Νωπός και έμπλεος συγκινησιακών παραστάσεων, ο συγκρουσιακός φάρος που έμελλε να καταγραφεί στο συλλογικό φαντασιακό ως «Δεκέμβρης» εξακολουθεί να μαγνητίζει το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ενδιαφέρον.
Δύο χρόνια μετά την εν ψυχρώ δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τις δυνάμεις καταστολής και ενώ η κοινωνία βρίσκεται και πάλι σε αναβρασμό, πώς αποτυπώνεται η έκτακτη τούτη «συγκρουσιακή παλίρροια» στον παρόντα χρόνο;
Για το επίσημο πολιτικό προσωπικό, μεγάλο μέρος των ΜΜΕ και, βεβαίως, τους επίσημους κρατικούς φορείς, το εγχείρημα της ερμηνείας του «θερμού Δεκέμβρη» προκαλεί αμηχανία, αν όχι πανικό: προβάλλεται ως έκρηξη στιγμιαία, απλώς ανακλαστική, αν όχι παθολογική. Όμως, η αποκρυπτογράφηση του νοήματος αυτής της -έστω και πειραματικής- σύγκρουσης των απλών ανθρώπων με τις υφιστάμενες πολιτικές και κοινωνικές προσταγές ύπαρξης παραμένει ζητούμενο και για εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις που επαγγέλλονται «αλλαγή πολιτικού σκηνικού» -ούτε λόγος βέβαια για τη μεταλλαγμένη και παντελώς ανυπόληπτη συνδικαλιστική ηγεσία (ΓΣΕΕ). Ο «Δεκέμβρης» θεωρείται εδώ μία ακόμη ευκαιρία για επετειακά διαγγέλματα και καταγγελίες ρουτίνας, που όμως σπάνια καταλήγουν σε διεκδικητικά «διά ταύτα», σε ένα σχέδιο -τουλάχιστον ηθικής- ανάτασης των «από κάτω» -ίσως γιατί λείπει η βούληση αντιπαράθεσης με τις θεσμικές πρακτικές διασφάλισης και αναπαραγωγής ενός πολιτικού συστήματος σε προχωρημένη σήψη, ίσως γιατί το έλλειμμα διεκδικητικής συγκρουσιακότητας, που σωρεύουν σε βάθος χρόνου, σταδιακά μεταβολίζεται και σε αντιληπτικό έλλειμμα: μια αδυναμία αποκωδικοποίησης εκπεφρασμένων συγκρουσιακών μηνυμάτων, εν προκειμένω του «Δεκέμβρη».
Ο «Δεκέμβρης» υπήρξε αναμφίβολα πύκνωση και τοιχογραφία πλειάδας κοινωνικών και πολιτικών διαδικασιών. Μέσα από εκρηκτικές, θεαματικές και καινοτόμες συγκρουσιακές δραματουργίες, που διέρρηξαν την κρούστα της νομιμότητας, ανέδωσε στη δημόσια θέα μια μακρόβια σχέση ενδημούσας βίας ανάμεσα στους μηχανισμούς καταστολής και μια σειρά κοινωνικούς πληθυσμούς, ρίχνοντας το φως στις αφανείς αλλά υπαρκτές δεξαμενές λανθάνουσας αγωνιστικότητας του κοινωνικού παζλ (μαθητές, νέους χωρίς ορατή ελπίδα για το μέλλον, επισφαλώς εργαζόμενους, μετανάστες) -σε ένα διεκδικητικό δυναμικό που ασφυκτιά μέσα στα θεσμικά υποδείγματα διεκδίκησης ή, πολύ απλά, αποκλείεται από αυτά (όταν δεν δαιμονοποιείται). Με τρόπο κατ' εξοχήν αναπαραστατικό, ο «Δεκέμβρης» προλόγισε επίσης τη συμβολική ρήξη με τον ηθικό πυρήνα των κυριάρχων πολιτισμικών προτύπων (καταναλωτισμός, αισχροκέρδεια κ.λπ.), αλλά και με τους αυτεπάγγελτους θεματοφύλακές τους (τραπεζικό σύστημα, διαβρωμένες πολιτικές ελίτ).
Το πολιτικό μήνυμα του «Δεκέμβρη», η ρήξη με τους καταναγκασμούς της πολιτικής της συναίνεσης και της συμβατικής διεκδίκησης, εξακολουθεί να παραμένει ένα αίτημα του μέλλοντος. Με εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, η επίσημη αριστερά βρίσκεται σε κραυγαλέα αναντιστοιχία με την εκρηκτικότητα που καθημερινά σωρεύεται στην κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα μοιάζει να αναπτύσσει και μια ιδιότυπη εξοικείωση (αν όχι εθισμό) στις ολοένα και βιαιότερες κατασταλτικές πρακτικές ενάντια σε χώρους που διατυπώνουν ρηξικέλευθα διεκδικητικά αιτήματα, αλλά και ενάντια σε «ευάλωτους» κοινωνικούς πληθυσμούς (μετανάστες), τους ιστορικούς αυτούς «δούρειους ίππους» της κυρίαρχης πολιτικής.
Ο «Δεκέμβρης» έδειξε πως οι μαχητικές δράσεις με ριζοσπαστικό περιεχόμενο ενέχουν απρόβλεπτο δυναμικό και εύρος διάχυσης, και μάλιστα σε «μη γνώριμα» κοινωνικά ακροατήρια. Κι αυτό αποτελεί τη μεγάλη παρακαταθήκη του. Υπ' αυτήν την έννοια, ο «Δεκέμβρης» δεν ήταν και δεν είναι ένα στιγμιότυπο συγκρουσιακής μέθεξης, αλλά η γενική πρόβα πριν από τις μικρές και μεγάλες μέρες και νύχτες που αχνοφαίνονται...
* Υποψήφια διδάκτωρ πολιτικής κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
** Επίκουρος καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου