Το Ισραήλ γιγάντωσε τους εχθρούς του

Η σφαγή στη Γάζα έσπειρε το μίσος σε μια ολόκληρη γενιά Αράβων και υπονόμευσε τη θέση των ενδοτικών ηγετών

Του απεσταλμένου μας Πετρου Παπακωνσταντινου

Ο λεγόμενος «πόλεμος» στη Γάζα μπορεί να έφερε ανείπωτη ανθρωπιστική καταστροφή στους Παλαιστινίους, αλλά αποδείχθηκε πραγματικό ηθικό και πολιτικό Βατερλώ για το κράτος του Ισραήλ. Το διαπίστωσε η Ισραηλινή υπουργός Εξωτερικών Τζίπι Λίβνι, την προπερασμένη Παρασκευή, στη Νέα Υόρκη, όταν οι συνήθως φιλικότατοι Αμερικανοί δημοσιογράφοι την υποδέχθηκαν με ερωτήσεις που χαρακτήριζαν το Ισραήλ «κράτος- τρομοκράτη» και το συνέκριναν με το καθεστώς Μουγκάμπε στη... Ζιμπάμπουε! Ακολούθησε η ψυχρολουσία από τον Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος, σε μια κίνηση υψηλού πολιτικού συμβολισμού, επέλεξε τον πρόεδρο των Παλαιστινίων για το πρώτο, προεδρικό του τηλεφώνημα σε ξένο ηγέτη, μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του.

Κάθε πόλεμος είναι φριχτός, αλλά όσα ζήσαμε στη Γάζα τις τρεις τελευταίες ημέρες αυτής της σύγκρουσης ξεπερνούσαν κάθε ιστορικό προηγούμενο, ακόμη και για τα δεδομένα της Μέσης Ανατολής. Ενας από τους ισχυρότερους στρατούς του κόσμου, οπλισμένος με F-16, φρεγάτες, Απάτσι, τανκς και πυροβολαρχίες, εναντίον άτακτων ανταρτών, οπλισμένων με λιανοντούφεκα και «στρακαστρούκες». Επί 24 ώρες το 24ωρο ξερνούσαν φωτιά από στεριά, θάλασσα και αέρα σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κόσμου, με 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους εγκλωβισμένους σε μια έκταση 40x5 χιλιομέτρων - λες και έβλεπες να πυροβολούν τα ψάρια μέσα στο βαρέλι.

Πεδίο δοκιμής νέων όπλων

Ολόκληρη η Γάζα, από το Ερέζ ώς τη Ράφα, έγινε ένα μεγάλο πεδίο δοκιμής νέων όπλων - «έξυπνα» βλήματα, εμπρηστικές βόμβες λευκού φωσφόρου, χημικές ουσίες και εξαιρετικά διατρητικά βλήματα που προκάλεσαν ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό ακρωτηριασμών. Μια από τις πιο τραγικές, όσο και πρωτοφανείς «λεπτομέρειες» ήταν ότι το ένα τρίτο των θυμάτων αντιστοιχούσε σε ανήλικα παιδιά - κάτι όχι απροσδόκητο, αφού στη Γάζα σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι κάτω των 16 ετών.

Ασφαλώς, ο ισραηλινός στρατός δεν επεδίωκε να σκοτώσει παιδιά και αμάχους. Αλλά και δεν είχε τον πραγματικό δισταγμό να το κάνει, αν έκρινε ότι ήταν «απαραίτητο». Βομβάρδισε νοσοκομείο για να εξοντώσει ένα - δύο Παλαιστινίους μαχητές. Ισοπέδωσε τετράγωνα ολόκληρα για να έχει οπτική επαφή με μια χούφτα αντάρτες. Κανένα ασφαλές καταφύγιο, ούτε καν οι πρόχειροι καταυλισμοί στα σχολεία του ΟΗΕ. Ανοιγες τα παράθυρα για να μη σε τραυματίσουν θραύσματα από τζάμια, έβαζες αλκαλική κρέμα στο πρόσωπο για τα οξέα των χημικών, ζάρωνες στο πιο χαμηλό σημείο του σπιτιού και απλώς παρακαλούσες να μην πέσει κοντά η επόμενη βόμβα, μέχρις ότου η εξάντληση νικήσει την αγωνία, ώστε να παραδοθείς στον ύπνο, παρακαλώντας να ξημερώσει και για σένα.

Σημείο καμπής

Μ' αυτά και μ' αυτά, ο «πόλεμος» αποτέλεσε σημείο καμπής για τη διεθνή εικόνα του Ισραήλ. Ακόμη και το Ολοκαύτωμα άρχισε να λειτουργεί ανάστροφα. Φωτισμένοι Ισραηλινοί αρθρογράφοι, όπως ο Γκίντεον Λεβί, αλλά και ένας καρδινάλιος του Βατικανού, παρομοίαζαν τη Γάζα με στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο Εβραίος βουλευτής των Βρετανών Εργατικών, Τζέραλντ Κάουφμαν, πεπεισμένος σιωνιστής, συνέκρινε τη συμπεριφορά του ισραηλινού στρατού έναντι των Παλαιστινίων με εκείνη των ναζί έναντι των Εβραίων, στο γκέτο της Βαρσοβίας.

Ο Κλαούζεβιτς έλεγε ότι «πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα». Στην περίπτωση αυτή, όμως, δεν είναι καθόλου σαφές ποιον πολιτικό στόχο πέτυχε το Ισραήλ, καταβάλλοντας αυτό το φοβερό ηθικό τίμημα. Η ηγεσία και το καθεστώς της Χαμάς έμειναν στη θέση τους. Το ένοπλο τμήμα της, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, δεν έπαθε μεγάλη ζημιά. Ούτως ή άλλως, σε καθένα μαχητή που σκοτώθηκε, αντιστοιχούν εκατό νέοι που στρατολογήθηκαν, μέσα σ' έναν ωκεανό μίσους. Χαρακτηριστικό είναι ότι ανώτερο στέλεχος του Λαϊκού Μετώπου, μιας οργάνωσης που, παρά τη μακρά παράδοση στον ένοπλο αγώνα, ουδέποτε στο παρελθόν σημάδεψε πολίτες, μου απάντησε ως εξής στο ερώτημα γιατί εκτοξεύουν και αυτοί, όπως και η Χαμάς, «τυφλές» ρουκέτες: «Σ' αυτόν τον πόλεμο, δεν υπάρχουν άμαχοι. Οι Ισραηλινοί χαίρονται γι' αυτή τη γενοκτονία και στηρίζουν την κυβέρνησή τους. Λοιπόν, είναι όλοι στρατιώτες και θέλουμε να πληρώσουν κι αυτοί το τίμημα»!

Εθνική συμφιλίωση

Το Ισραήλ κατάφερε να χαρίσει στη Χαμάς το φωτοστέφανο του μάρτυρα και να προσάψει στον Μαχμούντ Αμπάς τη ρετσινιά του ενδοτικού. Το τηλεφώνημα του Ομπάμα εκφράζει, πιθανότατα, και την ανησυχία του Αμερικανού προέδρου για τον κίνδυνο να «καεί» ο Αμπάς, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα τον σώσει. Ο πόλεμος όξυνε τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της Φατάχ, με ιστορικά στελέχη της Κεντρικής Επιτροπής της να τάσσονται εναντίον της κυβέρνησης της Ραμάλα και υπέρ ενιαίου μετώπου με τις δυνάμεις της αντίστασης.

Η απαίτηση για εθνική συμφιλίωση είναι παλλαϊκή. Ο Μουαγιέντ, ένας από τους μαχητές της Φατάχ που διακρίθηκαν στην πολιορκία της Βηρυτού, το 2002, μου έλεγε χαρακτηριστικά: «Ο εμφύλιος του 2007 πήγε το Παλαιστινιακό 40 χρόνια πίσω, αλλά το αίμα που χύσαμε και οι δύο, Φατάχ και Χαμάς, ξεπλύθηκε τώρα από το αίμα όλου του παλαιστινιακού λαού απέναντι στους Ισραηλινούς. Αν δεν συμφιλιωθούν τώρα, δεν θα συμφιλιωθούν ποτέ κι αυτό θα είναι ένα έγκλημα στα μάτια του λαού μας και του Αλλάχ».

Τέλος, η σφαγή στη Γάζα προκάλεσε ένα τσουνάμι λαϊκής οργής και διαδηλώσεων στον αραβικό κόσμο, όμοιο του οποίου δεν παρατηρήθηκε ούτε στην πολιορκία της Βηρυτού ούτε στην πρώτη και τη δεύτερη Ιντιφάντα, ούτε στους πολέμους εναντίον του Ιράκ και του Λιβάνου. Παντού κάνουν θραύση τα παιχνίδια με τα «βελάκια» που σημαδεύουν τον Μουμπάρακ και τον Αμπντάλα της Σαουδικής Αραβίας. Στην Ιορδανία, η πλειοψηφία των βουλευτών έκανε συμβολική κατάληψη και έκαψε μέσα στο Κοινοβούλιο τη σημαία του Ισραήλ. Την επόμενη ημέρα, η βασίλισσα Ράνια έδινε αίμα, ενώπιον τηλεοπτικών συνεργείων, για τους Παλαιστινίους. Βουλευτής του Κουβέιτ, που συνάντησε πρόσφατα τον Ισμαήλ Χανίγια, έβγαλε σε πλειστηριασμό μαντίλα του εκλεγμένου πρωθυπουργού της Χαμάς, η οποία αγοράστηκε από επιχειρηματία αντί 318.000 δολαρίων. Ακόμη και το Κατάρ, το σίγουρο αγκυροβόλιο των Αμερικανών στον Περσικό Κόλπο, σχηματίζει τώρα άξονα με τη Συρία του Σσαντ, στηρίζοντας τη Χαμάς. Και όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή.