ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΡΟΥ ΧΩΡΟΥ, ΤΟΥ ΕΛΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΛΥΘΕΡΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ. ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ, ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΖΩΗ

Καταστασιακές Θέσεις για την Κυκλοφορία *

Του Guy Debord (1959)

_____________________________________________
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ : http://autonomous-land.blogspot.com/
_____________________________________________


1. Ένα από τα λάθη που κάνουν όλοι οι πολεοδόμοι είναι ότι αντιμετωπίζουν το ιδιωτικό αυτοκίνητο (και τα υποπροϊόντα του, όπως η μοτοσικλέτα) σαν να επρόκειτο ουσιαστικά για ένα μέσο μεταφοράς. Στην πραγματικότητα, είναι η κύρια υλοποίηση μιας αντίληψης της ευτυχίας που τείνει να διαδώσει ο αναπτυγμένος καπιταλισμός σε ολόκληρη την κοινωνία. Το αυτοκίνητο ως υπέρτατο αγαθό μιας αλλοτριωμένης ζωής και, αδιαχώριστα, ως βασικό προϊόν της καπιταλιστικής αγοράς, βρίσκεται στο επίκεντρο της ίδιας γενικής προπαγάνδας: λέγεται με ευφράδεια φέτος ότι η αμερικανική οικονομική ευημερία θα εξαρτάται σύντομα από την επιτυχία του συνθήματος: «Δύο αυτοκίνητα ανά οικογένεια».

2. Όπως παρατήρησε ορθά ο Λε Κορμπυσιέ, ο χρόνος μεταφοράς αποτελεί πλεονάζουσα εργασία που μειώνει αναλόγως τον λεγόμενο ελεύθερο χρόνο της ζωής.

3. Πρέπει να αντικαταστήσουμε το ταξίδι ως συμπλήρωμα της εργασίας με το ταξίδι ως απόλαυση.

4. Η επιδίωξη μετασχηματισμού της αρχιτεκτονικής σύμφωνα με τις ανάγκες της υπάρχουσας μαζικής και παρασιτικής ύπαρξης των ιδιωτικών αυτοκινήτων αποτελεί μια εξόχως ανεδαφική μετατόπιση των προβλημάτων. Η αρχιτεκτονική πρέπει, αντίθετα, να μετασχηματιστεί σύμφωνα με τη συνολική εξέλιξη της κοινωνίας, ασκώντας κριτική σε όλες τις προσωρινές αξίες που συνδέονται με παρωχημένες μορφές κοινωνικών σχέσεων (στην πρώτη θέση των οποίων βρίσκεται η οικογένεια).

5. Ακόμα και αν μπορούμε να δεχτούμε προσωρινά, κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου, την αυστηρή διαίρεση ανάμεσα σε ζώνες εργασίας και ζώνες κατοικίας, θα πρέπει τουλάχιστον να προβλέψουμε μια τρίτη σφαίρα: εκείνη της ίδιας της ζωής (τη σφαίρα της ελευθερίας και των δραστηριοτήτων αναψυχής – την ουσία της ζωής). Η ενιαία πολεοδομία δεν αναγνωρίζει όρια· επιδιώκει να διαμορφώσει ένα ενοποιημένο ανθρώπινο περιβάλλον όπου τελικά οι διαχωρισμοί – όπως αυτοί ανάμεσα σε εργασία/συλλογικές ασχολίες ελεύθερου χρόνου/ιδιωτική ζωή – θα εξαφανιστούν. Προκαταβολικά, ωστόσο, η ελάχιστη δραστηριότητα της ενιαίας πολεοδομίας είναι να διευρύνει το πεδίο τού παιχνιδιού σε όλες τις επιθυμητές κατασκευές. Το πεδίο αυτό θα βρίσκεται στο επίπεδο συνθετότητας μιας παλιάς πόλης.

6. Το ζήτημα δεν είναι να καταπολεμηθεί το αυτοκίνητο σαν να είναι ένα δεινό αυτό καθαυτό. Η υπερβολική συγκέντρωσή του στις πόλεις είναι εκείνη που καταλήγει στην αναίρεση της λειτουργίας του. Η πολεοδομία δε θα πρέπει βέβαια να αγνοήσει το αυτοκίνητο, αλλά θα ήταν ακόμα λιγότερο σκόπιμο να το θεωρήσει σαν κεντρικό θέμα. Πρέπει να ποντάρει στη σταδιακή κατάργησή του. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να προβλέψουμε την απαγόρευση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων στο εσωτερικό ορισμένων καινούριων οικισμών, καθώς επίσης και σε μερικές παλιές πόλεις.

7. Εκείνοι που πιστεύουν ότι το αυτοκίνητο είναι αιώνιο δεν αναλογίζονται, ακόμα και από αυστηρά τεχνολογική σκοπιά, άλλους μελλοντικούς τρόπους μεταφοράς. Για παράδειγμα, ορισμένα μοντέλα μονοθέσιων ελικοπτέρων που δοκιμάζονται επί του παρόντος από τον αμερικανικό στρατό θα έχουν, ενδεχομένως, διαδοθεί στο κοινό εντός είκοσι ετών.

8. Η ρήξη της διαλεκτικής του ανθρώπινου περιβάλλοντος προς όφελος των αυτοκινήτων (η διάνοιξη των σχεδιαζόμενων αυτοκινητόδρομων υπερταχείας κυκλοφορίας στο Παρίσι θα επιφέρει την καταστροφή χιλιάδων κατοικιών, μολονότι η στεγαστική κρίση επιδεινώνεται συνεχώς) συγκαλύπτει την ανορθολογικότητά της κάτω από ψευδο-πρακτικές δικαιολογίες. Αλλά η αληθινή πρακτική αναγκαιότητά της αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη κοινωνική συνθήκη. Εκείνοι που θεωρούν μόνιμα τα δεδομένα του προβλήματος θέλουν, στην πραγματικότητα, να πιστεύουν στη μονιμότητα της υφιστάμενης κοινωνίας.

9. Οι επαναστάτες πολεοδόμοι δε θα ασχολούνται μονάχα με την κυκλοφορία των αντικειμένων, ή με την κυκλοφορία ανθρώπων παγιδευμένων σε έναν κόσμο αντικειμένων. Θα προσπαθήσουν να σπάσουν αυτές τις τοπολογικές αλυσίδες, διερευνώντας πειραματικά πεδία για την κυκλοφορία των ανθρώπων εν μέσω μιας αυθεντικής ζωής.
______________________
* To κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στο 3ο τεύχος της επιθεώρησης Καταστασιακή Διεθνής (Παρίσι, Δεκέμβρης 1959). Η μετάφραση έγινε από τα γαλλικά.