Στα πρόθυρα της κατάρρευσης και της ακύρωσης όλων των επιτευγμάτων της βρίσκεται η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στη χώρα, καθώς οι δομές ψυχικής υγείας ασφυκτιούν οικονομικά, αδυνατώντας να ανταποκριθούν ακόμη και σε δαπάνες που θεωρούνται ανελαστικές.
Η εγκεκριμένη χρηματοδότηση των Μονάδων Ψυχικής Υγείας που λειτουργούν με ευθύνη 65 μη κυβερνητικών φορέων – Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου είναι μειωμένη κατά 50% για το 2012, με τα 40 εκ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί να έχουν σχεδόν απορροφηθεί, την ώρα που υπολογίζονται ότι χρειάζονται άλλα τόσα για να βγουν οι υποχρεώσεις της φετινής χρονιάς.
Στη μειωμένη χρηματοδότηση έρχονται να προστεθούν η μη καταβολή νοσηλίων από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά και οφειλές που έρχονται από το παρελθόν.
Η κατάσταση είναι δραματική, καθώς οι φορείς που λειτουργούν τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας αδυνατούν να καλύψουν τα έξοδα μισθοδοσίας των εργαζόμενων, τις εισφορές τους προς το ΙΚΑ και τα λειτουργικά τους έξοδα, ενώ αναγκαστικές είναι και οι «εκπτώσεις» των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Ήπειρο, με τον επί σειρά ετών πρόεδρο και σήμερα μέλος της Εταιρείας Προαγωγής Ψυχικής Υγείας Ηπείρου (ΕΠΡΟΨΥΗ) καθηγητή Βενετσάνο Μαυρέα να κάνει λόγο για έντονα και πολύ επικίνδυνα προβλήματα.
«Με την ολοκλήρωση του κλεισίματος των ψυχιατρείων, ένας μεγάλος αριθμός χρονίων ασθενών έχει μεταφερθεί σε στεγαστικές δομές που φροντίζουν για την κοινωνική ενσωμάτωση και την ψυχοκοινωνική αποκατάστασή του. Το πρόβλημα που σέρνεται από το 2005 και μετέπειτα είναι το οικονομικό, που επηρεάζει τη φροντίδα των ασθενών και το ηθικό των εργαζόμενων. Φέτος η κατάσταση είναι πολύ πιο άσχημη. Οι εργαζόμενοι στην ΕΠΡΟΨΥΗ είναι απλήρωτοι 4 – 5 μήνες, έχουμε θέμα προμηθευτών, ενοικίων κλπ», τόνισε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε: «Οι ΜΚΟ έχουν αναλάβει δράσεις που δεν αναλάμβανε το κράτος για διάφορους λόγους. Ήρθαν να καλύψουν ένα κενό και έχουν επιτελέσει ένα σημαντικό έργο. Έχουν κλείσει τα ψυχιατρεία της Κέρκυρας, των Χανίων και της Πέτρας Ολύμπου, ενώ έχουν μειωθεί τουλάχιστον 50% οι κλίνες στα υπόλοιπα και βέβαια μέχρι το τέλος του 2015 πρέπει να έχουν κλείσει όλα σύμφωνα με την υποχρέωση που έχουμε αναλάβει απέναντι στην Ε.Ε».
Ο κ. Μαυρέας είπε ότι όλες οι δράσεις είναι στον αέρα με τον κίνδυνο κατάρρευσης να είναι ορατός, κάτι που θα σημαίνει πως θα χαθούν προσπάθειες ετών.
«Στο υπουργείο Υγείας έχουν υπόψιν το πρόβλημα και είναι δική τους δουλειά να ψάξουν να βρουν πως θα στηριχθεί το σύστημα. Θα είναι μία ήττα του εξανθρωπισμού της ψυχιατρικής περίθαλψης στην Ελλάδα, αν αυτοί οι άρρωστοι γυρίσουν στα ψυχιατρεία», ανέφερε.
Τέλος, ο κ. Μαυρέας εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για δημοσίευμα στο Βήμα της Κυριακής, όπου σε ρεπορτάζ με συγκεκριμένα ονόματα ΜΚΟ που συμμετείχαν σε χορό εκατομμυρίων και δεν αναφερόταν σε ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το υπουργείο Υγείας, παρουσιαζόταν δίπλα έγγραφο με τις ΜΚΟ του υπουργείου Υγείας. «Δυστυχώς δημιουργούνται άσχημες εντυπώσεις και θα πρέπει να υπάρχει μία αποκατάσταση», τόνισε χαρακτηριστικά.
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας και εξώδικα
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το Δίκτυο Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ» αποφάσισε πριν λίγες ημέρες να προχωρήσει σε μια σειρά από δράσεις, προκειμένου το υπουργείο Υγείας να αναλάβει τις ευθύνες του. Συγκεκριμένα, τα μέλη του Δικτύου αποφάσισαν ομόφωνα τα εξής:
1. Να συνταχθεί εξώδικο προς τον Υπουργό Υγείας και τον Υπουργό Οικονομικών, στο οποίο τα μέλη του Δικτύου θα δηλώνουν την αδυναμία συνέχισης της λειτουργίας των Μονάδων που τους έχει αναθέσει το ΥΥΚΑ λόγω της υποχρηματοδότησης, και θα ζητάνε μέχρι τις 10 Οκτωβρίου:
α) την πλήρη εξόφληση όλων των δαπανών του πρώτου εννεαμήνου του 2012 και την πλήρη κάλυψη των προϋπολογισμών για το υπόλοιπο του 2012
β) την ξεκάθαρη τοποθέτηση του ΥΥΚΑ ότι επιθυμεί την συνέχιση της λειτουργίας των Μονάδων που έχει αναθέσει στους Φορείς και μετά την 1/1/2013 με την υπογραφή σχετικής πενταετούς σύμβασης.
Στην περίπτωση αρνητικής απάντησης στα παραπάνω θα ζητηθεί η άμεση εφαρμογή των προβλέψεων περί μεταβίβασης της ευθύνης λειτουργίας των Μονάδων Ψυχικής Υγείας από τους Φορείς προς το ΥΥΚΑ ώστε να αναλάβει το ΥΥΚΑ πλέον το σύνολο των ευθυνών. Το εξώδικο θα αποσταλεί άμεσα με τη σύμφωνη απόφαση των Διοικητικών Συμβουλίων των Φορέων.
2) Η λειτουργία όλων των Μονάδων των Φορέων του Δικτύου σήμερα Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου θα γίνει με προσωπικό ασφαλείας και θα πραγματοποιηθεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας μπροστά στο ΥΥΚΑ στις 10 το πρωί, στο πλαίσιο της οποίας το Δίκτυο θα ζητήσει να ξεκαθαρίσει απόλυτα ο Υπουργός Υγείας την πολιτική βούληση για τη συνέχιση του ΨΥΧΑΡΓΩΣ και τη δέσμευσή του για την πλήρη κάλυψη των αναγκαίων πόρων.
3) Να γίνει ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συνήγορου του Πολίτη και των επιτροπών προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.
4) Να πραγματοποιηθεί Συνέντευξη Τύπου μόλις κατατεθεί το εξώδικο
5) Να συνταχθούν επιστολές προς τον Πρωθυπουργό, τους αρχηγούς όλων των κομμάτων και όλους τους βουλευτές και ευρωβουλευτές σχετικά με την τραγική κατάσταση των Μονάδων και να πραγματοποιηθούν συναντήσεις με εκπροσώπους κομμάτων και συλλογικών φορέων.
6) Να συνταχθεί εξώδικο προς τον ΕΟΠΥΥ για την μη καταβολή των νοσηλίων από το 2011.
7) Να αποσταλεί εξώδικο ενημέρωσης προς το ΙΚΑ περί μη ευθύνης των ΔΣ των Φορέων για την μη εμπρόθεσμη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών λόγω της υποχρηματοδότησης.
8) Να καταγγελθεί η όλη κατάσταση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
«Στο πλαίσιο αυτό και υπό το πρίσμα της διογκούμενης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, το διπλασιασμό των αυτοκτονιών και την κατά 25% αύξηση των καταθλίψεων, το Δίκτυο θέλει να δηλώσει με κάθε τρόπο ότι πλέον μιλάμε για μια τεράστια κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση. Οι ελλείψεις πόρων θα οδηγήσουν σε διακοπή λειτουργίας όλων των μονάδων, σε απολύσεις έμπειρου και εκπαιδευμένου προσωπικού, σε μεγάλα κενά παρεχόμενων υπηρεσιών, στην ουσιαστική κατάρρευση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και την ακύρωση του προγράμματος Ψυχαργώς.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών θα είναι η περαιτέρω αύξηση των αυτοκτονιών, η δημιουργία μεγάλου αριθμού αστέγων, το άνοιγμα ξανά πολλών ψυχιατρείων και η μη κάλυψη μεγάλου μέρους του πληθυσμού (ευάλωτου αλλά και γενικού) από υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Πέρα από το κοινωνικό και θεραπευτικό έγκλημα που θα συντελεστεί, η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη διεθνή κατακραυγή και τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα απαιτήσει την επιστροφή των 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ με τα οποία έχει χρηματοδοτήσει την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση του Δικτύου.
Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΖΕΛΕΤΑ από την Ελευθερία
Στη μειωμένη χρηματοδότηση έρχονται να προστεθούν η μη καταβολή νοσηλίων από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά και οφειλές που έρχονται από το παρελθόν.
Η κατάσταση είναι δραματική, καθώς οι φορείς που λειτουργούν τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας αδυνατούν να καλύψουν τα έξοδα μισθοδοσίας των εργαζόμενων, τις εισφορές τους προς το ΙΚΑ και τα λειτουργικά τους έξοδα, ενώ αναγκαστικές είναι και οι «εκπτώσεις» των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Ήπειρο, με τον επί σειρά ετών πρόεδρο και σήμερα μέλος της Εταιρείας Προαγωγής Ψυχικής Υγείας Ηπείρου (ΕΠΡΟΨΥΗ) καθηγητή Βενετσάνο Μαυρέα να κάνει λόγο για έντονα και πολύ επικίνδυνα προβλήματα.
«Με την ολοκλήρωση του κλεισίματος των ψυχιατρείων, ένας μεγάλος αριθμός χρονίων ασθενών έχει μεταφερθεί σε στεγαστικές δομές που φροντίζουν για την κοινωνική ενσωμάτωση και την ψυχοκοινωνική αποκατάστασή του. Το πρόβλημα που σέρνεται από το 2005 και μετέπειτα είναι το οικονομικό, που επηρεάζει τη φροντίδα των ασθενών και το ηθικό των εργαζόμενων. Φέτος η κατάσταση είναι πολύ πιο άσχημη. Οι εργαζόμενοι στην ΕΠΡΟΨΥΗ είναι απλήρωτοι 4 – 5 μήνες, έχουμε θέμα προμηθευτών, ενοικίων κλπ», τόνισε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε: «Οι ΜΚΟ έχουν αναλάβει δράσεις που δεν αναλάμβανε το κράτος για διάφορους λόγους. Ήρθαν να καλύψουν ένα κενό και έχουν επιτελέσει ένα σημαντικό έργο. Έχουν κλείσει τα ψυχιατρεία της Κέρκυρας, των Χανίων και της Πέτρας Ολύμπου, ενώ έχουν μειωθεί τουλάχιστον 50% οι κλίνες στα υπόλοιπα και βέβαια μέχρι το τέλος του 2015 πρέπει να έχουν κλείσει όλα σύμφωνα με την υποχρέωση που έχουμε αναλάβει απέναντι στην Ε.Ε».
Ο κ. Μαυρέας είπε ότι όλες οι δράσεις είναι στον αέρα με τον κίνδυνο κατάρρευσης να είναι ορατός, κάτι που θα σημαίνει πως θα χαθούν προσπάθειες ετών.
«Στο υπουργείο Υγείας έχουν υπόψιν το πρόβλημα και είναι δική τους δουλειά να ψάξουν να βρουν πως θα στηριχθεί το σύστημα. Θα είναι μία ήττα του εξανθρωπισμού της ψυχιατρικής περίθαλψης στην Ελλάδα, αν αυτοί οι άρρωστοι γυρίσουν στα ψυχιατρεία», ανέφερε.
Τέλος, ο κ. Μαυρέας εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για δημοσίευμα στο Βήμα της Κυριακής, όπου σε ρεπορτάζ με συγκεκριμένα ονόματα ΜΚΟ που συμμετείχαν σε χορό εκατομμυρίων και δεν αναφερόταν σε ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το υπουργείο Υγείας, παρουσιαζόταν δίπλα έγγραφο με τις ΜΚΟ του υπουργείου Υγείας. «Δυστυχώς δημιουργούνται άσχημες εντυπώσεις και θα πρέπει να υπάρχει μία αποκατάσταση», τόνισε χαρακτηριστικά.
