναφερόταν στα βιβλία του Ρυθμιστικού Κέντρου - με την υπογραφή του διευθυντή του Ν.Αγαπητίδη - το οποίο περιείχε κατάσταση 64 νεκρών και τραυματιών που μεταφέρθηκαν εκεί, ενώ σε άλλο έγγραφο που έγινε στα βιβλία του, βεβαιώνετε ότι στο διάστημα 16-25 Νοεμβρίου μεταφέρθηκαν από το Ρ.Κ. στο Νεκροτομείο 26 πτώματα.

      Στην πρόχειρη αναφορά μου και ψάχνοντας σε ένα μικρό πεδίο αξιόπιστων πηγών (3 βιβλία όλα κι όλα) οι αναφορές για δολοφονίες ξεπέρασαν τις 30. Ο στρατιώτης Π.Τσαγκουρνής που υπηρετούσε στο Αρχηγείο Στρατού σε απόρρητη θέση ανέφερε στην κατάθεσή του (Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 1975) ότι είδε πρόχειρη αναφορά του Ντερτιλή προς τον συνταγματάρχη Χρυσό του Α2 ότι οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν 423. Το σχέδιο ήταν έτοιμο από τον Μάρτη του '73 με την επονομασία "ΘΕΜΙΣ", εμπνευσμένο και σχεδιασμένο από τους ανώτερους αξιωματικούς Στειακάκη, Αγγελή, κ.α. Σχέδιο για "μελλοντική πιθανή αντιμετώπιση αναρχικών εκδηλώσεων και επιθέσεων αναρχικών κατά μονάδων πυρηνικών όπλων". Τέθηκε σε εφαρμογή στις 16 Νοεμβρίου, αφού κινήθηκαν οι μονάδες που προέβλεπε (άντρες της Ομάδος Ασφαλείας Στρατού, Τάγμα Πεζοναυτών Αγίας Παρασκευής, ΛΟΚατζήδες, μονάδες ερπυστριοφόρων, Τεθωρακισμένων και Διαβιβάσεων, τα 575 και 572 Τάγματα Ασφαλείας Χαϊδαρίου).

      Στο αρχείο "Μακρά Νύχτα: Τα χρόνια της Δικτατορίας" του Κωνσταντίνου Καραμανλή αναφέρονται 23 νεκροί, 1.028 τραυματίες και 866 συλλήψεις.

Όσους κι αν γάζωσαν, δεν ξεμπέρδεψαν με το Νοέμβρη…

Γιατί είμαστε εδώ. Στο προσκλητήριο η ιαχή "ΑΘΑΝΑΤΟΙ" τους ακολουθεί.

Είμαστε εδώ και συνεχίζουμε στο δρόμο που μας δίδαξε ο Νοέμβρης!!!

Ζώης Γαλατάς

Ρένος Αποστολίδης- ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

Ο «στρατός – φάντασμα» της εθνικοφροσύνης

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΓΙΑ ΤΗ «ΛΕΥΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΤΟΥ 1946

Εξήντα χρόνια μετά τον Εμφύλιο, ένα ντοκουμέντο αποκαλύπτει την προσωπική εμπλοκή υπουργών, πολιτικών, στρατηγών και δημοσιογράφων στο παρακρατικό επιτελείο που στήθηκε για την εξολόθρευση της (νόμιμης ακόμη) Αριστεράς.



Εξήντα χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου, η δημόσια συζήτηση γι’ αυτόν εξακολουθεί να διχάζει όχι μόνο τους πολίτες και τους πολιτικούς, αλλά και την εγχώρια επιστημονική κοινότητα.

Το ζήτημα ιδίως της «εμφύλιας βίας» αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια σε ιστοριογραφικό μήλο της έριδος, με την εμφάνιση ενός «αναθεωρητικού» ρεύματος που επαναφέρει στο προσκήνιο το ψυχροπολεμικό σχήμα των «τριών γύρων», μεταθέτοντας την έναρξη του Εμφυλίου στα χρόνια της Κατοχής και θεωρώντας την εαμική Αντίσταση σαν αποκλειστικά υπεύθυνη για το ξέσπασμά του (βλ. «Ιός» 5.12.2004).

Ένα κεντρικό επιχείρημα αυτής της αναπαλαιωμένης προσέγγισης εστιάζεται στην απαλλαγή της εθνικόφρονος πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας της εποχής από κάθε ευθύνη για την παρακρατική «λευκή τρομοκρατία», που έσπρωξε το ΚΚΕ στην επανάληψη του ένοπλου αγώνα. Οι αγριότητες του 1945-46 κατά των άοπλων αριστερών, υποστηρίζεται, δεν υπήρξαν τίποτα περισσότερο από αποκεντρωμένες αυθόρμητες αντεκδικήσεις των κατά τόπους εθνικοφρόνων για την «κόκκινη βία» που είχαν υποστεί από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ επί Κατοχής.

Δημοσιεύουμε σήμερα ένα αποκαλυπτικό ντοκουμέντο που αποδεικνύει περίτρανα την ανεδαφικότητα αυτής της ανάλυσης. Πρόκειται για το άκρως απόρρητο «Σημείωμα επί της Δημοσίας Τάξεως» που έστειλε στις 7 Ιουλίου 1946 στο βασιλιά Γεώργιο ο βουλευτής Χρήστος Ζαλοκώστας, επιτελικό στέλεχος της αντιεαμικής δεξιάς καθ’ όλη τη δεκαετία του ’40 (βλ. δίπλα). Το έγγραφο εντοπίστηκε στο Αρχείο των Βασιλικών Ανακτόρων, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, κι αποτελούσε μέρος της τακτικής ενημέρωσης του εξόριστου -ακόμη- μονάρχη απ’ το ακροδεξιό επιτελείο που προετοίμαζε παρασκηνιακά την επιστροφή του. Αντί του Ζαλοκώστα, που την τελευταία στιγμή αναχώρησε για τη Μακεδονία, την αναφορά μονόγραψε τελικά ο στενός του φίλος και συνεργάτης Σπύρος Μαρκεζίνης.

Αντικείμενο του εγγράφου είναι η απόφαση της κυβέρνησης Τσαλδάρη για τη δημιουργία έμμισθων παρακρατικών συμμοριών, διοικούμενων από αξιωματικούς με πολιτικά κι επιφορτισμένων με την εξολόθρευση των νόμιμων στελεχών της Αριστεράς σε όλη την Κεντρική και Βόρειο Ελλάδα. Η εκστρατεία αυτή εμφανίζεται τυπικά ως «αμυντική» κίνηση, ανάσχεσης των ανταρτοομάδων του ΚΚΕ και του ΝΟΦ (που δεν έχουν ακόμη συγκροτηθεί στον ενιαίο «Δημοκρατικό Στρατό»). Στην πραγματικότητα, ωστόσο, αποτελεί κίνηση προληπτικής εκκαθάρισης του εδάφους από το νόμιμο «εσωτερικό εχθρό». Η συγκρότηση και δράση των συμμοριών συνδυάζονται άλλωστε ρητά με το επικείμενο δημοψήφισμα για το πολιτειακό, ώστε να εκβιαστούν αποτελέσματα ευνοϊκά για την παλινόρθωση της μοναρχίας.

Για λόγους χώρου δημοσιεύουμε εδώ το τμήμα του «σημειώματος» που αφορά το σχεδιασμό της παρακρατικής δράσης, μαζί με σχολιασμένα αποσπάσματα του υπόλοιπου εγγράφου. Το πλήρες ντοκουμέντο, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το αναζητήσουν στην ιστοσελίδα του «Ιού».

«Αναρχικοί» προ των πυλών

Η έκθεση Ζαλοκώστα ξεκινά με τη (λανθασμένη) εκτίμηση ότι «ευθύς μετά τας εκλογάς της 31 Μαρτίου το Κ.Κ.Ε. έλαβε νέας οδηγίας εκ Μόσχας και ήρχισε τακτικήν επιθετικήν».

«Αι πληροφορίαι μας έως τότε», γράφει, «ήσαν ότι το ΚΚΕ έδρα εις χωριστούς τομείς από το Αυτονομιστικόν Μακεδονικόν Κίνημα. Πράγματι το μεν ΚΚΕ περιωρίζετο από του Αξιού μέχρι της Θράκης, το δε ΝΟΦ (το σλαβικόν ΕΑΜ) έδρα από του Αξιού μέχρι των Αλβανικών συνόρων. Κατά τον χειμώνα του 1945 (Οκτώβριος – Φεβρουάριος 1946) αι ετοιμασίαι αμφοτέρων των αναρχικών τούτων οργανώσεων ΚΚΕ και ΝΟΦ περιωρίζοντο εις την δημιουργίαν πυρήνων και συνδέσμων εις όλην την ύπαιθρον, την αποθήκευσιν όπλων και πολεμοφοδίων εν πάση μυστικότητι, την ίδρυσιν εκ νέου της Επιμελητείας του Αντάρτη και την συσσώρευσιν τροφών. […] Μόνον τέλη Φεβρουαρίου αρχίζουν να εμφανίζωνται ένοπλοι συμμορίαι εις όλην την ύπαιθρον και μολονότι δεν κακουργούν πουθενά τονώνουν το ηθικόν των κομμουνιστών χωρικών και εκφοβίζουν τους εθνικόφρονας δια της παρουσίας των. […] Οπωσδήποτε τόσον το ΚΚΕ όσον και η ΝΟΦ φαίνονται νομοταγείς και ουδέν έγκλημα διαπράττουν».

Απεναντίας, «μετά τας εκλογάς (τέλη Απριλίου) η κατάστασις αλλάζει αποτόμως. Αι δύο χωρισταί ζώναι της Β. Ελλάδος εννούνται υπό γιουγκοσλαβικήν διοίκησιν, οι ξένοι πράκτορες διευθύνουν μέχρι του Έβρου, δημιουργείται εις Σκόπια κοινόν Αρχηγείον, το οποίον δεν τηρεί καν τα προσχήματα. Χωρίς καμμίαν επιφύλαξιν, και μάλιστα επιδεικτικώς, εφοδιάζουν τους Σλάβους αρχηγούς, οι οποίοι εισέρχονται εις το έδαφός μας με ταυτότητας και πιστοποιητικά βεβαιούντα τους Έλληνας της Μακεδονίας οπαδούς των ότι είναι οι μέλλοντες αρχηγοί τους, ούς δέον να υπακούουν τυφλώς, εντεταλμένους να επιτύχουν την αυτονόμησιν της Μακεδονίας».

Όλη αυτή η περιγραφή είναι βέβαια σε μεγάλο βαθμό αποκύημα της φαντασίας είτε του ίδιου του Ζαλοκώστα είτε των κατά τόπους πληροφοριοδοτών του («των παλαιών μας πρακτόρων της Επιτροπής Συντονισμού Εθνικού Αγώνος»). Από το διαθέσιμο σήμερα αρχειακό υλικό γνωρίζουμε π.χ. πως η συνεννόηση ΚΚΕ-ΝΟΦ για την ενοποίηση των ανταρτοομάδων τους επιτεύχθηκε μόλις στα τέλη του 1946. Όσο για τα περί «σλάβων αρχηγών», «ξένων πρακτόρων» και «γιουγκοσλαβικής διοίκησης» του δεύτερου αντάρτικου, δεν αξίζει καν να σχολιαστούν.

Πιο ενδιαφέρουσα είναι η περιγραφή της πολιτικής και στρατιωτικής διάστασης του κινδύνου: «Εις δύο τρίγωνα, το έν Εδέσσης – Βερροίας – Γιδά, το άλλο Σερβίων – όρος Χάσια – όρος Όλυμπος, η χωροφυλακή εξεμηδενίσθη. Πρώτον προσεβλήθησαν οι απομονωμένοι σταθμοί χωροφυλακής, δυνάμεως 3-5 μόνον ανδρών, οι χωροφύλακες εφονεύθησαν, οι σταθμοί ενεπρήσθησαν. Κατόπιν προσεβλήθησαν μεγαλύτερα κέντρα, όπου χωρίς η επιτυχία των αναρχικών να είναι πάντοτε πλήρης, εν τούτοις επετύγχανον να φονεύουν μερικά όργανα της τάξεως και να τραυματίζουν άλλα. Οσάκις εκινούντο κατά των συμμοριών μεγάλα αποσπάσματα χωροφυλακής και εκύκλωναν αυτάς, πάντοτε οι αναρχικοί δια του βαρέως οπλισμού αυτών έσπαζαν τον κλοιόν και διέφευγον».

Ως αιτίες αυτού του «καταντήματος», η έκθεση θεωρεί την άρνηση του βρετανού εκπαιδευτή των Σωμάτων Ασφαλείας Τσαρλς Ουΐκαμ να εξοπλίσει τη Χωροφυλακή με πολυβόλα, την «αναξιότητα ή εσκεμμένη συνοδοιπορεία πολλών συνταγματαρχών Ανωτάτων Διοικητών Χωροφυλακής Βορείου Ελλάδος, ανηκόντων εις την δημοκρατικήν παράταξιν» και την «θαυμασία προπαγάνδα κατά χωρία του Κ.Κ.Ε»:

«Ύστερα από κάθε επίθεσιν των συμμοριών εις περιφέρειαν τινα προσήρχοντο τάχα λαϊκοί φίλοι ή γύναια της ΕΠΟΝ προς τα όργανα της τάξεως και τους προέτρεπαν ‘να μη σκοτώνωνται άδικα για το χατήρι των κεφαλαιοκρατών’. Η προπαγάνδα δε αυτή τοσούτω μάλλον εγίνετο πιστευτή, καθ’ όσον το κράτος ουδεμίαν σύνταξιν εξαιρετικήν απένεμεν εις τας οικογενείας των θυμάτων του καθήκοντος, εμάνθανον δε οι χωροφύλακες ότι αι οικογένειαι των φονευομένων συναδέλφων τους επένοντο».

Αποτέλεσμα: «Όλη η Μακεδονία ευρίσκετο εν επαναστάσει και οι Άγγλοι δεν το εννοούσαν ή, τολμώ να το εκστομίσω, ηρέσκοντο να ενταθούν κάπως τα εσωτερικά μας βάσανα». Ώσπου, «η πυρκαϊά έφθασε μέχρι Λαμίας» και το ΚΚΕ, αφού «εξήρθρωσε την κρατικήν μηχανήν εις την ύπαιθρον και τα χωρία, ετοιμάζει επιθέσεις εντός των πόλεων διορίσαν επιτρόπους δια τας αστικάς ταραχάς».

Όπως γνωρίζουμε σήμερα, το καλοκαίρι του 1946 το ΚΚΕ δεν είχε ακόμη δρομολογήσει οριστικά την επιλογή του ένοπλου αγώνα και, πολύ περισσότερο, δεν είχε καταρτίσει το παραμικρό σχέδιο «αστικών ταραχών». Ενδεχομένως ο Ζαλοκώστας καταγράφει απλώς τον πανικό της πιο συντηρητικής μερίδας της αστικής τάξης απέναντι στις εξελίξεις. Ίσως πάλι μεγιστοποιεί τους κινδύνους, ώστε να νομιμοποιήσει την εγκαθίδρυση του παρακρατικού επιτελείου.

Το νέο «Μακεδονικό Κομιτάτο»

Η πρώτη, ανεπιτυχής κρούση έγινε στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως: «Εγγράφως εζητήσαμεν από τον κ. Κ. Τσαλδάρην και τον κ. Σπ. Θεοτόκην την 17 Μαΐου, σχεδόν προ διμήνου να εγκρίνουν αφ’ ενός μεν την διανομήν όπλων εις εθνικόφρονας πολίτας εγνωσμένης τιμιότητος και φρονημάτων, αφ’ ετέρου την δημιουργίαν συμμοριών ιδικών μας εκ Ποντίων κυρίως αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως. Τα μέτρα ταύτα δεν ενεκρίθησαν μολονότι ήτο πρόδηλος η χρησιμότης αυτών».

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το σκεπτικό της εισήγησης:

«Η ανάγκη της οργανώσεως ιδικών μας συμμοριών επιβάλλεται υπό της διαπιστώσεως ότι δεν είναι δυνατόν να πολεμηθή είς στρατός - φάντασμα παρά δι’ άλλου στρατού - φαντάσματος. Τούτο απεδείχθη δια των επιχειρήσεων του Γ΄ Σώματος Στρατού εις το όρος Πάϊκον όπερ εκύκλωσαν 2.500 στρατιώται χωρίς να ανεύρουν ούτε έναν αντάρτην, ούτε ένα όπλον, διότι τα μεν όπλα είχον αποκρυβή, οι δε αναρχικοί ησχολούντο εις την υλοτομίαν δήθεν.

Το ‘Κέντρον’ του κ. Σοφούλη παρεμποδίζει ακόμη σήμερον το κράτος να επιβληθή, διότι πολλοί ανώτεροι υπάλληλοι, π.χ. ο εισαγγελεύς Εφετών Κοζάνης Κουλάκος, είναι αριστεροί και αρνούνται να υπογράψουν τα εντάλματα συλλήψεως που ζητούν οι Νομάρχαι και οι Έπαρχοι. Εφ’ όσον λοιπόν η κρατική μηχανή, μη εκκαθαρισθείσα από τους κομμουνιστάς υπαλλήλους, κωλυσιεργεί συστηματικώς εις την εμπέδωσιν της τάξεως, τι άλλο απομένει από την σύλληψιν των αναρχικών υπό συμμοριών ιδικών μας;

Άλλωστε και η συστηματική καταδίωξις των αναρχικών δεν δύναται να γίνη αποτελεσματική ει μη υπό τοπικών ιδικών μας συμμοριών που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα, γνωρίζουν τους τροφοδότας των αναρχικών και τα κρυσφύγετά τους.

Όλα τα ανωτέρω τα είχομεν ειπεί και προς τον Αρχιστράτηγον Παπάγον προ της αναχωρήσεώς του δια Λονδίνον. Έκτοτε δεν επαύσαμεν να υποδεικνύωμεν τον επερχόμενον κίνδυνον, ο οποίος κατά τα κομμουνιστικά σχέδια πρόκειται να κορυφωθή εντός του Αυγούστου, εις τρόπον ώστε η Χώρα να ευρεθή κατά τας παραμονάς του δημοψηφίσματος εις τοιούτον χάος, ώστε να αναβληθή η επάνοδος της Α.Μ. του Βασιλέως, αναβαλλομένης της ετυμηγορίας του Λαού».

Σύμφωνα με τις εφημερίδες των ημερών, ο Παπάγος πήγε στο Λονδίνο ως μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας για τις «εκδηλώσεις της νίκης», που ξεκίνησαν στις 8 Ιουνίου. Όσο για την επίσημη ίδρυση του παρακρατικού επιτελείου, αυτή θα γίνει στις 29 Ιουνίου, μια μέρα πριν από την αναχώρηση του πρωθυπουργού για το Λονδίνο. Αξιοσημείωτη λεπτομέρεια αποτελεί η χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος από απροσδιόριστες πηγές. Ίσως πρόκειται για τους αθηναίους «κεφαλαιούχους» που επί Κατοχής χρηματοδοτούσαν, μέσω του ίδιου ακριβώς μηχανισμού, τις αντιεαμικές «εθνικές οργανώσεις»:

«Προ αυτής της καταστάσεως ευρεθέντες ηναγκάσθημεν ν’ αντιδράσωμεν με ριζικά μέτρα. Ο κ. Μαρκεζίνης την παραμονήν της αναχωρήσεώς του κ. Τσαλδάρη του έθεσεν, τρόπον τινά τελεσιγραφικώς, την απαίτησιν να ιδρυθή ‘Μακεδονικόν Κομιτάτον’ το οποίον θα εφρόντιζε να σωθή η Β. Ελλάς. Ο κ. Τσαλδάρης απεδέχθη τέλος τούτο και το Κομιτάτον ιδρύθη αυθημερόν.

Εις σύσκεψιν με τον κ. Μαυρομιχάλην και τον αντιστράτηγον Σπηλιωτόπουλον, ο κ. Μαρκεζίνης και εγώ εθέσαμεν τας βάσεις του, την δε επομένην ημέραν είχομεν ήδη εξεύρει 100 εκατομμύρια δραχμών δια τας πρώτας ενεργείας μας, κατανεμηθείσας ως εξής. 50.000.000 θα δοθούν εις τον στρατηγόν Βεντήρην δια την Κεντρικήν και Ανατολικήν Μακεδονίαν, 40.000.000 εις τον στρατηγόν Γεωργούλην (ευτυχώς συμφωνούντα πλήρως μαζύ μας και δραστηρίως εργαζόμενον κατά του κομμουνισμού) δια την Δ. Μακεδονίαν και Θεσσαλίαν και 10.000.000 εις τον στρατηγόν Γιατζήν δια την Στερεάν Ελλάδα.

Με τα χρήματα αυτά θα οργανωθούν εικοσαμελείς συμμορίαι από εθνικόφρονας εντίμους πολίτας υπό αξιωματικόν με πολιτικήν περιβολήν, σκοπόν έχουσαι αφ’ ενός την εξόντωσιν ελαχίστων μεν πλην αρχηγετικών στελεχών των κομμουνιστών δια να παραλύση η όλη αναρχική οργάνωσις δια του αποκεφαλισμού των αρχηγών, αφ’ ετέρου δε την καταδίωξιν των αναρχικών ομάδων της περιφερείας. Κατά τας εκλογάς απεδείχθη ότι όπου υπήρχε εθνικόφρων ομάς (Σούρλας εις Δομοκόν, Καλαμπαλίκης εις Φάρσαλα, Τσαντούλας εις Καρδίτσαν, Ιωάννου εις Λαμίαν, Μαγγανμάς εις Μεσσηνίαν) ο κόσμος εφήφισεν αθρόως το Λαϊκόν Κόμμα, όπου όμως αντιθέτως επεκράτουν κομμουνιστικαί συμμορίαι, ως εις Τύρνοβον, Γρεβενά, Νάουσαν, Πέλλην, Σέρβια, ουδείς ετόλμα να ψηφίση και η αποχή ήτο μεγίστη.

Προκειμένου του Δημοψηφίσματος είναι προφανής η ανάγκη υπάρξεως ιδικών μας συμμοριών».

Πολιτικοί, στρατηγοί, δημοσιογράφοι…

Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η σύσταση του παρακρατικού επιτελείου, με τη συνύπαρξη στρατιωτικών, πολιτικών και μεγαλοδημοσιογράφων. Εντύπωση προκαλεί ιδίως η πορουσία των διευθυντών των τριών βασικών εφημερίδων της δεξιάς («Εστία», «Εμπρός» κι «Ελληνικόν Αίμα») σ’ ένα όργανο επιφορτισμένο με την οργάνωση πολιτικών δολοφονιών:

«Το Κομιτάτον απηρτίσθη εκ των δύο στρατηγών Σπηλιωτοπούλου και Βεντήρη, του κ. Μαρκεζίνη, του Βουλευτού Καβάλλας Ν. Γρηγοριάδη, των τριών διευθυντών εφημερίδων Αχ. Κύρου, Καλαποθάκη και Βοβολίνη υπό την προεδρίαν του Υπουργού των ενόπλων δυνάμεων. Αμέσως ήρχισεν υπό του Γεν. Επιτελείου η αποστολή όπλων εις την ύπαιθρον. Εντός διημέρου απεστάλησαν 600 εις Θεσσαλονίκην, 750 εις Δ. Μακεδονίαν και 200 εις Στερεάν, ίνα διανεμηθούν εις τους εθνικόφρονας. Ο ψυχολογικός αντίκτυπος θα είναι μεγάλος, όταν οι αγρόται δουν ότι κάποιος τους φροντίζει.

Η όλη οργάνωσις θα διευθύνεται εξ Αθηνών, τας δε αποφάσεις θα εκτελή το Γεν. Επιτελείον μέσω γραφείου ειδικού όπερ ιδρύθη αμέσως και θα διατελή υπό την άμεσον επίβλεψιν του υπαρχηγού ταξιάρχου Πεντζοπούλου. Ετοιμάσθησαν 5 σύνδεσμοι αξιωματικοί οίτινες θα αναλάβουν την επιθεώρησιν ανά μιας περιφερείας έκαστος εις όσας δηλαδή διηρέθη η Β. Ελλάς δια τον συντονισμόν των ενεργειών και την παρακολούθησιν.

Ωργανώθη ειδική υπηρεσία πληροφοριών, καθ’ όσον η Κυβέρνησις στερείται πλήρως τοιαύτης, η δε της Χωροφυλακής είναι γελοία και ασυντόνιστος διότι λειτουργεί χωριστά κατά νομούς.

Εις τους επί κεφαλής αξιωματικούς εδόθη η εντολή να εξαφανίζουν τους αρχηγούς των κομμουνιστών, ώστε να μη φαίνεται η δολοφονία, δια να πιστεύεται τάχα ότι διέφυγον ούτοι προς τον Τίτο. Να μη κτυπούν τους δευτερεύοντας παράγοντας , αλλά να φονεύουν τους πρωτεύοντας μόνον και να αποφεύγουν τους ξυλοδαρμούς.

Προς καλλιτέραν οργάνωσιν και συντονισμόν αναχωρούν μεθαύριον Δευτέραν ο Ταξίαρχος Πεντζόπουλος δια Δ. Μακεδονίαν, εγώ δια Θεσσαλονίκην, την δε Tρίτην ο ίδιος ο Υπουργός των Στρατιωτικών δια Θεσσαλίαν.

Μολονότι ηρχίσαμεν το έργον μας τόσον αργά, χάρις εις την αδράνειαν του Υπουργού Δημοσίας Τάξεως και των Άγγλων, εν τούτοις ελπίζομεν ότι τα δραστικά αυτά μέτρα θα σταματήσουν την πρόοδον του κακού, περί τας αρχάς δε Αυγούστου, ήτοι εντός μηνός θα βελτιώσουν την κατάστασιν αισθητότατα.

Χωρίς τα απάνθρωπα ίσως πλην απαραίτητα αυτά μέτρα φρονούμεν ότι εκινδύνευε μετά την παράλυσιν της Χωροφυλακής και των αγροτών να επέλθη η κόπωσις του στρατού, του ματαίως κυνηγούντος αντίπαλον – φάντασμα. Εκ της κοπώσεως δε ταύτης θα επωφελείτο το ΚΚΕ δια των σειρήνων της ΕΠΟΝ και της εντέχνου προπαγάνδας προς τους στρατιώτας. Δεν πρέπει να λησμονώμεν ότι το μικρόβιον του κομμουνισμού έχει ήδη εισχωρήσει και εις τον στρατόν, του ποσοστού των κομμουνιστών εκ των στρατευθέντων θεωρουμένου εις 20%, των δε δύο νεωτέρων ηλικιών των τελευταίως κληθεισών εις 35%. Εάν δεν αντιδράσωμεν βιαίως και σπάσει και ο στρατός, τι άλλο απομένει εις το Κράτος; Τίποτε, το χάος».



Τα ίχνη του «Κομιτάτου»

Η έμπρακτη λειτουργία του Κομιτάτου δεν καταγράφεται φυσικά στις εκθέσεις των Ζαλοκώστα και Μαρκεζίνη προς τον εξόριστο βασιλιά. Τα αποτυπώματά της είναι ωστόσο κάτι παραπάνω από ευδιάκριτα:

* Κατ’ αρχάς, η σαφής κλιμάκωση της παρακρατικής δράσης αμέσως μετά τη σύσταση του Κομιτάτου. «Από τον Ιούλιο του 1946, ένα κύμα βίας χωρίς προηγούμενο σάρωσε την Ελλάδα», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Χάϊντς Ρίχτερ («From Varkiza to Civil War», Λονδίνο 1986, σ.525). Σύμφωνα με βρετανικές στατιστικές, ως το Σεπτέμβριο του 1946 ο ρυθμός των πολιτικών δολοφονιών αυξήθηκε κατά 150% (D. Close [επιμ.], «Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος», Αθήνα 1997, σ.132).

* Στο βιβλίο του στρατηγού Ζαφειρόπουλου, τη συνεκτικότερη μέχρι σήμερα εξιστόρηση του Εμφυλίου από κυβερνητικής πλευράς, συναντάμε μια συνθηματική αναφορά σε μη κατονομαζόμενα «εξαιρετικά μέτρα, άτινα ελήφθησαν υπό της Διοικήσεως του Β΄ Σ.Σ.» τον Ιούλιο του 1946 «και άτινα εξήρχοντο του πλαισίου της νομιμότητος, δεδομένου ότι και ο συμμοριτισμός ήτο εκτός Νόμου», συναντάμε («Ο αντισυμμοριακός αγών», Αθήναι 1956, σ.190).

* Η σοβαρότερη σχετική πληροφορία περιέχεται όμως στην ημιεπίσημη Ιστορία της Χωροφυλακής του απόστρατου συνταγματάρχη Κων/νου Αντωνίου. «Κατά τα μέσα Ιουλίου 1946», διαβάζουμε, «το Γ΄ Σώμα Στρατού προέβη εις την οργάνωσιν και τον εξοπλισμόν 200 ατόμων αντικομμουνιστών, ούς κατένειμεν εις 8 εικοσιπενταμελείς ομάδας δι’ αντισυμμοριακήν και αντικομμουνιστικήν δράσιν εν τη περιφερεία του Σώματος Στρατού, ίνα δε μη το Σώμα εκτίθεται εκάλει εις Θεσσαλονίκην τους Διοικητάς Χωροφυλακής, εν αγνοία του Ανωτέρου Διοικητού, και τοις παρέδιδεν οπλισμόν κλπ δια τας ομάδας ταύτας, εις τους άνδρας των οποίων κατέβαλεν μηνιαίας αποδοχάς εκ δρχ 250.000» («Ιστορία Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής», Αθήναι 1965, τ.Γ΄, σ.2139).

* Χωρίς ιδιαίτερες διευκρινήσεις, ο ίδιος μας πληροφορεί επίσης για τις ενδοϋπηρεσιακές τριβές που προκάλεσε η δρομολόγηση του δολοφονικού προγράμματος. Μετά από θυελλώδη σύσκεψη υπό τον συντονιστή του Κομιτάτου συνταγματάρχη Πεντζόπουλο, που διακήρυξε πως «δεν πρέπει να κωλυθώμεν εκ των Νόμων» (26.7.46), ο Ανώτερος Διοικητής Χωροφυλακής Κεντρικής Μακεδονίας Γρηγόριος Δημουλάς ξεκαθάρισε στο Αρχηγείο του ότι «δεν εννοεί ν’ ανεχθή έκνομον δράσιν και ότι η Χωροφυλακή δεν πρόκειται να δράση κατά προηγηθέντα παραδείγματα άλλων Τμημάτων κατά την διάρκειαν της κατοχής». Πέντε μέρες μετά, την 1η Αυγούστου, απομακρύνθηκε εσπευσμένα από τη θέση του κατ’ εντολήν των Πεντζόπουλου και Βεντήρη (όπ.π., σ.2158-61).

«Δεν δύναμαι να εκταθώ επί της βαθυτέρας εννοίας ούτε επί περισσοτέρων λεπτομερειών της ομιλίας» του υπαρχηγού του ΓΕΣ, σημειώνει ο Δημουλάς στην αναφορά του (27.7.46), «δια να μη καταλείπω εν επισήμω εγγγράφω γραπτά μνημεία δυνάμενα να δημιουργήσω δυσχερείας εις την Διοίκησιν». Ευτυχώς για την Ιστορία, οι εμπνευστές του σχεδίου δεν είχαν παρόμοιες ευαισθησίες…





Το δίδυμο του βαθέως «εθνικού κράτους»

Το συγκλονιστικό ντοκουμέντο που αποκαλύπτουμε σήμερα εντοπίστηκε σε φάκελο του Αρχείου Βασιλικών Ανακτόρων, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (φ. 439, «Εκθέσεις Μαρκεζίνη – Ζαλοκώστα 1944-1946. Top Secret»). Ο φάκελος αυτός περιέχει τις εκθέσεις που έστελναν τακτικά επί διετία (18.11.1944 - 7.7.1946) στον εξόριστο βασιλιά Γεώργιο Β΄, στο Λονδίνο, δυο από τις κεντρικότερες -και συνάμα σκοτεινές- φυσιογνωμίες του εθνικόφρονος κόσμου της εποχής.

Ο ένας ήταν ο Σπύρος Μαρκεζίνης, νομικός σύμβουλος τότε του Γεωργίου, μετέπειτα υπερυπουργός Συντρονισμού επί Παπάγου (1952-54) και διορισμένος πρωθυπουργός της χούντας το 1973. Ο δεύτερος ήταν ο βιομήχανος και λογοτέχνης Χρήστος Ζαλοκώστας, συγγραφέας μεταξύ άλλων και της πρώτης συγκροτημένης (αν και σε μεγάλο βαθμό παραπλανητικής) εθνικόφρονος αφήγησης για την Κατοχή και την Αντίσταση.

Παιδικοί φίλοι και γείτονες, Μαρκεζίνης και Ζαλοκώστας υπήρξαν στην Κατοχή στελέχη της δεξιάς φιλοβασιλικής οργάνωσης «Εθνική Δράσις», ουσιαστικά όμως οι αθέατοι συντονιστές του πλέγματος των «εθνικών οργανώσεων» που στήθηκε μεταξύ δωσιλογισμού και ΕΑΜ-ΕΛΑΣ για την καταπολέμηση της επιρροής του τελευταίου στη ριζοσπαστικοποιημένη ελληνική κοινωνία. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η «Οικονομική Επιτροπή» της Ε.Δ. που δημιουργήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1943, με πρόεδρο τον Αντώνιο Μπενάκη, με σκοπό τη χρηματοδότηση των αντιεαμικών μηχανισμών από τους ντόπιους καπιταλιστές.

Σύμφωνα με έκθεση του Κων/νου Βεντήρη (16.12.43), «ευρέθη τρόπος να προκληθή η ιδιάζουσα προσοχή των ενταύθα κεφαλαιούχων επί της ανάγκης της σοβαράς ενισχύσεως των Εθνικών Οργανώσεων». Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε «η διάθεσις υπό των κεφαλαιούχων τούτων ωρισμένων οικονομικών πόρων, κατανεμομένων υπό αρμοδίας σχετικής τεχνικής επιτροπής, εις τας διαφόρους οργανώσεις» («Αρχείο Εμμ. Τσουδερού, Αθήνα 1990, τ.Γ1, σ.746). Από έκθεση του Αριστείδη Πηλαβάκη (28.6.44) πληροφορούμαστε, πάλι, πως οι οργανώσεις αυτές «συνδέονται από το κοινόν αντιεαμικόν αίσθημα το οποίον τας εμπνέει και ιδίως από λόγους οικονομικούς, διότι τροφοδοτούνται από το κοινόν ταμείον της υπό τον Αντώνιον Μπενάκην διαχειριστικής επιτροπής» (όπ.π., σ.Γ2, σ.945). Στο βιβλίο του ο Ζαλοκώστας μιλά γι’ αυτή την επιτροπή σε πρώτο πρόσωπο (σ.32), ενώ στο δικό του ο Μαρκεζίνης διεκδικεί δάφνες «αφανούς καθοδηγητού» της μητρικής οργάνωσης (τ.Α΄, σ.310).

Όλα αυτά ήταν λίγο-πολύ γνωστά. Από το Αρχείο των Ανακτόρων διαπιστώνουμε, ωστόσο, πως αυτός ο μηχανισμός (ή, εν πάσει περιπτώσει, ο σκληρός πυρήνας του) διατηρήθηκε σε λειτουργία και μετά την Απελευθέρωση, με στρατηγικό στόχο την πάταξη του «εσωτερικού εχθρού» και την επαναφορά της μοναρχίας. Ο συντάκτης της έκθεσης που δημοσιεύουμε -κι όχι μόνον αυτής- μιλά έτσι σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο για να περιγράψει σχεδιασμούς, κινήσεις και διαβήματα του εν λόγω μηχανισμού. Ως εσωτερικός δε εχθρός, νοούνται τόσο το ΚΚΕ και το ΕΑΜ όσο και οι «συνοδοιπόροι» τους οπαδοί της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Ο φάκελος περιέχει 72 έγγραφα, απ’ τα οποία 55 είναι εκθέσεις προς το Γεώργιο (27 του Μαρκεζίνη και 28 του Ζαλοκώστα) και 15 ανώνυμες γραπτές «οδηγίες» του βασιλιά προς το Μαρκεζίνη. Οι εκθέσεις των Μαρκεζίνη – Ζαλοκώστα γράφονταν ως επί το πλείστον ταυτόχρονα, αποστέλλονταν προφανώς με τον ίδιο «αγγελιαφόρο» κι ακολουθούν έναν αυστηρό καταμερισμό εργασίας. Ο μεν Μαρκεζίνης ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με τις πολιτικές ζυμώσεις και ίντριγκες («το προσφιλές μου παρασκήνιον», σύμφωνα με τα λόγια του), ενώ ο Ζαλοκώστας επιβλέπει και συντονίζει την οργανωτική συγκρότηση της «κοινωνικής δεξιάς», του αντικομμουνιστικού αγώνα και της λευκής τρομοκρατίας.

Στη μεταπολεμική «Ιστορία» του, ο ίδιος ο Μαρκεζίνης τσιτάρει επιλεκτικά αποσπάσματα από τις δικές του αναφορές προς το Γεώργιο, αναφέροντας παρεμπιπτόντως ότι «τις εκθέσεις εκείνες συνόδευαν ενίοτε και εκθέσεις του Χρ. Ζαλοκώστα, που ανεφέροντο ιδίως στα στρατιωτικά πράγματα της εποχής» (τ.Α΄, σ.ΙΧ). Από μια πρόχειρη αντιπαραβολή, διαπιστώσαμε πάντως μια τουλάχιστον εσκεμμένη αλλοίωση: ο όρος «ταγματαλίτες» που ο Μαρκεζίνης χρησιμοποιεί στην έκθεση της 7.7.46, επηρεασμένος προφανώς από το κλίμα της εποχής, στο βιβλίο μετατρέπεται επί το κοσμιώτερον σε «ταγματασφαλίτες» (τ.Β΄, σ.236).



ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Χρήστος Ζαλοκώστας

«Το χρονικό της σκλαβιάς»

(Αθήνα 1997, εκδ. Εστία)

Η πρώιμη εκδοχή της αθηναϊκής δεξιάς για την Κατοχή και την Αντίσταση. Πρωτοδημοσιευμένη το 1949, ξεχειλίζει από πραγματολογικές ανακρίβειες που διαστρέφουν πλήρως την πραγματικότητα. Ενδιαφέρουσα, παρόλα αυτά, ως κατάθεση για τον τρόπο σκέψης και τη λειτουργία του επιτελείου των «εθνικών οργανώσεων».

Σπύρος Μαρκεζίνης

«Σύγχρονος Πολιτική ιστορία της Ελλάδος»

(3 τ., Αθήνα 1994, εκδ. Πάπυρος)

Άχρωμη αφήγηση της περιόδου 1936-1975, με υπερπροβολή των παρασκηνίων της πολιτικής ελίτ και πλήρη απουσία της ελληνικής κοινωνίας. Οι εκθέσεις του συγγραφέα προς το Γεώργιο αποτελούν βασική πηγή, χωρίς φυσικά την παραμικρή αναφορά στη συγκρότηση των παρακρατικών συμμοριών το 1946.

Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας

«Έτσι άρχισε ο Εμφύλιος»

(Αθήνα 1986, εκδ. Γλάρος)
Λεπτομερής καταγραφή της «λευκής τρομοκρατίας» στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα από το επίσημο υπόμνημα των ανταρτών προς τον ΟΗΕ (1947).

Κων/νος Αντωνίου

«Ιστορία Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής 1833-1965»

(4 τ., Αθήναι 1965)

Εμπεριστατωμένη ημιεπίσημη ιστορία του βασικού σώματος καταστολής του νεοελληνικού κράτους, από τα χρόνια του Όθωμα ώς τις παραμονές των Ιουλιανών. Διακριτική αναφορά στην απομάκρυνση του Ανώτερου Διοικητή Χωροφυλακής Κεντρ. Μακεδονίας, το 1946, επειδή αρνήθηκε να εφαρμόσει το δολοφονικό πρόγραμμα του «Κομιτάτου».

Τάσος Κωστόπουλος

«Η λευκή τρομοκρατία»

(στο συλλογικό έργο «Ιστορία των Ελλήνων», εκδ. Δομή, Αθήνα 2006, τ. 13ος, σ.557-85)

Ανατομία της αντιεαμικής εκστρατείας του 1945-46, με έμφαση στο σχεδιασμό και συντονισμό της από το σκληρό πυρήνα του εθνικόφρονος κρατικού μηχανισμού.



Ελευθεροτυπία, 17/5/2009

Ο αλβανικός «Κόλπος των Χοίρων»

Η αποτυχημένη επιχείρηση της CIA και της βρετανικής SIS και η συμμετοχή της Ελλάδας, με στόχο την ανατροπή του Ενβέρ Χότζα

''Ανθρωποί μας υπήρχαν παντού, στις βορειοηπειρωτικές οργανώσεις, ακόμα και παπά στην αυλή του Σεβαστιανού είχαμε…''

Του απεσταλμένου μας στα Τιρανα Σταυρου Τζιμα

«…Η εκπαίδευση των πρακτόρων γινόταν στην Αθήνα, από Αμερικανούς της CIA. Διάλεγαν τους τρομοκράτες σε στρατόπεδα Αλβανών αντεπαναστατών και, αφού τους μάθαιναν να χειρίζονται όπλα και ασυρμάτους και τους εξασκούσαν σε πράξεις δολιοφθοράς, τους έριχναν με αλεξίπτωτα ή τους περνούσαν κρυφά από τα σύνορα με σκοπό να οργανώσουν εξέγερση κατά της λαϊκής εξουσίας. Εμείς όμως είχαμε πληροφορηθεί τα σχέδιά τους και τους περιμέναμε. Επί 16 μήνες παιζόταν ένα άγριο παιγνίδι πρακτόρων στα βουνά της Αλβανίας, με την εμπλοκή Αλβανών τρομοκρατών, Αμερικανών, Βρετανών και Ελλήνων. Στο τέλος τούς διαλύσαμε».
Ο 80χρονος σήμερα Μαρκ Ντοντάνι, πρώην πράκτορας των αλβανικών μυστικών υπηρεσιών, μιλάει στην «Κ» για τον αλβανικό «Κόλπο των Χοίρων», δηλαδή την αποτυχημένη επιχείρηση της CIA και της βρετανικής SIS (μετέπειτα ΜΙ6), στην οποία ρόλο διαδραμάτισε και η Ελλάδα, με στόχο την ανατροπή του Ενβέρ Χότζα.
«Επέλεξαν την Αλβανία διότι οι μυστικές υπηρεσίες της Αμερικής και της Βρετανίας νόμιζαν ότι ήταν ο πιο αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα των χωρών του σοσιαλιστικού μπλοκ. Πίστευαν ότι με το να ανατρέψουν το δικό μας λαϊκό καθεστώς θα έστελναν ένα μήνυμα και στις άλλες λαϊκές δημοκρατίες για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Την πάτησαν, όμως, γιατί έκαναν λάθος εκτίμηση της αλβανικής πραγματικότητας…», λέει και προσθέτει πως «ο αόρατος πόλεμος των κατασκόπων με την Ελλάδα συνεχίστηκε επί πολλά χρόνια μετά από εκείνο το πάθημα των ιμπεριαλιστών…».
Τέλη του 1947: ο Ενβέρ Χότζα και οι παρτιζάνοι του είχαν εγκαθιδρύσει «λαϊκό καθεστώς» στην Αλβανία, συγκροτώντας το πρώτο και μοναδικό κομμουνιστικό κράτος στη Μεσόγειο, και, όπως ήταν φυσικό, για την επιβίωσή του στράφηκαν στη Σοβιετική Ενωση, που τους πρόσφερε πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη.
Βρετανοί και Αμερικανοί ανησυχούσαν για το ενδεχόμενο να μετατραπεί το κατά τ' άλλα μικρό και ασήμαντο αυτό κράτος σε ορμητήριο των Σοβιετικών στη Μεσόγειο, καθώς μάλιστα οι πληροφορίες τους ανέφεραν πως η Μόσχα σχεδίαζε την κατασκευή βάσης υποβρυχίων στην Αυλώνα και αποφάσισαν να ανατρέψουν τον Χότζα.
Το έργο ανατέθηκε στη SIS και στη CIA, που σχεδίασαν από κοινού μια επιχείρηση με την επωνυμία «Πολύτιμη» (Valuable) για τους Βρετανούς και «Σατανάς» (Fiend) για τους Αμερικανούς, χρησιμοποιώντας ως «μοχλό» Αλβανούς εθνικιστές και αντικομμουνιστές, που εργάζονταν ως πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών Ελλάδας, Ιταλίας και Γιουγκοσλαβίας.
Δολιοφθορές
Σύμφωνα με το σχέδιο, εκπαιδευμένοι κομάντος θα έπεφταν με αλεξίπτωτα στην κεντρική Αλβανία με σκοπό να ξεσηκώσουν τον πληθυσμό εναντίον του Χότζα και σε συνεργασία με ένοπλες εθνικιστικές και βασιλικές ομάδες, που δρούσαν διάσπαρτες στα βουνά εναντίον του καθεστώτος, να προκαλέσουν γενικευμένη εξέγερση.
Στην αρχή το βάρος σήκωσαν οι Βρετανοί. Στρατολόγησαν σε Γερμανία, Ιταλία και Ελλάδα και μετέφεραν στη Μάλτα για εκπαίδευση, εκατοντάδες Αλβανούς αντικαθεστωτικούς, οι οποίοι έπεσαν με αλεξίπτωτα στην περιοχή Μάτι της κεντρικής Αλβανίας στις αρχές του 1948, αλλά δεν κατάφεραν να προσεγγίσουν με επιτυχία τους κατοίκους και να οργανώσουν ένα ευρύτερο κίνημα. Ετσι, περιορίστηκαν σε κάποιες δολιοφθορές και η επιχείρηση «σερνόταν» έως το 1949, οπότε οι Αμερικανοί πήραν την υπόθεση στα χέρια τους, αποφασισμένοι να τελειώνουν με τον Χότζα.
Μετέφεραν, λοιπόν, το βασικό κέντρο εκπαίδευσης πρακτόρων στην Ελλάδα και το 1949, στις 3 Δεκεμβρίου, οι πρώτοι 40 Αλβανοί κομάντος επιχείρησαν απόβαση στην Αυλώνα όπου έφτασαν με το βρετανικό πλοίο «Stormie Seαs». Στην ακτή, όμως, τους περίμεναν οι αλβανικές δυνάμεις ασφαλείας: τέσσερις κομάντος σκοτώθηκαν, οι άλλοι κατάφεραν να επιστρέψουν σώοι στο πλοίο.
Κάτι δεν πήγαινε καλά. «Είχαμε πληροφορηθεί έγκαιρα τα σχέδια των βρετανικών και αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και τους περιμέναμε», λέει ο Ντοντάνι.
Πώς όμως είχε μάθει ο Χότζα για το -υποτίθεται- άκρως απόρρητο αυτό σχέδιο;
Ο Κιμ Φίλμπι
Πολύ αργότερα, από την πλευρά των Δυτικών, η παταγώδης αποτυχία των μυστικών τους υπηρεσιών αποδόθηκε σε διαρροή της επιχείρησης με δράστη τον διαβόητο διπλό κατάσκοπο Κιμ Φίλμπι. Σύμφωνα με την εκδοχή τους, ο Φίλμπι διέρρευσε το σχέδιο στον Στάλιν και εκείνος ενημέρωσε τον Χότζα…
Ομως, οι Αλβανοί αντικρούουν μετα βδελυγμίας τους αμερικανοβρετανικούς ισχυρισμούς. «Πρόκειται για τεράστιο ψέμα. Το σχέδιο έφτασε σ' εμάς από έναν πράκτορά μας στο Βατικανό», υποστηρίζει ο Ντοντάνι, που με καμάρι λέει ότι ανήκε στην πενταμελή ομάδα της Σιγκουρίμι, που διείσδυσε και διέλυσε το δίκτυο των «αντεπαναστατών, τρομοκρατών».
Και δεν είναι ο μόνος. «Οταν σημειώθηκε η επιτυχία μας, ο Φίλμπι είχε αποκαλυφθεί ήδη και βρισκόταν υπό παρακολούθηση από την αμερικανοβρετανική αντικατασκοπεία, δεν θα μπορούσε λοιπόν να ξέρει τέτοιες λεπτομέρειες», γράφει ο τότε επικεφαλής της Σιγκουρίμι στην Αλβανία, Πίλο Σάντρο, στο βιβλίο του με τίτλο «Το χιόνι αρχίζει», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Αλβανία και στο οποίο περιγράφει λεπτομέρειες της επιχείρησης.
«Με εντολή του Ενβέρ Χότζα συγκροτήθηκε μια ομάδα πέντε στελεχών της Σιγκουρίμι, μεταξύ των οποίων εγώ και ένας Ελληνας μειονοτικός, ο Γιώργος Σουλιώτης, που ονομάστηκε «Μέτωπο Σωτηρίας» και είχε σκοπό να εισχωρήσει στις ένοπλες εθνικιστικές ομάδες, όπως το Balli Kombetar Leggaliteti που δρούσε στα βουνά. Η ομάδα μας εμφανιζόταν ως αντικομμουνιστική, που επιδίωκε ταυτόχρονα να έρθει σε επαφή και με όσους δρούσαν από το εξωτερικό για να συντονιστούμε στην επιχείρηση πρόκλησης εξέγερσης», συνεχίζει ο Ντοντάνι.
«Παράλληλα, στάλθηκαν άνθρωποί μας στην Ελλάδα και στην Ιταλία, που έπιασαν επαφές και έπαιρναν πληροφορίες από εξορίστους. Η εκπαίδευση όλων των πρακτόρων που πιάσαμε στη συνέχεια, με βάση και τις ομολογίες τους, αποκαλύφθηκε ότι είχε γίνει στην Αθήνα σε κέντρο της CIA. Την ευθύνη είχε ένας Αμερικανός συνταγματάρχης με το ψευδώνυμο Τζον (πραγματικό όνομα Αλ Ολμερ) και εκπαιδευτές ήταν κάποιοι Αμερικανοί Τζίμι, Τσάρλι και Μάικ. Σημαντικό ρόλο στη στρατολόγηση διαδραμάτισε ο Σύλλογος Βορειοηπειρωτών. Με τη βοήθειά του διάλεγαν τους υποψηφίους για να επανδρώσουν τις παραστρατιωτικές ομάδες. Είχαν συγκροτήσει μάλιστα και την Επιτροπή Ελεύθερης Αλβανίας, στην Ιταλία, την Αίγυπτο και την Ελλάδα, που λειτουργούσε σαν προσωρινή κυβέρνηση και απαρτιζόταν από ανθρώπους του εξόριστου βασιλιά Αχμέτ Ζώγου».
Κομάντος εκπαιδευμένοι στην Ελλάδα συνέχιζαν να μπαινοβγαίνουν κατά διαστήματα στην Αλβανία διασχίζοντας κρυφά τα σύνορα στην Ηπειρο και τη Δυτική Μακεδονία και πραγματοποιούσαν κάποιες επαφές με παραστρατιωτικές ομάδες, μεταξύ αυτών και το «Μέτωπο Σωτηρίας» της Σιγκουρίμι, χωρίς όμως να καταφέρουν να ξεσηκώσουν τον πληθυσμό.
Αποτυχίες
Το κλιμάκιο της CIA στην Αθήνα, που προβληματιζόταν με τις συνεχιζόμενες αποτυχίες, αποφάσισε την άνοιξη του 1952 «να τα παίξει όλα για όλα». Εστειλε, λοιπόν, στην Αλβανία τον επικεφαλής των εκπαιδευμένων κομάντος, που ήταν γύρω στους 500, Ζενέλ Σέχου, συνοδευόμενο από άλλα δύο στελέχη της Επιτροπής, μεταξύ αυτών και έναν ασυρματιστή, ονόματι Ταχίρ Πρέτσι.
«Και οι τρεις είχαν φύγει αμέσως μετά την απελευθέρωση στην Ελλάδα, όπου στρατολογήθηκαν στην αρχή από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες και στη συνέχεια από τη CIA», αναφέρει ο Ντοντάνι.
Οι αντιφρονούντες έπεσαν μια νύχτα με αλεξίπτωτο στην κεντρική Αλβανία, κοντά σε μια μικρή λίμνη, τη Βαϊκάλη, αλλά εκεί τους περίμεναν οι πράκτορες της Σιγκουρίμι και τους συνέλαβαν.
«Αναγκάσαμε τον ασυρματιστή να μεταδώσει στο κλιμάκιο της CIA στην Αθήνα ότι όλα πάνε καλά και το πεδίο είναι ελεύθερο να καταφθάσουν και άλλοι παραστρατιωτικοί. Στόχος μας ήταν να πιάσουμε και τον κορυφαίο πράκτορά τους, έναν Χαμίτ Ματιάνι, που ήταν σκληρό καρύδι. Μετά από αρκετούς μήνες προετοιμασίας μιας καλά στημένης παγίδας, ο Ματιάνι «τσίμπησε» και ήρθε στην Αλβανία, στις 30 Απριλίου 1953. Με το που έπεσε με το αλεξίπτωτο τον πιάσαμε. Το ίδιο έγινε και με άλλους που ακολούθησαν. Στην ανάκριση «κελάηδησαν» όλοι και αποκαλύφθηκε πλήρως η εμπλοκή των αμερικανικών, βρετανικών, ελληνικών, ιταλικών, αλλά και ώς ένα βαθμό και των γιουγκοσλαβικών υπηρεσιών».

Σοβιετικοί στην Αυλώνα και πόλεμος κατασκόπων
Ο Ενβέρ Χότζα οργάνωσε με τη βοήθεια των Σοβιετικών άριστα τις μυστικές υπηρεσίες του, που έφτιαξαν ένα άρτιο κατασκοπευτικό δίκτυο στην Ελλάδα, η οποία παρέμενε ορμητήριο –λόγω της προνομιακής γεωγραφικής της θέσης– των πάσης φύσεως αντιαλβανικών δραστηριοτήτων των Δυτικών. «Υπήρχε ψυχρός πόλεμος μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών», λέει ο Λουάν Πομπράτι, στέλεχος της Σιγκουρίμι μέχρι και τη δεκαετία του ’80. «Η Αλβανία βρισκόταν σε θέση άμυνας, καθώς κάποιοι κύκλοι στην Ελλάδα τροφοδοτούσαν αποσχιστικές δραστηριότητες στη Βόρειο Ηπειρο. Επρεπε λοιπόν να ξέρουμε τι γίνεται και γι’ αυτό είχαμε “φυτέψει” παντού ανθρώπους μας. Και η Ελλάδα βεβαίως διενεργούσε κατασκοπεία».
Μυστική βάση
Η ελληνική πλευρά ενδιαφερόταν κυρίως για το βορειοηπειρωτικό, όμως οι Δυτικοί είχαν έναν επιπλέον λόγο να διενεργούν κατασκοπεία στον «παράδεισο του Χότζα»: από το 1957 άρχισε να λειτουργεί η μυστική βάση των σοβιετικών υποβρυχίων στην Αυλώνα. Ελλιμενίζονταν εκεί, τότε, δώδεκα υπερσύγχρονα ρωσικά συμβατικά υποβρύχια, που συνιστούσαν ευθεία απειλή για τον αμερικανικό 6ο Στόλο, με προοπτική, όπως μετέδιδε με κάθε ευκαιρία ο Νικίτα Χρουστσόφ, να εγκαταστήσει η Μόσχα και πυρηνοκίνητα υποβρύχια.
Οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες κλήθηκαν από τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ να βοηθήσουν με δεδομένο ότι λόγω της μειονότητας θα ήταν εύκολο να οργανώσουν δίκτυο συλλογής πληροφοριών για τις κινήσεις των Σοβιετικών στην Αυλώνα.
Ο αρχηγός Ναυτικού
Η ελληνική κατασκοπεία φαίνεται ότι έκανε καλή δουλειά, αφού κατάφερε να στρατολογήσει τον ίδιο τον αρχηγό του πολεμικού ναυτικού της Αλβανίας, Τέμε Σέχου, που γνώριζε τα πάντα για τη βάση της Αυλώνας. Ενας Βορειοηπειρώτης, ο Κόστα Φ. από το χωριό Λεσνίτσα (Μουλσία) των Αγίων Σαράντα, που είχε δραπετεύσει το 1948 και είχε στρατολογηθεί από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, φτάνοντας μάλιστα σε υψηλά κλιμάκια, ήταν ο άνθρωπος που «χειριζόταν» τον Σέχου. Ο Φ. με έδρα την Ηγουμενίτσα μπαινόβγαινε παράνομα στην Αλβανία και κατηύθυνε δίκτυο πρακτόρων που δρούσε στον αλβανικό νότο και φυσικά η CIA μάθαινε πολλά, αν όχι τα πάντα, για τα ρωσικά υποβρύχια. Ο Μαρκ Ντοντάνι αφηγείται: «Είχαμε πληροφορίες από την αντικατασκοπεία μας στην Αθήνα πως κάποιοι ανώτεροι αξιωματικοί, Τσάμηδες, έδιναν πληροφορίες στις ελληνικές αρχές και μέσω αυτών στους Αμερικανούς. Ξέραμε επίσης ότι ο Κόστα Φ. ερχόταν κρυφά και καθοδηγούσε τους πληροφοριοδότες του. Το 1960 τον πιάσαμε τυχαία και ομολόγησε με ειλικρίνεια. Δεν χρειάστηκε να τον βασανίσουμε. Απλώς του είπαμε ότι αν ήθελε να αποφύγει την εκτέλεση, έπρεπε να μιλήσει, μιας και είχε φύγει στην Ελλάδα επειδή είχε σκοτώσει την αδερφή του για λόγους τιμής. Αυτός μας έδωσε τον Τέμε Σέχου. Την πραγματική αλήθεια την ξέρει μόνον αυτός».
Ο Αλβανός ναύαρχος συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο. Δεν εκτελέστηκε, όμως, διότι πέθανε στη διάρκιία των βασανιστηρίων στα υπόγεια της Σιγκουρίμι. Οσο για τον Κόστα Φ., αποφυλακίστηκε το 1987 και ήρθε στην Ελλάδα. «Μέχρι πριν από κάποια χρόνια κρατούσαμε τηλεφωνική επαφή, αλλά μετά χαθήκαμε. Αν τον συναντήσεις πες του ότι τον ψάχνω, θέλω να βρεθούμε οπωσδήποτε», είπε στην «Κ» ο Ντοντάνι. Οι δύο κατάσκοποι δεν θα έχουν την ευκαιρία να θυμηθούν τα παλιά, διότι ο Κόστα Φ. πέθανε στην Ηγουμενίτσα το 1998.
Το Βορειοηπειρωτικό
Οσο για τον Ντοντάνι, που έχει μυαλό ξυράφι, λέει: «Η Σιγκουρίμι είχε ένα φοβερό δίκτυο κατασκοπείας σε όλη την Ευρώπη. Οι σημαντικότεροι πράκτορές μας δούλευαν στις μυστικές υπηρεσίες των Ελλάδας, Γιουγκοσλαβίας και στη CIA. Αντιλαμβάνεστε τους λόγους. Ανθρωποί μας υπήρχαν παντού, στις βορειοηπειρωτικές οργανώσεις, ακόμα και παπά στην αυλή του Σεβαστιανού είχαμε…».
Το αλβανικό καθεστώς κυριαρχούνταν από φοβίες, που πάντως δεν ήταν αβάσιμες. Στην Ελλάδα, διάφοροι κύκλοι δεν έπαψαν ποτέ να σχεδιάζουν ή να ονειρεύονται απόσχιση της Βορείου Ηπείρου. Για παράδειγμα, το 1959, μια οργάνωση με την επωνυμία ΕΚΑΒΗ (Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα Βορείου Ηπείρου) εκπαίδευε Χειμαρριώτες κομάντος στον Ολυμπο για να απελευθερώσουν τη Β. Ηπειρο, χωρίς ωστόσο να προχωρήσει –ή τουλάχιστον δεν μαθεύτηκε ότι το έκανε– σε δραστηριότητες στο αλβανικό έδαφος. Οι μυστικές υπηρεσίες του Σαλί Μπερίσα, το 1997, διακίνησαν ισχυρισμούς πως η «εξέγερση των πυραμίδων» υποκινήθηκε από την Ελλάδα με βάση το σχέδιο «Λωτός». Ο Μαρκ Ντοντάνι, όμως, όταν τον ρώτησα για το σχέδιο αυτό, είπε ότι πρόκειται για «σαχλαμάρες του Γκαζιτέντε» (σ.σ. τότε αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών) και πως το «επί χάρτου σενάριο» αυτό ήταν γνωστό στους Αλβανούς από τη δεκαετία του ’60…

Ταπεινωτική ήττα για τους Δυτικούς και θρίαμβος για τους Ανατολικούς
Οπως προέκυψε, μέσα σ’ ένα χρόνο και τέσσερις μήνες (1952 – 1953) η CIA οργάνωσε 21 πτήσεις από την Αθήνα ρίχνοντας πράκτορες, πολεμοφόδια, φάρμακα, χρήματα και προπαγανδιστικό υλικό, ενώ πολλοί άλλοι τρομοκράτες πέρασαν τα σύνορα.
Υπολογίζεται ότι σε αυτή την επιχείρηση έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 300 άνθρωποι, ενώ στη δίκη που έγινε σε κινηματογράφο των Τιράνων, τον Απρίλιο του 1954, όλοι οι συλληφθέντες καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν.
Μισόν και πλέον αιώνα μετά, η υπόθεση αυτή δεν έχει φωτιστεί πλήρως. Παραμένει ένα από τα πιο προσεκτικά συγκεκαλυμμένα μυστικά του Ψυχρού Πολέμου. Δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως εάν ο Φίλμπι πρόδωσε το σχέδιο ή οι Αλβανοί το πληροφορήθηκαν από δικές τους πηγές, όπως ισχυρίζονται. Οι αμερικανικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες εξακολουθούν να τηρούν σιγή. Είναι σαν να θέλουν να ξεχάσουν. Η επιχείρηση ανατροπής του Ενβέρ Χότζα εξελίχθηκε σε ταπεινωτική ήττα για τους Δυτικούς και θρίαμβο για τους Ανατολικούς.
«Μήπως η CIA ενοχλείται αν μαθευτεί ότι σε συνθήκες ειρήνης εκπαίδευε ενόπλους και τους έστελνε σε άλλα κράτη ή μήπως γιατί απέτυχε η επιχείρησή της;», θα γράψει μερικές δεκαετίες αργότερα ο λόρδος Νίκολας Μπέθελ, ενώ ο Τόνι Μπλερ πρόσφατα δήλωσε: «Μια από τις μεγαλύτερες αποτυχίες των μυστικών υπηρεσιών μας, που δεν θα ξεχάσει η Ιστορία, είναι η επιχείρηση στην Αλβανία»…
kathimerini.gr