ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ καταγγέλουν (θεμα για τους εξαρτημενους)

Κόλαση ποινών για τους εξαρτημένους

ΤΟΥΣ ΘΑΒΟΥΝ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ, ΕΝΩ ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΑΔΡΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΣΤΟΛΩΝ - ΕΦΕΣΕΩΝ

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ

«Οπως είχαν στον Μεσαίωνα τις μάγισσες και τις έκαιγαν, το ίδιο συμβαίνει σήμερα με τα παιδιά που είναι στα ναρκωτικά. Είναι τα απόβλητα της κοινωνίας»: ο Γιώργος Κοσκινάς μάς μιλά εκ μέρους της Ενωσης Πολιτών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που συγκρότησαν πριν από δύο - τρία χρόνια κυρίως γονείς που συναντήθηκαν στα δικαστήρια των παιδιών τους για υποθέσεις ναρκωτικών, άκουσαν τις εξοντωτικές ποινές σε βάρος τους και αποφάσισαν να κάνουν κάτι.

Πυξίδα τους, η απόφαση-πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (2004/ 757/ ΔΕΥ-25/10/2004) που επιφέρει, κατά τη γνώμη τους, σημαντικές αλλαγές στην ποινική αντιμετώπιση, καθορίζοντας τις μέγιστες ποινές για την κατοχή ναρκωτικών ανάλογα με την ποσότητα: μέχρι τρία χρόνια για μικρές ποσότητες και μέχρι δέκα για τις μεγάλες. Η ακριβής διατύπωση όμως είναι ότι «επισύρουν μέγιστη, και όχι λιγότερο, στερητική της ελευθερίας ποινή διάρκειας...», που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για την ύπαρξη μεγαλύτερων των καθοριζόμενων ποινών, όπως μας επισημαίνουν νομικοί.

Η ΕΠΔΑ (τηλέφωνο επικοινωνίας 6976 835645, περισσότερα στοιχεία στο http://ctzleague.blogspot.com) προτίθεται να προσφύγει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την καθυστέρηση στην εφαρμογή αυτών των μέτρων. Καθυστέρηση που «έχει καταστρέψει χιλιάδες ζωές νέων ανθρώπων και έχει οδηγήσει στην απόγνωση χιλιάδες οικογένειες. Κοινή μας διαπίστωση, κυρίως μετά το παραδικαστικό, ήταν η αυστηροποίηση σε απάνθρωπο βαθμό των ποινών που επέβαλαν τα δικαστήρια. Δεν γίνεται σε άλλες χώρες για 5-10 γραμμάρια κάποιος να ακούει μια επίπληξη ή να πληρώνει ένα πρόστιμο και εδώ να τρώει δέκα χρόνια φυλακή. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Μέχρι σήμερα η Ενωση έχει συγκεντρώσει εκατοντάδες πληρεξούσια κρατουμένων για μαζική προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και προσπαθούμε να συλλέξουμε ακόμη περισσότερα», μας λέει ο πατέρας που μας μιλά με ψευδώνυμο (τα στοιχεία του στη διάθεση της «Ε»), επειδή ο φοιτητής γιος του, που βρίσκεται ήδη τρία χρόνια στη φυλακή, έχει το Εφετείο του σε λίγες μέρες: «Του βρήκαν συνολικά 12 γραμμάρια ανεπεξέργαστης κάνναβης και καταδικάστηκε πάνω από δέκα χρόνια φυλακή και άλλοι εκτίουν τα ίδια χρόνια για 30 γραμμ.».

Διηγείται την οδύσσειά του, κοινή με άλλων γονιών, που έφτασαν μέχρι τις ανώτατες βαθμίδες της δικαστικής εξουσίας εκλιπαρώντας για επιεικέστερη μεταχείριση: «Ολοι κωφεύουν στα αιτήματά μας. Μας λένε πως τα πράγματα θα καλυτερέψουν στο Εφετείο. Εκεί συνήθως σου κόβουν ένα με δύο χρόνια από την υπερδεκαετή ποινή την οποία οφείλουν να εκτίσουν τα παιδιά μας. Μιλάμε για παιδιά 18, 20, 22 χρόνων που βλέπουν τη ζωή τους να χάνεται στη φυλακή. Αυτή είναι μεγάλη αδικία, η μηχανή της αδικίας».

