Η μάχη κατά της φτώχειας

Από τον Γιώργο Κ. Καββαδία

Πίσω από τη βιτρίνα της επιδεικτικής υπερκατανάλωσης των σύγχρονων κοινωνιών κρύβονται η φτώχεια και η διόγκωση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων. Το δόγμα της εποχής, που είναι το «καταναλώνω, άρα... υπάρχω», καθορίζει έναν τρόπο επιβίωσης και όχι αληθινής ζωής, δεν αφορά τις ορδές των απόκληρων αυτής της κοινωνίας, που διαρκώς αυξάνονται αντί να συρρικνώνονται. Κοντά σ' αυτούς αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς και οι «νεόπτωχοι των δανείων».

Πέρα από τους μύθους της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης υπάρχει η πραγματικότητα της φτώχειας, που έχει πλανητικές διαστάσεις και συνυπάρχει με πρωτοφανείς μορφές πλούτου. Το πλουσιότερο 10% παγκοσμίως κατέχει το 85% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ αντίθετα το φτωχότερο 50%, περίπου ο μισός πληθυσμός της Γης, έχει στην κατοχή του σχεδόν το 1%! Ταυτόχρονα τα φαντάσματα της μαζικής εξαθλίωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού, που είχαν αναστατώσει τον 19ο αιώνα, εξακολουθούν να πλανώνται όχι μόνο πάνω από τις παραγκουπόλεις του Τρίτου Κόσμου, αλλά και πάνω από τις ανεπτυγμένες χώρες. Υπολογίζεται ότι 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. 50.000 άνθρωποι την ημέρα πεθαίνουν από αίτια που σχετίζονται με τη φτώχεια. 600 εκατομμύρια παιδιά ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, ενώ 10 εκατομμύρια από αυτά πεθαίνουν κάθε χρόνο από την πείνα.

Στην ΕΕ, που ορίζει ως «άπορους» όσους διαθέτουν εισόδημα κατώτερο από το ήμισυ του μέσου εισοδήματος σε μια χώρα, ζουν περίπου 80 εκατομμύρια φτωχοί. Και βέβαια η φτώχεια και οι διάφορες μορφές της δεν προσδιορίζονται με βάση το πραγματικό εισόδημα που απαιτείται για την κάλυψη των βασικών αναγκών και τα δικαιώματα, αλλά με βάση τα «επίσης όρια» που αμφισβητούνται.

Στη χώρα μας το στατιστικό όριο της φτώχειας για μια τετραμελή οικογένεια υπολογίζεται σε εισόδημα 11.864 ευρώ τον χρόνο ή στα 5.650 ευρώ ανά άτομο. Το ποσοστό της φτώχειας στην Ελλάδα υπολογίζεται στο 21% του πληθυσμού ή περίπου 2.200.000 Ελληνες, χωρίς να υπολογίζονται περίπου 1.000.000 μετανάστες, που είναι κατά τεκμήριο φτωχότεροι. Το ποσοστό φτώχειας είναι κατά 5% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16%) και μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών διευρύνθηκε. Τα κέρδη των επιχειρήσεων αυξήθηκαν το 2006 κατά περίπου 60%, με ρυθμό τετραπλάσιο απ αυτόν της αύξησης του τζίρου, ενώ οι εργαζόμενοι αναμένεται να πάρουν «αυξήσεις» το 2008 περίπου 3,9%. Την ίδια ώρα, είμαστε τελευταίοι σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε δαπάνες για την έρευνα, την υγεία, την παιδεία.

Η μάχη εναντίον της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν μπορεί να δοθεί με όρους φιλανθρωπίας προηγούμενων εποχών. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να δοθεί με νεοφιλελεύθερες πολιτικές που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως μέσο, ως καύσιμη ύλη για την καπιταλιστική ανάπτυξη. Απαιτείται μια άλλη πολιτική με κέντρο τον άνθρωπο.

ΕΘΝΟΣ