O EΛΛHNIKOΣ KAΠITAΛIΣMOΣ KAI H λεηλασία των Bαλκανίων

Τον πόλεμο στο ΝΑΤΟ έχει κηρύξει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας -αν πιστέψουμε, τουλάχιστον, αυτά που γράφουν αυτές τις μέρες οι εφημερίδες. Η Ντόρα έχει μπλοκάρει εδώ και δυο μήνες την, κρίσιμη για τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, ενσωμάτωση "των Σκοπίων". Και ο Μεϊμαράκης απειλεί να ακυρώσει την αποστολή των ελληνικών Σινούκ στο Αφγανιστάν αν η "εθνική μας υπόθεση" για το όνομα της Μακεδονίας έχει αρνητική έκβαση. Καλά ο Μεϊμαράκης. Αλλά και η Ντόρα; Η κόρη του Μητσοτάκη που περνάει τα καλοκαίρια παρέα με τους Μπους; Ενάντια στο ΝΑΤΟ;

Φυσικά τίποτα από όλα αυτά δεν έχει σχέση με την αλήθεια. Πρώτα απ' όλα η διαμάχη με "τα Σκόπια" δεν έχει καμμιά σχέση ούτε με το όνομα, ούτε με τα σύμβολα, ούτε με τον Μέγα Αλέξανδρο και την ιστορία. Αυτό που παίζεται είναι ποιός θα έχει τον πραγματικό έλεγχο πάνω στην γειτονική δημοκρατία. Πόσο ανεξάρτητη θα είναι η κυβέρνηση "των Σκοπίων"; Πόσο ανεξάρτητη θα είναι η άρχουσα τάξη; Πώς θα παίρνουν τις κρίσιμες αποφάσεις -για τις διεθνείς συμμαχίες, τα οικονομικά ανοίγματα, τις ξένες επενδύσεις; Μόνοι τους; 'Η αφού "συμβουλευτούν" πρώτα την Αθήνα;

Οσο ψεύτικη είναι η εικόνα ότι ο καυγάς γίνεται για "το όνομα της Μακεδονίας μας" άλλο τόσο ψεύτικη είναι και η εικόνα της σύγκρουσης ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Δύση. Οι ΗΠΑ και οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις δεν θέλουν, φυσικά, να εντάξουν την Δημοκρατία της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ για να εξασφαλίσουν περισσότερες ελευθερίες στον λαό της. Αυτό που διεκδικούν η Ντόρα και ο Μεϊμαράκης είναι να περνάει ο έλεγχος των Μεγάλων Δυνάμεων πάνω στην γειτονική μας χώρα μέσα από την Αθήνα -με το αζημίωτο φυσικά. Το όνειρο της άρχουσας τάξης της Ελλάδας, από την πρώτη στιγμή που άρχισε να διαφαίνεται η κατάρρευση της παλιάς τάξης στα Βαλκάνια ήταν ένα: πώς θα καταφέρει να μετατραπεί στον "ισχυρό" της περιοχής. Και τα κατάφερε. Οι λαοί των Βαλκανίων θα πληρώνουν για

χρόνια τον λογαριασμό αυτής της ληστρικής επιδρομής.

Eπιδρομή

Η δεκαετία του 1990 ήταν για τους λαούς της Αλβανίας, της πρώην Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας μια δραματική περίοδος. Οι παλιές επιχειρήσεις άρχισαν να κλείνουν η μια μετά την άλλη, τα νομίσματα πήραν τον κατήφορο, οι τράπεζες έφταναν στο χείλος της καταστροφής, οι κυβερνήσεις αδυνατούσαν να πληρώσουν τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. Η ανεργία, η φτώχια, η πείνα και το κρύο έγιναν η πικρή καθημερινότητα για εκατομμύρια εργαζόμενους. Για το διεθνές κεφάλαιο, όμως, η δεκαετία του 1990 ήταν μια χρυσή ευκαιρία να αρπάξουν ότι μπορούσαν από τις χρεοκοπημένες χώρες των Βαλκανίων -κυριολεκτικά μισοτιμής. Ορυχεία, βιομηχανίες ποτών και τροφίμων, τηλεφωνικά δίκτυα, σουπερμάρκετ -όλα βγήκαν, κάτω από τις προτροπές του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και των νέων "συμμάχων", των ΗΠΑ και της ΕΕ, στο σφυρί. Η ελληνική άρχουσα τάξη έπεσε στο πλιάτσικο με τα μούτρα: ο Λάτσης, ο Μυτιληναίος, o Κόκκαλης, ο Δασκαλόπουλος, ο Βαρδινογιάννης, ο Νίκας, ο Γερμανός είναι ήδη "μεγάλα ονόματα" σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων.

"ναυαρχίδα" όμως της λεηλασίας ήταν -και είναι- οι τράπεζες. Και εδώ οι Ελληνες καπιταλιστές, κυριολεκτικά, διέπρεψαν. "Οι ελληνικές τράπεζες", έγραφε πριν από μερικούς μήνες η εφημερίδα Financial Times, "εκτιμάται ότι έχουν επενδύσει 6 δισεκατομμύρια ευρώ σε εξαγορές και τοπικά δίκτυα σε 10 διαφορετικές χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το μερίδιό τους στην δανειοδότηση προς την περιοχή είναι περίπου 19%". "Σε ελληνική υπόθεση έχουν μετατρέψει την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης οι εγχώριες τράπεζες", έγραφε το φθινόπωρο με καμάρι η Καθημερινή. "Παρά το μικρό τους μέγεθος, σε σχέση με τα ευρωπαϊκά χρηματοοικονομικά μεγαθήρια, κατάφεραν μέσα σε λίγα χρόνια να διαθέτουν ένα δίκτυο περίπου 3.000 καταστημάτων, ενώ το μερίδιο της αγοράς τους, στην περιοχή των Βαλκανίων, προσεγγίζει το 20%. Μάλιστα σε ορισμένες αγορές, όπως σε αυτήν των Σκοπίων, το μερίδιο αγοράς των ελληνικών τραπεζών προσεγγίζει ακόμα και το 35%..."

Πώς ακριβώς κατάφεραν οι Ελληνες τραπεζίτες αυτό το "θαύμα" μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ στις λεπτομέρειές του. Αλλά δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι δεν το κατάφεραν με "τον σταυρό στο χέρι". Οι πόρτες άνοιξαν με τη νίκη της Δύσης στον Ψυχρό Πόλεμο και την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην πρώην Γιουγκοσλαβία (για αυτό οι έλληνες καπιταλιστές και οι πολιτικοί που τους υπηρετούν είναι σφιχταγγαλιασμένοι με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ). Τη δεκαετία του 1990 το τραπεζικό σύστημα των Βαλκανικών χωρών παραδόθηκε, μετά την κατάρρευση του Ανατολικού μπλοκ, στην κρίση, στην διαφθορά και την απάτη. Η μια όψη αυτής της σήψης ήταν το ξέπλυμα χρήματος και οι πυραμίδες -αμοιβαία κεφάλαια που υπόσχονταν αποδόσεις μέχρι και 800% που κατάφεραν να προσελκύσουν εκατοντάδες χιλιάδες "πελάτες" -και φυσικά να τους απαλάξουν μέσα σε μια νύχτα από τις οικονομίες μιας ολόκληρης ζωής. Η άλλη πλευρά ήταν οι ιδιωτικοποιήσεις -με τις συμμαχίες κάτω από το τραπέζι, τις "εξαγορές" στελεχών, τις μίζες, τις μυστικές συμφωνίες, τις ύποπτες κοστολογήσεις και φυσικά τα σκάνδαλα και τις αλληλοκατηγορίες.

Ξεπούλημα

Εδώ στην Ελλάδα το εργατικό κίνημα έχει μεγάλη εμπειρία από το τι ακριβώς σημαίνει "ιδιωτικοποίηση". Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Τα Τσιμέντα Ηρακλής, την Caltestruzi και τις προμήθειες του Γεωργιάδη, του ταμεία της Νέας Δημοκρατίας; Το ξεπούλημα της Ιονικής στην Alpha Bank; 'Η την θυελλώδη ιδιωτικοποίηση της ίδιας της Εμπορικής πριν από δυο χρόνια;

Στην Βουλγαρία η τελευταία μεγάλη ιδιωτικοποίηση τράπεζας έγινε το 2000 με την πώληση της Bulbank -της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας. Ανάμεσα σε αυτούς που "χτυπήσανε" την τράπεζα ήταν ο Βαρδινογιάννης (με την συμμετοχή κατά 5% της γαλλικής Credit Agrocole), η βελγική KVC και η ιταλική UniCredito (με την συμμετοχή κατά 5% της γερμανικής Allianz). Ο Βαρδινογιάννης δεν κατάφερε να αγοράσει τελικά την Bulbank -νικήτρια αναδείχτηκε η UniCredito. Αλλά αυτό ελάχιστη σημασία έχει: μετά την πώληση ο διευθυντής της τράπεζας Τσάβνταρ Κάντσεβ έδωσε την παραίτησή του καταγγέλοντας ότι το τίμημα, 360 εκατομμύρια ευρώ, ήταν περίπου το μισό από ό,τι άξιζε πραγματικά η τράπεζα. Την προηγούμενη χρονιά η Bulbank είχε καθαρά κέρδη πάνω από 100 εκατομμύρια λεβ -πάνω από 60 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή.

Φυσικά ο Κάντσεβ δεν κινήθηκε ούτε από "πατριωτισμό" ούτε από κάποια διάθεση να προστατέψει την "λαϊκή περιουσία". Οπως αποδείχτηκε ο Βαρδινογιάννης του είχε υποσχεθεί το 15% της τράπεζας -ενώ η UniCredito μοίρασε απλά και μόνο 750-800 χιλιάδες δολάρια στους πέντε διευθυντές (σε μια χώρα με μέσο μηνίαιο εισόδημα 100 δολάρια).

Η λεηλασία, όμως, δεν ήταν "στιγμίαια". Κάθε άλλο. Οι ελληνικές τράπεζες κερδίζουν κάθε χρόνο εκατομμύρια ευρώ από τις "επενδύσεις" τους αυτές στις βαλκανικές χώρες. Πέρσι τα κέρδη των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών -της Εθνικής, της Eurobank, της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς- από την Αλβανία, την Σερβία, την Βουλγαρία και την Ρουμανία ξεπέρασαν τα 35 εκατομμύρια ευρώ -ένα ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 10% των συνολικών τους κερδών. Και αυτά χωρίς τα 126 εκατομύρια ευρώ που απέδωσε η τουρκική Finansbank στην Εθνική Τράπεζα. Και οι προοπτικές, για το μέλλον, είναι πραγματικά "θαυμάσιες".

Η τραπεζική αγορά των Βαλκανίων είναι, όπως λένε οι ίδιοι οι τραπεζίτες, ακόμα στα σπάργανα. Μόνο ένας στους τρείς κατοίκους έχει τραπεζικό λογαριασμό - ένα ποσοστό που ξεπερνάει το 70% στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων είναι μικρά: στην Αλβανία, την Σερβία, την Μακεδονία και την Ρουμανία είναι κάτω από το 1/3 του ΑΕΠ, στην Βουλγαρία κάτω από το 50%. Στην ΕΕ των 25, αντίθετα, ο μέσος όρος βρίσκεται στο 131% του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, οι τράπεζες υπολογίζουν ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα δανείσουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ στους κατοίκους της "νέας Ευρώπης" -προσθέτοντας έτσι εκατοντάδες εκατομμύρια στα ετήσια κέρδη τους.

Οι απολογητές της οικονομίας της αγοράς ισχυρίζονται ότι τα χρήματα αυτά θα φέρουν ανάπτυξη και ευημερία. Πρόκειται για ένα ακόμα μεγάλο ψέμα. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στους τομείς που επενδύουν οι ελληνικές τράπεζες στα Βαλκάνια: στην Σερβία και την Τουρκία αγοράζουν ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρίες που ετοιμάζονται να χωθούν στην αγορά των συντάξεων και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης: με άλλα λόγια να αρπάξουν τις "ευκαιρίες" που ανοίγονται από την διάλυση της δημόσιας αφάλισης. Στην Βουλγαρία και την Ρουμανία επενδύουν στην γη: όλες οι ελληνικές τράπεζες ανοίγουν παραρτήματα "real estate". Και εδώ οι προοπτικές είναι λαμπρές: η αξία της γης παντού ανεβαίνει με ραγδαίους ρυθμούς.

Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες από τις χώρες της "νέας Ευρώπης" δουλεύουν σήμερα, κάτω από άθλιες συνθήκες στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Αυστρία, την Γερμανία ή τις άλλες "αναπτυγμένες" χώρες της Ευρωζώνης. Τα λιγοστά χρήματα που μαζεύουν από τις οικονομίες τους τα στέλνουν στους δικούς τους για να ζήσουν και να αγοράσουν ένα "κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους" -όπως ακριβώς έκαναν και οι μετανάστες εργάτες από την Ελλάδα στην Γερμανία τη δεκαετία του 1960. Χάρη στο "ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο" το όνειρό τους δεν θα καταφέρει ποτέ να γίνει πραγματικότητα. Οι οικονομίες τους θα γίνουν απλά και μόνο τόκοι και χρεολύσια -που θα συνεχίσουν να τα πληρώνουν για χρόνια και χρόνια. Οι εργάτες των Βαλκανίων θα προστεθούν δίπλα στους εργάτες από την Ελλάδα στα θύματα των τραπεζιτών -σε όλους αυτούς που στενάζουν κάτω από το αβάσταχτο βάρος των πιστωτικών καρτών, των καταναλωτικών δανείων και των πανωτοκίων.

http://www.sek-ist.gr/