Η κρίση του «καπιταλισμού - καζίνο»

Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ

Τρομάζουν οι τίτλοι των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εφημερίδων: «Πέφτει ο ουρανός; Ραγισμένα θεμέλια;», αναρωτιούνται με αγωνία οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου. «Ο μεγάλος σεισμός. Π, όπως πανικός», αναφέρουν οι τίτλοι της γερμανικής «Τσάιτ», ενώ η επίσης γερμανική «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε» τονίζει στους τίτλους της ότι «Στις αγορές κεφαλαίων περιφέρεται ο φόβος πως η χρηματοπιστωτική κρίση μπορεί να φύγει εκτός ελέγχου». Ο πρωτοσέλιδος τίτλος της γαλλικής «Μοντ» δεν αρκείται στη διαπίστωση των φαινομένων: «Η κρίση τρέφει τις επικρίσεις εναντίον των υπερβολών του νεοφιλελευθερισμού», υπογραμμίζει. Είναι πλέον προφανές ότι η κρίση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι πολύ βαθύτερη. Η προσχηματική δικαιολογία ότι δήθεν για όλα αυτά τα δεινά φταίνε τα επισφαλή στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ δεν πείθει πια κανέναν υποτυπωδώς σχετικό με το θέμα.

Αλλο είναι το ζήτημα: Ο καπιταλισμός - καζίνο των τελευταίων χρόνων, ο οποίος αναπτύχθηκε πάνω στην απόλυτη ασυδοσία των αγορών που επέβαλε η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού και συσσώρευσε αμύθητα κέρδη χωρίς καμία παραγωγική δραστηριότητα, περιδινίζεται σε σοβαρή κρίση και απειλεί με χρεοκοπία τους απατεώνες χρυσοκάνθαρους.

«Μία από τις μεγαλύτερες χρηματοπιστωτικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών» χαρακτήρισε την παρούσα κρίση ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Πιέρ Στάινμπρικ. Παράλληλα, σάλο στη Γερμανία προκάλεσε η τοποθέτηση του προέδρου της Ντόιτσε Μπανκ, της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας, Γιόζεφ Ακερμαν: «Δεν πιστεύω σε αυτήν την περίπτωση στις δυνάμεις αυτοϊασης των αγορών. Η κρίση των χρηματοπιστωτικών αγορών μπορεί να περιοριστεί μόνο με τη βοήθεια των κεντρικών τραπεζών. Χρειάζεται συντονισμένη δράση τραπεζών, κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών», τόνισε.

Εξω φρενών με τη στάση αυτή έγινε ακόμη και η συντηρητική «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», η οποία συνδέεται στενά με τους επιχειρηματικούς κύκλους της Γερμανίας. «Οταν τα πράγματα πάνε καλά, οι τράπεζες δεν θέλουν να ξέρουν τίποτα για το κράτος. Στην κρίση όμως πρέπει να τους σώζει το κράτος», αναφέρει στους τίτλους πρωτοσέλιδου άρθρου της και συνεχίζει: «Δεν θα έπρεπε ο Ακερμαν και οι συνάδελφοί του να απορούν, όταν η κοινή γνώμη αντιδρά με ένα μείγμα οργής, απουσίας κατανόησης και μοχθηρίας. Η μετά βεβαιότητας επίγνωση ότι σε μια κρίση θα διασωθούν από το κράτος επιτρέπει στις τράπεζες και στα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να διεξάγουν στις καλές εποχές δραστηριότητες χωρίς επαρκή διασφάλιση έναντι των κινδύνων - δραστηριότητες που είναι εξαιρετικά επικερδείς για τα κορυφαία στελέχη τους... Οταν όμως ο πύργος από τραπουλόχαρτα της κερδοσκοπίας απειλείται με κατάρρευση, τότε πρέπει να τους διασώσουν οι κεντρικές τράπεζες και οι φορολογούμενοι»!

Πραγματικά, έτσι γίνεται. Οι απατεώνες των ακραία κερδοσκοπικών, δήθεν «επενδυτικών» τραπεζών φροντίζουν να δανείζονται ασύλληπτα ποσά με την ανοχή των υποτιθέμενα εποπτικών αρχών, χρησιμοποιώντας εξαιρετικά πολύπλοκα και άκρως επισφαλή σύγχρονα χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Αυτό τους επιτρέπει αφενός να πλουτίζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς όσο τα πράγματα πάνε καλά και αφετέρου να χρωστούν τόσα πολλά σε τόσο πολλές τράπεζες, ώστε στις περιόδους κρίσης το κράτος να είναι «υποχρεωμένο» να τους διασώσει από τη χρεοκοπία, γιατί διαφορετικά θα προκληθεί σοβαρή κρίση στην πραγματική οικονομία εξαιτίας των χρεών τους, τα οποία θα οδηγήσουν σε κρίση δεκάδες άλλες τράπεζες!

Ετσι έγινε προ δεκαημέρου στην Αμερική. Η πέμπτη σε μέγεθος επενδυτική τράπεζα της Γουόλ Στριτ ονόματι Μπέαρ Στερνς έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας. Παραβιάζοντας κάθε κανόνα, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έδωσε 30 δισεκατομμύρια δολάρια από τα χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων για να διασώσει αυτούς τους απατεώνες, επειδή η Μπέαρ Στερνς συμμετείχε σε διατραπεζικά συμβόλαια ύψους... 10 τρισεκατομμυρίων (!) δολαρίων, οπότε αν κατέρρεε θα γινόταν κόλαση.

Παράλληλα μια άλλη τράπεζα, η JP Μόργκαν Τσέις, αγόρασε την Μπέαρ Στερνς έναντι 2 δολαρίων ανά μετοχή, όταν προ ημερών η μετοχή της είχε πάνω από 100 δολάρια και πριν από ενάμιση χρόνο πάνω από 200!

Αποτέλεσμα, μέσα σε μία ημέρα η μετοχή της JP Μόργκαν Τσέις ανέβηκε τόσο, ώστε η χρηματιστηριακή της αξία κέρδισε σε μία και μοναδική ημέρα... 14 δισεκατομμύρια δολάρια! Αν αυτό δεν είναι καπιταλισμός - καζίνο, τότε τι είναι;

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΡΓΗΣ
Ολοκληρωτισμός της αγοράς

«Η αγορά, η ολοκληρωτική ιδεολογία που εφευρέθηκε για τη διακυβέρνηση του 21ου αιώνα, δαιμονοποίησε το κράτος και σχεδόν καθετί που ήταν δημόσιο ή κοινοτικό, θέτοντας την κυρίαρχη αγορά σε θέση εξουσιασμού των πάντων... Πρέπει να αρχίσει η μάχη εναντίον της κυριαρχίας των αγορών!». Ποιος τα γράφει αυτά; Ο Τζούλιο Τρεμόντι, ο μέχρι πρότινος ακραία νεοφιλελεύθερος, απολύτως έμπιστος σύμβουλος του... Σίλβιο Μπερλουσκόνι (!), υπουργός Οικονομίας στην τελευταία κυβέρνησή του από το 2001 έως το 2004 και ισχυρός υποψήφιος να γίνει και πάλι υπουργός Οικονομίας τον Απρίλιο, μετά τις εκλογές. Είναι τέτοια η οργή των Ευρωπαίων που μέχρι και ο Μπερλουσκόνι απαρνείται τον νεοφιλελευθερισμό...