| ||
 | ||
|
Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2009
Aπό γκαρσονιέρα… σταθμός!
Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2009
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΚΤΕΛ ΣΤΟΝ ΜΑΤΣΙΚΑ
Παρά την απόφαση του ΣτΕ για το σταθμό του ΚΤΕΛ στο Μάτσικα οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης νομιμοποίησαν πολιτικά αφ ενός μεν τις αποφάσεις της Νομαρχιακής Α/σης και της Τοπικής Α/σης Ιωαννίνων, αφ ετέρου δε επέτρεψαν την ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής του σταθμού του ΚΤΕΛ στην Παπανδρέου και ήδη διαρρέουν ότι ο σταθμός θα λειτουργήσει. Εδώ θέλουμε να επισημάνουμε ότι κάτι αντίστοιχο δεν είχε εφαρμοστεί στις περιπτώσεις της κατεδάφισης του ΞΕΝΙΑ αλλά και του Γκαράζ της κεντρικής πλατείας, οι οποίες και ανέμεναν την τελική απόφαση του ΣτΕ για να προχωρήσουν.
Εδώ θέλουμε να επισημάνουμε ότι στο ρυθμιστικό το οποίο συνέταξε το ΥΠΕΧΩΔΕ προτείνεται η αποκατάσταση ως κύρια ελεύθερου χώρου όλου του παραλίμνιου χώρου ως μητροπολιτικό πάρκο. Ας εφαρμόσουν τουλάχιστον τα πολιτικά των σχέδια και να μην επιτρέψουν τον σταθμό του ΚΤΕΛ να λειτουργήσει σε περιοχή που την προσδιορίζουν για οικολογικό πάρκο.
ΑΚΟΑ Ιωαννίνων
Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2009
Η ΟΑΣΗ ΝΑ ΑΠΟΔΟΘΕΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ, ΟΧΙ ΣΤΟΥΣ ΙΔΙΩΤΕΣ
ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να ανακοινωθούν από το δήμο Ιωαννιτών οι όροι του διαγωνισμού για τη νέα ενοικίαση της «Όασης», την «ανοιχτή πληγή» στο κέντρο της πόλης.
Ξεχνώντας (;) που οδήγησε η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων της δημοτικής περιουσίας (κακές υπηρεσίες, κέρδη στον ιδιώτη, αρχιτεκτονικός βιασμός των κτιρίων, αποκλεισμός των πολιτών από τα δημόσια αγαθά, κ.ά.) η δημοτική αρχή ετοιμάζεται δηλαδή, ακόμη μία φορά, να ξεπουλήσει σε ιδιώτες τη διαχείριση ενός ιστορικού χώρου αυτής της πόλης, όπως έχει συμβεί με μία σειρά άλλων κτιρίων και δημοτικών επιχειρήσεων. Μία «ήπια» μορφή ιδιωτικοποίησης προτείνει από την πλευρά της μερίδα της αντιπολίτευσης στο Δημοτικό Συμβούλιο προτείνοντας η εκποίηση να καθοριστεί όχι από το μίσθωμα αλλά από τις «πραγματικές ανάγκες των πολιτών».
Οι μόνοι αρμόδιοι, όμως, να αποφασίσουμε για την τύχη της Όασης όπως και για κάθε άλλο ζήτημα είμαστε εμείς οι πολίτες, (ψηφίζουμε, δεν ψηφίζουμε σε αυτή την πόλη!).
Με αυτό το δεδομένο και με βάση το ότι το θέμα αναμένεται να συζητηθεί σε επόμενο Δημοτικό Συμβούλιο,
σας καλούμε να συμμετάσχετε
σε ανοιχτή δημόσια συζήτηση
για το θέμα της Όασης
την Παρασκευή 23 Ιανουαρίου
στις 19:00
στο Εργατικό Κέντρο Ιωαννίνων
για να αποφασίσουμε όλοι μαζί
για το πώς το κτήριο θα μας αποδοθεί πραγματικά στους πολίτες, πώς θα αποκατασταθεί η αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία, τις χρήσεις μπορεί να έχει,
για να είναι των πολιτών και όχι των ιδιωτών
ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙ Η ΟΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
(….Θα κάναμε τη συνέλευση στην Όαση αλλά η πολιτική των δημοτικών αρχών και η επιχειρηματική κερδοσκοπία την κατάντησαν χειρότερα από γιαπί…)
Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2008
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΟΧΙ Η ΛΥΣΗ
Ενώ η οικονομική κρίση, όπως πάντα στην Ιστορία, συνοδεύεται από μεγαλύτερο βάθεμα της πολιτικής κρίσης, με τους πραιτοριανούς του συστήματος να καταφεύγουν τώρα στο τελευταίο όπλο τους—την ωμή βία—ο μύθος για την «ιστορική δικαίωση» της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς έναντι του πρώην υπαρκτού σοσιαλιστικού κεντρικού σχεδιασμού κατέρρευσε. Τα δήθεν οφέλη των απελευθερωμένων αγορών αποδείχθηκαν στην πραγματικότητα τα οφέλη που καρπώνεται κυρίως μια μικρή μειονότητα (η πολιτική και οικονομική ελίτ) και δευτερευόντως τα ανώτερα μεσαία στρώματα, σε βάρος της πλειονότητας των πολιτών, η οποία πληρώνει το τίμημα της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης, του ξηλώματος του υποτυπώδους ελληνικού κράτους πρόνοιας, της ανεργίας και υποαπασχόλησης, της ιδιωτικοποίησης της παιδείας και υγείας, της ακρίβειας και της πλήρους εξάρτησης ακόμα και για την κάλυψη βασικών αναγκών όπως είναι η απόκτηση σπιτιού, οι σπουδές των παιδιών και οι διακοπές από τους «νόμιμους» τοκογλύφους (=τράπεζες).
Σα να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε σαν επιστέγασμα και η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που έχει πλέον οδηγήσει σε κρίση και την «πραγματική» οικονομία. Αφού λοιπόν τα γνωστά θύματα/κοροΐδα ―εργαζόμενοι, υποαπασχολούμενοι, άνεργοι κ.λπ.― συντηρούμε τόσα χρόνια αδιαμαρτύρητα το σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς ήρθε η επιτέλους η ώρα να το σώσουμε κιόλας από την πλήρη κατάρρευση (!) ώστε η οικονομική και πολιτική ελίτ να συνεχίζει να μας πίνει το αίμα στον «αιώνα τον άπαντα». Επειδή αυτήν τη φορά όμως τα πράγματα είναι κάπως πιο σοβαρά, δίπλα στα γνωστά θύματα/αιμοδότες του συστήματος προστίθενται και τα κατώτερα μεσαία στρώματα, χάρη κυρίως στη ψήφο των οποίων συντηρούνταν η πλούσια ζωή των προνομιούχων στρωμάτων.
Η σημερινή κρίση δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία. Οι καπιταλιστικές «κρίσεις» είναι ένα επαναλαμβανόμενο και αναπόφευκτο φαινόμενο άρρηκτα συνδεμένο με το ίδιο το σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς κι όχι τυχαίο ή/και παροδικό όπως θέλουν να το εμφανίζουν οι κονδυλοφόροι του συστήματος. Είναι το ίδιο το σύστημα της παγκοσμιοποιημένης, πλέον, οικονομίας της αγοράς με τις εγγενείς αντιφάσεις του ―δηλαδή τη συνεχώς αυξανόμενη ανισότητα και τη συγκέντρωση της δύναμης στα χέρια λίγων― που προκαλεί το ένα κραχ μετά το άλλο. Μάλιστα τώρα, στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που έχει σχεδόν καθολικευτεί, η εντεινόμενη πολυδιάστατη κρίση επηρεάζει άμεσα όλον τον πλανήτη. Το λογαριασμό όμως τον πληρώνουμε πάντα εμείς κι όχι τα επιφανή μέλη της οικονομικής, πολιτικής και διοικητικής ελληνικής και υπερεθνικής ελίτ και τα αλληλένδετα με αυτήν προνομιούχα κοινωνικά στρώματα. Αυτοί καρπώνονται τα κέρδη όταν όλα βαίνουν καλώς ενώ εμείς πληρώνουμε τον λογαριασμό είτε τα πράγματα πηγαίνουν καλά είτε πηγαίνουν «κατά διαόλου» όπως σήμερα.
Και ενώ η αποτυχία του «υπαρκτού σοσιαλισμού» χαρακτηρίστηκε από τους κομισάριους του συστήματος ως το τέλος της ιστορίας, σήμερα που έχει γίνει πλέον φανερή και η πλήρης αποτυχία του «υπαρκτού καπιταλισμού» το μόνο που διαβάζουμε και ακούμε είναι μισόλογα και προτάσεις για «βελτιώσεις» του ή ακόμα και βολικές παρανοήσεις (για «επιστροφή της σοσιαλδημοκρατίας» και άλλα φαιδρά) που υιοθετεί και η ρεφορμιστική Αριστερά.
Όμως, οι άνθρωποι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα μετά την τελευταία κρίση που φουντώνει, ότι μέσα στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς δεν ελέγχουν την οικονομική τους τύχη και την ίδια την ποιότητα ζωής τους, που, αντίθετα, ελέγχονται από τις αόρατες δυνάμεις της αγοράς (και τις πολύ ορατές οικονομικές ελίτ που τις διαφεντεύουν!). Οι εργαζόμενοι σήμερα που μένουν άνεργοι χωρίς να έχουν φταίξει σε τίποτα, αυτοί σε ηλικία συνταξιοδότησης που βλέπουν την προσδοκώμενη σύνταξη τους να εξανεμίζεται επειδή κάποιοι κερδοσκόποι και τραπεζίτες τζογάριζαν με αυτές, οι άρρωστοι που βλέπουν τα ράντσα ν’ αυξάνουν επειδή η ελίτ πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σε σχέση με το Σύμφωνο της Σταθερότητας ―όλοι αυτοί αδυνατούν να κατανοήσουν το «φταίξιμο» τους, τη στιγμή μάλιστα που μόχθησαν όλη τους τη ζωή για μια άνετη κάλυψη των βασικών αναγκών τους.
Για όλους αυτούς η ώρα της αλήθειας έφτασε: ή θα πρέπει να συνεχίσουν να δέχονται σαν πεπρωμένο τους όσα υφίστανται από ένα οικονομικό σύστημα που δεν επέλεξαν, αλλά το έπαιρναν δεδομένο επειδή υπάρχει εδώ και 200 χρόνια, ή θα πρέπει να συνειδητοποιηθούν ατομικά και συλλογικά και να κατανοήσουν ότι τα οικονομικά συστήματα δεν είναι δημιουργήματα του Θεού αλλά ανθρώπινες δημιουργίες, όπως και ο ίδιος ο Θεός! Δηλαδή, να επινοήσουν και να αγωνιστούν για ένα άλλο πραγματικά ορθολογικό τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Ο «υπαρκτός σοσιαλισμός», μολονότι όσον αφορά τουλάχιστον την ικανοποίηση των βασικών αναγκών όλων των πολιτών, ήταν ασύγκριτα ανώτερο σύστημα από αυτό της οικονομίας της αγοράς, κατέρρευσε όχι απλά γιατί ήταν αποτυχημένος, αλλά διότι ο κόσμος έπαυσε να το παίρνει δεδομένο ―ιδιαίτερα αφού δεν είχε ιστορία παρά μερικών δεκαετιών. Το ερώτημα είναι γιατί σήμερα ο κόσμος να εξακολουθεί να παίρνει δεδομένο τον «υπαρκτό καπιταλισμό», ένα εξίσου αποτυχημένο σύστημα που είναι αποδεδειγμένα καταστροφικό, τόσο οικονομικά ―για την μεγάλη πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, όσο και οικολογικά ―για όλους.
Η πρόταση της Περιεκτικής Δημοκρατίας για μια πραγματική οικονομική δημοκρατία σημαίνει ότι οι πολίτες θα μπορούν να ελέγχουν την καθημερινότητα τους, χωρίς αόρατες δυνάμεις της αγοράς, χωρίς κρατική γραφειοκρατία, χωρίς τραπεζίτες, κερδοσκόπους και καπιταλιστές, και χωρίς χρήμα. Σε μια τέτοια ριζικά αποκεντρωμένη κοινωνία οι «δήμοι», δηλαδή οι συνελεύσεις των πολιτών σε κάθε κοινότητα, θα έπαιρναν όλες τις σημαντικές τοπικές πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις, ενώ οι συνομοσπονδίες των δήμων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, δηλαδή οι συνελεύσεις των ανακλητών εντολοδόχων των δημοτικών συνελεύσεων, θα έπαιρναν αντίστοιχα τις σημαντικές περιφερειακές και εθνικές αποφάσεις. Έτσι, όλες οι «μακρό»-οικονομικές αποφάσεις για την συνολική κατανομή των οικονομικών πόρων (επενδύσεις, εργασία, παραγωγή, κατανάλωση, τεχνολογία κ.λπ.) παίρνονται από το σώμα των πολιτών συλλογικά και χωρίς αντιπροσώπευση, ενώ οι «μικρό»-οικονομικές αποφάσεις των παραγωγών και των καταναλωτών παίρνονται από τους ίδιους, μέσα από τη λειτουργία ειδικών πιστωτικών καρτών, με βάση την γενική κατανομή των πόρων που καθορίζουν οι συνελεύσεις. Έτσι, εξασφαλίζεται και μια πραγματική ελευθερία επιλογής για όλους τους πολίτες, αντί για την ψευτο-ελευθερία επιλογής του συστήματος της αγοράς. Η ικανοποίηση όλων των βασικών αναγκών γίνεται με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες των πολιτών, ενώ η ικανοποίηση των μη βασικών αναγκών με βάση την καταβαλλόμενη προσπάθεια και τους διαθέσιμους πόρους. Η τοπική αυτοδυναμία που επιτυγχάνεται σε μια παρόμοια αποκεντρωμένη κοινωνία όχι μόνο εξασφαλίζει την πλήρη απασχόληση, αλλά και δημιουργεί τις θεσμικές και υποκειμενικές συνθήκες για την επανενσωμάτωση της Κοινωνίας με τη Φύση, πέρα από την επανενσωμάτωση της Πολιτείας στην Κοινωνία.
