Δομές «κοινωνικής πρόνοιας» και κρατικός μηχανισμός

Στις αρχές του 2010 ένας 17χρονος τρόφιμος αυτοκτόνησε όταν έκλεισε η Στέγη Φιλοξενίας Ανηλίκων στη Νέα Ιωνία, που φιλοξενούσε κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας παιδιά και εφήβους προερχόμενους από δυσμενή οικογενειακά και κοινωνικά περιβάλλοντα.


Πρόκειται για εγκληματική απόφαση του Υπουργείου Δικαιοσύνης να κλείσει τη Στέγη. Η αυτοκτονία δεν είναι παρά η αποτύπωση της πιο σκληρής εικόνας της αστικής κοινωνίας, με τις ανισότητες, την αδικία, την απουσία συντροφικότητας. Η κοινωνική πρόνοια για τα μη ευνοημένα ταξικά στρώματα απουσιάζει στη σημερινή εποχή της καπιταλιστικής νεοφιλελεύθερης λαίλαπας, που χαρακτηρίζεται από τη λογιστική πρακτική της συσσώρευσης κερδών -παράλληλα με τα χαμηλότερα δυνατά κόστη- για το κεφάλαιο και τους ανώτατους αξιωματούχους. Έτσι, οι κοινωνικές παροχές θεωρούνται ανεπιθύμητες δαπάνες που πρέπει να περιοριστούν δραστικά μέχρι να περικοπούν παντελώς!
Είναι αλήθεια ότι τα προνοιακά ιδρύματα στο αστικό κράτος λειτουργούν με εσωτερική ιεραρχία και κανονισμούς, συνιστούν δηλαδή εξουσιαστικές δομές κοινωνικής ενσωμάτωσης. Όμως, έστω και μ' αυτή την προβληματική λειτουργία τους και τον συντηρητισμό που αποπνέουν, προσέφεραν ένα καταφύγιο και μια υποτυπώδη ψυχολογική υποστήριξη σε κοινωνικά αδύναμους συνανθρώπους μας. Αποτελεί πρόκληση το κράτος να εμφανίζεται φτωχό για τέτοια έξοδα, όμως από την άλλη να υπάρχουν λεφτά για εξοπλισμούς, καταστολή, επιτροπές, εργολαβίες, και βεβαίως για τη συσσώρευση πλούτου των κεφαλαιοκρατών και των εκλεκτών τους golden boys.
Μέχρις ότου οι κοινωνικές δομές αλλάξουν ριζικά, τα προνοιακά ιδρύματα θα πρέπει να μας απασχολούν σε ό,τι αφορά τον τρόπο λειτουργία τους. Απαιτείται οι στέγες φιλοξενίας να είναι ανοικτές, με ελεύθερη επιλογή διαμονής, με οριζόντια δομή και δημοκρατική λειτουργία, εποπτευόμενες από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Στελέχωση με μόνιμο και επαρκές ειδικό προσωπικό που να συνειδητοποιεί το κοινωνικό έργο που επιτελεί και κατά συνέπεια να διαπνέεται από αισθήματα πραγματικής κοινωνικής αλληλεγγύης και προσφοράς. Απαιτούνται γενναίες δαπάνες σίτισης, περίθαλψης, παιδείας, ψυχαγωγίας για τους φιλοξενούμενους αλλά και επαγγελματική και κοινωνική μέριμνα, ώστε οι διαμένοντες να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους και να γίνουν ενεργοί πολίτες.
Πρόσφατα, μέλη του Δικτύου επισκεφτήκαμε 3 φυλακές του Ν. Μαγνησίας και απαιτήσαμε το σεβασμό της προσωπικότητας και των δικαιωμάτων των κρατουμένων, καθώς και τη στήριξή τους για κοινωνική ένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση μετά την αποφυλάκιση. Θέση μας είναι ότι είναι αναγκαία η αλλαγή του νομικού πλαισίου, ώστε να μην φυλακίζονται ανήλικοι, ‘παραβάτες’ για μικρο-αδικήματα και πρόσφυγες χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα.
Είτε όμως ως έχει, είτε με βελτιωτικά ημίμετρα, η φυλακή θα εξακολουθεί να είναι ένας από τους βασικούς κατασταλτικούς κρατικούς μηχανισμούς. Είναι η στέρηση της προσωπικής ελευθερίας και ένα καλό εργαλείο για το κεφάλαιο και το κράτος να τιμωρεί σκληρά και άδικα τους αδύναμους, τους ασυμβίβαστους, τους μετανάστες, τους μειονοτικούς, τους φτωχούς και βεβαίως τους κοινωνικούς αγωνιστές.
Η επιθετικότητα των ανθρωποφυλάκων, οι προσβολές, η υποτίμηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τα εκδικητικά πειθαρχικά, η αδιαφορία για τις καθημερινές ανάγκες των φυλακισμένων είναι κοινά σημεία όλων των φυλακών. Από τη μια, η φυλακή καλλιεργεί τη ρουφιανιά μετατρέποντας σε εργατικούς και πειθήνιους ‘συνεργάτες’, με αντάλλαγμα βέβαια την ευνοϊκή μεταχείριση, όσους δεν μπορούν να βρουν το θάρρος να αντισταθούν. Από την άλλη, οι διαφορετικοί, οι ‘αλλόκοτοι’, οι αντιρρησίες, υποχρεώνονται να υπομένουν όλα τα βάρβαρα στοιχεία που ενσωματώνουν τα ‘σωφρονιστικά καταστήματα’.
Δεν αρκεί λοιπόν να είμαστε απλώς αλληλέγγυοι στον αγώνα για βελτίωση των συνθηκών κράτησης, αλλά να παλεύουμε για την κατάργηση της φυλακής, που είναι ξένη προς την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση. Αγωνιζόμαστε για μια κοινωνία αυτο-οργάνωσης, χωρίς ανισότητες και διακρίσεις. Παλεύουμε για μια κοινωνία χωρίς ρατσισμό, που καταδικάζει ανθρώπους στην περιθωριοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό. Απαιτούμε νομοθεσία και εφαρμογή της που να είναι δίκαιη, επιεικής και μη τιμωρητική, αλλά προληπτική για τα ελαφρά/μέτρια αδικήματα. Διαρκής κοινωνικός έλεγχος στα καταστήματα κράτησης. Στηρίζουμε τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις των κρατουμένων, δεν είμαστε διατεθειμένοι να ανεχτούμε καμία ιδεολογική και πολιτική δίωξη στους ριζοσπαστικούς κοινωνικούς αγωνιστές. Να σπάσουμε τα κάγκελα, να ανθίσει η ελευθερία!

Θεσσαλία 26.04.2010