Του απεσταλμένου μας στην Τεχερανη Πετρου Παπακωνσταντινου
Το 1988, ύστερα από οκτώ φρικτά χρόνια πολέμου με το Ιράκ, ο αγιατολάχ Χομεϊνί ανακοίνωσε την απόφασή του «να καταπιεί το δηλητήριο» και να συνομολογήσει κατάπαυση του πυρός με τoν πιο μισητό εχθρό του, τον Σαντάμ Χουσεΐν. Την περασμένη Τρίτη, ήρθε η σειρά του Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ να καταπιεί το δικό του κώνειο, πιθανότατα κατ' εντολήν του διαδόχου του Χομεϊνί, «Οδηγού» της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, αγιατολάχ Χαμενεΐ: μιλώντας ενώπιον πολλών δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών για τα 30 χρόνια από τη νικηφόρα επανάσταση που ανέτρεψε την τυραννία του σάχη, ο Αχμεντινετζάντ εμφανίστηκε έτοιμος για έναν «διάλογο σε πνεύμα ισοτιμίας» με την Αμερική, ανταποκρινόμενος στο άνοιγμα του νέου προέδρου με το όχι και τόσο ευχάριστο, για την Τεχεράνη, ενδιάμεσο όνομα, του Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα.
Παρακολουθούσα τον μικροκαμωμένο ηγέτη με τα καθημερινά ρούχα, τα ακατάστατα μαλλιά και το ταπεινό ύφος να ανακοινώνει στο συγκεντρωμένο πλήθος ότι «το σκοτεινό σύννεφο της στρατιωτικής απειλής έχει πια απομακρυνθεί από τη χώρα» και η ματιά μου έτρεχε ασυναίσθητα απέναντί του: εκεί, δίπλα στο εντυπωσιακό μνημείο που έφτιαξε ο σάχης προς τιμήν του περσικού μεγαλοϊδεατισμού -και επέζησε του εμπνευστή του, μετονομασθέν σε «Μνημείο της Ελευθερίας» από το νέο καθεστώς- ορθωνόταν, μεγαλοπρεπώς κατακόρυφο, ακριβές ομοίωμα του 100% ιρανικού πυραύλου «Πρεσβευτής», ο οποίος προ ημερών έθεσε σε τροχιά τον πρώτο ιρανικό δορυφόρο, την «Ελπίδα».
Σαν τον «Σπούτνικ»
Οι πλέον καχύποπτοι αρθρογράφοι στη Δύση μετέφρασαν την εκτόξευση ως συνηγορία υπέρ της εκτίμησής τους ότι η Τεχεράνη, παράλληλα με το πυρηνικό της πρόγραμμα, αναπτύσσει και το πυραυλικό. Για τους ίδιους τους Ιρανούς, όμως, η εκτόξευση του πυραύλου ήταν κάτι ανάλογο με την εκτόξευση του «Σπούτνικ» για τους Ρώσους, καθώς συμπύκνωνε τους δύο βασικούς άξονες εθνικής συναίνεσης μεταξύ όλων των βασικών πολιτικών ρευμάτων - σκληροπυρηνικών, πραγματιστών, μεταρρυθμιστών και φιλελευθέρων: την τεχνολογική πρόοδο και την εθνική ανεξαρτησία.
«Η εκτόξευση του πυραύλου δεν είχε παραλήπτη την Αμερική ή το Ισραήλ», απαντά σε σχετική ερώτηση της «Κ» ο Ιρανός υφυπουργός Εσωτερικών Μεχντί Σαφαρί, «αλλά τον ιρανικό λαό. Το μήνυμα είναι ότι το Ισλάμ δεν είναι αντίθετο με την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Καταβάλλουμε εντατικές προσπάθειες να βρεθούμε στην πρωτοπορία της πληροφορικής, της βιοτεχνολογίας, της Ιατρικής και των τηλεπικοινωνιών. Είμαστε υπερήφανοι που ο πύραυλος αυτός ήταν αποτέλεσμα της εργασίας αποκλειστικά Ιρανών επιστημόνων και τεχνικών. Οπως είμαστε υπερήφανοι που, ενώ στις παραμονές της επανάστασης το Ιράν είχε μόλις 300.000 φοιτητές, σήμερα έχει 3,5 εκατομμύρια».