Κερδίζουν χρήματα

Ποια μηχανή της αδικίας; Ο λόγος του, ποταμός: «Είναι όλοι όσοι κερδίζουν χρήματα και διαβιώνουν σε βάρος των φυλακισμένων για ναρκωτικά και από την ελπίδα τους για αποφυλάκιση. Οσοι υποστηρίζουν τη μηδενική ανοχή, γεμίζοντας τις φυλακές και χτίζοντας συνεχώς καινούργιες. Το σύστημα της δικαιοσύνης, δικαστές, δικηγόροι, όλοι αυτοί εκμεταλλεύονται τον γονιό. Μόνον εγώ μέχρι το Εφετείο έχω χαλάσει πάνω από 25.000 ευρώ . Και δεν μιλώ για τα λαδώματα: όσα χρόνια είναι το παιδί μου φυλακή κάναμε 9 φορές αίτηση αποφυλάκισης που είναι 2.000-3.000 ευρώ κάθε φορά. Τα τελευταία χρόνια έχουν πεθάνει σχεδόν 400 κρατούμενοι στις φυλακές κυρίως από ναρκωτικά. Αυτό για μας είναι γενοκτονία. Αν έχεις καταδίκη για ναρκωτικά οφείλεις να εκτίσεις τα 4/5 της ποινής, ενώ όλοι οι υπόλοιποι μόνο τα 3/5. Γιατί τέτοιος ρατσισμός μεταξύ κρατουμένων; Σύμφωνα με την Αστυνομία, την επταετία 2000-2007 κατηγορήθηκαν 12.000 άνθρωποι σε υποθέσεις ναρκωτικών. Σχεδόν ο ένας στους χίλιους Ελληνες, μέσα σε μια επταετία. Σκεφτείτε τον τζίρο των χρημάτων που πληρώνουμε για δίκες, αμοιβές, μίζες, εκδουλεύσεις».

«Τραγικά πράγματα»

Ποια είναι η δικαστηριακή πρακτική ρωτήσαμε τον δικηγόρο Εμμανουήλ Παπαδάκη: «Στη χώρα μας προβλέπονται εξοντωτικές ποινές, δεν γίνονται διακρίσεις και αν κάποιος με ναρκωτικά χαρακτηριστεί ιδιαίτερα επικίνδυνος έχει τελειώσει στη χωματερή ανθρώπων. Γίνονται τραγικά πράγματα. Εχουμε ανθρώπους άρρωστους που παίρνουν ισόβιες καταδίκες, ενώ θα έπρεπε να τύχουν θεραπευτικής αγωγής. Δεν ορίζεται ποια είναι η μεγάλη ή η μικρή ποσότητα, δεν αναγνωρίζουν ελαφρυντικά, ούτε αν είσαι μικρής ηλικίας και περιστασιακός χρήστης που μπορείς να αφεθείς ελεύθερος, η δικαστηριακή πρακτική στην Ελλάδα είναι να τους χαρακτηρίζει όλους εμπόρους, τα ισόβια για ναρκωτικά τα έχουν ψωμοτύρι, ο νόμος δεν κάνει διακρίσεις στις ουσίες, αν σε πιάσουν με σκληρά ναρκωτικά οι ποινές είναι συντριπτικές, ενώ ως χρήστες κρίνονται εκείνοι που κατά κανόνα έχουν πρόσβαση στους ιατροδικαστές. Δεν είναι στοιχεία πολιτισμένου κράτους αυτά», μας λέει. *

ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ

Καταγγέλλουν «άρμεγμα» από δικηγόρους - ποινές καρμπόν από δικαστές

Αποκαλυπτικές είναι και οι διαμαρτυρίες των κρατουμένων που μίλησαν στην «Ε» για όσα βιώνουν αλλά και για τα μέτρα αυτοπροστασίας που προτίθενται να πάρουν και φτάνουν μέχρι και την επικήρυξη όσων χρηματίζονται:

«Κανένας δεν γνωρίζει τι θα του συμβεί αν συλληφθεί με οτιδήποτε, όλοι θα κοιτάξουν να του φάνε λεφτά. Μπαίνει κάποιος εδώ μέσα και δεν βρίσκεται η πόρτα να βγει έξω», μας λέει ο Γερμανός υπήκοος Κ. που ήταν επιχειρηματίας πριν βρεθεί στα 23 του υπόδικος στη φυλακή για ναρκωτικά. Σήμερα, δύο χρόνια μετά, περιμένει το Εφετείο του το 2010 και μιλά για την αφαίμαξη των κρατουμένων: «Στην αρχή ο δικηγόρος μού πήρε λεφτά για να μην προφυλακιστώ, ύστερα μου ζήτησε 2.000 ταρίφα για να βγω τοξικομανής, μπορεί να μην έχεις φλέβα, να πεθαίνεις, να είσαι τελειωμένος και να σε βγάλουν μια χαρά, μετά άλλα τόσα για αίτηση αναστολής ποινής που κανείς δεν την παίρνει, υπάρχουν σοβαρά ασθενείς στις φυλακές που δεν τους βγάζουν έξω... Η Γερμανία εφαρμόζει την απόφαση - πλαίσιο από τότε που ψηφίστηκε και θα 'πρεπε να ισχύει και για την Ελλάδα. Γιατί η Ελλάδα δεν το ενσωματώνει; Το συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει μεγάλο κέρδος μεταξύ δικαστών, δικηγόρων και πολιτικών: δείτε πόσα παιδιά πολιτικών και δικαστών είναι δικηγόροι και βγάλτε συμπέρασμα. Και όχι μόνον: ο εβδομαδιαίος τζίρος στην καντίνα της φυλακής στην Πάτρα μπορεί να φτάσει και τις 30.000 ευρώ . Χώρια τα ναρκωτικά, πωλούνται όλα: είναι ένα κύκλωμα που κερδίζουν όλοι, η Αστυνομία από τις κατασχέσεις, οι φύλακες. Εχουμε υπογράψει αρκετοί κρατούμενοι για μια μαζική αγωγή κατά του ελληνικού Δημοσίου, γιατί μας σκοτώνουν με τις στάνταρ ποινές που μας ρίχνουν οι δικαστές, μας καταδικάζουν να ζούμε σε απερίγραπτα άσχημες συνθήκες, χωρίς να ενδιαφέρονται τι δουλειά έκανες έξω και αν σε καταστρέφουν. Καταγράφουμε και συγκεκριμένους δικαστές, που ρίχνουν σε όλους μίνιμουμ ποινής από δέκα χρόνια και πάνω. Για να τους αποφεύγουμε αν πέσουμε σε αυτούς. Από την άλλη, όποιος έχει πολλά λεφτά το σίγουρο είναι ότι θα βγει και πιθανόν να μην μπει και καθόλου...».

«Εκδικητικοί»

«Με τόσες χιλιάδες υποθέσεις που εκκρεμούν το μόνο που καταλαβαίνει κανείς είναι ότι έχουν σκοπό να κλείσουν μέσα όλο τον κόσμο», μας λέει ο Ν.Γ., επίσης κρατούμενος στις φυλακές της Πάτρας: «Είναι τόσο εκδικητικοί όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε. Το φοβερό είναι πώς λειτουργεί το σύστημα: τα κατηγορητήρια είναι φωτοτυπία, συγκεκριμένα το δικό μου το είδα στην τηλεόραση για έναν άλλο... Δεν λέω, υπάρχουν ένοχοι που είναι στη φυλακή, αλλά έχουν κλείσει και πάρα πολλούς αθώους που από κακή συγκυρία καταδικάστηκαν σε εξοντωτικές ποινές. Το τεκμήριο της αθωότητας δεν υπάρχει. Η είσοδος δωρεάν, η έξοδος θα δούμε. Γίνεται φοβερό παιχνίδι με τεράστια ποσά, οι εκβιασμοί είναι μεγάλοι και φτάνουν τα εκατομμύρια, γι' αυτό ρίχνουν μεγάλες ποινές για να αρχίζεις να διαπραγματεύεσαι για να κατεβεί η ποινή και μπορεί να μην έχεις φράγκο. Υπάρχει μεγάλη απογοήτευση και φόβος. Ξεκληρίζονται οικογένειες που δουλεύουν για να τους πληρώνουν. Ο κάθε κρατούμενους ξέρει για ποιους του έχουν ζητήσει λεφτά. Σκεφτόμαστε να πάρουμε μέτρα εναντίον τους, να τους επικηρύξουμε και όπως μας έκλεισαν εμάς φυλακή να τους κλείσουμε κι εμείς σπίτι τους. Δεν γίνεται να δικάζουν χωρίς να διαβάζουν τις δικογραφίες, χωρίς στοιχεία και να μην ελέγχονται κιόλας. Αυτοί που στο παρελθόν έχουν κάνει παιχνίδι με το παραδικαστικό δίνουν και τις σκληρότερες ποινές».

«Αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα της ποινικής μας δικαιοσύνης»

Νίκος Παρασκευόπουλος

Οι κρατούμενοι για ναρκωτικά κοντεύουν τους 5.000 -4.912 για την ακρίβεια, στο σύνολο των 11.645 κρατουμένων, ενώ από τους περίπου 400 θανάτους στις φυλακές από το 1998 οι μισοί έχουν συμβεί την τελευταία τετραετία. Οσο για την περίφημη απόφαση-πλαίσιο; Σύμφωνα με το υπουργείο, έχει ολοκληρωθεί το έργο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής και το κείμενο βρίσκεται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας προκειμένου οι ρυθμίσεις να ενταχθούν άμεσα σε ένα από τα νομοσχέδια που αναμένεται να κατατεθούν στη Βουλή, μας διαβεβαίωσαν χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενο ή το χρονοδιάγραμμα που έχουν θέσει.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής ποινικής δικαιοσύνης είναι η ποινική μεταχείριση των εξαρτημένων από ναρκωτικά», μας λέει ο καθηγητής Ποινικού Δικαίου στο ΑΠΘ και σύμβουλος των προγραμμάτων νομικής στήριξης στο ΚΕΘΕΑ Νίκος Παρασκευόπουλος, με τον οποίο συζητήσαμε σχετικά: «Οι αποφάσεις-πλαίσιο έχουν γενική διατύπωση και δεν δεσμεύουν τον νομοθέτη για λεπτομέρειες και εξειδικευμένες ρυθμίσεις, ούτε καν ως προς συγκεκριμένα ύψη ποινών. Η ποινική νομοθεσία έχει αντικείμενο ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια του πολίτη αλλά και τις ατομικές του ελευθερίες και είναι λογικό και συνταγματικά εγγυημένο το να θεσπίζεται από το Κοινοβούλιο με νομοθετική εργασία».

Πώς αξιολογείτε την ποινική αντιμετώπιση στις υποθέσεις με ναρκωτικά;

«Η ποινική αντιμετώπιση σε αυτές τις υποθέσεις είναι πολλές φορές δυσανάλογα αυστηρή όταν οι κατηγορούμενοι είναι εξαρτημένοι από ναρκωτικά. Η νομοθεσία μας προβλέπει δικλίδες, σύμφωνα με τις οποίες οι εξαρτημένοι διακινητές τιμωρούνται με συντηρητικά ελαφρότερη ποινή σε σχέση με εκείνη των εν ψυχρώ διακινητών. Επίσης για την περίπτωση των εξαρτημένων προβλέπει μια σειρά από εναλλακτικά-θεραπευτικά μέτρα. Οι καταδικαζόμενοι για υποθέσεις σχετικές με ναρκωτικά στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι εξαρτημένοι από ουσίες και επομένως το ζήτημα της μεταχείρισης των εξαρτημένων από το ποινικό δικαστήριο είναι το κυριότερο το οποίο αντιμετωπίζεται σήμερα. Στην πραγματικότητα οι ρυθμίσεις για τους εξαρτημένους δεν εφαρμόζονται συχνά, ορισμένες μάλιστα από αυτές είναι σε πραγματική αχρησία είτε επειδή δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές είτε για διάφορους διαδικαστικούς λόγους είτε επειδή τα δικαστήριά μας είναι επί της ουσίας διστακτικά. Αυτό έχει αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να τιμωρούνται δυσανάλογα αυστηρά σε σχέση με την ευθύνη τους, αφού το μέγεθος της ευθύνης δεν προσδιορίζεται μόνο με βάση τις αντικειμενικές συνέπειες των πράξεών τους, αλλά επιπλέον και με βάση την ενοχή. Ετσι, στις φυλακές υπάρχει ένας υπερβολικός πληθυσμός από εξαρτημένους ανθρώπους, με αποτέλεσμα λόγω του συνωστισμού να επιβαρύνονται γενικότερα οι συνθήκες κράτησης. Αν λάβουμε υπόψη μας τους αριθμούς των κρατουμένων για σχετικές υποθέσεις, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ποινική μεταχείριση των εξαρτημένων από ναρκωτικά είναι σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής ποινικής δικαιοσύνης. Η μη αναγνώριση της εξάρτησης από ναρκωτικά έχει αλυσιδωτές συνέπειες στη μεταχείριση του ανθρώπου ο οποίος δικάζεται, αφού οδηγεί σε προσωρινή κράτησή του καθώς και σε επιμήκυνση του χρόνου για απόλυση υπό όρους».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 06/09/2008