Συλλογική λήψη όλων των σημαντικών αποφάσεων από συνελεύσεις άμεσης δημοκρατίας που συνέρχονται ανά Δήμο και συντονίζονται μεταξύ τους με εκλεγμένες επιτροπές (από εξουσιοδοτημένους με ειδικές εντολές και όχι «αντιπροσώπους») σε τοπικό επίπεδο και σε περίπτωση συνομοσπονδιών παρομοίων δήμων, σε περιφερειακό, εθνικό, ή ακόμα και σε διηπειρωτικό επίπεδο.
Συλλογική ιδιοκτησία και έλεγχο των μέσων παραγωγής και διανομής (που θα διαχειρίζονται οι «δημοτικές» επιχειρήσεις τις οποίες θα ελέγχουν οι δήμοι μαζί με τους εργαζόμενους σε αυτές) ώστε να ικανοποιούνται για όλους οι βασικές ανάγκες (σίτιση, στέγαση, ιατρική κάλυψη, εκπαίδευση, συγκοινωνίες, πλήρης κοινωνική πρόνοια για όλους τους πολίτες κ.λπ.).
Δημιουργία δημοτικών τραπεζών που σταδιακά θα αντικαταστήσουν τις σημερινές Τράπεζες και τους Τραπεζίτες μαζί με τους κερδοσκόπους κ.λπ. που σήμερα λυμαίνονται το λαό και δημιουργία τοπικού χρήματος που στην αρχή θα συμβιώνει με το σημερινό για να το αντικαταστήσει στο μέλλον με ένα σύστημα «διατακτικών» ή ειδικών πιστωτικών καρτών που θα ελέγχουν οι δήμοι, με στόχο την κάλυψη των πραγματικών αναγκών των πολιτών, χωρίς κρίσεις όπως η σημερινή που οδηγούν και σε άλλη ανεργία και φτώχεια.
Αυτοδιαχείριση στους τόπους δουλειάς και εκπαίδευσης και κατάργηση των διακρίσεων με βάση το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα ή την ταυτότητα.
Επανένσωματωση της κοινωνίας με τη φύση μέσα από τη δημιουργία νέων θεσμών και συναφών αξιών που οδηγούν στην εξάλειψη όλων των δραστηριοτήτων που βλάπτουν το περιβάλλον και υποβαθμίζουν.
8/12/2008
Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2008
ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΑΜΠΤΕΤΑΙ Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΙΜΜΗΣ
Καταρχήν οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην εφημερίδα σας «Υψηλή Τάση» για το ενδιαφέρον σας να προβάλετε ένα θέμα που με μια πρώτη ματιά βρίσκεται μακριά από τα εργασιακά σας προβλήματα.
Οι αναγνώστες της εφημερίδας σας θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η «Υψηλή Τάση» και το άρθρο που δημοσιεύσατε για την Λευκίμμη, διαβάστηκε από τους κατοίκους στα καφενεία της περιοχής .
Ακριβώς όπως και στην Κοζάνη, τα προβλήματα εργασίας, ποιότητας ζωής και περιβάλλοντος, αλληλοεμπλέκονται και δημιουργούν μια εφιαλτική προοπτική για το μέλλον μας .
Η Λευκίμμη είναι το νοτιότερο άκρο της Κέρκυρας με εξαιρετικές τοποθεσίες ,παραδοσιακά χωριά , πανέμορφες παραλίες και δασώδεις εκτάσεις που θεωρούνται προστατευμένες.
Οι κάτοικοί της ασχολούνται με την γεωργία και τον τουρισμό και θεωρούνται από τους πιο φιλήσυχους κατοίκους του νησιού.
Στην Λευκίμμη δεν υπάρχουν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και η τουριστική ανάπτυξη στηρίζεται σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και μόνο στον Κάβο, στο νοτιότερο άκρο της .
Τα τελευταία δέκα χρόνια οι Λευκιμμιώτες έχουν θέσει το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων με πολλούς τρόπους. Ζητούσαν έναν συνολικό σχεδιασμό για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε όλο το νησί.
Ο αναγνώστης θα πρέπει να γνωρίζει ότι ύστερα από σαράντα χρόνια ανηλεούς τουριστικής εκμετάλλευσης του νησιού, τα στερεά απόβλητα σωρεύονται σε μια χωματερή λίγο έξω από την πόλη της Κέρκυρας η οποία ενώ ονομάστηκε ΧΥΤΑ ουδέποτε λειτούργησε έτσι. Το αποτέλεσμα είναι να έχει καταστραφεί ολόκληρη η περιοχή και η «τοπική αυτοδιοίκηση να κωφεύει στις κινητοποιήσεις των κατοίκων .
Οι μετρήσεις του γενικού χημείου του κράτους έδειξαν ότι το πόσιμο νερό, στο σύνολο των πηγών της Κέρκυρας η είναι στα όρια η είναι ακατάλληλο για πόση.
Εκατοντάδες χιλιάδες μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού καταναλώνονται καθημερινά για να καταλήξουν στην χωματερή και να συνεχίζεται ο φαύλος κύκλος της παραφροσύνης της κοινωνίας της αγοράς.
Η δημιουργία ενός εργοστασίου ΧΥΤΥ όχι μόνον είναι απαραίτητη αλλά σε δύο χρόνια θα επιβάλλεται από σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Η δημιουργία ενός τέτοιου εργοστασίου διαχωρισμού προς ανακύκλωση και κομποστοποίηση των απορριμμάτων περιορίζει την μόλυνση του περιβάλλοντος σε σημαντικό βαθμό και η λειτουργία του σε πολλές μεγάλες πόλεις γίνεται ακόμα και στα προάστια τους .
Κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για το νησί μας όπου ήδη έχουν δημιουργηθεί σοβαρά προβλήματα και με την Κεντρική μας χωματερή με αποτέλεσμα να σωρεύονται τόνοι σκουπιδιών στους δρόμους της πόλης.
Να σκεφθεί κανείς ότι ο πληθυσμός του νησιού υπερδιπλασιάζεται κατά τους θερινούς μήνες. Έχουμε ,δηλαδή, πάνω από 250.000 κατοίκους.
Οι Δήμαρχοι του Νησιού (όλων των πολιτικών κομμάτων) μαζί με την Κυβέρνηση επιδιώκουν να απορροφήσουν τα κονδύλια για την δημιουργία ΧΥΤΑ ,που έχουν μείνει αδιάθετα ,αδιαφορώντας για το ότι οι αυτοί θα είναι παράνομοι σε δύο χρόνια και (εκτός των άλλων) θα πρέπει να πληρώνουμε πρόστιμα για την λειτουργία τους.
Έχουν φτάσει στο σημείο να δηλώνει ο Δήμαρχος των Κερκυραίων ότι δεν τον ενδιαφέρει αν θα δουλέψει η χωματερή, αρκεί να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί το έργο.
Πρόκειται για τυχοδιωκτική συμπεριφορά τέτοιου μεγέθους που σε αφήνει αμήχανο.
Ο αναγνώστης πρέπει να γνωρίζει ότι ο ΧΥΤΑ , που επιχειρούν να κατασκευάσουν στην Λευκίμμη, είναι ουσιαστικά μια χωματερή , όπως και η κεντρική , με αποτέλεσμα να μολύνεται ο υδροφόρος ορίζοντας να κινδυνεύει η υγεία των κατοίκων των γύρω περιοχών και να απαξιώνονται οι ιδιοκτησίες .
Να σκεφθεί κανείς ότι στην Νάπολη η λειτουργία της χωματερής είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν τα κρούσματα καρκίνου στα μικρά παιδιά κατά 30%.
Ειδικά στην Λευκίμμη η λειτουργία αυτής της χωματερής που ετοιμάζουν , γίνεται σε μια περιοχή πολύ μικρή σε έκταση όπου υπάρχουν δέκα χωριά , δύο ποτάμια , ένας σταθμός βιολογικού καθαρισμού, το Λιμάνι και η τουριστική ζώνη του Κάβου.
Υπολογίζεται ότι ,εάν λειτουργήσει η χωματερή, σε τρία-τέσσερα χρόνια η υποβάθμιση της περιοχής και η καταστροφή του περιβάλλοντος θα είναι τέτοια που θα είναι αδύνατον να ζήσει κάποιος εκεί.
Αυτός είναι ο λόγος που η εξέγερση της Λευκίμμης δεν κάμπτεται ύστερα από δέκα μήνες συγκρούσεων.
Πολεμάμε για να αποτρέψουμε (όσο είναι δυνατόν) την καταστροφή του τόπου μας και για να εγερθούν οι συνειδήσεις ενάντια στην κοινωνία της αγοράς, των κατασκευασμένων αναγκών, της εκμετάλλευσης ανθρώπων και περιβάλλοντος .
Ο αγώνας των Λευκιμμιωτών με την συμπαράσταση όλης της Κέρκυρας, έγινε προσπάθεια να συκοφαντηθεί και να παρουσιασθεί σαν ενέργεια ανόητων που δεν θέλουν τα σκουπίδια μπροστά στην πόρτα τους και θέλουν να τα αφήσουν στην πόρτα του διπλανού. Χρησιμοποίησαν όλες τις δυνατότητες που είχαν στα τοπικά και εθνικά ΜΜΕ . Δήμαρχοι , εργολάβοι, δημοσιογράφοι, βουλευτές , κυβέρνηση και όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα δούλεψαν και δουλεύουν μαζί.
Εάν κάποιος σας πει ότι εξαιρείται, μπορούμε να παρουσιάσουμε ντοκουμέντα.
Η αλήθεια για την εξέγερση της Λευκίμμης μπορεί πλέον να γίνει γνωστή μόνον με τα μέσα που διαθέτουμε .
Τους τελευταίους δέκα μήνες έγιναν δεκάδες συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής . Πολλές έγιναν κατά μέτωπο, με όσα μέσα υπήρχαν, απέναντι σε 11 πάνοπλές διμοιρίες των ΜΑΤ και που διαρκούσαν πολλές ώρες .
Χάσαμε μια γυναίκα. Δεκάδες απλοί πολίτες τραυματίστηκαν και κρατήθηκαν στην ασφάλεια. Άλλοι συναγωνιστές μας εγκατέλειπαν τα σπίτια τους για να αποφύγουν τις συλλήψεις. Μέχρι και τώρα έχουμε συναγωνιστές που ζουν σε συνθήκες παρανομίας.
Ο αγώνας των Λευκιμμιωτών, πλέον, έχει εξελιχθεί σε ένα αντάρτικο απέναντι στο κράτος της βίας και της καταστολής . Τα επεισόδια έχουν γίνει μια καθημερινή πραγματικότητα που είναι δύσκολο να περιγράψεις σε ένα άρθρο.
Τις προηγούμενες μέρες μια ομάδα γυναικών πήγε και έκλεισε τον δρόμο προς την υπό κατασκευή χωματερή. Τα ΜΑΤ έβαλαν μπροστά τις κλούβες και μαρσάριζαν μπροστά σε μερικές γυναίκες όπου καμιά δεν κουνήθηκε από την θέση της. Στη συνέχεια πήγαν και έσυραν μια γυναίκα και την οδήγησαν μέσα σε μια κλούβα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να εξοργισθεί ο κόσμος και να επακολουθήσουν συγκρούσεις με χημικά και δακρυγόνα από την μεριά των ΜΑΤ και με πετροπόλεμο και μολότοφ από την μεριά των κατοίκων, να καεί ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας και να κλείσει ο περιφερειακός για αρκετές ώρες.
Αργότερα η αστυνομία γύριζε στους δρόμους και έκοβε πρόστιμα σε όποιο αυτοκίνητο η μηχανάκι συναντούσε. Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και αναζητούσαν ανθρώπους για να κάνουν συλλήψεις .
Αυτή, η σχεδόν καθημερινή κατάσταση, όχι μόνον δεν έχει πτοήσει τους εξεγερμένους κατοίκους αλλά τους έχει ωθήσει να αναζητήσουν και να δημιουργήσουν καλύτερες μορφές οργάνωσης.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που είπαν ότι «αυτές οι μορφές πάλης δεν είναι εναρμονισμένες με το γενικότερο επίπεδο ανάπτυξης του λαϊκού κινήματος» αλλά εάν οδηγούν τον λαό στην πλήρη εξαθλίωση και στην καταστροφή του περιβάλλοντος τότε χρειάζεται να σταθή ο καθένας απέναντι στην πρόκληση με την αποφασιστικότητα που απαιτείται.
Σταμάτης Κυριάκης
Κέρκυρα 26 Νοεμβρίου 2008 Για την εφημερίδα «Υψηλή Τάση»
Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2008
Δημόσια συζήτηση στην Άρτα
Συνεχίζονται οι δράσεις για την προστασία της πλατείας Σκουφά στην Άρτα.
Παρά τα εξώδικα, τις εκφοβιστικές απειλές από έναν ελεεινό δήμαρχο(Πάνο Οικονομιδη) διοργανώνεται το Σάββατο δημόσια συζήτηση με κεντρικό θέμα την προστασία της Δημόσιας Γης από τα αρπακτικά του κεφαλαίου. Ζήτημα της συζήτησης θα είναι και οι ελευθερίες όλων που βρίσκονται στο στόχαστρο των ιδιωτών/επενδυτών και των ανθρώπων που τους στηρίζουν όπως του δημάρχου αρταίων Πάνου Οικονομίδη. Είναι αυτός που έστειλε εξώδικα σε Ραδιοσταθμό της πόλης ενώ έχει δώσει και εντολή στους υπαλλήλους του δήμου να κατεβάζουν κάθε πανο διαμαρτυρίας για την καταστροφή της πλατείας. Τελευταίο μεγάλο βήμα φασιστικής συμπεριφοράς ήταν να κατεβάσει πανό αλληλεγγύης στους φυλακισμένους αγωνιστές, μια ενέργεια που έχει ήδη σχολιαστή αρνητικά μίας και ένα μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας βλέπει θετικά τον αγώνα των φυλακισμένων.