Ευρεσιτεχνία
Την ίδια εικόνα, του φωτισμένου Ισλάμ, που συμβαδίζει με την επιστημονική πρόοδο, εννοούσε να ενισχύσει το επιστημονικό προσωπικό στο «Νοσοκομείο Ιμάμης Χομεϊνί» και ιδιαίτερα στο Ερευνητικό Κέντρο για την Αντιμετώπιση του έιτζ. Ο δρ Κουρός Ραμάλ παρουσίασε μια πολλά υποσχόμενη, όπως μας είπε, ιρανική ευρεσιτεχνία, το φάρμακο IMOD, που παρασκευάζεται από φυτικές ύλες και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών χωρίς ανεπιθύμητες παρενέργειες. Οι ακριβές θεραπείες των ασθενών καλύπτονται εξ ολοκλήρου από το Δημόσιο. Αναφορικά με τους ναρκομανείς, από τις τάξεις των οποίων προέρχεται η μεγάλη πλειονότητα ασθενών του έιτζ, το κράτος ενθαρρύνει τα προγράμματα μεθαδόνης και αναπτύσσει ενημερωτικές εκστρατείες, χορηγώντας ακόμη και καθαρές σύριγγες στους εξαρτημένους για να αποφεύγουν τη μόλυνση. Στο ίδιο πρόγραμμα εργάζεται, ως κοινωνική λειτουργός, η Κάτι Νούρμπακις, μια νέα κοπέλα που σπούδασε στο Λονδίνο, έκανε πολλούς φίλους στην Ελλάδα και πολεμάει συνέχεια με μια μαντίλα στερεωμένη όσο πιο πίσω γίνεται. Πέρα από την ψυχολογική υποστήριξη στους ασθενείς, ασχολείται με ενημερωτικές εκστρατείες στα σχολεία γύρω από το έιτζ. Τη ρωτάω αν μιλάνε στα παιδιά για το σεξ και την αντισύλληψη κι αν αντιδρά ο κλήρος: «Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να μιλάμε εντελώς ανοιχτά για ζητήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, καθώς η ισλαμική θρησκεία απορρίπτει το προγαμιαίο σεξ. Ωστόσο, εμείς τους λέμε αυτά που πρέπει να τους πούμε για το σεξ, την αντισύλληψη και τα προφυλακτικά, ώστε να προφυλάσσονται απέναντι στο έιτζ και άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους και δεν συναντάμε προβλήματα».
Πολλές μουσουλμανικές χώρες είναι δημογραφικές βόμβες, με την κοινωνική μιζέρια και τις κοινωνικές προκαταλήψεις να οδηγούν σε πληθυσμιακή έκρηξη. Στο Ιράν, αντιστοιχούν μόλις 1,71 γεννήσεις ανά γυναίκα, κατά μέρον όρο, ένας ρυθμός ανάλογος με εκείνον της Δυτικής Ευρώπης και μικρότερος από τον αντίστοιχο των ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει την ισχυρή, από πολλές απόψεις, θέση της γυναίκας στην ιρανική κοινωνία, κάτι που επίσης αντανακλούν τα ποσοστά γυναικών στη δημόσια διοίκηση, στις επιχειρήσεις και στα πανεπιστήμια.
Ακριβώς γι' αυτό, οι ισλαμικοί κώδικες που συνεχίζουν να επιβάλλονται στην καθημερινότητα των γυναικών, όπως η μαντίλα και οι αυστηρές αποστάσεις απέναντι σε άτομα του άλλου φύλου γίνονται ολοένα και πιο αφόρητες για μεγάλο κομμάτι του γυναικείου πληθυσμού. Εξάλλου και το ίδιο το καθεστώς γνωρίζει ότι οι όποιοι περιορισμοί καταρρέουν στην ιδιωτική ζωή και ακολουθεί την υποκριτική λογική του «κάνε ό,τι θέλεις, αλλά να μην φαίνεσαι». Στα διαμερίσματα των πλούσιων, βορείων προαστίων, τα νεανικά πάρτι ξεπερνούν και τα πιο έξαλλα κλαμπ των δυτικών μεγαλουπόλεων. Οχι απροσδόκητα, ο μεταρρυθμιστής Μοχάμεντ Χαταμί, που ανακοίνωσε τις προάλλες την υποψηφιότητά του για τις κρίσιμες εκλογές της 12ης Ιουνίου, σαρώνει σ' αυτά τα στρώματα, αν και απογοήτευσε τους οπαδούς του με την ατολμία και τη συνθηκολόγησή του στις δύο προηγούμενες προεδρικές θητείες του (1997- 2005).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου