Γυναικείο πορνό: ο θρίαμβος των κλισέ

1 εικόνα

της Εύας Στάμου

Εκδοτικό φαινόμενο όλων των εποχών, έχει χαρακτηριστεί το μυθιστόρημα "Πενήντα αποχρώσεις του γκρι". Το βιβλίο, που ξεπέρασε ήδη σε πωλήσεις το Χάρυ Πότερ και τον Κώδικα Ντα Βίντσι, διαφημίζεται ως ‘σοφτ πορνό για γυναίκες’, ενώ οι Βρετανοί κριτικοί το αποκαλούν υποτιμητικά ‘πορνό για νοικοκυρές’.

Οι ιδιαιτέρως κακές κριτικές που έχει λάβει η (πρωτοεμφανιζόμενη στο χώρο του βιβλίου, και πρώην τηλεοπτική παραγωγός) Ε. Λ. Τζέιμς, από τις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές εφημερίδες, δεν πτοεί τις εκατομμύρια αναγνώστριες να αναζητούν την τριλογία της σε βιβλιοπωλεία, πολυκαταστήματα, και σούπερ μάρκετ. Κάποιες έρευνες μάλιστα στη Βρετανία αναφέρουν ότι, εξαιτίας του βιβλίου, οι πωλήσεις σε καταστήματα με ερωτικά βοηθήματα παρουσιάζουν άνοδο. Όλο αυτό μοιάζει με σεξουαλική επανάσταση, αλλά είναι;

Αν και γραμμένη από γυναίκα, η ιστορία αναπαράγει στο έπακρο αντρικές φαντασιώσεις, προηγούμενων εποχών, που οι αναγνώστριες καλούνται εν έτει 2012 να αναγνωρίσουν ως δικές τους επιθυμίες. Οι ερωτικές σκηνές, οι οποίες περιέχουν άφθονο ξύλο και σαδιστικές περιγραφές, στηρίζονται στην μηχανική αναπαραγωγή κλισέ για το σεξ και τις σχέσεις των φύλων, που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν στην σύγχρονη αναγνώστρια.

Η υπόθεση στερείται πρωτοτυπίας: η Αναστάζια, όμορφη, γλυκιά κι αθώα φοιτήτρια εικοσιενός ετών, ερωτεύεται τον εικοσιεπτάχρονο γοητευτικό, όμορφο, μυστηριώδη, πάμπλουτο επιχειρηματία Κρίστιαν Γκρέι και δημιουργούν μία έντονα μονόπλευρη, σαδιστική σχέση, όπου η ηρωίδα δέχεται την ολοκληρωτική υποταγή της στον άντρα και τις ορέξεις του, αφού το μόνο ‘ερωτικό’ παιχνίδι, είναι η ικανοποίηση των δικών του επιθυμιών.

Οι φανατικές αναγνώστριες της τριλογίας, γυναίκες μέσης κυρίως ηλικίας, όπως και η σαρανταοκτάχρονη συγγραφέας, με περιορισμένες αναγνωστικές, και όχι μόνο, εμπειρίες, μοιάζει να πιστεύουν ότι έχοντας στο κομοδίνο τους τα βιβλία της Τζέιμς επαναστατούν κατά του βαρετού, παραδοσιακού τρόπου ζωής τους, ενώ στην ουσία συγκατατίθενται στην διαιώνιση του πιο μπανάλ, ξεπερασμένου, στερεοτυπικού  υλικού πορνό. Η άβουλη, χωρίς ίχνος φαντασίας, γοητείας, και αυτοπεποίθησης ηρωίδα, πάντα πρόθυμη να εκτελέσει τις εντολές του άντρα, εγκλωβισμένη σε καταστάσεις όπου η ψυχοπαθολογία παρουσιάζεται ως μία ερεθιστική διαδικασία, όπου η σύμβαση θέλει την γυναίκα να είναι πάντα το θύμα και ποτέ ο θύτης, οδηγεί στην αναπαραγωγή άβουλων, ερωτικά κακοποιημένων γυναικών.

Όσον αφορά την ερωτική επαφή των δύο φύλων, καταλήγει στην ισοπεδωτική εξίσωση: ο άντρας αποφασίζει, επιβάλει τις ορέξεις του, χρησιμοποιεί το γυναικείο σώμα, η γυναίκα υπακούει, αφήνεται να χρησιμοποιηθεί και να κακοποιηθεί. Όλα αυτά στο όνομα της ερωτικής ηδονής που επιτυγχάνεται μόνο μέσω του σαδομαζοχισμού που αντί να αποδίδεται στο χώρο της ψυχοπαθολογίας όπου πραγματικά ανήκει, παρουσιάζεται ως απόλυτα ‘κανονικός’, ‘αποδεκτός’ και ‘φυσιολογικός’ τρόπος ερωτικής συνεύρεσης. Με την μέθοδο αυτή, η παρέκκλιση μεταμορφώνεται σε κανονικότητα, αφαιρώντας αυτόματα το αληθινό νόημα από την σαδομαζοχιστική πράξη, που δεν έχει ασφαλώς καμία σχέση με την αγάπη, την ερωτική επιθυμία και την ενσυναίσθηση που φέρνει κοντά δύο ανθρώπους, αλλά με τη βία, τον ναρκισσισμό, την ανάγκη επιβολής, και την ανικανότητα του ατόμου να ανοιχτεί ερωτικά στον άλλον, να αισθανθεί πόθο, αγάπη και αυτοεκτίμηση.

Σύμφωνα με την τριλογία της Ε. Λ. Τζέιμς, δεν υπάρχει τίποτα που δεν θα έκανε μια γυναίκα προκειμένου να εξασφαλίσει έναν σύντροφο με εξουσία και χρήμα. Ο ‘ιδανικός’ άντρας είναι ένας γοητευτικός βασανιστής γεμάτος φοβίες και συμπλέγματα κατωτερότητας που δεν καταφέρνει να ικανοποιηθεί ερωτικά αν δεν κακοποιήσει την παρτενέρ του, ανίκανος να συνδεθεί με μία γυναίκα έξυπνη, ανεξάρτητη, ενδιαφέρουσα, σε οποιοδήποτε επίπεδο. Η αρρενωπότητα ταυτίζεται με την βίαιη επιβολή, η θηλυκότητα με την πνευματική και σωματική υποταγή, η ερωτική σχέση με την κακοποίηση. Το απλοϊκά και μονότονα γραμμένο προϊόν της Τζέιμς, που καμία σχέση δεν έχει με λογοτεχνία, προσβάλει τόσο τις γυναίκες που έχουν πραγματικά βιαστεί και κακοποιηθεί, όσο και τον σύγχρονο άντρα που απέχει μίλια από τον αρρωστημένο ήρωα της ιστορίας, και, το θλιβερότερο όλων: αποδεικνύει ακόμα μία φορά πόσο πίσω βρίσκεται η σεξουαλική χειραφέτηση στην Ευρώπη.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.sex&id=16886