Η συζήτηση που θα διεξαχθεί στο εργατικό κέντρο της πόλης συμπληρώνει τις επαναλαμβανόμενες δράσεις που έχουν ξεκινήσει από τις 12 Οκτωβρίου οπότε και άρχισαν να εκδηλώνονται οι αντιδράσεις για την κατασκευή της πλατείας Σκουφά.
Η ανοιχτή συνέλευση είναι ένας ανοιχτός αντί-ιεραρχικός πολιτικός χώρος που θέτει ζητήματα σε σχέση με την εργασία(απεργίες κλπ) με τους δημόσιους χώρους και γενικά με τους αγώνες εναντία στην εκμετάλλευση από κάθε εξουσία και μηχανισμό του κεφαλαίου.Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2008
Ραούλ Βανεγκέμ: Σχέδια Πτήσης Για την Απελευθέρωση της Γης (2005)
Raoul Vaneigem
Σχέδια Πτήσης
Για την Απελευθέρωση της Γης από τις Ουράνιες Ψευδαισθήσεις και την Τυραννία τους
(2005)
Εισαγωγική Σημείωση της Μετάφρασης
Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τον Ραούλ Βανεγκέμ το 2005 ως καινούριος πρόλογος στο βιβλίο του Le Mouvement du Libre-Esprit. Généralités et témoignages sur les affleurements de la vie à la surface du Moyen Âge, de la Renaissance et, incidemment, de notre époque (Το Κίνημα του Ελεύθερου Πνεύματος. Γενικές Παρατηρήσεις και Μαρτυρίες σχετικά με τις εκδηλώσεις της ζωής κατά το Μεσαίωνα, την Αναγέννηση και, παρεμπιπτόντως, την εποχή μας), το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1986. Η πιο πρόσφατη έκδοση τυπώθηκε το 2005 (L'or des fous editeur, Paris). Ο καινούριος πρόλογος μεταφράστηκε από τα γαλλικά στα αγγλικά από τον Bill Brown (Not Nored!) το Σεπτέμβρη του 2006. Η ελληνική μετάφραση έγινε από τα αγγλικά, λαμβάνοντας υπόψη και το πρωτότυπο γαλλικό κείμενο. Διατηρήθηκαν οι σημειώσεις του Brown, και προστέθηκαν μερικές επιπλέον.
Πριονιστήριο το Χρυσό Χέρι
Ιούνιος 2007
Raoul Vaneigem
Σχέδια Πτήσης
Για την Απελευθέρωση της Γης από τις Ουράνιες Ψευδαισθήσεις και την Τυραννία τους
Η αγροτική επανάσταση, εγκαινιάζοντας πριν από σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια ένα σύστημα εκμετάλλευσης της γήινης και της ανθρώπινης φύσης, γέννησε μια οικονομία της αγοράς της οποίας η εξέλιξη και οι μορφές, παρά τη μεγάλη τους ποικιλία, χαρακτηρίζονται από τη διατήρηση ορισμένων χαρακτηριστικών που κυριαρχούν παντού: κοινωνική ανισότητα, στερητική ιδιοποίηση, λατρεία του χρήματος και του κέρδους, εργασία και διαχωρισμός που εισήχθηκε στο σώμα ανάμεσα στις παρορμήσεις της ζωής και στο πνεύμα που τις δαμάζει και τις καταπιέζει, όπως ακριβώς δαμάζει και καταπιέζει τα φυσικά στοιχεία.
Η σχέση που εγκαθιδρύθηκε στην τροφοσυλλεκτική οικονομία (η οποία είναι προγενέστερη της εμφάνισης της εντατικής γεωργίας) μέσω της ώσμωσης ανάμεσα στο ανθρώπινο είδος και το ορυκτό, φυτικό και ζωικό βασίλειο παραχώρησε τη θέση της στην αλλοτριωμένη μορφή της, τη θρησκεία, η οποία αξιώνει την καθυπόταξη της γης σε μια ουράνια αυτοκρατορία που βρίθει από φανταστικά πλάσματα που αποκαλούνται Θεοί, Θεότητες, Πνεύματα.
Οι δεσμοί, συνυφασμένοι με τη στοργή και την κατανόηση (που απορρέουν από αυτούς), έχουν μετατραπεί σε αλυσίδες μιας κηδεμονικής τυραννίας που κατεβαίνει αγριεμένη από τα ομιχλώδη ύψη όπου ξεκινά η κενότητα του επέκεινα-της-ύπαρξης.
Οι θεσμικές θρησκείες γεννήθηκαν από το φόβο και το μίσος απέναντι στη φύση. Όλες αντανακλούν την εχθρότητα που γεννήθηκε – σε διάστημα δύο χιλιάδων χρόνων – από τη διαρπαγή και χρήση των αγαθών που παρείχε αφειδώς η φύση για επικερδείς σκοπούς. Ιδιαίτερα εκεί όπου τα φυσικά στοιχεία εξυμνούνται στο όνομα της γονιμότητας, η λατρεία τους μαρτυρά βαρβαρικές τελετές, ολοκαυτώματα, αιματηρές θυσίες, αγριότητες τις οποίες μπορούν να φανταστούν μόνο άνθρωποι που καταπιέζουν τις παρορμήσεις της ζωής και επιβεβαιώνει, μέσω των ποιμαντορικών εγκυκλίων του πνεύματος, το κτηνώδες αρπακτικό ένστικτο που χαρακτηρίζει ακριβώς τον άνθρωπο, προκειμένου όχι να το υπερβεί αλλά να το παρακάμψει.
H ανθρώπινη κατάσταση συνίσταται στον έλεγχο της χαοτικής εξάπλωσης της ζωής, παρεμβαίνοντας με τέτοιο τρόπο ώστε η δημιουργική πληθωρικότητα να πολλαπλασιάζεται χωρίς να αυτοκαταστρέφεται διαμέσου της υπεραφθονίας, και εμποδίζοντας την αντιστροφή της ζωτικής ακτινοβολίας σε ακτινοβολία θανάτου, όπως η ανάγκη για αγάπη που δεν ικανοποιείται μετασχηματίζεται σε εχθρότητα.
Επίσης, θα ηταν καλό το εξής: η διατήρηση, μεταξύ των άγριων ζώων, μιας ισορροπίας ανάμεσα στα θηράματα και τα αρπακτικά· η αποτροπή της αποσύνθεσης των δέντρων εξαιτίας του υπερβολικού αριθμού τους και [η αποτροπή] της καύσης των θαμνότοπων, μέσω της αραίωσης των δασών· η γέννηση παιδιών που θα είναι επιθυμητά, αγαπητά, θα μεγαλώνουν με χάδια και θα εκπαιδεύονται στην αγάπη για τη ζωή, και η αποθάρρυνση της αύξησης του ρυθμού των γεννήσεων που θα τα καταδίκαζε στη φτώχεια, στις ασθένειες, στην πλήξη, στην εργασία, στον πόνο και τη βία.
Χωρίς καμία εξαίρεση, όλες οι θρησκείες καταπιέζουν το σώμα στο όνομα του πνεύματος, περιφρονούν τη γη στο όνομα των ουρανών, πολλαπλασιάζουν το μίσος και τη σκληρότητα στο όνομα της αγάπης. Οι ιδεολογίες δεν ενεργούν με διαφορετικό τρόπο, υπό το πρόσχημα της εξασφάλισης της κοινωνικής τάξης και της δημόσιας ευημερίας. Καθώς δείχνουν αυτοσυγκράτηση και δεν αντιπαραθέτουν τη μη θρησκευτική φύση της εξουσίας στην εξουσία των θρησκειών, αντιμάχονται το ιερό ψέμα με ένα εγκόσμιο.
Οι παπάδες αντλούν την ηγεμονία τους από το κοινωνικό χάος και την αθλιότητα. Χρειάζονται αυτόν τον εσμό όπου η επιβίωση εξαπλώνεται σε βάρος της αληθινής ζωής, προκειμένου να διαιωνίζουν για λογαριασμό τους το προνόμιο να εργάζονται, σύμφωνα με μια υποτιθέμενη ουράνια εντολή, για την αποψίλωση της ανθρώπινης αφθονίας. Τιμωρούν, θυσιάζουν, αποκλείουν όσους πλεονάζουν· νομιμοποιούν τα λουτρά αίματος στο όνομα του Παντοδύναμου. Εκθειάζουν την υγεία της πατριάς, της φυλής, της κοινότητας, του είδους χρησιμοποιώντας ως μέτρο αυτής της υγείας την κυριαρχία του θανάτου. Ανοίγουν την αόρατη πόρτα των δογματικών βεβαιοτήτων τους σχετικά με το επέκεινα και μια μυθική ζωή, της οποίας ο πλούτος αντισταθμίζει τα ελαττώματα αυτού-που-υπάρχει-εδώ-κάτω.
Το άτομο θυσιάζεται στην αγέλη. Κάτω από την πίεση των τελετουργικών της κατήχησης, η χαρά της ζωής συμπιέζεται, τσαλαπατείται, συντρίβεται, επικαλύπτεται, γίνεται αντικείμενο κατεργασίας μέχρι θανάτου, και απομένει το πτώμα της από το οποίο αργοσταλάζει η πίστη. Μια πίστη που εκθειάζει την υγεία με τίμημα μια ακρωτηριασμένη, δολοφονημένη ζωή. Πώς μπορεί κανείς να εκπλήσσεται;
Η αρχή της μοιρολατρίας, σύμφωνα με την οποία ο θάνατος καταλαμβάνει τη ζωή σε κάθε στιγμή, υποδεικνύει το μηχανισμό της αυτο-ρύθμισης στον οποίο προσφεύγει αυθόρμητα το πολλαπλασιαζόμενο χάος. Ο σκοταδισμός, η ευφυία που αναστέλλεται, και το credo quia absurdum([i]), αποκρύπτοντας τη δημιουργική δύναμη του ανθρώπου, έχουν αναστείλει επί χιλιετίες τη μοναδική μας δυνατότητα να αποκτήσουμε πρόσβαση στη ζωή και να την αναπαράγουμε.
Η υποτιθέμενη επιστροφή των θρησκειών εκφράζει απλώς τις παλινδρομήσεις στις οποίες εκδηλώνεται το παρελθόν μέσω μιας πλασματικής, περαστικής αναβίωσης. Πρόκειται απλώς για τη θεαματική, παροδική επιστράτευση αρχαϊσμών. Καθώς προσαρμόζει τις τροπικότητες των πεποιθήσεών μας και τους παραδοσιακούς τρόπους σκέψης προς όφελος βραχυπρόθεσμων υπολογισμών, η πλανητική εμπορευματοκρατία έχει καταστήσει τις διάφορες θρησκείες και τις πολιτικές ιδεολογίες απλά βραχυπρόθεσμα στοιχεία στη σκακιέρα των αναγκών της. Τα επαναφέρει και τα ξεφορτώνεται ανάλογα με εκείνο που η αγορά κρίνει αναγκαίο ή περιττό.
Η απεχθής αρχή «Όλα επιτρέπονται υπό τον όρο ότι αποδίδουν [κέρδη]» έχει προκαλέσει ναυτία στις πλέον διαφορετικές κοινωνίες και καθιστά το μηδενισμό φιλοσοφία της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Ο καταναλωτισμός έχει καταβροχθίσει το Χριστιανισμό. Μετά τον Ιησού, τον Ιεχωβά, τον [Sun Young] Moon και τον Δαλάι Λάμα, ο Μωάμεθ θα εισαχθεί επίσης από τα Mac Donald σαν μπιζουδάκι που θα προσφέρεται για δώρο. Θα αγαλλιάσει κανείς αν η λατρεία του χρήματος απογυμνώσει όλες τις υπόλοιπες.
Το θρησκευτικό πνεύμα παραμένει, όπως το στάσιμο νερό ενός παλιού έλους· οι εκκλησιαστικοί θεσμοί δεν αποτελούν πια το περιτύλιγμα του εμπορικού προϊόντος. Ο οικουμενισμός των εμπορικών διαπραγματευτών αναμειγνύει στον ίδιο κουβά τον Καθολικισμό του Βατικανού, τον Καλβινισμό της Γουώλ Στρητ, τις μαφίες που ενεργούν κάτω από τις σημαίες του Σουνιτισμού, του Σιιτισμού, του Ουαχαμπιτισμού και του Σιωνισμού. Ο Θεός της χρηματικής ανταλλαγής χρησιμεύει ώστε να συμπεριλάβει όλες αυτές τις παρωχημένες πεποιθήσεις και τις φαντασμαγορίες κατά τρόπο αντίστοιχο με εκείνον του Ιερώνυμου Μπος, για τον οποίο ξεχάστηκε πολύ γρήγορα ότι [οι φαντασμαγορίες του] συνέβαλαν, σε ένα όχι μακρινό παρελθόν, στην ιδιόμορφη μόδα των αιρέσεων ([ii]). Είναι στη λογική της αγοράς να αφομοιώνει, προς όφελός της, την απώλεια της ψυχής που προκαλεί. Από αυτή την άποψη, κάθε μέθοδος αξίζει όσο και οι άλλες.
Σε όλες τις περιοχές που εκφυλίζει, το κεφάλαιο διεξάγει έναν πραγματικό ψυχρό πόλεμο ενάντια στο σύνολο του πληθυσμού. Παρωδεί την παλιά αναμέτρηση που έφερνε αντιμέτωπες την Ανατολή με τη Δύση, την αυτοκρατορία της Μόσχας με την Αμερικανική αυτοκρατορία. Σήμερα, πρόκειται για ένα πόλεμο σε πλανητικό επίπεδο, έναν πόλεμο συμμοριών και φυλών που διευθύνεται από τις αγορές και περιλαμβάνει τους εξοπλισμούς και το πετρέλαιο, τις ναρκο-φαρμακοβιομηχανίες, καθετοποιημένες αγροτικές επιχειρήσεις, εταιρείες βιοτεχνολογίας και πληροφορικής, χρηματοοικονομικούς ομίλους, παρασιτικές υπηρεσίες, το trafficking ανθρώπων και ζώων, τη λεηλασία των δασών.
Στο εξής, η μόνη πραγματική και αποτελεσματική Διεθνής είναι εκείνη των ζωντανών νεκρών, οι οποίοι αποσκοπούν να μετατρέψουν τη Γη σε νεκροταφείο. Είναι αλήθεια ότι το εργατικό κίνημα είχε ήδη εγκαταλείψει το διεθνισμό στους Σταλινικούς της παλιάς Σοβιετικής αυτοκρατορίας και στους οπαδούς της, στον κάθε Μάο, Πολ Ποτ, Τσαουσέσκου, Κάστρο και στους άλλους δικτάτορες (caudillos)([iii]). Το αντανακλαστικό της εθελοντικής υποταγής, που εξασφαλίστηκε με τόσο ζήλο από το ρόπαλο της πληροφόρησης και της εκπαίδευσης: Πώς θα μπορούσε να μην παρέχει ένα αυξανόμενο κοινό στις προωθητικές μεθόδους της μοιρολατρίας, είτε αυτές είναι θρησκευτικές είτε μη-θρησκευτικές; (Εκείνοι που, κάτω από αυτές τις περιστάσεις, σαρκάζουν την παραίτηση του Μουσουλμανικού κόσμου, θα ήταν καλύτερα να αναρωτηθούν οι ίδιοι σχετικά με τις αυταπάτες τους.)
Οι θρησκείες – όλες απειλητικές και, ταυτόχρονα, άξιες χλευασμού –, οι οποίες προήλθαν αρχικά από το οικονομικό σύστημα που τις ανασύρει σήμερα καθώς φτάνει στο απόγειό του και στο σημείο της κατάρρευσής του, αντανακλούν το εικονικό χρήμα που, από τα ύψη του παραλόγου και του αφηρημένου, από τους χρηματιστηριακούς δείκτες, καταστρέφει τη μεταλλουργία, τις υφαντουργίες, τη φυσική γεωργία, τη σωματική και πνευματική υγεία, την εκπαίδευση, τις δημόσιες υπηρεσίες και την ίδια την ύπαρξη εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ένα αποκαλυπτικό πνεύμα, που χαρακτηρίζεται λιγότερο από το φόβο και περισσότερο από τον κυνισμό, απορρέει από την κερδοσκοπική χρηματιστηριακή φούσκα, η οποία διογκώνεται χωρίς σταματημό και της οποίας το σκάσιμο προβλέπουν οι οικονομολόγοι.
Καθώς αναπαράγει το παλιό σχήμα του τέλους του κόσμου – που στο παρελθόν είχε συνδεθεί συχνά με εξισωτικά αιτήματα – το πρόγραμμα της καταστροφής του πλανήτη και της επίγειας ζωής σήμερα ταυτίζεται αναίσχυντα με την υγεία του επιχειρηματικού κόσμου. Πώς θα μπορούσε αυτή η κατ’εξοχήν θρησκευτική θεώρηση να μην αναλάβει κυρίαρχο ρόλο στο θέαμα; Το μόνο πράγμα που εγείρει σήμερα μια ευτελή και νοσηρή γοητεία είναι η θεατρική παραγωγή – που ρυθμίζεται σύμφωνα με ένα Μανιχαϊσμό ποικίλων λειτουργιών – καλών και κακών εξολοθρευτών αγγέλων, των οποίων οι εναλλάξιμες πολιτοφυλακές επιστρατεύουν αδιάφορα εκείνους που αλλοιώνουν το κλίμα, που δηλητηριάζουν την τροφή, που παράγουν μόλυνση κάθε είδους, τους υποκινητές του πολέμου και της φτώχειας, δολοφόνους, σφαγείς, και τρομοκράτες που κραδαίνουν (ή όχι) τη σημαία ενός Σκοπού.
Υπάρχει κάτι που δεν εμφανίζεται στο οικουμενικό θέαμα και στα σενάριά του, που περιλαμβάνουν το θάνατο σε ζωντανή μετάδοση και στα παρασκήνια: Πρόκειται για την απλή αλήθεια ότι, για εκατομμύρια ανθρώπινα όντα, η ζωή υπάρχει και αξίζει να συνεχίσει να υπάρχει.
Οι πατριαρχικές κοινωνίες περιφρονούσαν πάντοτε την αναζήτηση της επίγειας ευτυχίας. Τώρα που οι θεμελιώδεις αξίες της αγελαίας κοινωνίας διαλύονται στα απόνερα των εγωτιστικών υπολογισμών, κάθε άνθρωπος βρίσκεται μόνος προκειμένου να χαράξει τον δικό του δρόμο, μόνος για να περιπλανηθεί ελλείψει αναφορών, με την αγωνία της απώλειας του εαυτού, μόνος για να στηριχθεί στον εαυτό του, να ανακαλύψει τις προσωπικές του επινοητικές δυνατότητες, τις δημιουργικές του ικανότητες, τις αληθινές του επιθυμίες, και να αποφασίσει να ικανοποιήσει αυτές τις επιθυμίες.
Είναι εδώ, στο ίδιο σημείο όπου, εν μέσω αυτής της πλανητικής κρίσης, ξεκινά μια μετάλλαξη – είναι εδώ όπου η ενδεχόμενη γέννηση ενός νέου κόσμου μπορεί να φέρει πίσω από το παρελθόν τις μορφές εκείνες που αντιστάθηκαν στο σκοταδισμό, που εναντιώθηκαν αποφασιστικά στην καταπίεση, που εξύμνησαν τη χειραφέτηση των ανδρών και των γυναικών, που προεικόνισαν με τον παράτολμο νεωτερισμό τους τις συμπεριφορές που περιέχουν στοιχεία της ριζοσπαστικότητας που αναδύεται σήμερα: Η Αδελαϊδα της Καμπραί, η Μαργαρίτα Πορέτ της Βαλενσιέν, ο Ουίλιαμ Κορνέλιους της Αντβέρπ, η Heilwige Bloemardine των Βρυξελλών, ο Ντολτσίνο και η Μαργαρίτα της Νοβάρα, ο Τόμας Σκότο της Λισαβώνας, η Φραντσίσκα Χερνάντεζ της Σαλαμάνκα, o Χέρμαν του Rijwijk, ο Eloi Pruystinck της Αντβέρπ...([iv])
Μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι, από το Μεσαίωνα μέχρι την Αναγέννηση, πολλές γυναίκες αντιτάχθηκαν στη θρησκευτική καταπίεση στο όνομα της αγάπης, της ελευθερίας της επιθυμίας και της γενναιοδωρίας της ζωής. Η χειραφέτηση των γυναικών συμβαδίζει με την παρακμή της πατριαρχίας, της οποίας η μοίρα συνδέεται με το σύστημα εκμετάλλευσης της φύσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι γυναίκες αποτελούν σήμερα την κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης συνείδησης.
Είναι, άραγε, απαραίτητο να θυμηθεί κανείς ότι οι γυναίκες της Σικελίας ήταν οι πρώτες που αντιτάχθηκαν με επιτυχία στη Μαφία; Ότι το θάρρος των Αράβων, των Ιρανών και των Αφγανών γυναικών υπερισχύει του δεσποτισμού που εξασκούν οι άνδρες σε βάρος τους προκειμένου να ξεχάσουν ότι και οι ίδιοι ποδοπατώνται από μια παρόμοια καταπίεση;
Όλες οι θρησκείες πρεσβεύουν το φόβο και την περιφρόνηση της φύσης. Αλλά η πατριαρχική παράδοση, έχοντας πείσει τις γυναίκες να θεωρούν δεδομένη αυτή την υποταγή (από την οποία επωφελείται ο άνδρας στην εμμονή του να μην απατηθεί), κλονίζεται και παραπαίει. Ο φόβος του αρσενικού ότι θα εκθρονιστεί δεν είναι καθόλου ξένος στους σπασμούς λύσσας των μη-θρησκευτικών λαϊκίστικων κινημάτων, σε σχέση με τα οποία οι θρησκευτικοί εξτρεμισμοί είναι απλώς οι θρησκευτικές τους εκδοχές.
Αυτό το συνηθισμένο αντριλίκι, το οποίο αμφισβητείται και απειλείται παντού, βρίσκει καταφύγιο στα κάστρα του φονταμενταλισμού, του εθνικισμού, και του εθνολογικού φυλετισμού: μήπως αυτό δεν εξηγεί γιατί η θέληση να ξεριζώσουμε την αναβίωση του θρησκευτικού και ιδεολογικού ολοκληρωτισμού έχει σαν συνέπεια τη νωθρή αγανάκτηση των κλαψουριάρικων κηρυγμάτων του ανθρωπισμού;
Όλες οι θρησκείες είναι φονταμενταλιστικές από τη στιγμή που κατέχουν εξουσία. Αν, όπως αναφέρει ο Χόλμπαχ([v]), «οι παπάδες της ενορίας, οι ιεροκήρυκες, οι ραββίνοι, οι ιμάμηδες κ.λ.π απολαμβάνουν το αλάθητο κάθε φορά που υπάρχει ο κίνδυνος να διαψευστούν», τότε δε θα πρέπει να ξεχνάει κανείς πώς τα καταφέρνουν άριστα να δείχνονται μειλίχιοι, κολακευτικοί και συμφιλιωτικοί σε καιρούς κατά τους οποίους τους έχει αφαιρεθεί η άνεση να καταπιέζουν.
Παραδώστε το Κράτος στο Ισλάμ, και θα πάρετε τους Ταλιμπάν και τη Σαρία· ανεχθείτε τον Παπικό ολοκληρωτισμό, και η Ιερά Εξέταση θα ξαναγεννηθεί, μαζί με το έγκλημα της βλασφημείας και την προπαγάνδα του γεννητισμού (natalism)([vi]), που είναι ο προμηθευτής των σφαγών. Υπομείνετε τους Ραββίνους, και δε θα πρέπει να νιώσετε έκπληκτοι όταν το παλιό ανάθεμα της Εβραϊκής θρησκείας εναντίον των μη Ιουδαίων (goyim) αναδυθεί εκ νέου: «Να σαπίσουν τα κόκαλά τους!»
Είναι καιρός να το φωνάξουμε ξανά, με δύναμη: τίποτα δεν εμποδίζει κάποιον να εξασκεί μια θρησκεία, να ασπάζεται μια πεποίθηση, να υπερασπίζεται μια ιδεολογία, αλλά κανείς δε θα πρέπει να την επιβάλλει στους άλλους ή – κάτι που είναι ακόμα πιο απαράδεκτo – να κάνει κατήχηση στα παιδιά. Όλες οι πεποιθήσεις μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα, ακόμα και οι πιο παρεκκλίνουσες, οι πιο ανόητες, οι πιο αποκρουστικές, οι πιο επαίσχυντες, υπό τη σαφή προϋπόθεση ότι, διατηρώντας το χαρακτήρα προσωπικών απόψεων, δεν μπορούν να υποχρεώσουν κανένα να τις δεχτεί ενάντια στη θέλησή του.
Τίποτα δεν είναι ιερό. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ασκεί κριτική, να σατιρίζει, να γελοιοποιεί όλες τις πεποιθήσεις, όλες τις θρησκείες, όλες τις ιδεολογίες, όλα τα εννοιολογικά συστήματα, όλες τις σχολές σκέψης. Καθένας έχει το δικαίωμα να χλευάζει όλους τους θεούς, τους μεσσίες, τους προφήτες, τους πάπες, τους παπάδες, τους ραββίνους, τους ιμάμηδες, τους βόνζους ([vii]), τους πάστορες, τους γκουρού – όπως και τους αρχηγούς των κρατών, τους βασιλιάδες και τους δικτάτορες κάθε είδους.
Αλλά μια ελευθερία αυτοαναιρείται από τη στιγμή που δεν απορρέει από μια θέληση για πλήρη ζωή. Το θρησκευτικό πνεύμα αναβιώνει εκεί όπου διαωνίζεται η θυσία, η παραίτηση, η ενοχή, το μίσος για τον εαυτό, ο φόβος της ευχαρίστησης, της αμαρτίας, της εκπλήρωσης, η αλλοίωση της φύσης και η αδυναμία να γίνουμε πραγματικά ανθρώπινοι.
Εκείνοι που επιχείρησαν να καταστρέψουν τη θρησκεία μέσω της καταστολής της δεν πετύχαιναν, πάντοτε, παρά μόνο την αναβίωσή της, διότι το πνεύμα της καταπίεσης είναι κατ’ εξοχήν εκείνο που αναγεννάται από τις στάχτες του. [Η θρησκεία] Τρέφεται από τα πτώματα, και έχει γι’ αυτήν ελάχιστη σημασία το γεγονός ότι οι ζωντανοί και οι νεκροί, αναμιγμένοι στους μαζικούς τάφους της, είναι αδιαφοροποίητα είτε μάρτυρες της πίστης της είτε θύματα της μισαλλοδοξίας της. Ο θρησκευτικός ιός θα επανεμφανίζεται όσο υπάρχουν άνθρωποι που στενάζουν και επιδεικνύουν – σαν να ήταν τίτλος ευγενείας – τη φτώχεια τους, τη νοσηρή τους κατάσταση, την εξάρτησή τους, ή μάλλον μια εξέγερση την οποία αφιερώνουν στην αποτυχία.
Ο Θεός και οι αβατάρ ενσαρκώσεις του([viii]) δεν είναι παρά φαντασιώσεις ενός ακρωτηριασμένου σώματος. Η μόνη εγγύηση για τον τερματισμό της ουράνιας αυτοκρατορίας και της τυραννίας των νεκρών ιδεών είναι η ανανέωση των δεσμών ανάμεσα στις παρορμήσεις του σώματος και την ευαίσθητη ευφυία που τις εκλεπτύνει. Πρέπει να επανεδραιώσουμε την επικοινωνία ανάμεσα στη συνείδηση και τη μοναδική [πραγματική] ριζοσπαστικότητα: τον πόθο του μέγιστου αριθμού ανθρώπων για ευτυχία, ευχαρίστηση και δημιουργικότητα.
Μονάχα η επινόηση μιας επίγειας ζωής περιβεβλημένης από τον πλούτο των επιθυμιών μας θα πραγματοποιήσει την υπέρβαση της θρησκείας και της φιλοσοφίας, του εξυπηρετικού της αφέντη.
1η Γενάρη 2005([ix])
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
([ii]) Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus Bosch, 1450-1516): Ολλανδός ζωγράφος της εποχής του Μεσαίωνα. Στα έργα του παριστάνονται συχνά συμβολικές μορφές, δαίμονες και τρομακτικά πλάσματα με τα οποία ο Μπος προσπαθούσε να αναδείξει τη μοχθηρία του ανθρώπου. Ένα από τα διασημότερα έργα του είναι Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων: πρόκειται για ένα τρίπτυχο, στο αριστερό φύλλο του οποίου απεικονίζεται ο Αδάμ και η Εύα στον παράδεισο, στο μεσαίο κυριαρχούν οι σαρκικές απολαύσεις και στο δεξί φύλλο παριστάνεται η κόλαση με ένα πλήθος φανταστικές, τρομακτικές τιμωρίες της ανθρώπινης αμαρτίας [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].
([iv]) Η καλόγρια Αδελαϊδα (Aleydis of Cambrai) κάηκε στην πυρά το 1236 στην Καμπραί ύστερα από καταδικαστική απόφαση της Ιεράς Εξέτασης, εξαιτίας της προσχώρησής της στην Αμωριανή (Amaurian ή Amalrician) αίρεση. H Αμωριανή ή Αμαλρισιανή φιλοσοφία (που πήρε το όνομά της από τον θεολόγο Amalric ή Amaury), η οποία βασιζόταν σε μια «πανθεϊστική» ερμηνεία του Αριστοτέλη, γνώρισε σκληρή καταστολη από την παπική εκκλησία, που έφτασε μέχρι την απαγόρευση της ανάγνωσης των γραπτών του Αριστοτέλη το 1215. Οι Αμαλρισιανοί πίστευαν ότι κάθε άνθρωπος αποτελούσε ενσάρκωση του Αγίου Πνεύματος. Στην αίρεση είχε προσχωρήσει μεγάλος αριθμός γυναικών (“Βεγόνες”). Παρά την καταστολή, το κίνημα των Αμαλρισιανών κατόρθωσε να επιβιώσει και, αργότερα, μετεξελίχθηκε στην Αδελφότητα του Ελεύθερου Πνεύματος.
Η Μαργαρίτα Πορέτ υπήρξε συγγραφέας του βιβλίου Ο Καθρέφτης των Απλών Ψυχών, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της αίρεσης του Ελεύθερου Πνεύματος. Η Πορέτ κήρυττε την ένωση με το Θεό διαμέσου της αγάπης: «Ας αγαπήσουμε ο ένας τον άλλον, γιατί η αγάπη προέρχεται από το Θεό. Και καθένας που αγαπά, γνωρίζει το Θεό, γιατί ο Θεός είναι αγάπη...» (Marguerite Porete, The Mirror of Simple Souls). Τα γραπτά της Πορέτ κάηκαν δημοσίως από τον επίσκοπο της Καμπραί. Η ίδια η Πορέτ κάηκε στην πυρά την 1η Ιουνίου 1310 στο Παρίσι ως αιρετική καθ’ υποτροπή διότι, κατά τη διάρκεια της δίκης της, αρνήθηκε να αποκηρύξει τις ιδέες της, να αποσύρει το βιβλίο της και να συνεργαστεί με τις αρχές, ενώ αρνήθηκε επίσης να ορκιστεί ενώπιον του Ιεροεξεταστή.
Η Ηeilwige Βloemart (1270-1335), περισσότερο γνωστή ως Bloemardinne (Μπλομαρντίνη), είχε επίσης προσχωρήσει στην κίνηση του Ελεύθερου Πνεύματος. Ωστόσο, ήταν τόσο αγαπητή στην περιοχή των Βρυξελλών (όπου ο τοπικός πληθυσμός την θεωρούσε αγία) ώστε η Ιερά Εξέταση δεν τόλμησε να κινηθεί εναντίον της. Άγαλμά της υπάρχει σήμερα στην πόλη των Βρυξελλών.
Ο Ουίλιαμ Κορνέλιους (William Cornelius) ήταν κληρικός στην περιοχή της Αντβέρπ. Κήρυττε την εθελούσια φτώχεια (η οποία θα οδηγούσε στην κάθαρση από κάθε αμαρτία) και υποστήριζε ότι είναι επιτρεπτό να κλέβει κανείς από τους πλούσιους και να δίνει στους φτωχούς. Οι απόψεις που διέδιδε ο Κορνέλιους προκάλεσαν τη σύγκρουση ανάμεσα στον φτωχό πληθυσμό της Αντβέρπ και τους επισκόπους της Καμπραί. Ακολούθησε κύμα καταστολής. Ο Κορνέλιους πέθανε από φυσικό θάνατο το 1253. Το 1257, το σώμα του εκτάφηκε και κάηκε από τον επίσκοπο που τον διαδέχθηκε.
Ο Ιταλός ιεροκήρυκας Ντολτσίνο (Fra Dolcino, 1250-1307) κάηκε επίσης στην πυρά ως αιρετικός. Υπήρξε ηγέτης του Αποστολικού (και αργότερα του Ντολτσινιανού) κινήματος. Κήρυττε την εναντίωση στην εκκλησιαστική ιεραρχία και την επιστροφή της εκκλησίας στα ιδεώδη της ταπεινότητας και της φτώχειας, την εναντίωση στο φεουδαρχικό σύστημα, την απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε περιορισμό και από κάθε εδραιωμένη εξουσία και την οργάνωση μιας κοινωνίας ισότητας, αλληλοβοήθειας, αλληλοσεβασμού, κοινοκτημοσύνης και ισότητας ανάμεσα στα φύλα. Το 1304 ο Ντολτσίνο και η πλούσια φίλη του Μαργαρίτα μαζί με 4000 ανθρώπους ξεκίνησαν ανταρτοπόλεμο και κέρδισαν σημαντικές νίκες στη Μπολόνια, στη Μόντενα και στη Βόρεια Ιταλία. Εγκαταστάθηκε στη Νοβάρα, όπου ο τοπικός αγροτικός πληθυσμός ενώθηκε μαζί του, ξεκινώντας μια πραγματική αγροτική επανάσταση. Το 1305, η δύσβατη περιοχή Parete Calvo στις Άλπεις οχυρώθηκε και οργανώθηκε ως κομμούνα, όπου ζούσαν περίπου 1400 άνθρωποι (μεταξύ των οποίων ο Ντολτσίνο και η Μαργαρίτα). H ιδιοκτησία καταργήθηκε, τα αγαθά κολλεκτιβοποιήθηκαν και ο γάμος – που υποβίβαζε τις γυναίκες σε αντικείμενα ιδιοποίησης – αντικαταστάθηκε από την «ένωση σύμφωνα με την καρδιά». Η κομμούνα πολιορκήθηκε από τις σταυροφορικές δυνάμεις του Πάπα Κλεμέντιου του 5ου. Μετά από μια σειρά μαχών, η οριστική ήττα των δυνάμεων του Ντολτσίνο ήρθε το Μάρτη του 1307. Ο ίδιος ο Ντολτσίνο και η Μαργαρίτα σύρθηκαν στους δρόμους της Verseil και τεμαχίστηκαν ζωντανοί προτού οδηγηθούν στην πυρά.
Ο Τόμας Σκότο (Thomas Scoto) ήταν στην αρχή Δομινικανός και κατόπιν Φραγκισκανός. Δίδασκε στη σχολή Decretales της Λισαβώνας το πρώτο μισό του 14ου αιώνα. Μετά από διαφωνία που είχε μαζί του, ο Ιεροεξεταστής Alvaro Pelayo τον έκλεισε στη φυλακή και στη συνέχεια, κατά πάσα πιθανότητα, τον έκαψε στην πυρά. Ο Σκότο πρέσβευε αθεϊστικές αντιλήψεις (σε αντίθεση με τη διαδεδομένη άποψη ότι ο αθεϊσμός απουσίαζε από το Μεσαίωνα), καθώς υποστήριζε ότι ο κόσμος είναι αιώνιος και αδημιούργητος. Ο Σκότο απέρριπτε τις Γραφές, την παρθενία της Μαρίας, τα θαύματα του Χριστού και τη θεία του φύση, καθώς και την εξουσία της Εκκλησίας. Αντίστοιχα, ο Χέρμαν (Hermann) του Rijwijk (σημερινό προάστιο της Χάγης στην Ολλανδία) κάηκε στην πυρά το 1512 ως καθ’ υποτροπή αιρετικός, αφού πρώτα είχε αποδράσει από τη φυλακή στην οποία βρισκόταν μετά την καταδίκη του το 1502. Στα έργα του, ο Χέρμαν υποστήριζε ότι ο κόσμος υπήρχε αιώνια και ότι οι αρχές του δε βρίσκονταν στη δημιουργία, «η οποία ήταν μια εφεύρεση του ηλίθιου Μωυσή». Επίσης, κατήγγελλε τις «γελοιότητες των Γραφών». Όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ιεροεξεταστή, ο Χέρμαν ανέφερε μετά την ανάγνωση του κατηγορητηρίου: «Γεννήθηκα χριστιανός, αλλά δεν είμαι [πια] χριστιανός γιατί οι χριστιανοί είναι εντελώς ηλίθιοι».
Στην Ισπανία, το κίνημα του Ελεύθερου Πνεύματος ενσαρκώθηκε στην αίρεση των allumbrados (προάγγελος των Illuminati), η οποία γνώρισε σκληρή καταστολή από την ισπανική Ιερά Εξέταση κατά τον 15ο-16ο αιώνα. Ο όρος allumbrado (φωτισμένος) εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην περίπτωση ενός Φραγκισκανού ο οποίος χαρακτηρίστηκε «φωτισμένος από το σκότος του Σατανά». Mια ομάδα allumbrados σχηματίστηκε κοντά στη Σαλαμάνκα, γύρω από την Φραντσίσκα Χερνάντεζ (Francisca Hernandez). Η αυλή της Χερνάντεζ περιλάμβανε ένα πλήθος κληρικών με τους οποίους διατηρούσε ερωτικές σχέσεις. Γύρω στα 1519, η Ιερά Εξέταση καταδίκασε τους εραστές να ζουν χωριστά. Η Χερνάντεζ εγκατατάθηκε στη Βαγιαδολίδ, όπου ίδρυσε ένα λατρευτικό κέντρο που ονμάστηκε Παράδεισος. Εκεί, η μύηση περιλάμβανε στοιχεία αγνότητας, πάθους και ακολασίας που απελευθέρωναν το άτομο από τα αισθήματα ενοχής. Ο Φραντσίσκο Ορτίζ ανέφερε σχετικά, στη δίκη του ότι: «Μετά από 20 μέρες σχέσης μαζί της [με την Χερνάντεζ], απέκτησα περισσότερη σοφία από όση είχα αποκτήσει μελετώντας επί 20 χρόνια στο Παρίσι». Το 1529, η Χερνάντεζ συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης,. Εκεί, αναγκάστηκε να καταδώσει σημαντικό αριθμό συντρόφων της υπό το φόβο των βασανιστηρίων και της πιθανής εκτέλεσής της.
Ο Eloi Pruystinck της Αντβέρπ υπήρξε επίσης ιδρυτής μιας ομάδας υποστηρικτών του κινήματος του Ελεύθερου Πνεύματος. Ο Pruystinck ήταν ένας αναλφάβητος εργάτης (κατασκεύαζε στέγες από πλάκες) που άρχισε να διαδίδει ελευθεριακές ιδέες στην εργατική συνοικία του Αγίου Ανδρέα. Το 1525 συναντήθηκε με το Λούθηρο, ο οποίος στη συνέχεια έγραψε ένα γράμμα στους Μεταρρυθμιστές της Αντβέρπ όπου κατήγγελε τον Pruystinck ως «ενσάρκωση δαίμονα που θέλει να σας αποσπάσει από τον αληθινό λόγο του Ευαγγελίου». Ο Εloi συνέχισε να διαδίδει τις ιδέες του για μια ζωή εμπνευσμένη από έναν αγαθό Θεό ο οποίος ήταν αντίθετος με τη βία, την τιμωρία και τις ενοχές, και του οποίου η χάρη απέδιδε αθωότητα σε εκείνους που ακολουθούσαν τις επιθυμίες τους. Το Φεβρουάριο του 1526, ο Eloi και εννιά φίλοι του συνελήφθησαν με την κατηγορία της αίρεσης και της ανάγνωσης απαγορευμένων βιβλίων. Η κρίση ήταν επιεικής, και ο Εloi καταδικάστηκε απλώς να φοράει ένα διακριτικό σήμα στο στήθος που υποδείκνυε ότι ήταν αιρετικός (αργότερα απαλλάχτηκε και από αυτή την υποχρέωση). Στη συνέχεια, γύρω από τον Eloi σχηματίστηκε μια ομάδα της οποίας οι ιδέες προσέλκυαν ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στην Ολλανδία και τη Γερμανία. Ήταν «υποστηρικτές του κόσμου και της σάρκας, περιγελούσαν και αντιμετώπιζαν ως ανοησίες τόσο την Καθολική θρησκεία όσο και εκείνη της Μεταρρύθμισης». Από το 1531 ξεκίνησε η καταστολή των Ελοϊστών. Τον Ιούλιο του 1544, ο Eloi συνελήφθη και υποβλήθηκε σε βασανιστήρια. Καταδικάστηκε σε θάνατο στις 24 Οκτώβρη του 1544 και κάηκε στην πυρά την επόμενη μέρα στην Αντβέρπ.
(Πολλά από τα στοιχεία που αναφέρονται σε αυτήν τη σημείωση περιέχονται στο βιβλίο του Βανεγκέμ Η Αντίσταση στο Χριστιανισμό: Εd. Artheme Fayard, 1993) [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].
([v]) Ο βαρόνος d’Holbach (1752-1789) ήταν ένας Γάλλος υλιστής φιλόσοφος [Σημείωση της αγγλικής μετάφρασης].
([vi]) Γεννητισμός (Natalism): Στάση ή ιδεολογία (που συχνά αντανακλάται σε κυβερνητικές πολιτικές) υπέρ της αύξησης του ρυθμού των γεννήσεων [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].
([viii]) Αβατάρ: Μορφές στις οποίες ενσαρκώνεται ένα θεϊκό ον πάνω στη Γη, σύμφωνα κυρίως με την Ινδουιστική θρησκεία [Σημείωση της ελληνικής μετάφρασης].
([ix]) Φαίνεται ότι ο Βανεγκέμ επισύναψε την ακόλουθη δήλωση σε αυτόν τον πρόλογο: «Η πλειονότητα των ιδεών στις οποίες γίνεται επίκληση εδώ αναπτύχθηκαν στο De l’ Ιnhumanité de la religion [Σχετικά με τον Απάνθρωπο Χαρακτήρα της Θρησκείας, Denoël 2000]. Ενώ συνήθως η δημοσίευση των κειμένων μου συνοδεύεται από ένα ανάμικτο σύνολο εγκωμίων και βδελυγμίας, αυτό το βιβλίο χαρακτηρίζεται από μια απόλυτη σιωπή (εκτός από δύο άρθρα σε Βελγικές επιθεωρήσεις εκτός εμπορίου) η οποία το καλωσόρισε με αποκαλυπτικό τρόπο».
Κατεβάστε το συνημμένο αρχείο: vaneigem-shedia_ptisis__mprosoira_.pdf (application/pdf)
εκτυπώνετε μπρος-πίσω και διπλώνετε.Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2008
ΠΟΛΕΙΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ – Η ΑΘΗΝΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ
στο περιοδικό «Διάπλους» που εισαγάγουν στο θέμα.
Προσεγγίσεις για την ταξική δομή στην πόλη: εργατική τάξη,
μικροαστική πόλη, παραγκουπόλεις.
Δεν είναι οι διεργασίες και η πολιτική συνείδηση τέτοια που να οδηγεί τις παραγκουπόλεις πάντα στην Αριστερά και τον κοινωνικό αγώνα. Δεν είναι ασυνείθιστο το φαινόμενο, μικροαστικές μάζες που μεταπίπτουν σε προλεταριάτο αντί να αποκτήσουν προλεταριακή συνείδηση να στρέφονται σε ακροδεξιές ιδεολογίες και δράσεις. Ετσι, κοινωνικά προβλήματα εμφάνισης λούμπεν προλεταριάτου, μαφίας και παραβατικότητας σε χαμηλό αλλά και σε ύψιστο βαθμό, υπάρχουν στις σύγχρονες παραγκουπόλεις διεθνώς, όπως στο Ρίο ντε Ζανέϊρο, όπου αυτό είναι μιά μεθοδευμένη κατάσταση που προκύπτει από την συνεργασία της αστυνομίας και των παρακρατικών της ώστε αντί το προλεταριάτο να διαμορφώσει επαναστατική συνείδηση, να ενσωματωθεί σε ένα μαφιόζικο σύστημα ή να αποδεχτεί την κρατική τρομοκρατία[1]
Είναι γνωστό και έχει μελετηθεί από πολλούς ερευνητές στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα ότι οι παραγκουπόλεις στην λατινική Αμερική αποτελούν ένα σύνθετο κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο, στο οποίο η διαδικασία πραγματοποιείται σε μία ακραία περίπτωση από συγκροτημένες ομάδες εποικιστών πλήρως ανεξάρτητων και με αυτοδιαχείριση, μέχρι την άλλη περίπτωση όπου το ίδιο το κράτος «καθοδηγεί» και καρπούται διάφορα πολιτικά οφέλη. Στις περιπτώσεις αυτές η κρατική παρέμβαση οδηγεί μέχρι και στην αποδοχή από τους κατοίκους της συνεργασίας με τις δυνάμεις καταστολής[2] ή ακόμη και την συνεργασία των μαφιών που ελέγχουν τις φαβέλες και οι οποίες εξασφαλίζουν στους κατοίκους τους, τους favelados, την «προστασία» και την ηρεμία, ασφαλτόστρωση δρόμων, φάρμακα και βοηθήματα γιά τους φτωχούς, με παράλληλη βέβαια ενασχόληση των συμμοριών αυτών με εμπόριο ναρκωτικών κ.α.[3]
Κοινωνικά οι παραγκουπόλεις ακολουθούν την κοινωνική κατάσταση της εποχής τους. Εντονες ταξικές συσπειρώσεις στις προσφυγογειτονιές, αρχικά βενιζελικοί και πολύ σύντομα στο Κομμουνιστικό Κόμμα, εξελίχτηκαν στην Κατοχή ως οργανωμένες εστίες αντίστασης (Χαροκόπου, Καισαριανή, Κοκκινιά και Κορυδαλλός, Κερατσίνι κ.α). Η επόμενη φάση του ’50, εξακολουθούσε να είναι με το ΚΚΕ και την τότε ΕΔΑ, αλλά μετά την μεταπολίτευση άρχισε η πορεία προς την σοσιαλδημοκρατία ή και την δεξιά, και αυτό ερμηνεύτηκε από πολλούς μελετητές σε προηγούμενα τεύχη του Διάπλου[4].
Η Καισαριανή και του Χαροκόπου, έπαιξαν τον ιστορικό τους ρόλο τότε, τώρα είναι πιό εύκολο να μεθοδεύσει η αστική τάξη την προσέγγιση του εξαθλιωμένου ή μή προλεταριάτου στην κάθε είδους μαφία, ιδίως αν υπάρχουν οι κατάλληλες γι’ αυτό προϋποθέσεις, όπως προέλευση των κατοίκων και σχέσεις τους με τις μαφίες του τόπου προέλευσης (ρωσσοπόντιοι και σχέσεις τους με τις ρώσσικες κ.α. μαφίες στην πρώην Σοβιετική Ενωση, τσιγγάνοι, ρομά, στους οποίους έχει ήδη αναπτυχθεί ταξική διαφοροποίηση ανάμεσα σε «φτιαγμένους» και προλεταριάτο. Εδώ οι «φτιαγμένοι» συγκροτούν μαφίες και «δένουν» και το προλεταριάτο τους κ.α., πρόσφυγες από ανατολική Ευρώπη με συγκροτημένες μαφίες όπως Ρουμανία, Βουλγαρία κ.α. ) ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο σε πρόσφυγες από το Ιράκ, το Αφγανιστάν το Μπαγκλαντές ή την Πολωνία. Οι αλβανοί οικονομικοί μετανάστες, παρ’ όλα όσα σκόπιμα λέγονται, μένουν γενικά έξω από τις μαφίες, ελάχιστοι μετέχουν και αυτοί κυρίως με αφεντικά έλληνες μαφιόζους[5]. Θα πρέπει να σημειωθεί έντονα, η συνεργασία των μαφιών αυτών με αστυνομικά όργανα σε πολύ μεγάλο βαθμό, πολλές φορές αστυνομικοί είναι και ηγετικά στελέχη τους ιδίως σε υποθέσεις ναρκωτικών και κυκλωμάτων πορνείας από χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Βέβαια είναι αυτονόητο ότι τα κυκλώματα αυτά δεν θα μπορούσαν να ανθίσουν χωρίς και την συνεργασία των δικαστικών αρχών, και βγήκαν αρκετά στην φόρα με τις σίγουρα μικρές αποκαλύψεις του λεγόμενου «παραδικαστικού κυκλώματος» -η διαφθορά είναι πολύ βαθύτερη...
Ετσι, έχουμε πολλές φορές γεγονότα ή καταστάσεις σε περιοχές όπως γιά παράδειγμα στο Μενίδι[6] ή στην Αγία Βαρβάρα[7] ή το Ζεφύρι[8] που σίγουρα αναλογούν στις αντίστοιχες των favelados της λατινικής Αμερικής με ναρκωτικά, παραεμπόριο «επώνυμων» ειδών (αλλά μαϊμούδων, και γιατί όχι άλλωστε να μην βγαίνει και ο πολύς ο κόσμος με «σινιέ» ρούχα; μόνο οι πολυεθνικές χάνουν και οι δεσποινίδες και νεαροί του Κολωνακίου που χάνουν την αποκλειστικότητα ! ) και βεβαίως με την ύπαρξη συμμοριών συνεργαζόμενων ή μή κατά περίπτωση με τις κρατικές αρχές, και κάπου τόχουμε ξαναδεί αυτό το έργο ...
Η κοινωνική και πολιτική κατάσταση στις παραγκουπόλεις. Η επαναστατικότητα. Από την άλλη μεριά όμως, η δημιουργία των παραγκουπόλεων της λατινικής Αμερικής πολλές φορές αποτέλεσε διεργασία αντίστοιχη εκείνης της Αυστρίας του 1920, με συνεκτική εσωτερική οργάνωση, καθαρό πολιτικό πλαίσιο (συνήθως αριστερότερα της επίσημης αριστεράς), των pobladores. Η οργάνωση αυτή, επέλεγε τους χώρους κατάληψης (συνήθως εκκλησιαστική και κρατική περιουσία) οργάνωνε και διαμοίραζε τον χώρο και οργάνωνε την εγκατάσταση (σχεδίαση και διανομή των «οικοπέδων», κατάληψη, οικοδόμηση, περιφρούρηση) των οικιστών[9].
Εχουμε τέτοια παραδείγματα από την Χιλή, και δεν είναι τυχαίο ότι αποτέλεσαν και τις βασικές εστίες αντίστασης στην επίθεση της Χούντας στο καθεστώς του Σαλβατόρ Αλλιέντε όπως η παραγκούπολη Loermida στο Σαντιάγκο στις 12.9.1973 [10] γι’ αυτό και βομβαρδίστηκαν ανηλεώς από την αεροπορία του Πινοσέτ[11]. (Τηρουμένων των αναλογιών, ας θυμηθούμε τις επιθέσεις με μυδραλιοβόλα των spitfires της RAF στον Δεκέμβρη του ’44 στις λαϊκές συνοικίες της Αθήνας, κυρίως στις γύρω από το Θησείο γιά να σπάσουν την πολιορκία από τον ΕΛΑΣ των ταγματασφαλιτών στου Μακρυγιάννη).
Τέτοιου είδους κοινωνικές συνθέσεις στις παραγκουπόλεις, προφανώς ευνοούν τις επαναστατικές διεργασίες, αλλά στην Ελλάδα μάλλον συμβαίνει το αντίθετο, και αυτό προκύπτει από μιά σειρά συγκεκριμένων διεργασιών στην απόκτηση κατοικίας στις περιοχές αυτές. Η απόκτηση οικοπέδου και η οικοδόμηση ακολούθησε έναν νόμιμο γιά τους κατοίκους δρόμο : την νόμιμη αγορά του οικοπέδου και των υλικών κατασκευής άσχετα αν ο πωλητής οικοπεδέμπορος ήταν απατεώνας και καταπατητής. Και όχι μόνο αυτό, αλλά η εξασφάλιση της μή κατεδάφισης περνούσε από πολλά κανάλια όπως την συγκεκριμένη μάντρα υλικών όπου έπρεπε να προμηθευτεί ο οικιστής τα υλικά του (αλλιώς «καρφωνόταν» και ερχόταν αμείλικτη η αστυνομία και του το κατεδάφιζε) η δωροδοκία των αστυνομικών οργάνων (που πολλές φορές ενείχε και παράπλευρες «παραχωρήσεις»), η προσφυγή γιά προστασία στον τοπικό βουλευτή του κυβερνώντος Κόμματος (τουλάχιστον γιά μιά δεκαπενταετία 1950-1964 της δεξιάς), γιά παράδειγμα γιά το Πέραμα μετά το 1974 αυτός ήταν ο Ηλίας Βουγιουκλάκης της ΝΔ[12] και πριν την Χούντα ανάλογα,κ.α.[13] και αυτό συνεχίζεται και σήμερα όπου οι καταυλισμοί γιά παράδειγμα της Ηλείας ελέγχονται από συγκεκριμένα κυκλώματα[14] που παρέχουν «στέγη, τροφή και προστασία»[15].
Παράλληλα, έχουμε περιπτώσεις καταλήψεων χώρων όπου αυτές γίνονται από οργανωμένες ομάδες αλλά όχι μόνο γιά αυτοστέγαση αλλά και γιά ...μεταπώληση σε άλλους οικιστές, και βέβαια στις περιπτώσεις αυτές (στις οποίες εν πολλοίς συγκαταλέγεται και το Πέραμα) διαμορφώνονται και αντίστοιχες συνειδήσεις[16] και αυτό δεν πρέπει να το παραγνωρίσουμε.
Τί τελικά είναι οι «παραγκουπόλεις» ; λύση ανάγκης γιά τις πλατειές μάζες ; περιθώριο νομοτελειακό ή μή ; εργαλείο της άρχουσας τάξης στο να βολεύει το πρόβλημα της κατοικίας; κανάλι ενσωμάτωσης στο Σύστημα; Νομίζω ότι είναι όλα αυτά, και δεν ισχύουν μόνο οι χαρακτηρισμοί του Α.Τρίτση γιά τον «ηρωϊκό οικιστή των αυθαιρέτων» ούτε μόνο οι χαρακτηρισμοί τους ως «παραβατικά» στρώματα. Είναι όλα μαζί, και ως εποικοδόμημα, γιά να τις μελετήσουμε θα πρέπει να ερευνήσουμε βασικά το οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρο της κάθε συγκεκριμένης κοινωνίας στην οποία εντάσσονται, βρίσκοντας και τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές τους, από τα προσφυγικά του ’22 μέχρι τα αυθαίρετα του ’50, και από τις faveles και τις barriadas της λατινικής Αμερικής μέχρι τις εγκαταστάσεις των ρωσσοποντίων στο Μενίδι και τους καταυλισμούς των ασιατών στην Ηλεία και τα Μεσόγεια.
(δημοσιεύθηκε στο «Διάπλους» τ.18/Φεβρ.-Μαρτ. 2007)
αφιερώνεται στην μνήμη του Γιάννη, (1975-2007)
που τόσο πάλεψε μαζί με τους φίλους-ες και συντρόφους-ες του
ανάμεσα στ’ άλλα και γιά καλύτερες μέρες γιά τους μετανάστες
Η ταξική δομή της πόλης. Η ταξική δομή της πόλης είναι μια δεδομένη έννοια, μόνο που τις τελευταίες δεκαετίες αποκτά άλλη ποιοτική διάσταση. Οι εργατικές συνοικίες, τα slums δίπλα στις βιομηχανίες του 19ου αιώνα, έδωσαν εν πολλοίς την θέση τους στους προσφυγικούς συνοικισμούς των παραπηγμάτων του Μεσοπόλεμου, και στην συνέχεια και αυτοί στις περιοχές αυθαιρέτων των εσωτερικών μεταναστών στο Δυτικό Λεκανοπέδιο μετά την εμφυλιοπολεμική περίοδο.
Κάποιοι θα μπορούσαν να μιλήσουν γιά σύγχρονα slums, τηρουμένων των αναλογιών, ανάμεσα στην εξαθλίωση της εργατικής τάξης του 19ου αιώνα και την εξαθλίωση της μικροαστικής τάξης του 20ου αιώνα : η μεταπολεμική πολυκατοικία στις περιφερειακές συνοικίες των Αθηνών πράγματι αξίζει σχετικά έναν τέτοιο τίτλο και η ονομασία «Κυψέλη» ή «Παγκράτι», ιδίως όσο αφορά τα ισόγεια και υπόγεια διαμερίσματα –ακόμη και των πρώτων ορόφων- υποδηλώνει την απαξίωση ενός πολεοδομικού περιβάλλοντος που αποτέλεσε έντεχνα το ιδανικό και το πρότυπο των μικροαστών του ’50.
Κοινωνικά στρώματα και τάξεις στον χώρο της Αθήνας. Βλέποντας το θέμα από την γενικότερη κοινωνικοοικονομική σκοπιά και όχι μόνο από την στενά «πολεοδομική» θα μπορούσε να είχε μερικές διαπιστώσεις γιά το ποιά είναι σήμερα τα κατώτερα στρώματα της εργατικής τάξης στην Αθήνα (και την Ελλάδα γενικότερα), μιλάμε γιά κανονικό προλεταριάτο και όχι το γνωστό μας λούμπεν προλεταριάτο. Από την εποχή όπου οι οικοδόμοι γιά παράδειγμα δεν κατέχουν μόνο την εργατική τους δύναμη αλλά και ένα ποσοστό υπεραξίας που απολαμβάνουν από μισθωτούς σ’ αυτούς, τώρα που οι ίδιοι έγιναν «υπεργολάβοι», έχουν περάσει ίσως και χωρίς και να το καταλαβαίνουν στα μικροαστικά στρώματα, αυτό όμως το βλέπουμε μόνο στα εκλογικά αποτελέσματα όπου παραδοσιακές εργατικές περιοχές όπως το Περιστέρι, η Καισαριανή, το Αιγάλεω, ο Κορυδαλλός, η Νέα Ιωνία, περιοχές εργατικές και προσφυγικές, προπύργια της Αριστεράς στον Μεσοπόλεμο, την Κατοχή και την πρώτη μετεμφυλιοπολεμική περίοδο, πάντα με κομμουνιστές δημάρχους, σιγά –σιγά διολισθαίνουν σε ηπιότερους πολιτικούς σχηματισμούς, και σύντομα σε σοσιαλδημοκρατικούς ακόμη και στην επάρατο Δεξιά που τόσο σκληρά πολέμησαν οι πατεράδες τους.
Ποιός αντικατέστησε τα μικροαστικά πλέον αυτά στρώματα στην παραγωγή; ποιός είναι εκείνος που είναι σήμερα ο πραγματικός –κατά τον μαρξιστικό ορισμό – προλετάριος, αυτός «που δεν έχει να χάσει τίποτα εκτός από τις αλυσσίδες του», αυτός που κατέχει μόνο την εργατική του δύναμη η οποία και έρχεται αντικρυστά με το Κεφάλαιο στην βασική Αρχή του Καπιταλιστικού Συστήματος;
Οικονομικοί μετανάστες – η προϊστορία. Πέρα από ακόμη μεγάλα στρώματα υπαλλήλων στον εμπορικό και βιοτεχνικό τομέα αλλά και εργατών σε βιοτεχνίες και βιομηχανίες που υπάρχουν ακόμη, (και δεν είναι τυχαίο ότι είναι και οι πλέον ριζοσπαστικότεροι στις πολιτικές αντιλήψεις και πρακτικές τους), σε πολλές περιπτώσεις την θέση των περισσότερο χαμηλών οικονομικών στρωμάτων την έχουν πάρει, ή πιό σωστά, τους συμπληρώνουν πλέον, οι οικονομικοί μετανάστες. Αρχικά προέρχονταν από την ελληνική επαρχία, όπως στην δεκαετία του ’50-’60 που πήγαιναν απ’ ευθείας από το χωριό τους στην Γερμανία και το Βέλγιο και κάποιοι ερχόταν στην Αθήνα, η οποία παρουσίασε αύξηση 37% στην δεκαετία περίπου εκείνη την εποχή, με αιχμή το δυτικό Λεκανοπέδιο της «αυθαίρετης δόμησης» με αυξήσεις από 300% (Αγία Βαρβάρα, Αγ.Δημήτριος κ.α) μέχρι και 660% (Νέα Λιόσια). Οι οικονομικοί μετανάστες της ελληνικής επαρχίας μετά το ’70 συνήθως είχαν προέλευση την Θράκη και ήταν από την μουσουλμανική κοινότητα, με κύριο χώρο εγκατάστασης στην Αθήνα τις δυτικές παρυφές του κέντρου και εργασία στις βιοτεχνίες της περιοχής Ψυρρή, Μεταξουργείου και Κολωνού.
Μετά το 1980 όμως παρατηρείται ένα έντονο ρεύμα από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές και εν μέρει και από το Ιράκ, οι άνθρωποι αυτοί εργάζονταν στις ανθούσες τότε βιομηχανίες της Δυτικής Εισόδου της Αθήνας (Χαϊδάρι) και κατοικούσαν στην γύρω περιοχή. Μιά μεγάλη ομάδα όμως εργαζόταν στο Μενίδι, τα Μεσόγεια και τον Μαραθώνα ως αγρεργάτες, συνήθως κάτω από ιδιαίτερα άθλιες συνθήκες στέγασης, διατροφής και μισθοδοσίας. Τέλος μετά το 1991 και την μαζική έξοδο πληθυσμών από το πρώην σοσιαλιστικό στρατόπεδο, η Ελλάδα και ειδικά η Αθήνα, πύκνωσε την εργατική της τάξη αρχικά με αλβανούς και αργότερα με κάθε προέλευσης πρώην κατοίκων της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι στις ομάδες αυτές προστίθενται και οικονομικοί μετανάστες από τον αφρικανικό χώρο, στην δεκαετία του ’70 από την τότε αποσχισθείσα επαρχία της Νιγηρίας, την Μπιάφρα, και στην συνέχεια από όπου διεξάγονταν πόλεμοι με τις επακολουθούσες μαζικές σφαγές και μαζική προσφυγιά, σχεδόν σε όλη την Αφρική.
Οι οικονομικοί μετανάστες σήμερα. Σήμερα στην Αθήνα, διαβιούν πάνω από 40 εθνότητες από την Ασία (Μπαγκλαντές, Ινδία, Πακιστάν, Ιράκ), από την Αφρική (Ζαϊρ, Κονγκό, Νιγηρία, Σουδάν, Κένυα, Ουγκάντα) και από την Νοτιοανατολική πρώην σοσιαλιστική Ευρώπη (αλβανοί, πολωνοί, σέρβοι, βούλγαροι, ρουμάνοι, ουκρανοί και ρώσοι, τσετσένοι), αλλά και ομογενείς από την Νότια Ρωσσία, (που ήταν και εκεί πρόσφυγες από τον Πόντο του 1922), τους γνωστούς «ρωσοπόντιους». Μιλάμε πάντοτε γιά προλεταριάτο, δεν συμπεριλαμβάνουμε ούτε τους νεοκαπιταλιστές από την Ρωσία, ούτε τους μεγαλοεπιχειρηματίες από τον Λίβανο, και φυσικά ούτε τους κάθε λογής μαφιόζους από την Νοτιοανατολική Ευρώπη ή αλλού. Συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία του αφιερώματος του «Διάπλου» (τ.4) το 2001 υπήρχαν 800.000 περίπου ξένοι υπήκοοι στην Ελλάδα, αριθμός που θα πρέπει να αμφισβητηθεί δεδομένης της μή καταμέτρησης των λαθρομεταναστών που προφανώς απέφυγαν να απογραφούν, ενώ οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ το 2003 ανέρχονταν στις 500.000 περίπου. Τουλάχιστον επίσημα έχουμε 300.000 οικονομικούς μετανάστες που είτε είναι παιδιά, (μή εργαζόμενα;;;), είτε γυναίκες και άντρες μή ασφαλισμένους χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν προσφέρουν «μαύρη εργασία», και σίγουρα ο αριθμός των μεταναστών που δεν εμφανίζονται ούτε στις απογραφές ούτε στα ασφαλιστικά ταμεία είναι μεγαλύτερος από αυτήν την διαφορά των 300.000 προσώπων. Αναλυτικότερα και με όλες τις επιφυλάξεις που αναφέρθηκαν, εμφανίζονται ως ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ το 2003, 243.000 αλβανοί, 60.000 ρώσσοι, 32.000 βούλγαροι, 22.000 ρουμάνοι, 17.000 πακιστανοί, και από 6-9.000 αιγύπτιοι, πολωνοί, ινδοί, από το Μπαγκλαντές, σύροι, φιλιππινέζοι, και από 1000-4000 γεωργιανοί, ουκρανοί, γιουγκοσλάβοι, κινέζοι, νιγηριανοί, ιρανοί, τούρκοι (κούρδοι ;) αιθίοπες και σουδανοί. Ο κατάλογος δεν αποδίδει πιστά την πραγματικότητα μιά και λείπουν οι λαθρομετανάστες και μάλιστα σε μεγάλους αριθμούς όπως οι κούρδοι (εκτός αν μέρος τους περιλαμβάνεται στους τούρκους τους ιρανούς και τους ιρακινούς). Αλλες πηγές όμως δίνουν διαφορετικά συνολικά νούμερα, όπως γιά 50.000 πολωνούς, 30.000 από τις Φιλιππίνες κλπ. όπου φαίνεται καθαρά ότι μικρά ποσοστά από τους μετανάστες είναι εγγεγραμμένοι στο ΙΚΑ, όπως άλλωστε αναλύθηκε.
Η κοινωνική θέση των μεταναστών. Ακόμη, πρέπει να συγκρίνουμε την υποδοχή των ελλήνων μεταναστών στην Γερμανία του ’60 με την υποδοχή των οικονομικών μεταναστών στην χώρα μας, που είναι το άκρως αντίθετο. Στην Γερμανία οι τότε μετανάστες (έλληνες, ιταλοί, γιουγκοσλάβοι, τούρκοι και ισπανοί) απολάμβαναν όλα τα προνόμια των γερμανών εργατών, ήταν γραμμένοι στα συνδικάτα, είχαν ασφάλιση και κανονικό μισθό, πράγμα που γιά μικρό μόνο ποσοστό συμβαίνει εδώ. Οι εδώ συνθήκες είναι γνωστές, εργασία στο ένα πέμπτο του νόμιμου μεροκάματου (στην επαρχία πολλές φορές τους καταγγέλουν οι ίδιοι οι εργοδότες ως παράνομους, απελαύνονται και δεν πληρώνονται τα χρωστούμενα μεροκάματα), ο ρατσισμός δεν περιγράφεται και υποδαυλίζεται όχι μόνο από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αλλά και από τις επίσημες Αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ας μην ξεχνάμε την «απόφαση» επαρχιακών δημάρχων που έθεταν «ωράριο κυκλοφορίας» στους ξένους και ας μην μιλήσουμε γιά την εντολή του Υπουργείου όχι μόνο να μην περιθάλπονται μετανάστες στα δημόσια νοσοκομεία αν δεν είναι «νόμιμοι» αλλά και να καταγγέλλονται στην αστυνομία ! Σημειώνεται γιά την ιστορία ότι ο γιατρός που διαμαρτυρήθηκε γιά την απόφαση αυτή, απολύθηκε...
Η επιλογή του χώρου εγκατάστασης. Ποιά είναι η κατανομή στον χώρο αυτών των «παιδιών ενός κατώτερου θεού»; Κατ’ αρχήν, η εγκατάσταση ενός μετανάστη, ακολουθεί τρείς κανόνες: κοντά σε δικούς του, κοντά στην δουλειά και με φθηνό κόστος. Ο πρώτος όρος είναι η ελάχιστη εξασφάλιση προστασίας και βοήθειας ιδίως τον πρώτο καιρό και η αλληλεγγύη αυτή συσπειρώνει όσους έχουν ανάγκη, σε «γειτονιές» από την αρχαιότητα –βέβαια συσπειρώνει και τα ανώτερα οικονομικά στρώματα στους δικούς τους χώρους, αλλά γιά άλλους λόγους, υψηλής ποιότητας περιβάλλον, κοινωνικό γόητρο, ασφάλεια κλπ. Ο δεύτερος όρος, πολλές φορές ταυτίζεται με τον πρώτο, δεδομένου ότι οι «πρωτοαφιχθέντες» αναζήτησαν χώρο όπου υπήρχε δουλειά, ενώ οι επόμενοι έρχονται κοντά στους δικούς τους. Είναι φανερό, ότι και ο τρίτος όρος, το φθηνό ενοίκιο, ταυτίζεται με τον χώρο εργασίας, και μιλάμε γιά υποβαθμισμένες βιομηχανικές περιοχές της Αθήνας, μιά και αυτοί οι οικονομικοί μετανάστες εργάζονται είτε σε ευκαιριακές εργασίες, είτε σε βιοτεχνίες και βιομηχανίες κυρίως, και μιά μερίδα ως αγρεργάτες όπως αναφέρθηκε. Επίσης πρέπει να ξεχωρίσουμε τους εργαζόμενους στην οικοδομή, χωρίς ιδιαίτερη κατανομή σε εθνικότητα, που ο όρος «εγγύτητα στην εργασία» μεταφράζεται απλά σε εγγύτητα σε Μέσα Μαζικών Μεταφορών. Ετσι, μπορούμε να αιτιολογήσουμε απόλυτα σχεδόν την σημερινή κατανομή των οικονομικών μεταναστών
* η πιό απλή περίπτωση είναι εκείνη των αγρεργατών που τους εγκαθιστούν ασφυκτικά σε άθλιες συνθήκες, σε αγροτικές αποθήκες στα κτήματά τους στον Μαραθώνα, τα Μεσόγεια, το Μενίδι, κυρίως ινδούς και πακιστανούς. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι «ρωσοπόντιοι» στην ευρύτερη περιοχή του Μενιδιού ανάμεσα σε καταυλισμούς τσιγγάνων ρομά, και με την ίδια αθλιότητα κατασκευών, αν και η εργασία τους μπορεί και να μην είναι πάντα στην περιοχή. Η εγκατάστασή τους έγινε μάλλον με κρατική πρωτοβουλία, όπως στην Χούντα η εγκατάσταση των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης στον Κολωνό και το Μεταξουργείο.
* οι εργαζόμενοι στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες του Δυτικού τμήματος του Λεκανοπεδίου, από το Ψυρρή και τον Κολωνό, μέχρι τον Ελαιώνα, το Περιστέρι, το Χαϊδάρι (εξαιρούμε την Ελευσίνα μιά και αποτελεί δικό της χώρο με την βαρειά κυρίως βιομηχανία της και τους δικούς της οικονομικούς μετανάστες), όσοι δεν στεγάζονται «από την επιχείρηση» (έχει καταγγελθεί η «στέγαση» σε παροπλισμένο πλοίο στην Χαλκίδα σε εργαζόμενους οικονομικούς μετανάστες σε συγκεκριμένη βιομηχανία της περιοχής), κατοικούν στις περιοχές ανάμεσα στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες. Ετσι, η περιοχή Κολωνού, Περιστερίου, Λένορμαν, Ελαιώνας και Ρέντης, Πλατεία Αττικής και Πλατεία Βάθης, Μεταξουργείο και Ψυρρή (όσο δεν τους διώχνουν μαζί με τις βιοτεχνίες τα μοντέρνα και πανάκριβα «φαγάδικα»), είναι η κύρια περιοχή εγκατάστασής τους.
* θα πρέπει γιά σύγκριση να κάνουμε μιά παρένθεση γιά τους υψηλών οικονομικών επιπέδων ξένων, όπως λιβανέζων, ρώσσων, από τις ΗΠΑ και Καναδά και τέλος των κινέζων, όπου εγκαθίστανται οι δύο πρώτοι κυρίως στην παραλιακή περιοχή (Παλαιό Φάληρο έως Βουλιαγμένη) πολλοί και σε οχυρωμένες βίλλες, ή στην περιοχή Αγίας Παρασκευής (κοντά στα ελληνοαμερικανικά κολλέγια), και οι κινέζοι σε μεσοαστικές περιοχές όπως το Παγκράτι.
Ο σημερινός εθνογραφικός χάρτης της Αθήνας. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, αλλά και από δημοσιεύματα του αθηναϊκού τύπου (metrorama 27.8.2001, Καθημερινή 17.3.1996, 25.5.1997, 2.5.1999 κ.α., Ελευθεροτυπία 24.1.2001, 13.5.2002 κ.α. αλλά και κυρίως του αφιερώματος του «Διάπλου» τ.4), η εγκατάσταση των οικονομικών μεταναστών ακολουθεί αυτές τις τρείς αρχές που αναλύθηκαν (εθνογραφική συσπείρωση, εγγύτητα τόπου εργασίας, φθηνό κόστος εγκατάστασης). Σύμφωνα λοιπόν με τις παραπάνω πηγές, έχομε:
* κατ’ αρχήν, το «εμπορικό κέντρο» με μαγαζιά με προϊόντα της πατρίδας τους, που διαχειρίζονται οικονομικοί μετανάστες όπου πέρα από την διαχείριση, απευθύνονται και σε συγκεκριμένες εθνότητες, αυτό σύμφωνα με τα δημοσιεύματα περιλαμβάνεται στο «τρίγωνο» Πειραιώς-Σοφοκλέους-Σωκράτους, και αυτό είναι λογικό, μιά και η περιοχή της Ομόνοιας μετά τον πόλεμο αποτελούσε το κέντρο των χαμηλών στρωμάτων – σε αντίθεση με την Πλατεία Συντάγματος. Προφανώς τα μαγαζιά αυτά, αποτελούν και χώρο συνάντησής τους.
Από κεί και πέρα, έχουμε κάποιες ειδικές συγκεντρώσεις, όπως
* την παλαιά συγκέντρωση μουσουλμάνων εσωτερικών μεταναστών (με πρωτοβουλία της Χούντας γιά να μειώσει το μουσουλμανικό στοιχείο της Θράκης !) στην περιοχή του Κολωνού – πλ.Βάθης-Μεταξουργείου.
* ειδικά στο Μενίδι, εκτός από τους ρωσσοπόντιους, και ρώσσους, γεωργιανούς, τσετσένους, ουκρανούς και από το Καζακστάν. Εδώ πρόκειται γιά κρατικής πρωτοβουλίας εγκατάσταση, οι μετανάστες εργάζονται σε διάφορες περιοχές, πάντως έτσι και αλλιώς είναι στο κέντρο βιομηχανικών και βιοτεχνικών επιχειρήσεων τόσο στο Δυτικό Λεκανοπέδιο όσο και το Θριάσιο.
* την «μικρή Βαρσοβία» γύρω από την Πλατεία Βάθης και την Μιχαήλ Βόδα με πολύ καλά οργανωμένη πολωνική κοινότητα, καταστήματα, στέκια, παιδικούς σταθμούς.
* την σουδανική συγκέντρωση στα Κάτω Πατήσια, με ενσωμάτωση και μεταναστών από την Σιέρα Λεόνε.
* βιομηχανικές περιοχές, Πειραιάς, Ν.Ιωνία, Ρέντης, Περιστέρι: από Πακιστάν και Μπαγκλαντές, Ιράκ, Κούρδοι.
* στις περιοχές γύρω από τα νοσοκομεία της Βασιλίσσης Σοφίας, νοικιάζουν ομαδικά διαμερίσματα μετανάστες από τις Φιλιππίνες που εργάζονται ως νοσηλεύτριες ή αποκλειστικές και που συναντώνται τις αργίες τους με τις συμπατριώτισσές τους που εργάζονται σε όλο το Λεκανοπέδιο ως οικιακοί βοηθοί.
* αγρεργάτες. Κυρίως ινδοί και πακιστανοί : Μαραθώνας, Μενίδι, Μεσόγεια
Σε μιά πρώτη εκτίμηση σχέσης χώρου και εθνικότητας, έχομε
* ρώσσοι, ουκρανοί, κλπ : Αγίου Κωνσταντίνου, Ομόνοια, Πλ.Βικτωρίας, Κολωνός, Κυψέλη,
* πακιστανοί, ινδοί και από το Μπαγκλαντες: Πλ.Βάθης, Ομόνοια, Ρέντης, Ν.Ιωνία, Ανω Λιόσια, Κερατσίνι, Πειραιάς, Σπάτα
* αλβανοί :πλ.Βάθης, πλ.Βικτωρίας, Κυψέλη, Γκύζη, Μπραχάμι, Ν.Ιωνία, Ανω Λιόσια, Μεσόγεια.
* αφρικανοί: Ομόνοια, Αγίου Μελετίου, Κυψέλη, Κουκάκι, Αμπελόκηποι, Λ.Αλεξάνδρας, Νεάπολη, Ρέντης, Πειραιάς
* πολωνοί: πλ.Βάθης, πλ.Ομονοίας, Κυψέλη, Γκύζη, Αμπελόκηποι, Χολαργός
Είναι φανερό ότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις και ανάμεσα στις διάφορες εθνικότητες, όπου άλλοι (προφανώς οι πρόσφατοι μετανάστες) διαμένουν σε περισσότερο υποβαθμισμένες περιοχές, ενώ οι παλαιότεροι που απέκτησαν και κάποια οικονομική επιφάνεια σε καλύτερες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές από της εθνότητες έχουν φθάσει σε υψηλά επίπεδα οργάνωσης, με δικά τους σχολεία, παιδικούς σταθμούς, «στέκια» συγκέντρωσης, ακόμη και τόπους θρησκευτικής λατρείας, οργανώνουν τις δικές τους γιορτές, έχουν ακόμη και δικά τους περιοδικά.
Σημειώνεται ακόμη ότι τα πρωϊνά των Κυριακών, πίσω από τον Αγιο Κωνσταντίνο συγκεντρώνεται συγκεκριμένη εθνότητα (νομίζω πολωνοί ή ανατολικής Ευρώπης) όπου και διακινείται η αλληλογραφία που παραλαμβάνεται από την πατρίδα από εκείνους που έχουν πιά σταθερή διεύθυνση και μοιράζεται στους καινούργιους.
Εχομε λοιπόν στην Αθήνα, όπως και σε κάθε άλλη μεγαλούπολη, διάχυτες νησίδες μεταναστών, και ακόμη μιά συνεχή κοινωνική κινητικότητα, όπως άλλωστε και στους δικούς μας εσωτερικούς μετανάστες του ’50. Νεοαφιχθέντες μετανάστες, περιθάλπονται και προστατεύονται από τους ομοεθνείς τους, μέχρι να «ορθοποδίσουν», βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας και στην συνέχεια και της κατοικίας και πολλές φορές (σε μικρά ποσοστά) αλλάζουν και χώρο κατοικίας αν ανέλθουν οικονομικά. Γενικά πάντως, ο χώρος εγκατάστασης στο Λεκανοπέδιο, γιά το συντριπτικό ποσοστό τους είναι οι υποβαθμισμένες γενικά περιοχές, είτε αυτές είναι οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές περιοχές, είτε τα απαξιωμένα ισόγεια και υπόγεια της πανάθλιας «αθηναϊκής πολυκατοικίας».
Σίγουρα μιά και η πόλη δεν είναι μόνο τα κτήρια αλλά και οι άνθρωποι, έχουμε «πόλεις μέσα στην πόλη», πόλεις πολλές, διαφορετικές, που αποτελούν τελικά ένα ενιαίο σύνολο, πολυεθνοτικό, πολύχρωμο, πολυεθιμικό, πολυεπίπεδο οικονομικά και κοινωνικά, και είτε αυτό αρέσει είτε όχι σε κάποιους, αποτελεί αναπόσπαστο και ιδιαίτερα ζωντανό μέρος της πόλης των Αθηνών, και γιατί όχι άλλωστε ;
[1]Βασιλοπούλου, οπ.παρ., 23.11.2003, Κόκκινου...όπ.παρ.
[2] Α.Κόκκινου - Δ.Πέππα, Λατινική Αμερική «el hambre de la vivienda». οπ.παρ.
[3] οπ.παρ. σελ. 39
[4] Διάπλους, Αφιέρωμα στην εργατική τάξη στην Ελλάδα, τ.21 Αυγ.-Σεπτ. 2007, στο ίδιο περιοδικό Αφιέρωμα «ο μικροαστός, από την φάρσα στην τραγωδία», τ. 26 / Ιούνιος-Ιούλιος 2008. Βλ. ακόμη Γ.Σαρηγιάννης Αριστερά και τοπική αυτοδιοίκηση, Διάπλους τ. 11 Δεκ 2005 - Ιαν 2006
[5] Γ.Κούσης, η ταυτότητα του εγκλήματος, Ελευθεροτυπία 12.11.2004
[6] «gangs, τα παιδιά από το Μενίδι» περιοδικό «Ε» της Ελευθεροτυπίας 23.3.08 βλ.και διαμαρτυρίες του Δημάρχου και πολιτών στην Ελευθεροτυπία 30.3.08 και 13.4.08
[7] Δ.Πίτουρας, Αγία Βαρβάρα, στα duty free της δυτικής όχθης. Περιοδικό «Ε» της Ελευθεροτυπίας, τ.834/13.1.08
[8] Γ.Λινάρδου, Ζεφύρι το Κόσοβο της πρωτεύουσας, Ελευθεροτυπία 11 Ιουλίου 1999, Γ.Δάμα, Ζεφύρι, Γκέτο φόβου και ναρκωτικών, Ελευθεροτυπία 20 Ιανουαρίου 2000
[9] Κόκκινου- ..., οπ.παρ., Δεμέναγα-..., όπ.παρ. Μ.Παπαδολαμπάκης, αγώνες : το δικαίωμα στη γη, στη στέγη και στον τρόπο ζωής, Δελτίο ΣΑΔΑΣ 3/1973 σελ, 13, Μ.Μαντουβάλου το πρόβλημα της στέγης στο Πέραμα, δελτίο ΣΑΔΑΣ 1/1975, σελ. 73
[10] Μ.Παπαδολαμπάκης, αγώνες: το δικαίωμα ...οπ.παρ. σελ. 33
[11] Μ.Παπαδολαμπάκης, οπ.παρ.
[12] Ι.Δάνου-Γ.Παντόπουλος, Πέραμα, ιστορικό των γεγονότων, Δελτίο του ΣΑΔΑΣ 1/1975 σελ.55
[13] βλ. γιά τα αυθαίρετα στην υποσημείωση 19
[14] Μ.Νοδάρος, χρυσοφόρες καλύβες, Ελευθεροτυπία 21 Αυγούστου 2002
[15] από το γνωστό τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου «σ’ ευχαριστώ ώ εταιρεία» της δεκαετίας του ‘70
[16] φοιτητική Διάλεξη Β.Βασιλειάδης – Ζ.Βουζάβαλης, Συνθήκες αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, Πέραμα. Τομέας Πολεοδομίας ΕΜΠ 1989.
