Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2008

Πίσω από το σφυροδρέπανο και τα κόκκινα λάβαρα

Κειμενο του συντροφου Δημητρη Αναστασοπουλου στην"ελευθεροτυπια" για την εκδοση απο την "Διεθνη βιβλιοθηκη" του βιβλιου του Ρωσου αναρχικου Βολιν "Η αγνωστη επανασταση".

Το τηλεγράφημα του Λένιν, «συλλάβετε όλους τους αναρχικούς και ενοχοποιήστε τους». Η σφαγή των ναυτών και των εργατών της Κροστάνδης, τον Μάρτιο του 1921. Η συντριβή του κινήματος του αναρχικού Νέστορα Μάχνο στην Ουκρανία. Η καταστολή που εξαπέλυσαν οι μπολσεβίκοι απέναντι σε όσους επιθυμούσαν μια κοινωνική επανάσταση. Πίσω από τα επετειακά αφιερώματα, τις κόκκινες σημαίες με το σφυροδρέπανο και τους ηγέτες που μπήκαν στα μαυσωλεία, ο αναρχικός Βολίν γράφει για την άλλη επανάσταση.

Για το πώς ένας λαός βασανισμένος εξεγείρεται το 1905 ενάντια στον τσάρο, σφαγιάζεται αλλά δεν υποτάσσεται, οργανώνεται σε σοβιέτ, μαθαίνει την αυτοδιεύθυνση στις γενικές συνελεύσεις, σέρνεται σε έναν αιματηρό πόλεμο, εξαθλιώνεται και ξανά ξεσηκώνεται το 1917, για να υποταχθεί αδύναμος και φοβισμένος στους νέους δυνάστες με την προβιά του επαναστάτη.

«Τον Οκτώβριο του 1917 ο δρόμος είχε ξεκαθαριστεί ουσιαστικά από όλα τα εμπόδια, η Επανάσταση τοποθετήθηκε ουσιαστικά και οριστικά στο πεδίο της κοινωνικής επανάστασης». Ο Βολίν, Ρώσος αναρχικός, σημειώνει την ευκαιρία που χάθηκε στο βιβλίο του «Η άγνωστη Επανάσταση». Είναι ο πρώην φοιτητής Νομικής που παράτησε τις σπουδές για να ενταχθεί στο επανασταστικό εργατικό κίνημα. Είναι ο μαχητής που θα ακολουθήσει τον τυχοδιώκτη παπά Γκαπόν, επικεφαλής των εξεγερμένων μαζών στους, δρόμους της Πετρούπολης, στην αποτυχημένη επανάσταση του 1905. Είναι ο αναρχικός που θα πολεμήσει με τις στρατιές του Μάχνο και τον Κόκκινο Στρατό και τους λευκούς αντεπαναστάτες. Και είναι αυτός που δεν θα διστάσει να γράψει: «Η ανεπάρκεια της ρωσικής εργατικής τάξης στην αρχή της Επανάστασης θα αποδειχθεί μοιραία για την εξέλιξη των γεγονότων και για ολόκληρη την Επανάσταση».

Οι δύο τόμοι του Βολίν, ψευδώνυμο του Βσέβολοντ Μιχαήλοβιτς Εϊχενμπάουμ, συμπυκνώνουν όλη την ιστορία μιας επανάστασης που ξεκινάει αβέβαια στα εργοστάσια της Πετρούπολης το 1904 για να καταλήξει στην εξεγερμένη Κρονστάνδη του '21. Η ιστορία του είναι ένα μίγμα προσωπικών εμπειριών και στοχασμού πάνω στην ταπείνωση και διαστρέβλωση της επανάστασης που κατάφεραν οι μπολσεβίκοι. Το 1905 η επανάσταση αποτυγχάνει, αφού οι επαναστατικές ιδέες αγγίζουν μόνο τους φοιτητές και την «αφρόκρεμα» της εργατικής τάξης. «Η πλατιά λαϊκή μάζα, που όταν αναταραχτεί είναι η μόνη που καθορίζει τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές, διατηρούσε την πρωτόγονη νοοτροπία της», σημειώνει ο ίδιος. Ετσι, την Κυριακή 9 Ιανουαρίου, ένα πλήθος κόσμου βαδίζει προς τα χειμερινά ανάκτορα του τσάρου, σφαγιάζεται από τα μυδραλιοβόλα των στρατιωτών. Ομως, ο μύθος του τσάρου έχει διαλυθεί. «Χρειάστηκε μια βιωμένη, πάλλουσα και μεγάλης έκτασης ιστορική εμπειρία για να αρχίσει ο λαός να καταλαβαίνει την αληθινή φύση του τσαρισμού», συμπεραίνει ο Βολίν.

Ο Βολίν γράφει για να ξεδιαλύνει μύθους. Στα δώδεκα χρόνια που μεσολαβούν ανάμεσα στο 1905 και το 1917 ο λαός μαθαίνει και συζητάει για την Επανάσταση, φτιάχνει σοβιέτ και παίρνει στα χέρια του τη μοίρα του. Και όταν ξεσπάει ο πόλεμος του 1914, έχει πια και τα όπλα. «Η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει ήταν η πλήρης αποδιοργάνωση της οικονομικής ζωής στη χώρα», σημειώνει ο Βολίν. Ο λαός δεν ξεσηκώνεται από την προπαγάνδα των επαναστατών, αλλά επειδή είναι απελπισμένος. Ετσι, γίνεται η Επανάσταση του 1917, εγκαθιδρύεται η κυβέρνηση Κερένσκι, οι μπολσεβίκοι παίρνουν τον ελέγχο και το σύνθημα των επαναστατών «όλη η εξουσία στα σοβιέτ» δεν πραγματοποιείται ποτέ. Για τον Βολίν η Επανάσταση κρίθηκε τον Οκτώβριο του 1917, όταν οι μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία ανατρέποντας τον Κερένσκι, επειδή ήταν το «μόνο οργανωμένο κόμμα». Και μετά, «αντί να βοηθήσουν τους εργάτες στην πάλη τους, βρέθηκαν στην εξουσία, εγκαταστάθηκαν σαν κυρίαρχοι γρήγορα, διαφθάρηκαν, οργανώθηκαν σαν νέα προνομιούχα κάστα και στη συνέχεια συνέτριψαν και υποδούλωσαν την εργατική τάξη».

Παράλληλα, οι μπολσεβίκοι ξεκίνησαν τη μεθοδική εξόντωση των αναρχικών. Ολιγάριθμοι και ανοργάνωτοι στην αρχή της Επανάστασης αλλά μαχητικοί, οι αναρχικοί κατάφεραν να διασπείρουν τις ιδέες τους στις επαναστατημένες μάζες. Για τον Βολίν υπήρξαν στιγμές όπου θα μπορούσε να πραγματωθεί η ουτοπία στην εξεγερμένη Κροστάνδη και στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του μαχνοβιστικού κινήματος. Αλλά κάθε φορά που οι επαναστατικές μάζες θέλησαν και ένιωσαν πως ήταν ικανές να ενεργήσουν από μόνες τους, οι μπολσεβίκοι τσάκισαν τον ενθουσιασμό τους με τη βία.

Ο Βολίν γράφει, ουσιαστικά, για μια άλλη ρωσική επανάσταση χωρίς πολιτικά τεχνάσματα. Κι αυτή είναι η ουσία της ιστορίας του. Διηγείται την ιστορία ενός λαού που κατάφερε να ξεπεράσει προκαταλήψεις αιώνων, να αυτο-οργανωθεί και με το όπλο στο χέρι να προσπαθήσει να πραγματώσει μια κοινωνική επανάσταση. Μια επανάσταση που θάφτηκε κάτω από την καταστολή που ακολούθησε την εξουσία των μπολσεβίκων, για να μετατραπεί σε «ένα καθεστώς ζοφερό, τυραννικό και βίαιο».

* Ο ιστορικός εκδοτικός οίκος «Διεθνής Βιβλιοθήκη» συνεχίζει να εκδίδει βιβλία για την ιστορία του αναρχικού κινήματος και τη σοσιαλιστική σκέψη. Ειδικά για τη Ρωσική Επανάσταση εκτός από την επανέκδοση του ιστορικού βιβλίου του Βολίν έχει επανεκδώσει άλλα δύο πολύ σημαντικά έργα: την «Κομμούνα της Κροστάνδης» της Ιντα Μετ, για την εξέγερση των ναυτών και εργατών της Κροστάνδης και τη σφαγή τους από τον Κόκκινο Στρατό με επικεφαλής τον Τρότσκι, κι ακόμα τη μελέτη «Οι μπολσεβίκοι και ο εργατικός έλεγχος» του Μορίς Μπριντόν, συντρόφου του Κορνήλιου Καστοριάδη στην ομάδα «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα», μια μπροσούρα για το κίνημα των εργοστασιακών επιτροπών των Ρώσων εργατών από το 1917 ώς το 1921 που έπεσαν στα χέρια των μπολσεβίκων.

* Οι εκδόσεις «Διεθνής Βιβλιοθήκη» βρίσκονται στην οδό Ιπποδάμου 7, Παγκράτι. Φαξ-τηλ.: 210-7516213. Ωρες λειτουργίας: 12 μ. - 8 μ.μ.



ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:


Αναγνώστες