Όλα τα δικαιολογητικά για την δωρεάν σίτιση φοιτητών

Στη Διεύθυνση Φοιτητικής Μέριμνας του Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ που φοιτούν, πρέπει να υποβάλουν αίτηση με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, φοιτητές και φοιτήτριες που επιθυμούν να σιτίζονται από το ακαδημαϊκό έτος 2012-13. Δωρεάν σίτιση δικαιούνται οι ενεργοί φοιτητές, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες, εφόσον δεν είναι ήδη κάτοχοι πτυχίου, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου αντίστοιχα.

Για να παραλάβουν την ειδική ταυτότητα σίτισης θα πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

α. 'Αγαμοι φοιτητές, των οποίων το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, όπως προκύπτει από τα αντίστοιχα εκκαθαριστικά σημειώματα της αρμόδιας Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ) του τελευταίου οικονομικού έτους, δεν υπερβαίνει τις σαράντα πέντε χιλιάδες (45000) ευρώ προκειμένου για οικογένεια με ένα μόνο τέκνο. Για οικογένειες με δυο τέκνα και πλέον το παραπάνω ποσό προσαυξάνεται κατά πέντε (5.000) ευρώ για κάθε τέκνο πέραν του πρώτου.

Αντιδρούν δάσκαλοι-καθηγητές

Αιτία πολέμου με την κυβέρνηση θεωρούν οι περίπου 200.000 εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την αύξηση του διδακτικού τους ωραρίου, σχέδιο το οποίο προσανατολίζεται να εφαρμόσει το υπουργείο Παιδείας.

Εάν αυτό γίνει πράξη, σημαίνει σύμφωνα με καθηγητές και δασκάλους, μηδενικούς μόνιμους διορισμούς και μηδενικούς διορισμούς αναπληρωτών.

Οι εκπαιδευτικοί τονίζουν ότι δεν μπορούν να δεχτούν άλλες επιθέσεις στα εργασιακά τους κεκτημένα και μάλιστα τώρα που οι περικοπές στους μισθούς τούς έχουν οδηγήσει στην εξαθλίωση καθώς δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις βασικές ανάγκες της οικογένειάς τους.

Πηγή: Εθνος

Εκατοντάδες αδιόριστοι εκπαιδευτικοί αποκλείονται από τις αιτήσεις αναπληρωτών - Όλα τα ονόματα ανά ειδικότητα

Αρθρογράφος: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ

Τέθηκε σε εφαρμογή η διάταξη του νόμου 3966 του 2011 (άρθρο 59,παρ. 17, περ.α) για τις διαγραφές από τους πίνακες αναπληρωτών, όσων εκπαιδευτικών δε αναλαμβάνουν υπηρεσία ή παραιτούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους. Τι προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 59 παρ.17 περ α. του Ν.3966/2011 ΦΕΚ118Α: "17. α) Εκπαιδευτικοί οι οποίοι προσλαμβάνονται στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου διαγράφονται από τους πίνακες αναπληρωτών για το σχολικό έτος που διανύεται κατά την ανακοίνωση της πρόσληψης και για το επόμενο σχολικό έτος, εφόσον δεν αναλαμβάνουν για οποιονδήποτε λόγο υπηρεσία εντός πέντε ημερών από την ανακοίνωση της πρόσληψής τους ή αναλαμβάνουν υπηρεσία και παραιτούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους. β) Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζονται για τους εκπαιδευτικούς που προσλαμβάνονται για χρονικό διάστημα μικρότερο των τεσσάρων ημερολογιακών μηνών, τους ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτικούς που προσλαμβάνονται με πλήρες ή μειωμένο ωράριο για τη λειτουργία των σχολικών μονάδων που λειτουργούν σε Ειδικά Καταστήματα Κράτησης Νέων, τους εκπαιδευτικούς που προσλαμβάνονται κατά τη διάρκεια της εκπλήρωσης των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων και αδυνατούν για το λόγο αυτόν να αναλάβουν υπηρεσία, καθώς και για τους εκπαιδευτικούς που υποχρεούνται να παραιτηθούν προκειμένου να εκπληρώσουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις." Δείτε εδώ όλους τους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων που αποκλείονται φέτος από τη δυνατότητα να κάνουν αίτηση για τη διεκδίκηση θέσης στην εκπαίδευση: http://e-aitisi.sch.gr/diagrafentes_12/index.html

2nd International Conference on Critical Education

The Department of Education, University of Athens, Greece is hosting the

2nd INTERNATIONAL CONFERENCE ON CRITICAL EDUCATION
10-14 July 2012, Athens, Greece

Organized by the journals:
JOURNAL OF CRITICAL EDUCATION POLICY STUDIES (UK)
CULTURAL LOGIC (USA/CANADA)
KRITIKI (GREECE)
RADICAL NOTES (INDIA)
Eleştirel Pedagoji (TURKEY)

http://icce-2012.weebly.com/index.html

Πανεπιστήμιο της αλληλεγγύης και όχι του ρατσισμού, του Παναγιώτη Σωτήρη

         Ένας από τους δρόμους της Πράγας ονομάζεται οδός 17 Νοέμβρη. Δεν παραπέμπει στη δική μας εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά στην εισβολή των ναζιστικών δυνάμεων στο Πανεπιστήμιο της Πράγας στις 17/11/1939, τη σύλληψη 1200 φοιτητών και την εκτέλεση 9 από αυτούς ως «πρωτεργατών». Για τους εκπροσώπους του φασισμού και της κρατικής τρομοκρατίας το Πανεπιστήμιο ήταν πάντοτε ένας εχθρός.

10 λόγοι για τους οποίους (πραγματικά) θα πεις ΝΑΙ στη λεγόμενη «αξιολόγηση»!

Του Λευτέρη Παπαθανάση*, Χημικού



Συνάδελφε και συναδέλφισσά μου, η μάχη για τη λεγόμενη «αξιολόγηση» έχει αρχίσει. Πρόκειται για μια μάχη, η έκβαση της οποίας θα καθορίσει το χαρακτήρα της (δημόσιας?) εκπαίδευσης στην Ελλάδα για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτός είναι και ο λόγος που όλο και συχνότερα πέφτουμε πάνω σε συζητήσεις, διαλέξεις και άρθρα πάνω στο θέμα. Αρκετά επιχειρήματα υπέρ της λεγόμενης «αξιολόγησης», μερικά έξυπνα και μερικά για πέταμα, όλα όμως με κοινό παρονομαστή το κουρέλιασμα κάθε επιστημονικής κατάκτησης είτε της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης είτε της παιδαγωγικής. Όλα με κοινό παρονομαστή τη γλώσσα του νεοφιλελευθερισμού, που κεντρικός της στόχος είναι να φορτώσει όλες τις ευθύνες για την κατάντια της Δημόσιας Εκπαίδευσης στις πλάτες των εργαζόμενων εκπαιδευτικών.

Ανάμεσα στα επιχειρήματα αυτά ξεχωρίζει –σαν μια επιθετική προπαγανδιστική ναυαρχίδα- η απαράδεκτη κατηγορία ότι οι εργαζόμενοι στην εκπαίδευση «φοβούνται» την αξιολόγηση. Το μοτίβο είναι γνωστό. Πατώντας πάνω και χαϊδεύοντας τα πιο καθυστερημένα και συντηρητικά αντανακλαστικά της «κοινής» γνώμης, αναπαράγεται με τη μεγαλύτερη ευκολία (και απρέπεια) η εικόνα για εκπαιδευτικούς που «κάνουν ό,τι γουστάρουν» χωρίς να «ελέγχονται από κανένα» και που φοβούνται τη λεγόμενη «αξιολόγηση» γιατί απλά είναι άχρηστοι και δεν θέλουν να αποκαλυφθεί αυτό.

Συνάδελφε και συναδέλφισσά μου, θεωρούσα λογικό και αναμενόμενο να ακούσω το συγκεκριμένο επιχείρημα από τους κυβερνόντες και τα παπαγαλάκια τους στα ΜΜΕ, αλλά δυστυχώς τώρα τελευταία ακούω και σένα να το αναμασάς και πραγματικά με έχεις τσαντίσει. Επειδή η συνείδησή μου δεν μου επιτρέπει να σιωπώ όταν με προσβάλλουν, αποφάσισα λοιπόν να σηκώσω το γάντι και να σου απαντήσω με την ειλικρίνεια της αγανάκτησής μου. Δεν μου αρέσουν οι δίκες προθέσεων, αλλά αφού εσύ αποφάσισες να διαδίδεις ότι δεν θέλω τη λεγόμενη «αξιολόγηση» επειδή φοβάμαι, άκου τώρα για ποιους λόγους πιστεύω ότι εσύ υποστηρίζεις αυτή τη νέα επίθεση των αφεντικών.

Πριν αρχίσω, είναι αναγκαίο να κάνουμε μια διευκρίνιση. Με ενοχλεί όταν χρησιμοποιείς τη λέξη «αξιολόγηση» για να περιγράψεις τα νομοσχέδια του Υπουργείου Παιδείας. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν έχει καμία σχέση με οποιαδήποτε έννοια πραγματικής αξιολόγησης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ξέρεις ότι θέλει μεγάλη φαντασία, υποστηριζόμενη από το θράσος της εξουσίας ή της αμορφωσιάς, για να βρεις οποιοδήποτε σημείο τομής μεταξύ του νομοσχεδίου για τη λεγόμενη «αξιολόγηση» και οποιασδήποτε μορφής αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης που χρησιμοποιούμε καθημερινά και οι ίδιοι σαν εργαλείο της δουλειάς μας. Είναι μια ενδιαφέρουσα τακτική από την πλευρά της εξουσίας το να χρησιμοποιεί έννοιες πλατιά αποδεκτές, αλλάζοντας το περιεχόμενό τους ώστε να κρύβει τα τέρατα που εκτρέφει. Δεν θα σου κάνω άλλο μάθημα, μορφωμένος άνθρωπος είσαι, σίγουρα κάτι θα έχεις πάρει χαμπάρι.

Στο ζήτημά μας τώρα. Δεν θα σε ενοχλούσα, όπως πιστεύω ότι δεν το έχω κάνει μέχρι τώρα. Αντικειμενικά όμως είσαι μέρος της «συμμαχίας των προθύμων» καθώς κοινωνείς την προπαγάνδα τους και θέλω να καταλάβεις τι είναι αυτό που σε ενώνει με αυτό το ετερόκλητο υποκείμενο που τάσσεται στο λάβαρο της λεγόμενης «αξιολόγησης». Για ποιους λόγους συνάδελφε και συναδέλφισσά μου ακολουθείς τη σταυροφορία των αφεντικών σου εναντίον ημών των «βολεμένων» και ποιοι είναι οι ανεμόμυλοι που περιμένουν την επίθεσή σου; Οι κατηγορίες που ακολουθούν είναι μια κωδικοποίηση και σαν τέτοια μπορεί να μην σε καλύπτει ακριβώς, αλλά το νόημα δεν αλλάζει. Για να δούμε λοιπόν:

Με ποιο τρόπο θα προσληφθούν τη νέα χρονιά οι εκπαιδευτικοί

ΟΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΣΕΠ

Οι διορισμοί μόνιμων εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα γίνουν φέτος (και τη σχολική χρονιά 2011/12)  σε ποσοστό 60% από τους ισχύοντες πίνακες διοριστέων εκπαιδευτικών του Α.Σ.Ε.Π. και σε ποσοστό 40% από τους ενιαίους πίνακες προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών με πραγματική προϋπηρεσία. Σύμφωνα με τους προγραμματισμούς του Υπουργείου Παιδείας αναμένεται με αυτό τον τρόπο να διοριστούν μόνιμα τη νέα σχολική χρονιά περίπου 3.000 εκπαιδευτικοί διαφόρων ειδικοτήτων Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Στον απόηχο της συνόδου των Πρυτάνεων και των χιλιάδων ευρώ που δαπανήθηκαν (αλήθεια θα μάθουμε ποτέ εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης για τους εργαζόμενους, πόσα ακριβώς δαπανήθηκαν για τη φιλοξενία και τις δημόσιες σχέσεις αυτού του άτυπου οργάνου?) η ιλουστρασιόν κουρτίνα πέφτει και αποκαλύπτεται σε όλο του μεγαλείο το σύγχρονο δουλεμπόριο που επισήμως διεξάγεται στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο.
Υπεύθυνη εργολάβος εταιρείας καθαρισμού ξυλοκοπεί συναδέλφισσά μας καθαρίστρια που εδώ και καιρό αρνούνταν να υπογράψει ψεύτικο αριθμό χώρων που καθάριζε για να παίρνει περισσότερα χρήματα ο εργολάβος και είχε καταγγείλει ότι εξαναγκάζονταν να υπογράφει ότι έπαιρνε λιγότερα από όσα υπέγραφε πάλι για τη μεγιστοποίηση του κέρδους του εργολάβου. Η αξιοπρέπεια και η αντίσταση πληρώθηκαν καταλλήλως, με ξυλοδαρμό!!!
Οι σύγχρονοι δουλέμποροι που επισήμως δρουν εδώ και χρόνια στο πανεπιστήμιο με αποφάσεις πρυτανειών, παρά τις αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας και την αντίθεσή της να δοθούν υπηρεσίες του Πανεπιστήμιου σε εργολάβους, έχουν δώσει δείγματα γραφής και ήταν γνωστό ότι με απειλές και εξευτελιστικούς μισθούς στις εργαζόμενες αυξάνανε τα κέρδη τους.
Μια συναδέλφισσα, εργαζόμενη, ξυλοκοπήθηκε, απειλήθηκε και είχε το θάρρος να σηκώσει το ανάστημά της απέναντι σε αυτό το απαράδεκτο και εξευτελιστικό καθεστώς εργασίας και να το καταγγείλει.
Και ρωτάμε: Ποιο έλεγχο έχει η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου στον τρόπο που δουλεύουν οι εργαζόμενοι στις εταιρείες καθαρισμού, και όχι μόνο, και πότε συζητήθηκαν τα ζητήματα αυτά σε κάποιο θεσμικό όργανο? Όμως το ζήτημα δεν είναι μόνο ηθικό. Είναι βαθιά πολιτικό. Το βιτριόλι στο πρόσωπο της Κωνσταντίνας Κούνεβα είναι ακόμα νωπό Όταν συναινείς να τεμαχίσεις ένα Δημόσιο Ίδρυμα και να δώσεις κομμάτια του σε ιδιώτες ακολουθείς κατά γράμμα τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές των εκάστοτε κυβερνώντων και συναινείς ταυτόχρονα έστω και έμμεσα στην άγρια εκμετάλλευση των εργαζομένων.

Εμείς, οι διοικητικοί υπάλληλοι που δουλεύουμε πλάι-πλάι με συναδέλφους που δέχονται καθημερινά πιέσεις και εξευτελισμούς καταδικάζουμε, και ζητάμε από όλη την Πανεπιστημιακή Κοινότητα να κάνει το ίδιο, τον ξυλοδαρμό της συναδέλφισσας και στεκόμαστε αλληλέγγυοι στο πλάι της..
Ζητάμε να καταγγελθεί ο συγκεκριμένος εργολάβος και να μπει άμεσα αυστηρός έλεγχος στα εργασιακά των συγκεκριμένων συμβάσεων.
Να ανοίξει άμεσα συζήτηση για τις εργασιακές σχέσεις σε όλα τα συλλογικά όργανα.
Τέλος ζητάμε να φύγουν όλοι οι εργολάβοι από το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, να καταργηθούν οι συμβάσεις εργασίας, έργου και οι υπάλληλοι πολλών ταχυτήτων που δουλεύουν σήμερα στο χώρο. Μονιμοποίηση όλων όσων εργάζονται στο Πανεπιστήμιο. Με αυτό τον τρόπο θεωρούμε ότι υπερασπιζόμαστε κατά τον καλύτερο τρόπο και τους εαυτούς μας κα το μέλλον του Δημόσιου Πανεπιστήμιου.
Η σιωπή είναι συνενοχή.


Το Δ.Σ. του Συλλόγου

Αναβλήθηκε η δίκη της δασκάλας Στυλιανής Πρωτονοτάριου

Αναβλήθηκε για της 22 Γενάρη η δίκη της δασκάλας Στυλιανής Πρωτονοτάριου.
Εκατοντάδες συνάδελφοι/σες της που είχαν συγκεντρωθεί στο χώρο του δικαστηρίου εξέφρασαν την αγανάκτησή τους για την μεθόδευση του υπουργείου Παιδείας να ποινικοποίηση το δικαίωμα του εκπαιδευτικού στην παιδαγωγική ελευθερία εκτιμώντας ότι η δίωξη της Σ. Πρωτονοτάριου στρέφεται ενάντια σε ολόκληρο τον εκπαιδευτικό κλάδο.

Ο μηνυτής –διευθυντής του 132 Δημ. Σχ. Γκράβας- Εμμαν. Γιουτλάκης δεν τόλμησε να εμφανιστεί στο δικαστήριο.
Υπενθυμίζουμε ότι η γενική συνέλευση του συλλόγου εκπαιδευτικών «Αθηνά» τον έχει διαγράψει από μέλος του για αντισυναδελφική συμπεριφορά.
Αντί αυτού ήρθε η γυναίκα του, η οποία ισχυρίστηκε ότι δέχτηκε λεκτική επίθεση από τους συγκεντρωμένους συμπαραστάτες της Σ.Τ.
Ζήτησε προστασία απ’ τις αστυνομικές δυνάμεις οι οποίες την φυγάδευσαν από το χώρο του δικαστηρίου.

Κείμενο αποχώρησης των αγωνιστών Λ.Απέκη & Γ.Μαϊστρου από τη ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ

Φίλοι και φίλες της ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ,
Ο έλεγχος της ΠΟΣΔΕΠ από το μπλοκ της «ανακατάληψης» (ΠΑΣΟΚ, Ανανεωτική πτέρυγα ΣΥΝ, ΝΔ), όπως φάνηκε από τα πρώτα κιόλας δείγματα της πολιτικής που θα ακολουθηθεί, διαμορφώνει πολύ αρνητικό κλίμα για τον αγώνα υπεράσπισης του δημόσιου πανεπιστήμιου και
για την αποτροπή της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης.
Δυστυχώς, ενώ η συγκυρία απαιτεί εγρήγορση και διαρκή αγώνα για να ανατραπεί αυτό το αρνητικό δεδομένο, η εξέλιξη στην πολιτική που επικράτησε τελικά, και ακολουθείται μετά το Συνέδριο από τη ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ, δεν ανταποκρίνεται, κατά την εκτίμησή μας, σε αυτές τις
απαιτήσεις.

· Ξεκίνησε με πολεμική κατά των εκπροσώπων στην προηγούμενη ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ και την φθορά τους για τη στάση τους στην Ομοσπονδία.
· Ακολούθησε η άρνηση πολιτικής συζήτησης μέσα στη ΣΥΣ για την πολιτική
αντιπαράθεση και την κρίση εμπιστοσύνης που οδήγησε σε κατάσταση ρήξης, (αγνοώντας τον απολογισμό που κατατέθηκε από τους τέσσερις εκπροσώπους στην ΕΓ)

Καταστάσεις που οδήγησαν τους υπογράφοντες να μην επιδιώξουν ούτε καν την υποψηφιότητά τους για το 9ο Συνέδριο, γεγονός που επίσης δεν απασχόλησε τη ΣΥΣ.
Ακολούθησαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου:
· Η προσπάθεια επιβολής άλλου κειμένου για τον προγραμματισμό δράσης, παρά την ύπαρξη κοινού κειμένου σύγκλισης που είχε διαμορφωθεί σύμφωνα με διαδικασία που αποφασίστηκε από τη ΣΥΣ
· Η μη τήρηση των κανόνων που συμφωνήθηκαν, με αποκλεισμό των διαφορετικών απόψεων και εξαφάνιση προσώπων που θα σηματοδοτούσαν τη συνέχεια της προηγούμενης ηγεσίας στην τελική εκπροσώπηση της ΣΥΣ στη νέα ΔΕ και την ΕΓ (έτσι, δεν θεωρήθηκε εκλόγιμος σύντροφος για το οποίο, εκτός των άλλων, εκκρεμεί ποινική δίωξη εις βάρος του για συνδικαλιστική δράση).
· Οι προσπάθειες συνεργασίας, μέσα στο συνέδριο, με τις αντίπαλες παρατάξεις που μας πολέμησαν λυσσαλέα (κοινά κείμενα ψηφισμάτων με ΑΡΜΕ, ΚΙΠΑΝ).

Μετά τη συγκρότηση της νέας ηγεσίας στην ΠΟΣΔΕΠ, ακολούθησαν:
· Οι παλινωδίες στις θέσεις που παρουσιάζονται από τους εκπροσώπους της ΣΥΣ στη νέα ΔΕ, όπου, ενώ η εγκατάλειψη της θέσης κατά της διαδικασίας της Μπολόνια από τη νέα ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ αναφέρθηκε ως λόγος αποχώρησης των εκπροσώπων της ΣΥΣ από τη πρώτη συνεδρίαση της ΔΕ. Αμέσως μετά ήρθε
· το “Υπόμνημα” της ΣΥΣ προς το ΥΠΕΠΘ, όπου αγνοούνται τόσο η θέση κατά της Μπολόνια όσο και οι περισσότερες θεσμικές θέσεις της ΣΥΣ (νόμος Γιαννάκου, “πρότυπος” εσωτερικός κανονισμός, “αξιολόγηση”, πιστωτικές μονάδες, κ.ά.).

Με τις επιλογές, ενέργειες, θέσεις, πράξεις και παραλείψεις που ακολουθεί η ΣΥΣ, σταδιακά ακυρώνονται, κατά την εκτίμησή μας, θεμελιώδεις κατακτήσεις της ΣΥΣ, της ΠΟΣΔΕΠ και του πανεπιστημιακού κινήματος.
Κατά την εκτίμησή μας, με αυτή την πολιτική δεν διασφαλίζεται, τόσο στη ΣΥΣ όσο και στην ΠΟΣΔΕΠ, η συνέχεια και η συνέπεια στις κατακτημένες θέσεις και στην αγωνιστική στάση για την αποτροπή της αναδιάρθρωσης, η συμπόρευσή μας με το μαχόμενο φοιτητικό κίνημα και το
κίνημα παιδείας.
Είναι πολύ οδυνηρό για μας αυτή η στάση και πολιτική να μας υποχρεώνει να μη συμμετέχουμε στη λειτουργία αυτής της συλλογικότητας, της ΣΥΣ, μετά από πάρα πολλά χρόνια κοινών αγώνων.

Συντροφικά
Λάζαρος Απέκης, Γιάννης Μαΐστρος
Απρ. 2009

Διαδρομές στην ιστοριογραφία Διαλέξεις στον Τομέα Ιστορίας Νεωτέρων Χρόνων *

Αγαπητοί φοιτητές, αγαπητές φοιτήτριες,

Ο Τομέας Ιστορίας Νεωτέρων Χρόνων του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διοργανώνει σειρά διαλέξεων με θέμα "Διαδρομές στην Ιστοριογραφία" τον Απρίλιο και τον Μάϊο του 2009. Ελπίζουμε ότι θα συμβάλλεται με την παρουσία σας στην ανάπτυξη του επιστημονικού διαλόγου στο Πανεπιστήμιο.

φιλικά,

Λήδα Παπαστεφανάκη

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Τετάρτη 1.4.2009

Σπύρος Τζόκας, υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας των επιστημών και της τεχνολογίας, ΜΙΘΕ - Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Ηλίας Ι. Αγγελόπουλος (1860-1932): Μεθοδολογικές και ιστοριογραφικές προσεγγίσεις στη μελέτη ενός έλληνα μηχανικού».

Τετάρτη 29.4.2009

Κωστής Καρπόζηλος, υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

«Η δεκαετία της Μεγάλης Ύφεσης και το New Deal. Κοινωνική πόλωση και προοδευτικό κίνημα στις ΗΠΑ».

Τετάρτη 6.5.2009

Στάθης Κουτρουβίδης, ιστορικός-ερευνητής, συνεργάτης του Εθνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου

«Συνθήκες γαιοκτησίας στην Βορειοδυτική Πελοπόννησο τον 19ο αιώνα. Η περίπτωση του Δήμου Δύμης».

Τετάρτη 20.5.2009

Βάσω Σειρηνίδου, λέκτορας Νεώτερης Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Έχουν τα δάση ιστορία;»

Τετάρτη 27.5.2009

Μαρία Παππά, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων -Ιστορικό Αρχείο Δήμου Ιωαννιτών

«Όρια και προβληματισμοί στην έρευνα των πηγών: ένα παράδειγμα από το Αρχείο Δήμου Ιωαννιτών».

* Οι διαλέξεις αρχίζουν στις 20.30 το βράδυ.

ΠΟΙΟΙ ΑΝ ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ - ΠΟΤΕ ΑΝ ΟΧΙ ΤΩΡΑ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

(Σύλλογος Π.Ε. Δ.Γληνός)

(Κινήσεις – Παρεμβάσεις – Συσπειρώσεις)

ΠΟΙΟΙ ΑΝ ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ - ΠΟΤΕ ΑΝ ΟΧΙ ΤΩΡΑ

ΚΑΤΩ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΛΑΪΚΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ, ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

1. Ας θυμηθούμε…

Το 1973 τις ημέρες του Πολυτεχνείου… Ας τις θυμηθούμε όχι με τις δικαιωμένες ιστορικά και πολιτικά απόψεις που έχουμε σήμερα. Ας θυμηθούμε τα γεγονότα την ώρα που διαμορφώνονταν οι πολιτικές απόψεις και οι συμβολισμοί.

Τότε θα θυμηθούμε ότι κάηκε η Αθήνα ενάντια στη χούντα, ενάντια στην αμερικανοκρατία, ενάντια στην καταστολή και την ανελευθερία., με το αίτημα που διαμορφώθηκε, μέσα στη ροή των κοινωνικών εξελίξεων, για μια νέα κοινωνική και πολιτική κατάσταση στη χώρα. Την ίδια ώρα που καίγονταν τα υλικά αγαθά αλλά και οι καρδιές, με μια φλόγα που φτάνει ως τις μέρες μας, η μέση συνείδηση, τα κοινωνικά στρώματα που βρίσκονταν σε πολιτική αμηχανία για το τι μέλλει γενεσθαι, ήταν πιο πολύ ευάλωτα στις αντιλήψεις για «αλήτες», για «αναρχικούς», για την ανάγκη να επιβληθεί η «ηρεμία και η τάξη».

35 χρόνια μετά ο βαθύς ταξικός και κοινωνικός διχασμός που δημιούργησαν οι πολιτικές των κομμάτων του αστικού μπλοκ εξουσίας, η βίαιη περιθωριοποίηση μεγάλων κομματιών της νεολαίας και εργαζομένων, οι βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία και οι συνέπειές της πάνω στους ανθρώπους, έχουν διαμορφώσει τους όρους για μια γενικευμένη κοινωνική αναταραχή.

Απ’ τη μια, το πολιτικό σύστημα δέχεται τριγμούς αφού όλα τα κόμματα του πολιτικού συστήματος, από τα κοινοβουλευτικά έως και όλες τις εκδοχές της αριστεράς, δεν μπορούν να ενσωματώσουν, ούτε να καρπωθούν την ογκούμενη και υπόγεια κοινωνική αγανάκτηση.

Τα τριτοβάθμια συνδικαλιστικά όργανα πιο πολύ εκφράζουν την δυνατότητα συναίνεσης και συνδιαλλαγής των κομμάτων του πολιτικού συστήματος, παρά ζωντανές διεργασίες στη βάση των εργαζόμενων ανθρώπων. Τα τριτοβάθμια συνδικαλιστικά όργανα έχουν γίνει κομμάτι του πολιτικού συστήματος, παράγουν κρατικούς συνδικαλιστές, διαμορφώνουν επικράτειες κοινού τόπου και κοινής γνώμης, και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να διαμορφώσουν όρους όπου οι πραγματικές διεργασίες στη βάση των εργαζομένων να βρίσκουν δρόμους έκφρασης και πραγμάτωσής τους.

Απ’ την άλλη οι καρδιές των ανθρώπων νιώθουν την ανάγκη να γίνει κάτι που θα αλλάξει τα πράγματα, αλλά με δυσκολία μπαίνουν στη διαδικασία να γίνουν οι ίδιοι μέτοχοι των εξελίξεων.

Τίποτα δεν μπορεί να γίνει με τον ίδιο τρόπο

Κανένας δεν μπορεί να βρει δρόμο για αλλαγή, και ποια αλλαγή ;

Η αργή διαδικασία μιας νέας μεταπολίτευσης εξελίσσεται.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό που φαινόταν ατσάλινος, ακυρίευτος πύργος, εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας μια πρωτοφανής εξέγερση της νεολαίας και όλων όσων νιώθουν την αθλιότητα που έχει οδηγήσει η κατεστημένη τάξη πραγμάτων.

Οι «άθλιοι» των μητροπόλεων, οι άνεργοι και συμβασιούχοι των 400€, οι εργάτες που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα αυτοί και τα παιδιά τους γιατί το εκπαιδευτικό σύστημα τους κατηγοριοποιεί και τους επιλέγει, οι άνθρωποι που τρέχουν σε 2και 3 δουλειές για να καταφέρουν να επιζήσουν, χωρίς χρόνο και ανάσα για να ζήσουν, να γελάσουν με τους ανθρώπους τους, να χαρούν έστω και μια μικρή επιθυμία τους. Δίπλα τους άνθρωποι που σκέφτονται αγωνιούν και αγωνίζονται, μακριά από την αλλοτρίωση της διαχείρισης της καθημερινότητας.

Σε μια κοινωνία που σκοτώνει τη φαντασία μας, μας κάνει να φτύνουμε τη μιζέρια μας, να φοβόμαστε το διπλανό μας, παρακολουθούμενοι από χιλιάδες κάμερες, πολιορκημένοι από τα αγαθά που μας σερβίρουν οι τηλεοπτικές διαφημίσεις, ανήμποροι να κάνουμε πραγματικότητα μια δημιουργική μας ιδέα γιατί μόνο οι «κουμπάροι», οι ημέτεροι και οι υποταγμένοι έχουν πρόσβαση στα κέντρα λήψης των αποφάσεων.

Σε μια κοινωνία που έχει κάνει νόμο το πλιάτσικο των τραπεζών απέναντι στους ανθρώπους…

Που έχει κάνει πραγματικότητα το χάος και τη συμβολική δολοφονία των διαρκών εξεταστικών φραγμών…

Που έχει κάψει με τον πιο χυδαίο τρόπο, τη δυνατότητα του καθενός μας να ζει μόνο από τη δουλειά που επιλέγει να κάνει, μετατρέποντάς μας σε υποχείρια των τραπεζικών δανείων…

Που έχει διαλύσει κάθε έννοια κοινωνικού και συλλογικού δικαιώματος, μετατρέποντας τη γνώση σε απόγνωση κάποιων ευκαιριακών δεξιοτήτων και πιστοποιήσεων, που κάθε φορά ζητάει ο κόσμος της αγοράς…

Που θέλει να μετατρέψει την παιδεία, την υγεία και την ασφάλιση σε χώρους ιδιωτικών κερδών, ατομικής ισχύος και εξατομικευμένης ικανότητας, επιλεκτικό μηχανισμό για αυτούς που τα έχουν και μπορούν.

Αυτή είναι η τάξη και η ηρεμία που επιζητεί η κυβέρνηση.

Η τάξη της ευφορίας των τραπεζών πάνω στους ανθρώπους.

Η ηρεμία της τηλεοπτικής αποχαύνωσης και της δημιουργίας πλαστικών αναγκών

Η τάξη της ιδιωτικοποίησης της παιδείας, της ιδιωτικοποίησης της υγείας, της ιδιωτικοποίησης της ασφάλισης.

Η ηρεμία του ρόλου του θεατή, μακριά από τους συλλογικούς αγώνες, την αλληλεγγύη, τη διεκδίκηση δικαιωμάτων.

2. Ο πρωθυπουργός επαναφέρει για πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση το δόγμα του εσωτερικού εχθρού, ενάντια σε όσους αγωνίζονται και διεκδικούν. Στόχος τους «η πολιτική και κοινωνική απομόνωση των εχθρών της δημοκρατίας». Γιατί βέβαια είναι κατ’ αυτόν εχθροί της δημοκρατίας οι οργισμένοι μαθητές που πολιορκούν τα αστυνομικά τμήματα. Είναι εχθροί της δημοκρατίας οι «ανέντιμοι» εκπαιδευτικοί που απεργούν. Είναι εχθροί της δημοκρατίας οι φοιτητές που ζητούν δημόσια παιδεία. Ενώ έχουν υψηλή θέση, στη δημοκρατία του, οι δολοφόνοι και οι κατασταλτικοί μηχανισμοί. Έχουν υψηλή θέση οι Εφραίμ και το χρηματιστήριο που ληστεύει τα ταμεία μας και τις ζωές μας. Έχουν υψηλή θέση τα σκάνδαλα, οι δωροδωκίες, οι μίζες, οι αρπαχτές, οι ρεμούλες, τα golden boys και «τα δικά μας παιδιά».

Το ΠΑΣΟΚ, έρμαιο των επιλογών του και των δεσμεύσεών του απέναντι στα κέντρα εξουσίας, μακριά από την κοινωνική βάση που το έφερε στην εξουσία, απαντάει ανάβοντας κεράκια και μιλώντας για μια «ευνομούμενη κοινωνία, ενάντια στη βία, χωρίς βία». Μιλιά δε βγάζει για οποιοδήποτε αίτημα έχει διεκδικηθεί αγωνιστικά τα τελευταία χρόνια. Δε βγάζει μιλιά για τις λαϊκές ανάγκες. Δε βγάζει μιλιά για την παιδεία, την υγεία, την ασφάλιση, τους μισθούς. Αντίθετα καλεί τους εξεγερμένους μαθητές και φοιτητές να επιστρέψουν στην κανονικότητα της αθλιότητας της εκπαίδευσης και της παιδείας που ζουν, ζητώντας τους να μην κάνουν καταλήψεις και να επιστρέψουν στην ηρεμία (δια των δηλώσεων του άλλου φέρελπι νέου κ. Βενιζέλου).Στα χνάρια του ΠΑΣΟΚ, η ΠΑΣΚ δεν ψηφίζει μετά τις πρώτες ημέρες της εξέγερσης καμία απόφαση που να δίνει δυνατότητα στον κλάδο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να συμπορευτεί με τις εξελίξεις, αρνείται να συνενώσει ουσιαστικά τα αιτήματα ενάντια στην καταστολή με τα ζητήματα της παιδείας και την πάλη για μια γενικότερη αλλαγή πλεύσης από το άρμα του νεοφιλελευθερισμού και της συντηρητικής πολιτικής.

Το ΚΚΕ φοβάται την εξέγερση βλέποντάς την να το ξεπερνάει. Η εξέγερση στην πραγματικότητα ξεπερνάει τα κλισέ μιας επανάστασης που μοιάζει με την άγια νύχτα που περιμένουν ευλαβικά οι πιστοί, να την αποφασίσουν αυτοί που νομίζουν ότι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια. Μιας επανάστασης που γίνεται νέα θεολογία για το σταλινισμό, μιας επανάστασης που απαγορεύει σε ότι ανθρώπινα δημιουργικό, αιρετικό και γνήσιο να εκφραστεί. Πριν ένα μήνα σε αφίσα του για την κρίση το ΚΚΕ λέγοντας «να μην πληρώσουμε την κρίση τους», καλούσε σε ισχυρό ΚΚΕ. Καμιά αναφορά σε αγώνες, σε εργατικό κίνημα, σε λαϊκό παράγοντα. Τα τελευταία χρόνια, από τον 815 και μετά, καταδικάζει κάθε πρωτοβουλία που βρίσκεται έξω από τα πλαίσια της κομματικής του γραμμής. Βρέθηκε στο απέναντι πεζοδρόμιο στις απεργίες των καθηγητών το 1989, το 1991, το 1997. Βρέθηκε στο απέναντι πεζοδρόμιο στην απεργία των δασκάλων το 2006. Και σήμερα θεωρεί σημαντικότερο από το να μιλάει για τις αιτίες της εξέγερσης, να μιλάει για τους κουκουλοφόρους, παίρνοντας τα εύσημα του πολιτικού συστήματος και του ΛΑΟΣ. Προτιμάει να μην γίνονται καταλήψεις φοιτητών και στέλνει με απόφαση της Κ.Ε. τα μέλη του να καταλαμβάνουν σχολές για να μη γίνονται συνελεύσεις. Προτιμάει να μιλάει για συνομωσίες και «εξωγήινους», παρά να αναλύει την πραγματικότητα στη βάση της κοινωνικής επιστήμης και μιας μαρξιστικής προσέγγισης της ταξικής πάλης.

Βγαίνοντας από το πρωθυπουργικό γραφείο, αντί να καλέσει σε συστράτευση για να πέσει η κυβέρνηση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων και των δολοφονιών, προτίμησε να μιλήσει για την «υπόθαλψη εγκληματιών» και «συνομωσίες της αντίδρασης». Η Πανσπουδαστική Νο 8 ξαναγράφεται 35 χρόνια μετά για να φανερώσει την πλήρη ένταξη του επίσημου ΚΚΕ στο πολιτικό σύστημα. ΚΡΙΜΑ…

Είναι σαφές ότι γίνεται μια προσπάθεια μετατόπισης του πολιτικού συστήματος σε πιο δεξιά κατεύθυνση και την ίδια στιγμή ασκούνται φοβερές πιέσεις σε εκείνα τα τμήματά του που αντιστέκονται σε αυτό το σκηνικό. Σε αυτά τα πλαίσια οι παλινωδίες σε δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζουν ακριβώς τις πιέσεις που δέχονται και τις αντίστοιχες δεσμεύσεις τους. Η μετατόπιση των δηλώσεών τους σε πιο ψηφοθηρικές θέσεις επιβεβαιώνει και τη δική μας επιλογή, ως Παρεμβάσεις, να βρισκόμαστε εκτός κομματικών μηχανισμών και χώρων στις ατραπούς της αυτονομίας και της συλλογικής χειραφέτησης. Η τοποθέτησή μας για τα κόμματα της αριστεράς σε καμία περίπτωση δεν επιδιώκει να δηλώσει ότι εμείς είμαστε οι «καλοί», αντίθετα έχει τη διάθεση της ουσιαστικής κριτικής και τοποθέτησης για τα τεκταινόμενα.

Όμως οι εκατοντάδες πολύμορφες καθημερινές δράσεις, οι χωρίς καθοδηγητικό κέντρο κινητοποιήσεις, οι χιλιάδες άνθρωποι που συμμετέχουν, δείχνουν ότι οι αγώνες για την ελευθερία και τις πραγματικές ανάγκες μπορούν να γίνονται και αλλιώς.

Οι αλλαγές στις δομές της εργασίας που τελέστηκαν τα τελευταία χρόνια, βάζουν σε κρίση και το παραδοσιακό σύστημα αντίστασης των ανθρώπων. Η λογική της εφαρμογής εμπράγματων θετικών προταγμάτων, η λογική της σύγκρουσης, η λογική της καθημερινής τοπικής δράσης, εμφανίζονται στο προσκήνιο ως εναλλακτικές δυνατότητες. Η λογική της κλασικής πολιτικής διεκδίκησης που μεταφράζεται σε αλλαγή συσχετισμών, δεν αρκεί, από μόνη της. Η λογική αυτή αντανακλά μια πολιτική αντίληψη που θεωρεί ότι στη σημερινή πολιτική αντιπαράθεση διαχωρίζονται τα μεγάλα και συνολικά διακυβεύματα από τις μικρές και άστοχες ενέργειες για ζητήματα που αδυνατούν να επικεντρώσουν σε μια συνολική αντιπαράθεση. Η αντίληψη αυτή αδυνατεί να κατανοήσει ότι κάθε πραγματικός αγώνας, πραγματικών ανθρώπων συνδέεται με τα κεντρικά σημεία της πολιτικής πάλης ακριβώς λόγω της ίδιας της ανάπτυξης της παγκοσμιοποίησης. Αδυνατεί να κατανοήσει ότι οι καθημερινές μάχες είναι ικανές να αλλάξουν το τοπίο του συνολικού πολέμου. Αδυνατεί να κατανοήσει ότι σήμερα χρειαζόμαστε όλες τις μορφές συνδικαλισμού που έχουν ιστορικά ανακύψει. Τόσο την αντίσταση και την γενική διεκδίκηση, όσο και την εφαρμογή στη ζωή θετικών διακυβευμάτων. Άρα αντανακλά στη ζωή την ίδια αμηχανία – αδυναμία να δώσουμε περιεχόμενο σε αυτά τα γενικά συνθήματα που διατυπώνονται, να τα νοηματοδοτήσουμε με πράξεις.

Έτσι από το γενικό διεκδικητικό πλαίσιο πρέπει να ορθώσουμε εκείνα τα κομβικά σημεία γύρω από τα οποία συνυπάρχουν οι δυνατότητες πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας, αντιστρατεύονται την ουσία της αναδιάρθρωσης και ταυτόχρονα δείχνουν στον κόσμο της εκπαίδευσης και της εργασίας τον ορίζοντα της πραγματοποίησής τους.

Ένα πραγματικά ανεξάρτητο κοινωνικό κίνημα πρέπει να συνδυάζει την αντίσταση με την κατοχύρωση στην πράξη, να συνδυάζει την άρνηση με το θετικό πρόταγμα και την φαντασιακή θέσμιση.

Πρέπει να αξιοποιεί όλες τις κατηγορίες των μορφών πάλης. Και την αντίσταση που συνοδεύεται από την άρνηση αυτού που υλοποιούν οι κυρίαρχοι, και τη διεκδίκηση θετικών προταγμάτων, και την εφαρμογή στην πράξη, που συνδέεται με την ανυπακοή και το έμπρακτο.

Έχουμε ανάγκη από ένα κίνημα πραγματικά νέου τύπου, που δεν θα περιορίζεται μόνο σε ηρωικές κορυφαίες στιγμές, αλλά θα αγκαλιάζει κάθε στιγμή και κάθε πλευρά της ζωής μας : στην τάξη, στο σύλλογο διδασκόντων, στο σχολείο, στο συνδικάτο, στον ελεύθερο χρόνο μας, στη διαδήλωση, στην κατάληψη, στην απεργία. Ένα κίνημα που θα δώσει ξανά νόημα στις λέξεις : κοινότητα, συλλογικότητα, αλληλεγγύη, αγώνας, νίκη.

Μακριά από τις αρνητικές παραδόσεις και τα βαλτόνερα του επίσημου συνδικαλισμού, ένα τέτοιο κίνημα δεν έχει καμιά σχέση με την αντίληψη της «πρωτοπορίας» και της δράσης αυτών που «ξέρουν καλύτερα», αυτών που αποφασίζουν για τους άλλους, αυτών που δρουν στις πλάτες των άλλων, χρησιμοποιώντας τους, θεωρώντας τους ως πολιτικό κεφάλαιο, που οι ειδικοί της πολιτικής και του συνδικαλισμού έχουν κάθε δικαίωμα να τους αξιοποιούν κατά βούληση. Μιλάμε για ένα κίνημα, και ταυτόχρονα μια διάχυτη κίνηση μέσα στην εκπαίδευση και την κοινωνία, με κομβικά σημεία, με δράση σε διαφορετικές όψεις της καθημερινής ζωής, όπου οι μερικοί και σύμφωνοι με τα ενδιαφέροντα του καθενός αγώνες, θα συνθέτονται με τους αγώνες των υπολοίπων και θα εμπλουτίζονται αμοιβαία. Όχι μια οργάνωση που θα βυθιστεί στη γραφειοκρατία και τους ρόλους. Όχι κέντρα λήψης αποφάσεων και ιεραρχίες. Όχι πολιτικές ομάδες και φωτισμένους θεωρητικούς που τα ξέρουν όλα και «κατεβάζουν τη γραμμή». Η συνείδηση ενός κινήματος βαθαίνει και κατακτιέται μέσα από τη δράση. Όχι ιδεολογική χειραγώγηση αλλά συλλογική ανάπτυξη θεωρίας – δράσης μέσα από την «αντιπρωτοποριακή» πρακτική. Όχι οργάνωση της απελπισίας σε μικρούς πυρήνες κρούσης, αλλά οργάνωση της ελπίδας σε πολλαπλούς και αλληλέγγυους σχηματισμούς σύγκρουσης και δημιουργίας. Όχι μια πολιτική οργάνωση που αναλαμβάνει να «κάνει την πολιτική» για όλους μας, αλλά μια νέα κοινωνική οργάνωση στα σπάργανα, όπου μέσα από την καθημερινότητα, τα προτάγματα, τους αγώνες, τις νέες σχέσεις, ασκεί πολιτική πραγματώνοντας μια νέα πολιτική πρόταση. Την αυτοοργάνωση.

3. Όλοι οι μηχανισμοί των κρατούντων ενεργοποίησαν όλες τις μεθόδους καταστολής και ενσωμάτωσης της εξέγερσης της νεολαίας. Ξεκίνησαν εκμεταλλευόμενοι τις καταστροφές που προξενήθηκαν, αγνοώντας τις αιτίες τους, διευρύνοντάς τες, (όπως στην περίπτωση της καμμένης Πρυτανείας και στον Κ. Μαρούση επί κυβέρνησης Μητσοτάκη) και προσπερνώντας οποιαδήποτε ανάλυσή τους, μόνο και μόνο για να εμφανίσουν την «αλητεία» των δρόμων έναντι της τάξης των κυβερνώντων. Σε αυτά έχουμε να δηλώσουμε ότι είχε απαντήσει ο Πικάσο σε Γερμανό αξιωματούχο όταν είδε τη Γκουέρνικα (Τον πίνακα που αποθανατίζει το βομβαρδισμό της πόλης Γκουέρνικα από τους φασίστες). Ρώτησε τον Πικάσο «Εσείς το κάνατε» και ο Πικάσο του απάντησε «Όχι, εσείς.» Η εικόνα της πόλης είναι καθρέφτισμα της ζωής μας θα έλεγε η κοινωνική ψυχολογία, με τον ίδιο τρόπο που η πανκ μουσική αποτύπωνε την περιθωριοποίηση στην οποία μας οδηγούν. Με τον ίδιο τρόπο που οι Γερμανοί ζωγράφοι του μεσοπολέμου αποτύπωναν τη φρίκη του Α’ παγκοσμίου πολέμου, με σοκαριστικό τρόπο. Ας κοιτάξουμε σε αυτό τον καθρέφτη που μας δημιούργησε η οργή της νεολαίας και των ανθρώπων. Ας κοιτάξουμε για να δούμε τον απογυμνωμένο μας εαυτό χωρίς τις επιφάσεις και τα ψεύδη της κοινωνίας που μας περιβάλλει.

Συνέχισαν με την προσπάθεια καλλιέργειας στην κοινή γνώμη διαφόρων θεωριών συνομωσίας κατά της «κυβέρνησης» κατά της «Ελλάδας», κατά της «δημοκρατίας». Σε αυτές τις θεωρίες επιστράτευσαν υπέρ του καραμανλή αυτούς που μερικά χρόνια πριν είχαν λογότυπο στην εφημερίδα τους τη λεζάντα «αυτή που γκρέμισε τον καραμανλισμό». Βρες πώς αλλάζουν οι καιροί… Στο ίδιο κλίμα συνομωσίας και ο Περισσός μόνο επίθεση εξωγήινων δεν σκαρφίστηκε να διατυπώσει.

Αμέσως μετά ακολούθησαν οι προσπάθειες ενσωμάτωσης των κινημάτων και της νεολαίας, από όλους τους επίσημους κύκλους, οι οποίοι αναγνωρίζουν τη «δίκαια οργή τους», αλλά υπόσχονται πως θα αλλάξουν ρότα. Ας θυμηθούμε τη στάση της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της δικής μας απεργίας το 2006. Την απαξίωση, το χλευασμό, τη βία, την απομόνωση στο όνομα των παιδιών, τους εξαγριωμένους «γονείς» των καναλιών…

Στη συνέχεια προχώρησαν στη συκοφαντία του δολοφονημένου Αλέξη και της οικογένειάς του. Αντίστοιχα είχαν πράξει και με τη δολοφονία του Μ. καλτεζά. Οι αχρείοι…

Τέλος προχωρούν στην ανοιχτή τρομοκρατία και τη βία. Εκατοντάδες τόνοι χημικών έχουν πέσει σε ευθεία βολή στα πρόσωπα των διαδηλωτών, έχουν χτυπηθεί μέλη των εκπαιδευτικών Ομοσπονδιών, συλλαμβάνονται χωρίς κανένα λόγο 14χρονα παιδιά, αποκόπτονται είσοδοι του μετρό, καταλαμβάνονται περιοχές ολόκληρες… Ο λαός της Αθήνας είχε να ζήσει τέτοια σκηνικά από την εποχή της γερμανικής κατοχής και την περίοδο της χούντας.

Σε αυτά τα πλαίσια ενεργοποιούνται και φασιστικές ομάδες που συνδράμουν όπου μπορούν μαζί με τις δυνάμεις καταστολής εναντίον φοιτητών, μαθητών και εργαζομένων. Να θυμίσουμε ότι η ενεργοποίηση αυτών των μηχανισμών οδήγησε στη δολοφονία του Ν. Τεμπονέρα, όπως παλαιότερα στη δολοφονία του Λαμπράκη και του Πέτρουλα.

4. Εμείς οι δάσκαλοι δεν πρέπει να σιωπήσουμε. Όπως σε όλες τις κρίσιμες ιστορικές στιγμές βρεθήκαμε από την πλευρά του λαού και των αγώνων του, έτσι πρέπει να πράξουμε και τώρα. Να καταθέσουμε στο κίνημα όλες τις πλευρές που από τη δικιά μας εμπειρία και εργασία διαμορφώνουν το κοινωνικό πλαίσιο που μας κάνει να ασφυκτιούμε. Να μετέχουμε στη διεύρυνση του ξεσηκωμού όχι μόνο ως συμπαραστάτες απ’ έξω, αλλά ως μετέχοντες από την εσωτερική ανάγκη των δικών μας θετικών προταγμάτων.

Τα ζητήματα ενάντια στην κρατική καταστολή και τη δράση της αστυνομίας, μαζί με τα ζητήματα της κατοχύρωσης της συλλογικής ελευθερίας στο σχολείο, ενάντια σε όλους τους θεσμούς καταστολής της.

Τα ζητήματα για μια απελευθερωμένη γνώση, ενάντια στα βιβλία της αγοράς και την προσαρμογή της εκπαίδευσης στη λογική των δεξιοτήτων που επιζητεί ο θρυμματισμένος κόσμος των αναδιαρθρώσεων, της ανασφάλιστης και ανασφαλούς εργασίας. Για το σχολείο των όλων και των ίσων.

Τα ζητήματα για μια σταθερή και μόνιμη εργασία για όλους, χωρίς ωρομισθίες και συμβασιούχους.

Τα ζητήματα του να ζούμε όλοι απ’ τη δουλειά μας.

Ας σκεφτούμε. Είναι η στιγμή που μπορεί να κινηθεί η κοινωνία.

Σε άλλη περίπτωση, η επόμενη μέρα θα είναι χειρότερη από πριν.

Οι τράπεζες θα συνεχίσουν το ανθρωποβόρο έργο τους.

Εμείς θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε τα φροντιστήρια, τα φάρμακα, τα ληστρικά δάνεια, τους υπέρογκους φόρους…

Εμείς θα βλέπουμε τα παιδιά μας να μένουν χωρίς δουλειά, να μένουν χωρίς φαντασία σε ένα κόσμο που θα επιλέγει τα όνειρά τους….

Τα γεγονότα που διαδραματίζονται μετά τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξη, από πυρά των κρατικών κατασταλτικών μηχανισμών, φανερώνουν με τον πιο επιτακτικό τρόπο την ανάγκη να πέσει η κυβέρνηση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων. Αν όλα όσα έγιναν μέχρι σήμερα δεν αποτελέσουν το εφαλτήριο για την πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή, τότε είναι σαφής ό κίνδυνος να έχουμε μια νέα συντηρητική συσπείρωση κοινωνικών ομάδων (τύπου Σαρκοζί στη Γαλλία), που θα ανοίξει το δρόμο για όλες τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που δεν έχουν καταφέρει να περάσουν μέχρι σήμερα.

Οι Σύλλογοι των εκπαιδευτικών πέρα από τη συμμετοχή τους στις πολύμορφες δράσεις των κινημάτων, οφείλουν να ανοίξουν μια πλατιά δράση στις γειτονιές και στα σχολεία με τους γονείς και να διαμορφώνουν επιτροπές αγώνα και πρωτοβουλιών.

Να στηθούν παντού επιτροπές με σωματεία, φορείς, μαθητές και να εκδώσουν υλικά προς την κοινωνία.

Να μην αφήσουμε την κοινωνική πραγματικότητα έξω από τους τοίχους των σχολείων. Η ευθύνη είναι και δική μας για το τι θα κατανοήσουν οι μαθητές μας. Να προχωρήσουμε μαζικά σε αντιμαθήματα μέσα στα σχολεία, όπως κάναμε την περίοδο της αμερικάνικης εισβολής στο Ιράκ.

Καλούμε τη ΔΟΕ να αποφασίσει άμεσα την κήρυξη 24ωρης απεργίας για την Πέμπτη 18/12/2008 και να καλέσει τις ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ σε πανεργατική, πανελλαδική απεργία.

Καλούμε τη ΔΟΕ να συγκαλέσει άμεσα σύσκεψη των Ομοσπονδιών (ΔΟΕ, ΟΛΜΕ, ΠΟΣΔΕΠ, ΟΤΑ, ΥΓΕΙΑΣ) για να συντονίσουν τη δράση τους με τις παραπάνω κατευθύνσεις.

Η κυβέρνηση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων και του αίματος, της λιτότητας και της καταστολής, μπορεί και πρέπει να ανατραπεί από μαζικούς αγώνες.

ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΛΕΦΤΑ, ΣΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΣΦΑΙΡΕΣ

ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΜΕΡΕΣ

ΟΛΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ.

Όταν η νεολαία κραυγάζει με απόγνωση, η σιωπή είναι συνενοχή.

Εδώ και 2,5-3 δεκαετίες, οι κρατούντες πασχίζουν να μας πείσουν ότι ζούμε το τέλος της ιστορίας, ότι δεν έχουμε άλλη προοπτική από την βαρβαρότητα του αχαλίνωτου «τουρμπο-καπιταλισμού», της αισχροκέρδειας, της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της αριστείας, κ.ο.κ., δηλ. όλου του πακέτου των δογμάτων της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, το εκπαιδευτικό αντίστοιχο του οποίου είναι η όλη αντιμεταρρύθμιση για την περαιτέρω υπαγωγή επιστήμης και παιδείας στο κεφάλαιο, βάσει της διαδικασίας της Μπολόνια.

Ήταν αρκετό να ξεσπάσει οικονομική κρίση -η πρώτη πραγματικά παγκόσμια συστημική κρίση της κεφαλαιοκρατίας- για να φανεί η γύμνια και η καταστροφικά ανεξέλεγκτη φύση της τερατώδους ανισομέρειας και του καταστροφικού παρασιτισμού αυτού του σάπιου συστήματος, που για την τερατώδη χλιδή μιας παγκόσμιας ελίτ και των υποτακτικών-υπηρετών της, καταδικάζει απροκάλυπτα σε εξαθλίωση και γενοκτονία δισεκατομμύρια ανθρώπων, ενώ κλιμακώνει τον παγκόσμιο πόλεμο. Την ίδια του την κρίση αυτό το παρασιτικό σύστημα επιχειρεί και πάλι να τη λύσει με κοινωνικό πόλεμο, να τη φορτώσει στο μόνο παραγωγό του πλούτου της ανθρωπότητας, στον κόσμο της εργασίας, με περαιτέρω ανεργία, ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, ιδιωτικοποίηση των υπερκερδών και «κοινωνικοποίηση» (φόρτωμα στις πλάτες των φορολογουμένων) των ζημιών του.

Πασχίζουν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από τη «συναίνεση» με αυτή την τάξη πραγμάτων, από την υποταγή και την παραίτηση από κάθε συλλογικότητα και αξιοπρέπεια, από το προσωπικό βόλεμα και την ατομική λύση με εκδουλεύσεις, διαπλοκές και διασυνδέσεις.

Οι ταγοί του συστήματος θεσμοθετούν συστηματικά, διαβεβαιώνοντάς μας ότι η επόμενη γενιά, τα παιδιά μας, οι φοιτητές μας, θα ζήσουν σε εργασιακές κ.ο.κ. συνθήκες ανασφάλειας και διακινδύνευσης («ελαστασφάλεια»!) χειρότερες απ’ τις δικές μας, παρουσιάζοντας την νεοφιλελεύθερη στρατηγική τους ως μονόδρομο προόδου! Προσπαθούν μάλιστα να εξαγοράσουν τη συναίνεση των γηραιότερων σε αυτή την ανωμαλία παζαρεύοντας το εάν και κατά πόσο θα θιγούν κεκτημένα δικαιώματα των τελευταίων! Οποία ηθική εξαχρείωση! Ακόμα και στα ζώα, οι ηθολόγοι έχουν επισημάνει συμπεριφορές αυτοθυσίας ενηλίκων για τη διασφάλιση του μέλλοντος των τέκνων. Η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα μας ωθεί σε κανιβαλισμό χειρότερο του ζωώδους έναντι της νέας γενιάς: με αντίτιμο την ενδεχόμενη μη αλλαγή των όποιων γλίσχρων κεκτημένων μας, πρέπει να θυσιάσουμε το μέλλον των παιδιών μας στο βωμό του Μολώχ. Χάριν της «προόδου» τίνος; Των golden boys, των hedge funds, των δομημένων ομολόγων, των χρηματοπιστωτικών κολοσσών, των διεφθαρμένων πολιτικών υπαλλήλων του κεφαλαίου, της λαμογιάς, των επιχειρηματιών ρασοφόρων, των πλιατσικολόγων των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, των κουκουλοφόρων του δήθεν, του καθωσπρεπισμού και της υποκρισίας; Τι να περιμένει κανείς σε ένα πολιτικό σκηνικό, με κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση να παραπαίουν υπό το βάρος των αλλεπάλληλων αποκαλύψεων για τα σκάνδαλά τους, με μόνη ελπίδα να απαλλαγούν από το βάρος του εκάστοτε επίκαιρου σκανδάλου τους, την επισκίασή του από την αποκάλυψη ενός επόμενου.

Και βρέθηκαν πολλοί φυσικοί και θεσμικοί γονείς που εμπέδωσαν και προωθούν με φανατική συνέπεια απανταχού αυτόν τον παιδοκτόνο κανιβαλισμό επί της νεολαίας, ανάγοντας το ρόλο τους σε αυτόν του θηριοδαμαστή, με το μαστίγιο και το καρότο, με μοναδικό προορισμό την τιθάσευση και την εμπέδωση της πειθάρχησης των εν δυνάμει «ανθρωπίνων πόρων» του κεφαλαίου. Έχουν βαλθεί να κουρσέψουν το μέλλον μας, το μέλλον τους, την προοπτική της ανθρωπότητας. Αυτή είναι η «προοπτική» που χαράσσει το σύστημα.

Άνθρωποι, κοινωνία χωρίς συλλογική προοπτική είναι νεκρές οντότητες. Η νεολαία είναι ο πλέον ευαίσθητος αισθητήρας των προοπτικών της εκάστοτε κοινωνίας. Είναι η ίδια η ενσάρκωση της προοπτικής της ανθρωπότητας, μ’ αυτήν αναμετρά το είναι της για να ωριμάσει. Γι’ αυτό και βιώνει πιο έντονα και δραματικά την απουσία προοπτικής, όταν κάποιοι απεργάζονται το μέλλον της πίσω απ’ την πλάτη της.

Ωστόσο, οι φορείς της ψοφοδεούς νομιμοφροσύνης και της θεσμολαγνίας της κάθε γραφειοκρατίας (πανεπιστημιακής, διοικητικής, κ.ο.κ.) στήνουν ένα τοίχος αδιαπέραστο στα όνειρά της, ένα βραχνά στο λαιμό της, απαλείφοντας μία προς μία κάθε χαραμάδα προοπτικής, κάθε ικμάδα νεανικής δημιουργικότητας. Από την αρχή του «ότι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό» των επισήμως κυβερνώντων δια της «διασταλτικής» ερμηνείας των θεσμών, περάσαμε στην αρχή της υπεράνω ηθικών αρχών νομιμοφάνειας.

Η εικόνα των δήθεν οργάνων συνδιοίκησης του Πολυτεχνείου είναι χαρακτηριστική. Τα τελευταία χρόνια τα διοικητικά όργανα του Ιδρύματος έχουν σχεδόν ολοσχερώς αναχθεί σε μηχανισμούς άκριτης έγκρισης-διεκπεραίωσης άνωθεν προειλημμένων αποφάσεων με το εξής στερεότυπο σχήμα: τίθεται προς έγκριση η χ πρόταση βάσει του ψ νόμου. Εάν κάποιοι απ’ τους εκπροσώπους των φοιτητών, είτε των καθηγητών (μελών ΔΕΠ, ΕΤΕΠ και ΕΕΔΙΠ), αποτολμούν να αρθρώσουν λόγο πέραν των προειλημμένων αποφάσεων, να αντιτάξουν στις τελευταίες τις πραγματικές ανάγκες της πανεπιστημιακής κοινότητας, της επιστήμης και της κοινωνίας, η απάντηση είναι αυτοματοποιημένη: «είναι νόμος του κράτους, εμείς δεν νομοθετούμε, είμαστε δημόσιοι υπάλληλοι και οφείλουμε να τηρούμε το νόμο»! Αυτά τα επιχειρήματα προτάσσονται από τους φορείς της θεσμολάγνου νομιμοφροσύνης, επί παντός ζητήματος ήσσονος ή μείζονος σημασίας, ακόμα και αν το θέμα αφορά νόμους εκτελεστικούς της μη ολοκληρωμένης άρσης του άρθρου 16 του Συντάγματος, ακόμα και αν είναι οι τελευταίοι πρακτικά ανεφάρμοστοι και ανόητοι (βλ. π.χ. τη μη διανομή συγγραμμάτων κατά το τρέχον εξάμηνο). Σαν να είναι οι νόμοι θέσφατα εξ αποκαλύψεως που τίθενται υπεράνω της κρίσης των άμεσα ενδιαφερομένων και όχι κανόνες διευθέτησης ανθρώπινων σχέσεων βάσει συγκυριακών συσχετισμών δυνάμεων και συμφερόντων. Εάν αντιμετωπίζονται έτσι τα θέσμια στο Πανεπιστήμιο, τι θα γίνεται στην υπόλοιπη κοινωνία;

Έκανε τα πάντα η οικονομική και πολιτική εξουσία για να «τσιμεντάρει» αυτή την αδιαπέραστη μηχανή φαλκίδευσης στοιχειωδών δικαιωμάτων και αξιοπρέπειας, διαφθοράς, αποξένωσης, αλλοτρίωσης, καταδυνάστευσης, καταστροφής δημόσιων αγαθών και πλούτου, ατιμωρησίας και αύξοντος αυταρχισμού. Γι’ αυτό ακριβώς η συμβολική δολοφονία του 15ετούς Αλέξη έγινε η αφορμή, η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για το αυθόρμητο ξέσπασμα της οργής, της αγανάκτησης, του βιώματος του αδιέξοδου της νεολαίας. Μιας αγανάκτησης που δεν βρίσκει πολιτική έκφραση σε όλο το φάσμα των καθεστωτικών πολιτικών δυνάμεων τόσο του δικομματισμού και του ακροδεξιού συμπληρώματός τους, όσο και της κοινοβουλευτικής αριστεράς, που ελαύνονται κυρίως από κίνητρα άγρας και αποκλειστικής διαχείρισης εκλογικών ποιμνίων (με κάποιους να κινούνται προσφάτως στα όρια του χαφιεδισμού). Είναι συγκινητική η ευαισθητοποίηση του κόσμου και η διεθνής αλληλεγγύη. Είναι παροιμιώδης ο πανικός, η αμηχανία, η αυτιστική ανικανότητα και η δόλια χειραγωγική διάθεση των κρατούντων.

Και τι δεν κάνουν για να παρουσιάσουν τη στυγερή δολοφονία που διέπραξαν οι «πραίτορες» ως δήθεν τυχαίο αποστρακισμό βολίδας. Και τι δεν κάνουν για να ταυτιστεί στο υποσυνείδητο του κοινού το εξεγερσιακό πνεύμα και η ιερή αγανάκτηση του αυθόρμητου κινήματος της νεολαίας με το «μπάχαλο», τους τραμπουκισμούς και την προβοκάτσια (ακόμα και με κουκουλοφόρους ασφαλίτες σε εντεταλμένη υπηρεσία, όπως απέδειξαν σχετικά φωτορεπορτάζ). Και τι δεν κάνουν για να αποσυνδέσουν την θρυαλλίδα (τη δολοφονία του αθώου παιδιού) από την βαθιά διαδικασία που προκάλεσε την κρίσιμη μάζα της έκρηξης της οργής της νεολαίας.

Γι’ αυτό καλούνται άπαντες «να αποκηρύξουν μετά βδελυγμίας τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται», δηλαδή, να παραιτηθούν από κάθε αγώνα, από κάθε διεκδίκηση, διότι εάν τολμήσουν να μη διαχωρίσουν τη θέση τους, «υποθάλπουν την τρομοκρατία»… Τρομάζουν ακόμα και στην ιδέα της κατ’ ελάχιστο αμφισβήτησης του μονοπωλιακού δικαιώματος χρήσης βίας από τα οργανωμένα σε κράτος κυρίαρχα συμφέροντα. Γι’ αυτό θα κάνουν τα πάντα για να συγκαλύψουν-υποβαθμίσουν όχι μόνο το έγκλημα που λειτούργησε ως αφορμή του ξεσηκωμού, αλλά και το απροσμέτρητο έγκλημα της πολλαπλής καταδίκης της προοπτικής της νεολαίας μέσω αλλεπάλληλων θεσμοθετήσεων, μέσω της χρονίζουσας συσσώρευσης προβλημάτων και αδιεξόδων. Γι’ αυτό θα κάνουν τα πάντα για να ενσωματώσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, για να χειραγωγήσουν τις αντιδράσεις με υποκριτικές δηλώσεις συμπόνιας και μεταμέλειας, με πλύση εγκεφάλων από τα μέσα μαζικής παραπληροφόρησης, με δημαγωγία, αλλά και με απροκάλυπτη καταστολή και τρομοκρατία.

Ότι κι’ αν κάνουν, δεν θα μπορέσουν να αναστρέψουν την αλλαγή που δρομολογήθηκε από την 6η Δεκεμβρίου του 2008 με τη δυναμική και αναζωογονητική έφοδο της νεολαίας στο προσκήνιο. Η μορφή του δολοφονημένου Αλέξη θα σημαδέψει την πορεία αυτής της γενιάς που αφυπνίζεται κοινωνικά και πολιτικά. Τίποτε δεν θα είναι πλέον δεδομένο από την άποψη της ανοχής σε ότι επιχειρείται να επιβληθεί άνωθεν, εντός και εκτός του Πανεπιστημίου. Τα όσα έγιναν, δεν είναι παρά μικρός προσεισμός, προανάκρουσμα των γαιοτεκτονικών ανακατατάξεων που έρχονται. Ωστόσο, δεν αρκεί το αυθόρμητο. Η συνειδητή θεωρητική θεμελίωση του κινήματος που έρχεται είναι επιτακτική ανάγκη για τη συγκρότηση και τη νικηφόρο προοπτική του.

Οι κατ’ επάγγελμα πολιτικοί υπάλληλοι του κεφαλαίου, ακόμα και αν κατανοούν (ελάχιστοι απ’ αυτούς) την ουσία των πραγμάτων, έχουν καλλιεργήσει δεξιότητες υποκριτικής, ως συστατικό αναπόσπαστο της στρατηγικής επιβίωσής τους. Τι κάνουν όμως οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και επιστήμονες;

Το πανεπιστήμιο δεν λειτουργεί υπεράνω της κοινωνίας. Τουναντίον, έχει στρατηγική σημασία για την κοινωνία: εδώ εκπονείται εκείνος ο τύπος έρευνας, τεχνολογίας και κυρίως ανθρώπου, ως υποκειμένου της εργασίας και της κοινωνίας που χαράσσει εν πολλοίς τις προοπτικές της τελευταίας. Όταν διακυβεύονται μείζονος σημασίας ζητήματα της νεολαίας και της κοινωνίας, όταν καταστρατηγούνται συνταγματικά και ακαδημαϊκά δικαιώματα της πανεπιστημιακής κοινότητας, τα μέλη που την απαρτίζουν οφείλουν ως ενεργοί πολίτες να συνειδητοποιήσουν το διακύβευμα και συγκροτούμενοι σε συλλογικότητες, να αναπτύσσουν κίνημα υπέρ των αιτημάτων-διεκδικήσεών τους. Όταν η μαθητιώσα και φοιτητιώσα νεολαία κραυγάζει με απόγνωση και βάλλεται από τους ισχυρούς, η σιωπή είναι συνενοχή.

Που οφείλεται η σιωπή της πλειονότητας των πανεπιστημιακών δασκάλων του Πολυτεχνείου Κρήτης; Ο καθ’ ένας κάνει τις επιλογές του και κρίνεται. Η ένοχη σιωπή των φερόμενων ως πρυτανικών αρχών σε αυτή την κρίση της νεολαίας, συνιστά έμμεση παραδοχή του γεγονότος ότι αποτελούν οργανικό «πρωτοπόρο» στοιχείο του συστήματος που συνθλίβει τη νεολαία και δρα πραξικοπηματικά. Δεν μπορούν να λειτουργούν ως δύναμη επίλυσης του προβλήματος της νεολαίας, καθ’ ότι είναι συνυφασμένες με το σκληρό πυρήνα του όλου προβλήματος. Η ένοχη σιωπή τους καταδεικνύει ότι εκτός των άλλων στερούνται και στοιχειώδους παιδαγωγικής επάρκειας, γεγονός που επιβεβαιώνει ανέκκλητα την παντελή απονομιμοποίησή τους. Δεν διαθέτουν πλέον το παραμικρό ηθικό έρεισμα για να λειτουργούν ως πολιορκητικός κριός που σπεύδει να μετατρέψει το Ίδρυμα σε πιλοτικό πεδίο εφαρμογών των εκάστοτε αντιδραστικών θέσμιων της πολιτικής ηγεσίας. Εκτελούν χρέη πρυτανείας μέχρι να εκδικαστεί η σχετική προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας. Αντλούν νομιμότητα μόνον από την υπογραφή του Υπουργού Παιδείας στη σχετική διαπιστωτική πράξη. Ενός Υπουργού ο οποίος αμέσως μετά τη δολοφονία του 15ετούς μαθητή γλεντοκοπούσε δημοσίως σε σκυλάδικο και στο γήπεδο. Η μόνη αξιοπρεπής κίνηση εκ μέρους τους θα ήταν η άμεση παραίτησή τους και η δρομολόγηση νέων εκλογών χωρίς τραμπούκους και πραξικοπηματικά έκτροπα. Εάν, παρ’ όλα αυτά θεωρούν ότι είναι αδιαμφισβήτητοι ηγέτες (δικαίωμά τους), ας το αποδείξουν μέσω της απρόσκοπτης έκφρασης της ετυμηγορίας της όλης κοινότητας του Ιδρύματος.

Δυστυχώς, την ένοχη σιωπή επιλέγει και η πλειοψηφία του Δ.Σ. του Συλλόγου των καθηγητών (μελών ΔΕΠ) του Ιδρύματος, παγερά αδιάφορη για τα μείζονα προβλήματα εντός και εκτός του πανεπιστημίου, παραβιάζοντας θεμελιώδεις καταστατικές αρχές, αλλά και στοιχειώδεις αρχές επιστημονικής και παιδαγωγικής δεοντολογίας. Ορισμένοι καθηγητές τηρούν στάση αναμονής, ώστε να φθαρεί από μόνη της η απονομιμοποιημένη πραξικοπηματική πρυτανική αρχή, για να τη διαδεχθούν εν λευκώ, χωρίς το «βάρος» ενός κινήματος που θα βρουν μπροστά τους όταν θα αναλάβουν τα ηνία της διοίκησης. Κάποιοι φαίνεται ότι δεν ανέχονται το «κλειστό Πανεπιστήμιο», ενώ αισθάνονται μακάρια άνεση στην ασφυκτικά κλειστή κοινωνία της ωμής εκμετάλλευσης και καταστολής. Κάποιοι άλλοι αντιμετωπίζουν επιπρόσθετες δυσλειτουργίες στην διαχείριση των δυσδιάκριτων ορίων μεταξύ της πανεπιστημιακής ερευνητικής δραστηριότητάς τους και του επιχειρείν. Σημαντική μερίδα επιλέγει τη βιβλική στάση του «Μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε», σε καθεστώς ανασφάλειας και αβεβαιότητας για τη μονιμοποίηση ή την εξέλιξή τους. Άλλοι πάλι, διαισθανόμενοι τις αλλαγές στους συσχετισμούς και τις διαθέσεις, αναζητούν νέα ερείσματα και συμμαχίες για τη διασφάλιση και προώθηση των συμφερόντων τους.

Ο δάσκαλος δεν διδάσκει μόνο με τις πληροφορίες και τις γνώσεις που κοινοποιεί στους μαθητές του. Διδάσκει με την όλη στάση ζωής του, με τις πράξεις και τις παραλείψεις του, ιδιαίτερα στις κρίσιμες καμπές της ιστορίας. Κατά την ρήση ενός αληθινά σοφού στοχαστή, ο παιδαγωγός οφείλει επίσης να διαπαιδαγωγείται. Δεν περιποιούν τιμή στον πανεπιστημιακό δάσκαλο οι δύστροπες εκ του προχείρου και αφ’ υψηλού λοιδορίες που εκτοξεύονται από κάποιους κατά των μορφών και του περιεχομένου του αγώνα των φοιτητών και κάθε αγώνα, τροφοδοτώντας απλόχερα παρελκυστικές πολώσεις και τις περί καθηγητικού κατεστημένου προκαταλήψεις. Για ποιο «ανοικτό πανεπιστήμιο» κόπτονται κάποιοι, όταν σφυρίζουν αδιάφορα στον νεοφιλελεύθερο στραγγαλισμό του δημόσιου Πανεπιστημίου; Τι είναι το Πανεπιστήμιο; Μαγαζί για τις όποιες αγοραίες διαθέσεις επιτηδείων, με προσωπικό που διαλαλεί «ανοίξαμε και σας περιμένουμε»;

Θα αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων ως γονείς, ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, ως εκπρόσωποι μιας γενιάς έναντι της επερχόμενης, στο πλευρό των φοιτητών και της νεολαίας μας, ή θα αρκεστούμε στο ρόλο του παθητικού θεατή; Θα αφουγκραστούμε τις αγωνίες των ζωντανών κυττάρων της κοινωνίας όσο κι αν «αντιδρούν άτεχνα, ανοργάνωτα, ίσως μ’ αφέλεια, σ’ όλην αυτή την οργανωμένη κρατική ασχήμια» (για να θυμηθούμε και τον Μ. Χατζηδάκη), η θα επιλέξουμε τη στάση των νεκρών κυττάρων, «ψυχές μαραγκιασμένες από τις δημόσιες αμαρτίες», όπως έγραφε ο Γ. Σεφέρης;



Με τιμή

Δημήτρης Πατέλης

Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης



Χανιά 16.12.2008.

Μέτωπο παιδείας – εργασίας – δημοκρατίας

Η κυβέρνηση της ΝΔ κλιμακώνει και στην εκπαίδευση την αντεργατική και αντιλαϊκή της επίθεση με την επιχειρούμενη εφαρμογή, κομμάτι το κομμάτι, του αντιδραστικού κυβερνητικού νόμου πλαίσιο της παραπέρα και πλήρους υπαγωγής των ΑΕΙ - ΤΕΙ στους νόμους της αγοράς και του κεφαλαίου, των μάνατζερ, της κατηγοριοποίησης των ΑΕΙ - ΤΕΙ, της κατάργησης του πανεπιστημιακού ασύλου, του αυταρχισμού και του κτυπήματος του ελευθέρου φοιτητικού συνδικαλισμού, των απάνθρωπων ρυθμών σπουδών.

Με στήριγμα για άλλη μια φορά τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ, τα ΜΜΕ, τα κυκλώματα συναλλαγής και εξαγοράς, «πρόθυμους» μπλε, πράσινους και ροζ καθηγητές που διαπλέκονται υλικά με τις επιχειρήσεις και τα προγράμματα της ΕΕ, επιχειρεί όχι μόνο την εφαρμογή του νόμου – έκτρωμα, αλλά επαναφέρει από την «πίσω πόρτα» το άρθρο 16, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την αναγνώριση των ΚΕΣ.

Η πολιτική αυτή συναντά ήδη τη λαϊκή αγανάκτηση και αγωνιστική απόρριψη, την έμπρακτη αντίθεση του φοιτητικού και εκπαιδευτικού κινήματος με τις καταλήψεις, τις απεργίες τα συλλαλητήρια, που οι ίδιοι οι αγωνιζόμενοι φοιτητές και πανεπιστημιακοί διοργανώνουν με τις γενικές τους συνελεύσεις.

Οι αγώνες αυτοί, που στρέφονται έτσι ή αλλιώς ενάντια στην πολιτική της ΕΕ, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, στις εντολές των βιομηχάνων, είναι ανάγκη και μπορούν να συνδεθούν με τους αγώνες των εργαζομένων σε ένα νικηφόρο μέτωπο Παιδείας – Εργασίας - Δημοκρατίας.
Η βιομηχανία λάσπης που στήνεται ακριβώς αυτές τις μέρες ενάντια στις κινητοποιήσεις των φοιτητών και των μαχόμενων πανεπιστημιακών είναι ενδεικτική του φόβου των κυβερνώντων και των συνοδοιπόρων τους μήπως και οι παρατεταμένοι αγώνες της νεολαίας συνδεθούν με τη γενικευόμενη κοινωνική αγανάκτηση και πυροδοτήσουν μια νέα αγωνιστική ενωτική πορεία νίκης και ανατροπής.

Το συλλογικό αυτό αγώνα δεν βοηθούν οι διαχειριστικές, φιλοΕΕ και μεσοβέζικες θέσεις του ΣΥΝ, περί συμμετοχής στις πρυτανικές εκλογές – παρωδία, των οποίων η μόνη χρησιμότητα είναι η παράκαμψη και τελικά το χτύπημα – μέσω και της κατάργησης του ασύλου – του φοιτητικού κινήματος.

Στον αγώνα αυτό δεν συμβάλλει ούτε η πολιτική του ΚΚΕ, που ενώ δεν κλιμακώνει τις κινητοποιήσεις κατά της κυβερνητικής πολιτικής, επιχειρεί να αποδείξει πως «είναι το μόνο κόμμα που διαφωνεί επί της ουσίας με το νόμο – πλαίσιο», και το κύριο μέτωπο του είναι προς τις αγωνιστικές αριστερές τάσεις και δυνάμεις με χαρακτηρισμούς του τύπου «τα ΕΑΑΚ, είναι νεροκουβαλητές του ΣΥΝ, περιφερόμενοι θίασοι, σε στημένο παιχνίδι που γίνεται με τα εκδοτικά συγκροτήματα, με την κυβέρνηση».
Αντίθετα ο αγώνας έχει ανάγκη την εργατική του διεύρυνση σε μορφή και περιεχόμενο με πρωτοβουλίες και πρακτικές, που εμπνέουν σε μια νέα αγωνιστική ενότητα. Που συμβάλουν στην πιο βαθιά ενότητα στη δράση όλων όσων βιώνουν στο πετσί τους το βάθος και την έκταση της κυβερνητικής αντιλαϊκής επίθεσης και κατανοούν την ανάγκη της νικηφόρας αναμέτρησης ενάντια της, με βάση τις σύγχρονες εργατικές και νεολαιίστικες ανάγκες και δικαιώματα, σ' αυτή ακριβώς την εποχή των εκρηκτικών δυνατοτήτων και πρωτόγνωρων δυσκολιών. Στην κατεύθυνση αυτή είναι αναγκαίο να γίνουν αποφασιστικά βήματα για την κοινή δράση των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων της Αριστεράς και την ανάπτυξη του αναγκαίου κοινωνικού πολιτικού κινήματος εργατικής αντιπολίτευσης και ανατροπής.

ΝΑΡ – νΚΑ

http://www.nka.gr/

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΑΘΕΙΑΣ

Χρήστος Κάτσικας – Κώστας ΘεριανόςΧρήστος Κάτσικας – Κώστας Θεριανός
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΑΘΕΙΑΣ
Εισαγωγή : PETER McLAREN
Gutenberg, Μάρτιος 2008
Γ΄ΕΚΔΟΣΗ Συμπληρωμένη και ανανεωμένη
Μόλις κυκλοφόρησε

Εύκολα θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι βρισκόμαστε μπροστά σ΄ ένα παράδοξο: οι μαθητές μας "οικοδομούν" τη γνώση τους στο τρίγωνο "σχολείο-φροντιστήριο-ιδιαίτερο", "ροκανίζουν" την εφηβεία τους με "γερμανικά ωράρια" ασκήσεων και εξετάσεων, μπαζώνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό με υπέρογκα φροντιστηριακά έξοδα, κι όμως δε μαθαίνουν. Γραπτά μαθητών που απαντούν με επιτυχία στα περισσότερα ερωτήματα των εξετάσεων, σκοντάφτουν σε ερωτήσεις που απαιτούν κρίση, εκφράζουν με δυσκολία τις σκέψεις τους και εμφανίζουν τερατώδη λάθη.

Περίληψη
Εμφανίζονται, δηλαδή, σε δεκάδες εκατοντάδες περιπτώσεις, γραπτά που παραπέμπουν, με βάση τις απαντήσεις τους στα ερωτήματα των εξετάσεων, σε υποψηφίου που είναι "καλά προετοιμασμένοι" και ταυτόχρονα έχουν έλλειψη ικανότητας να αρθρώνουν συνεχή λόγο, να ελέγχουν και να λογικοποιούν τις σκέψεις τους χωρίς χάσματα και αντιφάσεις, να κάνουν λογικές αφαιρέσεις ή να κατανοούν γραπτά κείμενα εκτός από τα υποτυπώδη. Ένα είδος "προσοντούχων αγραμμάτων". Το ζήτημα είναι πάρα πολύ σοβαρό, καθώς κινδυνεύει η δυνατότητα μιας κοινωνίας να αναστοχάζεται τις προϋποθέσεις της κοινωνικής αναπαραγωγής. Στη γενίκευση του φαινομένου μπορούμε να μιλήσουμε για την εφιαλτική προοπτική μιας τεχνολογικώς υπεραναπτυγμένης και παράλληλα πειθαρχημένης κοινωνίας "κατακερματισμένων ανθρώπων" - υπηκόων, ένα είδος "διαδικαστικών ηλιθίων" και πάνω απ' όλα καταναλωτών, διατεθειμένων να συνεργαστούν με κάθε τρόπο για τη γοητευτική βασιλεία του εμπορεύματος. Ποιοι είναι οι εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί όροι που βρίσκονται στον πυρήνα αυτού του προβλήματος;
Περιεχόμενα
Εισαγωγή: PETER McLAREN
Προλογικό σημείωμα
Η "εκπαίδευση της αμάθειας": μια αντιφατική πραγματικότητα,
"Προσοντούχοι αγράμματοι",
" Μεσαιωνικός μυστικισμός" στην "κοινωνία της γνώσης",
Αναζητώντας τον "δράστη" της "εκπαίδευσης της αμάθειας"
Ο χαρακτήρας της γνώσης στο αστικό σχολείο,
Γνώση και κριτική σκέψη,
Η εκπαίδευση της αμάθειας και η στάση του εκπαιδευτικού,
Οι δρόμοι της κριτικής διδασκαλίας,
Προσπάθειες υπέρβασης του νοησιαρχικού χαρακτήρα της σχολικής γνώσης: εποπτικότητα και διαθεματικότητα,
Η εποπτικότητα στη διδασκαλία και η εκπαιδευτική τεχνολογία,
Η "διαθετική" παρουσίαση της γνώσης στο αστικό σχολείο
Ο ρόλος των εξετάσεων στην "εκπαίδευση της αμάθειας",
Εκπαίδευση και εξετάσεις,
Οι νέες τεχνικές αξιολόγησης: Σημειώσατε Χ,
Οι εκπαιδευτικοί: "Συμβολαιογράφοι επιδόσεων",
Βιβλία και διδακτικές πρακτικές: Διδακτικά "φέρετρα"!,
Βιασμός της πνευματικής συγκρότησης
Τα νέα βιβλία στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο
Το "αποτελεσματικό σχολείο" της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης,
Η "συνταγή της επιτυχίας" που αποτελεί κίνδυνο για τον πολιτισμό!
Η ανάγνωση της οικονομίας και της κοινωνίας. Το "βαθύ κράτος" της αμάθειας
Η οικονομία της "ευελιξίας" και της "ελαστικής εργασίας",
Η ανάγνωση της κοινωνίας: αλλαγές στο στυλ ζωής,
Ο ρόλος της πολιτικοποίησης των μαθητών: ένα "δυσαναπλήρωτο κενό"
Πώς χρησιμοποιούν τις χαμηλές επιδόσεις των μαθητών οι συντηρητικές κυβερνήσεις: Η εκπαίδευση της αμάθειας και οι "θεραπευτές" της:
Θεραπεία της αξιολόγησης,
Η θεραπεία των αρχαίων και του πολυτονικού,
Ανταγωνιζόμενα κοινωνικά σχέδια
Βιβλιογραφία
Εκδόσεις: Gutenberg, Μάρτιος 2008

Η εισαγωγή του PETER MCLAREN
Τα σχολεία σήμερα εργάζονται ενάντια στη διαμόρφωση της κριτικής σκέψης και στην ανάπτυξη της δημοκρατίας. Το κάνουν αυτό όχι επειδή έχουν ανίκανους και χωρίς προσόντα εκπαιδευτικούς, αλλά επειδή οι ζητούν από τους μαθητές να αναμασήσουν απομονωμένα γεγονότα. Διδάσκουν τους μαθητές να βλέπουν τον πολιτισμό και τα επιτεύγματα των ανθρώπων απομονωμένα από την ιστορία, την ταξική πάλη. Πρόκειται για την «αντισηπτική» αποσύνδεση του πολιτισμού και της ιστορίας από την ταξική πάλη, τις σχέσεις δύναμης, τους αγώνες. Παρουσιάζουν τον πολιτισμό και την ιστορία σαν μια απλή επιτομή γεγονότων και αριθμών. Τα σχολεία, με αυτόν τον τρόπο, διδάσκουν όχι μόνο την άγνοια αλλά την άγνοια συνοδευμένη από την αδιαφορία. Έτσι, η κυρίαρχη παιδαγωγική απορρίπτει την κριτική παιδαγωγική και τη δημιουργική επίλυση προβλημάτων σαν «επικίνδυνες αριστερές» μεθόδους διδασκαλίας. Ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, και ειδικά μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, οι εκπαιδευτικές αυθεντίες της κυρίαρχης παιδαγωγικής, μεθυσμένες από τον λόγο της Αποκάλυψης που διαπερνά τον πολιτικό λόγο της αμερικανικής αυτοκρατορίας, επισημαίνουν πόσο επικίνδυνες είναι για τη δημοκρατία της ελεύθερης αγοράς οι ιδέες της Κριτικής Παιδαγωγικής χαρακτηρίζοντας ταυτόχρονα προδότες της χώρας τους όσους κάνουν κριτική στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Σε αυτές τις συνθήκες φαίνεται να υπάρχει μικρό περιθώριο για προοδευτικές παρεμβάσεις στα σχολεία που θα επιτρέψουν στους μαθητές, σύμφωνα με τα λόγια του Paulo Freire, «να διαβάσουν τη λέξη και τον κόσμο ταυτόχρονα».
Τα σχολεία έχουν θεωρηθεί σαν ο «Μεγάλος Εξισωτής» της κοινωνίας. Όμως, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αυτό δεν ισχύει πλέον ούτε θεωρητικά και νομικά, όπως διακήρυτταν τα αστικά συντάγματα και οι ιδέες της κλασικής αστικής οικονομικής και φιλοσοφικής σκέψης. Ο νεοφιλελευθερισμός με το νέο τρόπο διοίκησης και χρηματοδότησης των δημόσιων σχολείων έχει πετύχει την πλήρη εμπορευματοποίηση της λειτουργίας τους και την απόδοση σημαντικού μέρους των λειτουργιών τους στο κεφάλαιο. Τα σχολεία δεν έχουν πλέον σκοπό να παρέχουν «κοινή» και «δημόσια» παιδεία, έστω και νομικά, αλλά έχουν και επίσημα πλέον το σκοπό να παρέχουν διαφορετική παιδεία με κριτήριο την οικονομική κατάσταση των μαθητών τους. Και φυσικά όλοι οι δείκτες επίδοσης δείχνουν την συντριπτική αποτυχία και την πλήρη εγκατάλειψη από την πολιτεία των μαθητών από φτωχές οικογένειες και τους μη λευκούς μαθητές. Υπάρχει μια ανησυχητική διαφορά μεταξύ των επιπέδων βασικής εκπαίδευσης, των ποσοστών βαθμολόγησης και πρόσβασης στα κολλέγια ανάμεσα στα παιδιά που ζουν στις φτωχές γειτονιές των μεγαλουπόλεων και στα παιδιά που ζουν στα πλουσιότερα προάστια. οι επικρατούσες παιδαγωγικές μέθοδοι επικυρώνουν την κοινωνική και πολιτιστική ανισότητα έχοντας σοβαρές υλικές συνέπειες στους μαθητές από τα λαϊκά στρώματα. Η γνώση που αποκτούν οι μαθητές στο σχολείο απεικονίζει τις «εθνικές πεποιθήσεις» της κυρίαρχης πολιτικής και οικονομικής τάξης και πιέζει σαν μεγάλος βράχος τις επόμενες γενιές. Αυτές οι πεποιθήσεις συνοδεύονται από το μύθο της αξιοκρατίας, που «δικαιολογεί» στον αμερικάνικο πληθυσμό γιατί όσοι δεν πέτυχαν στις σχολικές εξετάσεις γίνονται με δική τους ευθύνη εργάτες που πουλούν την εργατική τους δύναμη για να ζήσουν, και το μύθο της ύπαρξης μόνο της «μεσαίας τάξης» για να μην σκέπτεται ο πληθυσμός των ΗΠΑ ότι αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης μιας χούφτας κεφαλαιοκρατών.
Οι μαθητές που πετυχαίνουν στις εξετάσεις για τα καλά πανεπιστήμια στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι αυτοί που επιτυγχάνουν άριστα αποτελέσματα σε τυποποιημένα τεστ. Όμως, η ίδια η κοινωνική προέλευση του μαθητή προαναγγέλλει σε μεγάλο βαθμό για το αν ο μαθητής θα πετύχει ή όχι σε αυτά τα τεστ. Τα τεστ αυτά δεν στηρίζονται σε καμία σοβαρή παιδαγωγική ή ψυχολογική θεωρία. Όμως, υπάρχει ισχυρός θετικός στατιστικός συσχετισμός (αν όχι απόλυτη αντιστοίχηση) ανάμεσα στην επιτυχία σε αυτά τα τεστ και στην τυποποιημένη και ρηχή σκέψη. Έχουμε ένα σχολείο στο οποίο το χειρότερο είδος στεγνής μετωπικής διδασκαλίας συσχετίζεται με την επιφανειακή μάθηση. Οι εκπαιδευτικοί, υπό την πίεση του εξεταστικού συστήματος, «διδάσκουν για το τεστ» και οι μαθητές μαθαίνουν παπαγαλία ορισμένα γεγονότα, τύπους και αριθμούς. Με αυτόν τον τρόπο τα σχολεία μετατρέπονται σε εργοστάσια που βασική τους αποστολή είναι ο περιορισμός της διανοητικής ζωής της νεολαίας μας. Πρόκειται για αυτό το είδος της εκπαίδευσης που ο Freire αποκαλούσε «τραπεζική» και η οποία αντιστοιχεί με την κατάθεση γνώσης στα κεφάλια των σπουδαστών σαν να είναι άδεια. Πρόκειται για το είδος της εκπαίδευσης που εφαρμόζουν και οι πολυεθνικές επιχειρήσεις στους εργαζόμενους τους στα κατώτατα κλιμάκια, από τους οποίους ζητούν βασικές δεξιότητες χωρίς καμία κριτική και δημιουργική σκέψη. Τα σχολεία μας και η διδασκαλία έχουν κυριαρχηθεί από την «μονοκρατορία της κουλτούρας των πολυεθνικών επιχειρήσεων».
Η εξέταση των μαθητών στο πόσο καλά απομνημονεύουν γεγονότα και ημερομηνίες, δηλαδή θραύσματα γνώσεων οδηγεί στη δημιουργία μη κριτικών πολιτών. Ο τρόπος διδασκαλίας του πώς να απαντούν οι μαθητές σωστά και με επιτυχία στα τεστ περιορίζουν ασφυκτικά τη δυνατότητα να γίνουν μια συνεργατική ομάδα δημιουργικής μάθησης και κριτικού στοχασμού. Η τυποποιημένη διδασκαλία τελικά παρεμποδίζει την κριτική κατανόηση, καθώς το βάρος της πέφτει στο αποτέλεσμα των τεστ και όχι στο τι διεργασίες μάθησης θα αναπτυχθούν μέσα στην τάξη ώστε οι μαθητές να μάθουν να ερευνούν και να κρίνουν. Οι εξεταστικές δοκιμασίες έχουν νόημα όταν πληροφορούν τους εκπαιδευτικούς για τις αδυναμίες των μαθητών τους προκειμένου να τους βοηθήσουν να βελτιωθούν. Αυτό δεν συμβαίνει με τα τυποποιημένα τεστ. Επιπρόσθετα, οι μαθητές με περιορισμένες ικανότητες στα «ακαδημαϊκά» αγγλικά, που είναι η γλώσσα του σχολείου στις ΗΠΑ, αποτυγχάνουν μαζικά στις εξετάσεις καθώς συμβαίνει συχνά να μπορούν εμπειρικά να βρουν την απάντηση αλλά να μην καταλαβαίνουν την ορολογία και τη γλώσσα της ερώτησης. Σαφώς πρέπει να υπάρχει στο σχολείο ποικιλία τρόπων αξιολόγησης του μαθητή με διαφορετική φιλοσοφία από τη σημερινή.
Λίγα είναι τα βιβλία που έχουν συλλάβει το πρόβλημα της τυποποιημένης μάθησης για τις εξετάσεις, όπως Η Εκπαίδευση της Αμάθειας. Εδώ οι συγγραφείς αποτυπώνουν με ακρίβεια το πρόβλημα ενός εκπαιδευτικού συστήματος που στηρίζεται στην «απομνημόνευση» θρυμματισμένων πληροφοριών.
Οι Κάτσικας και Θεριανός κριτικάρουν εύστοχα τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, στο οποίο απαιτείται οι μαθητές να μαθαίνουν αριθμούς και στεγνά γεγονότα χωρίς να μπορούν να τα συσχετίσουν αυτά με το φυσικό και κοινωνικό συγκείμενο και την ελληνική ιστορία. Όταν οι Κάτσικας και Θεριανός έκαναν τεστ σε 700 Έλληνες εφήβους σε βασικές γνώσεις της ιστορίας βρήκαν ότι είτε γνώριζαν τα γεγονότα χωρίς όμως να κατανοούν τη σημασία τους είτε τα αγνοούσαν. Η έρευνα τους έγινε με κομβικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, όπως η 28η Οκτωβρίου που ήταν η μέρα εισόδου της Ελλάδας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μετά την εισβολή ιταλικών δυνάμεων στα εδάφη της, η μέρα εορτασμού της έναρξης της επανάστασης του 1821 ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (25η Μαρτίου), η πρώτη σημαντική αντιστασιακή πράξη κατεβάσματος της σημαίας των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων και με πιο πρόσφατα γεγονότα όπως η εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο της Αθήνας ενάντια στη χούντα το Νοέμβριο του 1973.
Ένας παράγοντας που ευθύνεται για αυτήν την κατάσταση είναι ο εξετασιοκεντρικός προσανατολισμός του σχολείου. Πρόκειται για ένα σχεδόν διεθνές φαινόμενο όπου η προετοιμασία για τυποποιημένες εξετάσεις οδηγεί τους μαθητές σε ανικανότητα κατανόησης και ερμηνείας της γνώσης καθώς και συσχετισμού της με το ευρύτερο πλαίσιο. Πρόκειται για μια «μελαγχολική» εκπαιδευτική κουλτούρα που είναι εμποτισμένη με τη διδασκαλία τεχνικών επιβίωσης στις εξετάσεις. Η επίλυση προβλήματος, μέσω της οποίας μαθαίνεται η δομημένη σκέψη και η δημιουργία επιχειρημάτων με αποδεικτική αξία, καταντά στη διδασκαλία για τις εξετάσεις ένας τραγέλαφος μνημοτεχνικών σοφισμάτων που συχνά προκαλούν το γέλιο και δεν συμβάλλουν σε κανενός είδους μόρφωση. Το ζητούμενο για τους Κάτσικα και Θεριανό είναι πως οι μαθητές θα κινητοποιηθούν πέρα από τις εξετάσεις προκειμένου να θέσουν την καθημερινή εμπειρία τους, την κοινωνία που ζουν και τη γνώση που μαθαίνουν στο σχολείο σε κριτική. Μόνο έτσι θα γίνουν ενεργοί πολίτες που θα μπορούν να παλέψουν για τα δικαιώματα τους σε μια κοινωνία που καθημερινά τους τα αρνείται και τα περιορίζει.
Η έρευνα του τι μαθαίνουν οι νέοι και ποια είναι η κυρίαρχη κουλτούρα τους, όπως αυτή των Κάτσικα και Θεριανού, είναι στις Ηνωμένες Πολιτείες μια «αποθαρρυντική πρόκληση». Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια τέτοια έρευνα είναι δύσκολο να γίνει. Η έρευνα εξαρτάται και χρηματοδοτείται όλο και περισσότερο από τους κυρίαρχους συντηρητικούς κύκλους και τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Έχει αναπτυχθεί μια βιομηχανία ερευνών όπου τα ερευνητικά ερωτήματα καθορίζονται από το κατά πόσο συμπορεύονται με τις επιλογές του πολιτικού κατεστημένου και δεν ανοίγουν πολιτικά ζητήματα αμφισβήτησης της υπάρχουσας κατάστασης. Αποθαρρύνονται έτσι ερευνητικές ερωτήσεις που ανοίγουν πολιτικά ζητήματα και χρηματοδοτούνται οι έρευνες που στηρίζουν και ικανοποιούν τις ανάγκες του συμπλέγματος κράτους-πολυεθνικών-στρατού, το οποίο συντηρεί ανοικτά τα μέτωπα στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Το σύμπλεγμα αυτό προσπαθεί να κάνει πολιτικά απαθείς τους νέους και σε αυτό το πλαίσιο όλοι οι ερευνητές που έχουν κριτική ματιά σε αυτά τα ζητήματα και με τη δουλειά τους μπορούν να αμφισβητήσουν την ιδεολογική ηγεμονία των καπιταλιστών αντιμετωπίζονται σαν Λεβιάθαν από τα κέντρα που χρηματοδοτούν τις έρευνες. Επίσης, η έρευνα της κουλτούρας των νέων εμπλέκεται με την κατάσταση που επικρατεί στο σπίτι του νέου, στην τάξη στο σχολείο και το πώς η κοινωνία διαχειρίζεται την παιδική και εφηβική ηλικία, οι οποίες στις ΗΠΑ είναι οι πλέον εμπορευματοποιημένες χρονικές περίοδοι της ανθρώπινης ύπαρξης. Το παιδί και ο έφηβος είναι ο καταναλωτής στον οποίο στοχεύει η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτικών μηνυμάτων. Επίσης, εμπλέκεται με το ρόλο και τη λειτουργία των ιδεολογικών κρατικών μηχανισμών. Όλες αυτές οι παράμετροι σχετίζονται με την οικονομική οργάνωση και συμβάλουν καθοριστικά στην αναπαραγωγή του νεοφιλελεύθερου, ιμπεριαλιστικού εθνικού κράτους.
Οι έφηβοι αντιμετωπίζονται συχνά σαν άτομα με «ανολοκλήρωτη» προσωπικότητα που χρειάζονται βοήθεια και καθοδήγηση για να μπουν στην κοινωνική ζωή. Αποτέλεσμα αυτής της θεώρησης είναι ότι οι «φωνές τους», αυτό που μας λένε, σπάνια εκτιμάται και κατανοείται. Οι έφηβοι θεωρούνται από τους ενήλικες ανίκανοι να κάνουν περίπλοκες σκέψεις και να καταλάβουν ιδέες. Είναι σημαντικό να υπερασπιστούμε την ιδέα ότι οι νέοι που φοιτούν στα δημόσια σχολεία είναι σε θέση να συμμετέχουν στην πολιτική, σε κινητοποιήσεις και στη διαμόρφωση κοινωνικών και πολιτιστικών γεγονότων. Διαφορετικά, αν τους θεωρούμε ανώριμους για κάτι τέτοιο τότε τους θέλουμε παθητικούς καταναλωτές και τηλεθεατές.
Αναγνωρίζουμε ότι τα παιδιά στις καπιταλιστικές χώρες έχουν γεννηθεί σε κοινωνίες όπου η δύναμη και τα προνόμια είναι άνισα κατανεμημένα με βάση την κοινωνική τάξη όπου ανήκει ο καθένας. Σε αυτά τα αυτοαποκαλούμενα δημοκρατικά κράτη απαγορεύεται να ασκηθεί κριτική στο οικονομικό σύστημα. Η διάκριση ανάμεσα στη νομική δικαιοσύνη και την οικονομική δικαιοσύνη είναι το σήμα κατατεθέν της αμερικάνικης κοινωνίας. Όλοι είναι ίσοι απέναντι στο νόμο, αλλά δεν κατέχουν όλοι μέσα παραγωγής ούτε έχουν τον ίδιο πλούτο. Οικονομική δικαιοσύνη, για πολλούς πολιτικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι μια άλλη λέξη για το σοσιαλισμό. Και λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία του Ψυχρού Πολέμου στις ΗΠΑ, ο σοσιαλισμός είναι ακριβώς μια λέξη υποκατάστατο του «δαιμονοποιημένου ολοκληρωτικού κομμουνισμού». Οι παρεμβάσεις των εκπαιδευτικών στο σχολείο με σοσιαλιστικό περιεχόμενο ήταν πάντα δύσκολες. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 είναι σχεδόν αδύνατες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πολίτες ενημερώθηκαν από την κυβέρνηση του Μπους ότι η ιστορία αρχίζει ξανά μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και σε αυτήν παλεύουν οι δυνάμεις του «καλού» (ΗΠΑ) με τις τρομοκρατικές δυνάμεις του «κακού». Σκοπός βέβαια αυτής της «πάλης» είναι η τόνωση των κερδών των πολυεθνικών εταιρειών και η δημιουργία μιας «πολεμικής οικονομίας». Η πολιτική δουλειά των κοινωνικών κινηματικών στις ΗΠΑ υποχώρησε από την 9/11 και μετά και έχει γίνει αφόρητα δύσκολη. Η δική μας δουλειά, των ερευνητών που εργάζονται με ζητήματα που αφορούν την νεολαία, έχει επίσης γίνει δύσκολη. Ιδιαίτερα για όσους θεωρούν ότι η εργασία τους αποκτά νόημα όταν κυριαρχείται από την ιδέα ότι πρέπει να αναπτυχθούν κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που θα δημιουργήσουν τη δυνατότητα υπάρβασης του καπιταλισμού. Μια άλλη 11η Σεπτεμβρίου ήταν το 1973 όταν ο Χιλιανός πρόεδρος Σαλβαντόρ Αλιέντε δολοφονήθηκε από το πραξικόπημα του στρατηγού Αυγούστο Πινοσέτ, το οποίο καθοδηγούσαν οι ΗΠΑ. Δημόσια, οι ΗΠΑ υποστήριζαν ότι ο Αλιέντε και το κόμμα του ήθελαν να εγκαθιδρύσουν ένα ολοκληρωτικό κομμουνιστικό καθεστώς στη Χιλή. Ιδιωτικά, όμως, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών δια στόματος του Χένρυ Κίσσιγκερ πληροφόρησε τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον: «το παράδειγμα μιας επιτυχημένης και δημοκρατικά εκλεγμένης μαρξιστικής κυβέρνησης στη Χιλή θα έχει σημαντικές πολιτικές επιπτώσεις και σε άλλα μέρη του κόσμου…Η μιμητική διάδοση του φαινομένου και αλλού θα έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια ισορροπία και τη θέση μας σε αυτήν». Ο Αλιέντε έπρεπε να εξοντωθεί. Από την εποχή εκείνη οι ΗΠΑ είχαν ως βασικό σκοπό της πολιτικής τους να εμποδίσουν την εγκαθίδρυση οποιασδήποτε σοσιαλιστικής κυβέρνησης στον κόσμο, η οποία θα δείχνει στους υπόλοιπους λαούς ότι μπορεί να δημιουργηθεί μια διαφορετική κοινωνία από την καπιταλιστική.
Ο καπιταλισμός είναι το αόρατο σκηνικό, στο οποίο εκτυλλίσεται η καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Διαπερνά κάθε έκφραση της οικογενειακής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Και είναι παρόν και στην επιστημονική κοινότητα και τα πανεπιστήμια όπου εργαζόμαστε. Αναφέρθηκα στην ιστορία της Χιλής, διότι σήμερα η «επέμβαση» δεν αφορά κάποια χώρα έξω από τις ΗΠΑ αλλά γίνεται πλέον σε κάθε πεδίο μέσα στις ΗΠΑ. Οι εκπαιδευτικοί που θα τολμήσουν να επικρίνουν τον πόλεμο στο Ιράκ θα απολυθούν. Εγώ ο ίδιος τοποθετήθηκα στην κορυφή ενός καταλόγου «τριάντα κόκκινων καθηγητών» από μια ομάδα συντηρητικών φοιτητών οι οποίοι, με αμοιβή εκατό δολάρια, μαγνητοφώνησαν τις δικές μου παραδόσεις και άλλων καθηγητών στο Πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες όπου κάναμε κριτική στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Έχει ξεκινήσει ένα κυνήγι μαγισσών καθηγητών πανεπιστημίου και εκπαιδευτικών με κριτήριο την πολιτική τους ιδεολογία.
Η κυρίαρχη τάση στην εκπαιδευτική έρευνα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες καπιταλιστικές χώρες, ξεκινά από το δεδομένο ότι υπάρχει κοινωνική επιστήμη ουδέτερη από κοινωνικές και πολιτικές αξίες και ιδέες. Στηρίζεται, επίσης, στη διάκριση υποκειμένου και αντικειμένου της έρευνας, η οποία δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Το υποκείμενο και το αντικείμενο της έρευνας συμπλέκονται, δεχόμενα και τα δύο τις επιδράσεις της κοινωνίας εντός της οποίας υπάρχουν. Η ιστορική πορεία που έχει παράξει το αντικείμενο της έρευνας (για παράδειγμα την ποιότητα και την ποσότητα των γνώσεων που έχουν οι μαθητές) επίσης επιδρά στον ερευνητή. Το μυαλό του ερευνητή, όσο σκληρά και αυτός προσπαθήσει να είναι αντικειμενικός, σκέφτεται με βάση κάποιες σχηματισμένες κατηγορίες, τις οποίες δεν μπορεί να αποφύγει. Ακόμη και για το γιατί επέλεξε να ερευνήσει το συγκεκριμένο θέμα είναι αποτέλεσμα των αναλυτικών κατηγοριών με τις οποίες σκέφτεται, των ενδιαφερόντων του και εν τέλει της πολιτικής του ιδεολογίας, του τρόπου με τον οποίο βλέπει τα πράγματα. Το υποκείμενο και το αντικείμενο της έρευνας εκφράζουν, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, κάτι το ένα για το άλλο. Δεν είναι ιδιαίτερες οντότητες αλλά επικαλυπτόμενοι κύκλοι. Είμαστε υποκείμενα και ταυτόχρονα αντικείμενα της ιστορίας και μελετάμε εκείνα τα αντικείμενα που η υποκειμενική μας κατάσταση (ιδεολογία, γνώση, κ.λπ.) μας επιτρέπει και μας σπρώχνει να μελετήσουμε. Οι διαχωρισμοί υποκειμένου – αντικειμένου της έρευνας, αξίας-γεγονότος, «είναι»-πρέπει αποτελούν παραισθήσεις που δημιουργούνται από εκείνους που πιστεύουν ότι επιστήμη είναι μόνο τα μετρήσιμα δεδομένα και στοιχεία. Η πεποίθηση ότι μπορεί να υπάρξει εκπαιδευτική έρευνα απαλλαγμένη από αξίες και ιδεολογίες έχει οδηγήσει στην παράβλεψη σοβαρών κοινωνικών και ηθικών παραμέτρων του σχολείου, επηρεάζοντας σημαντικά την ίδια τη λειτουργία του. Έχει επηρεάσει και το δημόσιο διάλογο για εκπαιδευτικά ζητήματα και το ρόλο που μπορεί να παίξει η εκπαίδευση στο μέλλον της κοινωνίας. Οι ιδεολογίες, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι σεξουαλικές προτιμήσεις και ο ρόλος τους στη σχολική ζωή παραβλέπονται. Ο αξιολογικός λόγος έχει μειωθεί προς όφελος ενός λόγου που στηρίζεται στην ιδέα της εργαλειακής ορθολογικότητας. Αυτό που μπορεί να προκαλέσει και να αμφισβητήσει τον θετικισμό είναι η προσπάθεια ερμηνευτικής προσέγγισης των πραγμάτων, η οποία θα στηρίζεται στη διαλεκτική του αντικειμένου της έρευνας με τον κόσμο στον οποίο ζούμε και την ιστορία του. Ο βραζιλιάνος παιδαγωγός Paulo Freire επεσήμανε ότι η παρουσία μας στον κόσμο δεν είναι ουδέτερη. Ως πολιτικά υποκείμενα με ιδεολογία αναγκαζόμαστε για να πάρουμε μια θέση προς τον κόσμο: «Κανένας δεν μπορεί να είναι στον κόσμο, με τον κόσμο και με άλλους, κατά τρόπο ουδέτερο». Κατά συνέπεια, «η ύπαρξη» σημαίνει μια παρουσία στον κόσμο. Η ιστορία, έλεγε ο Freire, γονιμοποιείται από τη δυνατότητα και την ελπίδα και για αυτό πρέπει ενεργά να συμμετέχουμε και να επέμβουμε στον κόσμο. Ο Freire υποστηρίζει ότι ζούμε σε έναν ηθικό κόσμο. Ο ιδεολογικός και πολιτικός προσανατολισμός μας, μας αναγκάζει να λάβουμε ηθικές αποφάσεις. Ο Freire μας υπενθυμίζει ότι οι ενέργειές μας έχουν μια καθολική διάσταση, καθώς «το υπάρχειν στον κόσμο» συνεπάγεται ευθύνες και υποχρεώσεις προς άλλα ανθρώπινα όντα. Με άλλα λόγια, αυτό που είναι αναγκαίο δεν είναι μια μη κριτική «ελεύθερη αξιών» επιστήμη αλλά ένα όραμα για ένα καλύτερο μέλλον, η ηθική δέσμευση για την ανθρώπινη χειραφέτηση και η κριτική στην εκμετάλλευση και την καταπίεση. Αυτή η προσέγγιση δεν είναι νέα, έχει αναπτυχθεί επί χρόνια μέσα στη δουλειά του Paulo Freire. Ο Freire προτείνει ότι σημαντική προϋπόθεση για να αναπτυχθεί δράση ενάντια στην ηγεμονία του κεφαλαίου είναι η κατανόηση των καταπιεστικών μηχανισμών της κεφαλαιοκρατικής εκπαίδευσης μέσα από το όραμα της πολιτικής και πολιτιστικής απελευθέρωσης. και η προβολή του οράματος με το όραμα βασικής εκπαίδευσής του ως πολιτιστική πολιτική της απελευθέρωσης. Η μέθοδος διδασκαλίας του Freire με τη θέση προβλημάτων είναι μια αιχμηρή αντίθεση στα αναλυτικά προγράμματα που κατασκευάζει από πάνω το κράτος και στην «τραπεζική αντίληψη της εκπαίδευσης». Η μέθοδος του Freire «εξανθρωπίζει» τους μαθητές μέσα από το διάλογο. Πρόκειται για μια παιδαγωγική-πολιτική πράξη που εμπλέκει τους μαθητές σε ένα τριμερές προτσές συνειδητοποίησης όπου «ονοματίζουν τον κόσμο, αναγνωρίζουν τη θέση τους σε αυτόν και γίνονται υποκείμενα που αγωνίζονται για την κοινωνική αλλαγή». Η παιδαγωγική του Freire έχει εμπνεύσει και κινητοποιήσει μια νέα γενιά παιδαγωγών και ακτιβιστών που υπερασπίζονται τις δημοκρατικές αξίες και πρακτικές μέσα στις σχολικές τάξεις ενάντια στη νεοφιλελεύθερη επίθεση. Ο Freire βλέπει την εκπαίδευση ως πολιτική και ιδεολογική δραστηριότητα η οποία έχει κινδύνους. Η αποστολή μας στον κόσμο δεν είναι να προσαρμοστούμε σε αυτόν αλλά να τον μετασχηματίσουμε. Η προσαρμογή είναι ένα παροδικό στάδιο που προηγείται της αλλαγής. Ο Freire βλέπει τα ανθρώπινα όντα ως υποκείμενα και αντικείμενα της ιστορίας. Με άλλα λόγια, ενώ οι δυνάμεις της ιστορίας διαμορφώνουν το παρόν και το παρελθόν μας, εμείς μπορούμε να αλλάξουμε την ιστορία, να φτιάξουμε την ιστορία του μέλλοντος. Όπως έλεγε ο Freire: «το μέλλον δεν μας φτιάχνει, εμείς έχουμε τη δυνατότητα να το φτιάξουμε». Σύμφωνα με τον Freire μπορούμε να σπάσουμε τις αλυσίδες της ιστορίας και να φτιάξουμε τη δική μας ιστορία. Τα ανθρώπινα όντα επηρεάζονται από την ιστορία, αλλά δεν καθορίζονται από αυτήν. Η ιστορία στη σκέψη του Freire είναι μια δυνατότητα. Μια κριτική ανάγνωση του κόσμου περιλαμβάνει την καταγγελία των υπαρκτών συνθηκών και των αδικιών στον κόσμο. Την ίδια στιγμή, περιλαμβάνει και την πιθανότητα της δημιουργίας ενός πιο ανθρώπινου και δίκαιου κόσμου. Έτσι, ο Freire βλέπει την παιδαγωγική δράση της ανάγνωσης του κόσμου ως ένα διαλεκτικό προτσές που περιλαμβάνει την καταγγελία του υπαρκτού κόσμου και την ανακοίνωση της δυνατότητας ενός νέου κόσμου. Η ανάγνωση του κόσμου, για τον Freire, είναι πολιτική παιδαγωγική δράση. Η καταγγελία του υπαρκτού κόσμου είναι μια δράση που περιλαμβάνει την κριτική, την αντίσταση και την πάλη ενάντια στην καταπίεση. Από την άλλη πλευρά, η ανακοίνωση του νέου κόσμου περιέχει ελπίδα και δυνατότητα για μια νέα δημοκρατική κοινωνία έξω από τον νόμο της αξίας που διέπει την καπιταλιστική κοινωνία. Ο Freire κάνει μια σημαντική διάκριση ανάμεσα στο ρόλο της εκπαίδευσης να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα και την εκπαίδευση που τους προετοιμάζει να γίνουν πειθήνιοι εργαζόμενοι στην υπηρεσία του κεφαλαίου. Μέσα από το έργο του μας προειδοποιεί για τον κίνδυνο να γίνει η εκπαίδευση ένα σύνολο τεχνικών και δεξιοτήτων. Η εκπαίδευση καθώς περιλαμβάνει τη γνώση που ξέρουμε και τη γνώση που δεν ξέρουμε μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να προκαλέσει την «κριτική περιέργεια» και να οδηγήσει σε ένα ριζικό επαναπροσανατολισμό προς τον κόσμο. Η κριτική παιδαγωγική περιλαμβάνει την εκμάθηση του πως θέτουμε ερωτήσεις για τον κόσμο με «επιστημονική περιέργεια». Ο Freire ενθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς να φανταστούν, να ονειρευθούν και να αγωνισθούν για ένα καλύτερο κόσμο, μια νέα δημοκρατική κοινωνία, να θέλουν να είναι «παρών» στον κόσμο, εμπλεκόμενοι στο προτσές «της ανάγνωσης της λέξης και του κόσμου».
Ο Donaldo Macedo και η Ana Maria Freire επισημαίνουν ότι αυτό που εννοείται με τη φράση «διαβάζω τη λέξη και τον κόσμο» είναι η αποφυγή της βερμπαλιστικής παιδείας που αποσυνδέει αντισηπτικά τη γνώση από την κεφαλαιοκρατική κοινωνία εντός της οποίας υφίσταται. Η εκπαίδευση δεν είναι μόνο μια διαδικασία απόκτησης ενός συνόλου γνώσεων αλλά πρέπει να είναι και η κριτική ανάγνωση και του κόσμου με αυτές τις γνώσεις αλλά και των γνώσεων σε σχέση με τον κόσμο με σκοπό την αποκάλυψη της εκμεταλλευτικής υφής της καπιταλιστικής κοινωνίας. Διαφορετικά, δημιουργούνται από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια ειδικοί που είναι «ημιαναλφάβητοι» γιατί μπορούν να «διαβάσουν τη λέξη», αλλά είναι αξιοθρήνητα ανίκανοι να διαβάσουν τον κόσμο. Είναι σε θέση να διαβάσουν τα κείμενα της ειδικότητας τους, αλλά δεν κατανοούν τον κόσμο. Ο Jose Ortega Υ Gasset αποκαλεί έναν τέτοιο ειδικό «σοφό άσχετο» καθώς έχει άποψη για έναν μικρόκοσμο αλλά αδυνατεί να κάνει μια κριτική ανάγνωση του κόσμου που θα τον οδηγήσει σε μια συνεπέστερη κατανόηση. «Σοφοί άσχετοι» είναι παντού τριγύρω μας. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουμε ειδικούς στα μαθηματικά και στην πληροφορική οι οποίοι αδιαφορούν και αγνοούν μέσω ποιων μηχανισμών και γιατί η πρόοδος και τα επιτεύγματα τους επιτρέπουν σε μια χώρα να καταπιέζει άλλες και την ίδια στιγμή να έχει εγκαταλείψει τους φτωχούς κατοίκους στο έλεος της αγραμματοσύνης και των θεομηνιών. Δεν κατανοούν γιατί δεν έχουν όλοι πρόσβαση στα επιτεύγματα της ιατρικής. Χωρίς κριτική ανάγνωση της λέξης και του κόσμου έχουμε μια κοινωνία εξασθενημένη ηθικά.
Οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να αρχίσουν με την αρχή όλη η γνώση είναι κοινωνικό φαινόμενο, υποκείμενη στις ανάγκες των διαφορετικών ιστορικών περιόδων. Όλες οι ιδέες είναι κοινωνικά και ιστορικά προϊόντα. Δεν υπάρχει κανένα αμετάβλητο εποικοδόμημα της γνώσης, κανένα αρχιμήδειο σημείο πέρα από το οποίο δεν μπορούμε να μάθουμε και να κατανοήσουμε. Ο σκοπός μας ως εκπαιδευτικών δεν είναι μόνο να βοηθήσουμε στην εξήγηση του κόσμου και στην κατανόηση των ιδεών που κυριαρχούν στην καθημερινή ζωή, αλλά να εξηγήσουμε την προέλευση τους και τον τρόπο της αλλοτρίωσης τους. Πρέπει να καταλάβουμε οι ίδιοι τις ιστορικές και κοινωνικές περιστάσεις που βοηθούν την κυρίαρχη ιδεολογία να εξαπλωθεί και να προσπαθήσουμε να τις εξηγήσουμε στους μαθητές μας.
Η δική μου εργασία με τους νέους, μου δείχνει ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να παρέχουν στους σπουδαστές την ευκαιρία να αρθρώνουν τη δική τους φωνή, να χτίσουν την προσωπικότητα τους. Αυτό γίνεται με το σεβασμό του πολιτιστικού κεφαλαίου και της κουλτούρας που φέρνουν τα παιδιά από τις οικογένειες τους, τα άμεσα περιβάλλοντα τους.
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να δημιουργήσουν τους όρους ώστε οι μαθητές να εμπλακούν σε διαδικασίες μάθησης της γνώσης με τρόπους πολιτιστικά και γλωσσολογικά οικείους. Όταν υποστηρίζουμε ότι οι δάσκαλοι πρέπει να ενθαρρύνουν τις «φωνές» των νέων δεν σημαίνει ότι αυτές οι «φωνές» θα είναι de facto αποδεκτές. Ανάμεσα στις φωνές των νέων υπάρχουν και «φωνές» αδιαλλαξίας, ρατσισμού, σεξισμού, κ.λπ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει όχι να διακόπτουμε αυτές τις «φωνές», αλλά να προσπαθούμε να δώσουμε σε αυτούς τους νέους τα εργαλεία για να δουν τον κόσμο και τις «φωνές» τους κριτικά. Όποιος δεν μπορεί να αρθρώσει τη δική του «φωνή» είναι «αδύναμος». Ο εκπαιδευτικός πρέπει να βρει τρόπους κριτικού στοχασμού και όχι σιωπής της «φωνής» των νέων.
Αυτός ο σκοπός είναι αδύνατον να επιτευχθεί μέσα από το εξετασιοκεντρικό σχολείο. Η εργασία των Κάτσικα και Θεριανού Η Εκπαίδευση της Αμάθειας δείχνει καθαρά ότι με τον τρόπο που λειτουργεί το ελληνικό σχολείο δεν μπορεί να δημιουργήσει κριτικούς πολίτες. Και με αυτόν τον τρόπο συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη κριτικών προσεγγίσεων της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας. Γιατί τελικά μόνο μέσω αυτών μπορούν οι μαθητές να αποκτήσουν τη γλώσσα της δυνατότητας και της ελπίδας.