Το ΚΚΕ και η αντιμετώπιση του νεολαιίστικου ξεσπάσματος

Tο τελευταίο διάστημα, με αφορμή το πολύμορφο ξέσπασμα μιας σημαντικής μερίδας της νέας γενιάς, γράφτηκαν και ειπώθηκαν διάφορες εκτιμήσεις τόσο για τις αιτίες αυτού του ξεσπάσματος όσο και για τον χαρακτήρα του.

Οσον αφορά τις επιμέρους αιτίες, οι αναλύσεις και συντηρητικών ακόμη σχολιαστών δεν απείχαν πολύ από την αλήθεια και τούτο διότι αυτές είναι μάλλον προφανείς και ήταν δύσκολο, αλλά και τελικά ανώφελο, να αποκρυφθούν.

Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι μια μερίδα νέων ανάμεσα σ' εκείνους που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις οργανωμένα, αλλά και ανάμεσα σ' εκείνους που ξεσηκώθηκαν αυθόρμητα, αντέδρασαν με αφορμή τη δολοφονία του δεκαπεντάχρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου, όχι μόνο για επιμέρους αιτίες που έχουν να κάνουν με το παρόν και το μέλλον τους, αλλά αμφισβητώντας συνολικά το κυρίαρχο σύστημα. Και προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν άδικο να μην υπογραμμιστεί ο ρόλος που έχει παίξει τόσο το ΚΚΕ όσο και η συνεπής εξωκοινοβουλευτική αντικαπιταλιστική αριστερά, οι οποίοι καλλιεργούν σταθερά μια αντιιμπεριαλιστική συνείδηση και προάγουν σαν εναλλακτική λύση τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας μας.

Ποιος όμως είναι ο χαρακτήρας αυτού του ξεσηκωμού; Ως προς αυτό οι εκτιμήσεις στο ίδιο το εσωτερικό του αριστερού χώρου υπήρξαν έως και αντιθετικές. Εδώ θα μας απασχολήσει πιο ειδικά η θέση του ΚΚΕ.

Το ΚΚΕ, λοιπόν, ορθά κατήγγειλε τον ρόλο των προβοκατόρων κουκουλοφόρων, ορθά επεσήμανε ότι η εργατική τάξη και όχι γενικώς η νεολαία είναι το υποκείμενο της επανάστασης, ορθά μας θύμισε ότι τα προβλήματα της νεολαίας δεν περιορίζονται μόνο σε εκείνα των κατόχων μεταπτυχιακού, ορθά επεσήμανε ότι βία είναι και ο οικονομικός καταναγκασμός και η βία της εργοδοσίας. Επίσης, καλώς περιφρούρησε τις πορείες του και θα ήταν ακόμη καλύτερο αν αυτό το έπραττε συμμετέχοντας, όπως άλλωστε κατά την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, με τα δικά του μπλοκ και συνθήματα σε κοινές πορείες.

Από την άλλη, όμως, το ΚΚΕ δεν αρκέστηκε να καταγγείλει τους συνειδητούς προβοκάτορες, δεν αρκέστηκε να καταγγείλει τον αντικειμενικά προβοκατόρικο ρόλο του σπασίματος βιτρινών, δεν αρκέστηκε έστω να καταγγείλει όλους όσοι στις διαδηλώσεις κρύβουν τα πρόσωπά τους, ξεχνώντας βεβαίως ότι το ίδιο κάνουν μεταξύ άλλων οι ζαπατίστας και ο υποδιοικητής Μάρκος, ή οι Κορεάτες διαδηλωτές, ξεχνώντας ακόμη ότι η μεταμφίεση αποτελεί συνήθη τεχνική της παρανομίας, αλλά προχώρησε παραπέρα.

Στη βάση μιας λογικής καχυποψίας απέναντι σε κάθε τι μη ελεγχόμενο από το ίδιο, δηλαδή μιας κατεξοχήν σεχταριστικής λογικής, για την οποία πέρα από το άσπρο και το μαύρο δεν υπάρχουν άλλα χρώματα, ακολούθησε μια συλλογιστική η οποία οδηγούσε στην εναντίωσή του συνολικά με το αυθόρμητο ξέσπασμα της νεολαίας.

Κατ' αρχάς το ΚΚΕ όχι μόνο δεν έλαβε υπόψη του ότι το αυθόρμητο κίνημα μπορεί να είναι εκφραστής αιτημάτων πιο προχωρημένων από το οργανωμένο κίνημα, στον βαθμό που αυτό το τελευταίο, όπως πολύ συχνά συνέβη στην Ιστορία με τη σοδιαλδημοκρατία, έχει ενσωματωθεί, αλλά ακόμη ξέχασε ότι, όπως πολύ εύστοχα επεσήμανε ο Λένιν πιο ειδικά, «ο αναρχισμός είναι συχνά ένα είδος τιμωρίας για τα οπορτουνιστικά αμαρτήματα του εργατικού κινήματος»1.

Ταυτόχρονα, υποστηρίζοντας ότι η φτώχεια και η καταπίεση γεννούν νομοτελειακά μόνο «την ανάπτυξη και όξυνση της ταξικής πάλης»2, και όχι και άλλες μορφές αντίδρασης όπως το αυθόρμητο κίνημα ή μορφές όπως ο μουσουλμανικός φονταμενταλισμός ή και μορφές ατομικής βίας, όπως συμβαίνει με τους Παλαιστίνιους κομάντος αυτοκτονίας, ή και ότι μπορεί να οδηγήσουν στον πι0 ακραίο συντηρητισμό, ουσιαστικά ταυτίζει αντιδιαλεκτικά το Είναι με τη συνείδηση. Αυτό όμως «είναι καθαρός παραλογισμός [και] μια απόλυτα αντιδραστική θεωρία»3.

Αντί λοιπόν το ΚΚΕ να περιοριστεί στην ορθή επισήμανση ότι το αυθόρμητο κίνημα μόνον αν ενταχθεί στη συνειδητή και οργανωμένη πάλη μπορεί να γίνει αποτελεσματικό, διαφορετικά θα λειτουργήσει απλά σαν μια περιστασιακή εκτόνωση, η οποία θα ξεφουσκώσει και θα οδηγήσει στην απογοήτευση όσους συμμετείχαν, υποτιμά τον σημαντικό ρόλο που παίζει το αυθόρμητο ως πρόπλασμα του συνειδητού κι ακόμη παραπέρα φτάνει στο σημείο να το αντιμετωπίζει εχθρικά και να το ταυτίζει με προβοκάτσια.

Οι εντελώς άστοχες αναλογίες με τον ρόλο που έπαιξε η τρομοκρατική ενέργεια στους δίδυμους πύργους, ή ακόμη και με τον εμπρησμό του Ράιχσταγτ, και με τη 17η Νοέμβρη, με δεδομένη την άποψη του ΚΚΕ γι' αυτήν την οργάνωση4, είναι ενδεικτικές αυτής της αντίληψης και ακόμη πιο άμεσα ενδεικτικό είναι αυτό το εξωφρενικό που γράφτηκε στον «Ριζοσπάστη» της 25ης του Δεκέμβρη, δηλαδή ότι το κίνημα αυτό της νεολαίας «στέκεται απέναντι στο εργατικό κίνημα, στην επαναστατική πάλη για την αντικατάσταση του καπιταλισμού από τον σοσιαλισμό, απέναντι στην εργατική τάξη».

Από μια άλλη σκοπιά, το ΚΚΕ ναι μεν ορθά ξεκαθαρίζει ότι η νεολαία γενικά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την εργατική τάξη, από την άλλη όμως υποτιμά τον ιδιαίτερο ρόλο της, ξεχνώντας ότι η ίδια η πεπερασμένη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης και το γεγονός ότι οι νέοι έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους και την ελπίδα να την αλλάξουν, καθώς και το γεγονός ότι είναι πιο αγνοί και λιγότερο διαβρωμένοι από τις κυρίαρχες αξίες, τους οδηγεί πιο εύκολα στην αμφισβήτηση. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρωτεργάτες όλων των μεγάλων επαναστάσεων και κινημάτων ήταν στη μεγάλη τους πλειονότητα νέοι. Ο μέσος όρος των Γάλλων επαναστατών της περιόδου 1775-1795 ήταν κάτω από 30 ετών5, τον Λένιν τον αποκαλούσαν παππού στη ρωσική επανάσταση, ενώ πιο πρόσφατα νέοι ήταν και οι ηγέτες της κουβανικής επανάστασης, του γαλλικού Μάη, της δικής μας εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Οσον αφορά πιο ειδικά τη χρήση βίας γενικώς, η γ.γ. της Κ.Ε. του κόμματος, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή, υποστήριξε ότι «με την πραγματική λαϊκή εξέγερση δεν θα σπάσει ούτε ένα τζάμι», λες και υπήρξε ή θα υπάρξει ποτέ τέτοια εξέγερση, λες και η πράξη του Γιάννη Αγιάννη στους Αθλιους του Βίκτωρος Ουγκό να σπάσει τη βιτρίνα του αρτοπωλείου δεν ήταν πράξη λαϊκής εξέγερσης αλλά προβοκάτσια. Στο ίδιο πλαίσιο ειπώθηκε και το ανήκουστο ότι «δεν μπορεί να υπάρξουν μορφές πάλης που απαγορεύονται»6, λες και η ίδια η σοσιαλιστική επανάσταση είναι νόμιμη για την αστική εξουσία.

Εκείνο όμως που ξεπέρασε κάθε όριο και προκάλεσε σοκ ήταν ένα απίστευτο και όμως αληθινό, πραγματικά προβοκατόρικο πριν απ' όλα για το ίδιο το ΚΚΕ, «διήγημα» που δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη7, με τίτλο «Το λάθος τηλεφώνημα ενός φονιά». Σε αυτό το πολιτικό κείμενο, που εμφανίζεται σαν διήγημα και που θα αποτελέσει μελανή κηλίδα για το ΚΚΕ, με μια πολύ πιο συγκροτημένη δομή απ' ό,τι εκείνη των προκλητικών δηλώσεων Κούγια, αθωώνεται, ναι καλά διαβάσατε, αθωώνεται ο αστυφύλακας - «παιδί της παραδουλεύτρας από το χωριό», που πυροβόλησε «τα κωλόπαιδα» «με σπίτι ιδιόκτητο, τρία αυτοκίνητα, νταντάδες και καθηγητές στο σπίτι», τα οποία του «βρίζανε τη μάνα» και «πήγαν να τον κάψουν σαν λαμπάδα»!!!

Αν δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και πιο ειδικά ο Συνασπισμός, λειτουργώντας σαν ξέφραγη παιδική χαρά όχι μόνο λόγω οργανωτικής αδυναμίας, αλλά και λόγω πολιτικής ελαφρότητας, πράγματι φάνηκε να χαϊδεύουν τα αυτιά των νεαρών που προέβαιναν σε πράξεις βίας, μόνο και μόνο για να τους φανούν αρεστοί, το ΚΚΕ με τη στάση του, ναι μεν κατόρθωσε να αναδειχτεί ως η πλέον υπεύθυνη δύναμη από όλα τα κόμματα8, από τη συντηρητική «σιωπηρή πλειονότητα» των αλλοτριωμένων, πολιτών οι οποίοι εναντιώνονται τόσο σε αυτό το ξέσπασμα όσο και σε κάθε άλλο προοδευτικό κίνημα, που θίγει το όποιο βόλεμά τους, από την άλλη όμως έχασε ένα μεγάλο τμήμα της εξεγερμένης νεολαίας και απογοήτευσε πολλά μέλη, οπαδούς του και ανένταχτους αριστερούς πολίτες.

1. Λένιν, Ο «Αριστερισμός» παιδική αρρώστια του κομμουνισμού, Απαντα, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, τόμος 41, σελίδα 15

2. Βλέπε σχετικά εισηγητική ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα σε συνέντευξη Τύπου, Ριζοσπάστης 20 Δεκέμβρη 2008 σελ. 9-10

3. Λένιν, Υλισμός και εμπειριοκρατισμός, Απαντα, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, τ. 18, σελ. 350

4. Βλέπε σχετικά εισηγητική ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα ό.π.

5. Βλέπε Μ. Vovelle, La mentalite revolutionnaire editions Sociales 1985, σελ. 72

6. Βλέπε σχετικά εισηγητική ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα ό.π.

7. Ριζοσπάστης της 28ης Δεκέμβρη, σελίδες 8-9 του ένθετου

8. Με βάση στοιχεία δημοσκόπησης της GPO για τη στάση των κομμάτων στο θέμα των επεισοδίων στην Αθήνα, οι πολίτες θεωρούν ότι το ΚΚΕ τήρησε την πιο σωστή στάση. Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που μετέδωσε το MEGA, στο ερώτημα ποιο κόμμα τήρησε την πιο σωστή στάση στα επεισόδια, το ΚΚΕ συγκεντρώνει 23,4%, το ΠΑΣΟΚ 21,2%, η Ν.Δ. 16,8%, ο ΛΑΟΣ 7,5% και ο ΣΥΡΙΖΑ 5,6%