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας και εξώδικα
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το Δίκτυο Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ» αποφάσισε πριν λίγες ημέρες να προχωρήσει σε μια σειρά από δράσεις, προκειμένου το υπουργείο Υγείας να αναλάβει τις ευθύνες του. Συγκεκριμένα, τα μέλη του Δικτύου αποφάσισαν ομόφωνα τα εξής:
1. Να συνταχθεί εξώδικο προς τον Υπουργό Υγείας και τον Υπουργό Οικονομικών, στο οποίο τα μέλη του Δικτύου θα δηλώνουν την αδυναμία συνέχισης της λειτουργίας των Μονάδων που τους έχει αναθέσει το ΥΥΚΑ λόγω της υποχρηματοδότησης, και θα ζητάνε μέχρι τις 10 Οκτωβρίου:
α) την πλήρη εξόφληση όλων των δαπανών του πρώτου εννεαμήνου του 2012 και την πλήρη κάλυψη των προϋπολογισμών για το υπόλοιπο του 2012
β) την ξεκάθαρη τοποθέτηση του ΥΥΚΑ ότι επιθυμεί την συνέχιση της λειτουργίας των Μονάδων που έχει αναθέσει στους Φορείς και μετά την 1/1/2013 με την υπογραφή σχετικής πενταετούς σύμβασης.
Στην περίπτωση αρνητικής απάντησης στα παραπάνω θα ζητηθεί η άμεση εφαρμογή των προβλέψεων περί μεταβίβασης της ευθύνης λειτουργίας των Μονάδων Ψυχικής Υγείας από τους Φορείς προς το ΥΥΚΑ ώστε να αναλάβει το ΥΥΚΑ πλέον το σύνολο των ευθυνών. Το εξώδικο θα αποσταλεί άμεσα με τη σύμφωνη απόφαση των Διοικητικών Συμβουλίων των Φορέων.
2) Η λειτουργία όλων των Μονάδων των Φορέων του Δικτύου σήμερα Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου θα γίνει με προσωπικό ασφαλείας και θα πραγματοποιηθεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας μπροστά στο ΥΥΚΑ στις 10 το πρωί, στο πλαίσιο της οποίας το Δίκτυο θα ζητήσει να ξεκαθαρίσει απόλυτα ο Υπουργός Υγείας την πολιτική βούληση για τη συνέχιση του ΨΥΧΑΡΓΩΣ και τη δέσμευσή του για την πλήρη κάλυψη των αναγκαίων πόρων.
3) Να γίνει ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συνήγορου του Πολίτη και των επιτροπών προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.
4) Να πραγματοποιηθεί Συνέντευξη Τύπου μόλις κατατεθεί το εξώδικο
5) Να συνταχθούν επιστολές προς τον Πρωθυπουργό, τους αρχηγούς όλων των κομμάτων και όλους τους βουλευτές και ευρωβουλευτές σχετικά με την τραγική κατάσταση των Μονάδων και να πραγματοποιηθούν συναντήσεις με εκπροσώπους κομμάτων και συλλογικών φορέων.
6) Να συνταχθεί εξώδικο προς τον ΕΟΠΥΥ για την μη καταβολή των νοσηλίων από το 2011.
7) Να αποσταλεί εξώδικο ενημέρωσης προς το ΙΚΑ περί μη ευθύνης των ΔΣ των Φορέων για την μη εμπρόθεσμη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών λόγω της υποχρηματοδότησης.
8) Να καταγγελθεί η όλη κατάσταση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
«Στο πλαίσιο αυτό και υπό το πρίσμα της διογκούμενης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, το διπλασιασμό των αυτοκτονιών και την κατά 25% αύξηση των καταθλίψεων, το Δίκτυο θέλει να δηλώσει με κάθε τρόπο ότι πλέον μιλάμε για μια τεράστια κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση. Οι ελλείψεις πόρων θα οδηγήσουν σε διακοπή λειτουργίας όλων των μονάδων, σε απολύσεις έμπειρου και εκπαιδευμένου προσωπικού, σε μεγάλα κενά παρεχόμενων υπηρεσιών, στην ουσιαστική κατάρρευση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και την ακύρωση του προγράμματος Ψυχαργώς.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών θα είναι η περαιτέρω αύξηση των αυτοκτονιών, η δημιουργία μεγάλου αριθμού αστέγων, το άνοιγμα ξανά πολλών ψυχιατρείων και η μη κάλυψη μεγάλου μέρους του πληθυσμού (ευάλωτου αλλά και γενικού) από υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Πέρα από το κοινωνικό και θεραπευτικό έγκλημα που θα συντελεστεί, η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη διεθνή κατακραυγή και τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα απαιτήσει την επιστροφή των 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ με τα οποία έχει χρηματοδοτήσει την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση του Δικτύου.
Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΖΕΛΕΤΑ από την Ελευθερία
πολιτείας για την νέα ριζοσπαστική θεωρία της ΧΕΝΦΑ (χρόνιας εγκεφαλονωτιαίας φλεβικής ανεπάρκειας) και την σχέση που μπορεί να έχει με την πολλαπλή σκλήρυνση: